Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình. Đề xuất giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ PHẠM THỊ LỆ HƢƠNG KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN THĂNG BÌNH, TỈNH QUẢNG NAM TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN Mã số: 8.34.03.01 Đà Nẵng - 2020
Công trình đƣợc hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣờ ƣớng n o : TS. P ạm Hoà Hƣơng Phản biện 1: TS. Huỳnh Thị Hồng Hạnh Phản biện 2: TS. Nguyễn Hữu Phú Luận văn đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Kế toán họp tại Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 24 tháng 10 năm 2020 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thƣ viện trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết củ đề tài Chính sách BHXH, BHYT là nền tảng cơ bản cho an sinh xã hội, là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nƣớc. BHXH ra đời mang trong nó bản tính nhân văn sâu sắc, vì cuộc sống an lành, hạnh phúc của mọi ngƣời. BHXH huyện Thăng Bình là đơn vị BHXH cấp huyện thuộc BHXH tỉnh Quảng Nam với địa bàn hoạt động tƣơng đối rộng, có số đối tƣợng tham gia đóng BHXH, BHYT, BHTN và ngƣời hƣởng các chế độ trợ cấp BHXH tƣơng đối lớn với số tiền chi trả hằng năm trên hai trăm tỷ đồng cùng với qui mô và nội dung hoạt động chi BHXH ngày càng nhiều hơn, đa dạng và phong phú. Tuy nhiên trong quá trình quản lý chi chế độ BHXH nhƣ hiện nay vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế: đó là sự gian lận trong việc chi trả chế độ BHXH, lạm dụng tiền chi BHXH với mức độ ngày càng tinh vi, công tác tự kiểm soát, kiểm tra hoạt động chi BHXH tại BHXH huyện Thăng Bình đã có sự quan tâm và tổ chức triển khai hàng năm nhƣng đôi khi vẫn còn xem nhẹ, không đƣợc chú trọng dẫn đến thực hiện các quy trình nghiệp vụ, một số quy định vụ chƣa tốt. Vì thế kiểm soát chi bảo hiểm xã hội là yếu tố cần thiết và vô cùng quan trọng đối với cơ quan BHXH huyện Thăng Bình. Đề tài kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại BHXH huyện Thăng Bình đƣợc thực hiện nhằm phân tích những tồn tại trong quá trình quản lý chi BHXH để từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện kiểm soát chi BHXH, đáp ứng kịp thời và giảm nguy cơ thất thoát, bị lạm dụng, đảm bảo chi đúng chế độ, đúng đối tƣợng, đúng mục đích tại BHXH huyện Thăng Bình. Xuất phát từ tầm quan trọng nói trên, cùng với những kinh
2 nghiệm công tác tại cơ quan Bao hiểm xã hội tỉnh Quảng Nam, và kiến thức về kiểm soát nội bộ đã đƣợc học tập nghiên cứu tại trƣờng, tôi quyết định chọn đề tại: “Kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam” làm luận văn tốt nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi BHXH tại BHXH huyện Thăng Bình. - Đề xuất giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi BHXH tại BHXH huyện Thăng Bình. 3. Đố tƣợng, phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Luận văn này tập trung nghiên cứu thực trạng công tác kiểm soát chi BHXH. Đối tƣợng nghiên cứu bao gồm các khoản chi: Chi ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng sức phục hồi sức khỏe; chi tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp, hƣu trí tử tuất; chi trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp. 3.2. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài đi sâu tìm hiểu thủ tục kiểm soát chi các chế độ bảo hiểm xã hội tại BHXH huyện Thăng Bình 4. P ƣơng p áp ng ên ứu Luận văn sử dụng phƣơng pháp tổng hợp - so sánh, đối chiếu giữa lý luận kiểm soát chi BHXH và thực tiễn kiểm soát ở đơn vị để phân tích công tác kiểm soát chi BHXH tại BHXH huyện Thăng Bình, từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế tồn tại trong công tác kiểm soát chi bảo hiểm xã hội. Thực trạng kiểm soát chi BHXH huyện Thăng Bình đƣợc tìm hiểu thông qua đọc tài liệu và trao đổi với chuyên viên BHXH.
3 5. Bố cụ đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn đƣợc kết cấu thành ba chƣơng, bao gồm: Chƣơng 1: Lý luận cơ bản về kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại cơ quan bảo hiểm xã hội. Chƣơng 2: Thực trạng công tác kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại BHXH huyện Thăng Bình. Chƣơng 3: Những giải pháp nhằm kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình. . Tổng qu n tà u ng ên ứu Đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động BHXH ở nhiều khía cạnh khác nhau. Về kiểm soát chi BHXH có một số đề tài nghiên cứu đã đƣợc thực hiện nghiên cứu về kiểm soát chi BHXH, các công trình nghiên cứu trên với mục tiêu, nhiệm vụ, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu, cách tiếp cận khác nhau, đã đề cập khá nhiều vấn đề liên quan đến thực trạng hoạt động BHXH và kiểm soát chi BHXH. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu trên chƣa có giải giáp nào phù hợp với thực trạng kiểm soát chi tại BHXH huyện Thăng Bình. Đề tài “K ểm soát Bảo ểm xã ộ tạ Bảo ểm xã ộ uy n T ăng Bìn , tỉn Quảng N m” đƣợc tác giả lựa chọn để nghiên cứu, đề xuất các giải pháp và kiến nghị của mình nhằm hoàn thiện kiểm soát chi bảo hiểm xã hội trên địa bàn huyện Thăng Bình.
4 CHƢƠNG 1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XĂ HỘI TẠI CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ 1.1.1. Khái ni m về kiểm soát nội bộ INTOSAI GOV 9100 định nghĩa “KSNB là quá trình chịu ảnh hƣởng bởi các nhà quản lý và các nhân viên của một tổ chức đƣợc thiết kế nhằm đối phó với rủi ro và cung cấp sự đảm bảo hợp lý rằng khi đơn vị thực hiện sứ mệnh thì đạt đƣợc các mục tiêu: Điều hành một cách trật tự, có đạo đức, kinh tế, hiệu năng và hiệu quả các hoạt động; thực hiện các nghĩa vụ kế toán, tuân thủ các quy định,luật, pháp lý có liên quan; Bảo vệ nguồn lực khỏi sự mất mát, lạm dụng và phá hỏng”. 1.1.2. Các loại kiểm soát nội bộ - Căn cứ vào nội dung kiểm soát: kiểm soát quản trị và kiểm soát kế toán. - Theo mục tiêu của kiểm soát: kiểm soát ngăn ngừa, kiểm soát phát hiện và kiểm soát điều chỉnh. 1.1.3. Các yếu tố cấu thành h thống kiểm soát nội bộ Theo INTOSAI GOV 9100, hệ thống kiểm soát trong một đơn vị thuộc lĩnh vực công bao gồm 5 yếu tố có mối liên hệ chặt chẽ với nhau: Môi trƣờng kiểm soát; Đánh giá rủi ro; Hoạt động kiểm soát; Thông tin và truyền thông; Hoạt động giám sát. 1.2. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.2.1. Khái ni m và phân loại bảo hiểm xã hội Khái niệm bảo hiểm xã hội nhƣ sau: “bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của ngƣời lao động
5 khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghê nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH”. Các loại hình BHXH: bảo hiểm xã hội bắt buộc; bảo hiểm xã hội tự nguyện; bảo hiểm thất nghiệp. 1.2.2. Khái ni m và nội dung chi bảo hiểm xã hội - Chi BHXH là việc cơ quan Nhà nƣớc sử dụng số tiền thuộc nguồn NSNN và nguồn quỹ BHXH để chi trả các chế độ BHXH cho đối tƣợng thụ hƣởng theo qui định nhằm ổn định cuộc sống của ngƣời tham gia BHXH và các hoạt động của hệ thống BHXH. - Chi trả chế độ bảo hiểm xã hội từ nguồn quỹ ngân sách nhà nước:trợ cấp khu vực một lần; chế độ BHXH một lần; chế độ BHXH hàng tháng - Chi trả các chế độ bảo hiểm từ nguồn quỹ bảo hiểm xã hội: chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng sức phục hồi sức khỏe; chi tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hƣu trí tử tuất; chi bảo hiểm thất nghiệp 1.2.3. Đặ đ ểm quản lý chi bảo hiểm xã hội - Quy trình kiểm soát chi BHXH đƣợc thực hiện tại các bộ phận trong đơn vị: bộ phận TN&TKQTTHC, Chế độ BHXH, Cấp sổ, thẻ, Thu, Kế toán, Công nghệ thông tin. - Tại BHXH cơ quan có hai hình thức chi tiền chế độ BHXH, BHTN: Hình thức trực tiếp; Hình thức gián tiếp là ủy quyền bƣu điện chi trả các chế độ BHXH. 1.3. KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.3.1. Yêu cầu của kiểm soát chi bảo hiểm xã hội - Kiểm soát chi BHXH đảm bảo chi đúng chính sách, đúng chế độ hiện hành, chi trả kịp thời và đầy đủ; kiểm soát chi nhằm đảm bảo
6 chi đúng đối tƣợng đƣợc hƣởng; chi trả các chế độ BHXH đƣợc quản lý thống nhất, công khai, minh bạch, thủ tục chi trả đơn giản, thuận tiện cho đối tƣợng cũng nhƣ ngƣời lao động; đảm bảo an toàn tiền mặt trong chi trả các chế độ BHXH. 1.3.2. Mục tiêu của kiểm soát chi bảo hiểm xã hội - Chi trả chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng sức phục hồi sức khỏe: Tránh giả mạo hồ sơ giấy tờ để hƣởng chế độ ốm đau thai sản, đảm bảo chi đúng đối tƣợng; Hạn chế tình trạng không đủ điều kiện nhƣng vẫn giải quyết chế độ ốm đau thai sản; Ngăn chặn tình trạng tăng mức đóng BHXH khi mang thai. - Chi trả chế độ TNLĐ-BNN, hƣu trí, tử tuất: Kiểm soát nhằm mục tiêu chi trả đảm bảo kịp thời, đầy đủ; Tránh tình trạng nhận trùng chế độ, chi chế độ không đúng đối tƣợng, tránh tình trạng chi khống khi đối tƣợng không còn nữa. - Chi bảo hiểm thất nghiệp: Giảm thiểu các trƣờng hợp vừa đi làm vừa hƣởng TCTN; Tránh tình trạng các ĐVSDLĐ báo giảm chốt sổ để NLĐ hƣởng BHTN cho khi hết thời gian hƣởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp thì đơn vị sử dụng lao động báo đi làm trở lại. 1.3.3. Hoạt động kiểm soát chi bảo hiểm xã hội a. Kiểm soát chi trả chế độ ốm đau, thai sản, NDSPHSK *G đoạn nộp hồ sơ  Mục tiêu kiểm soát: Kiểm soát nhằm tránh giả mạo hồ sơ giấy tờ để hƣởng chế độ ốm đau thai sản, đảm bảo chi đúng đối tƣợng; Tránh tình trạng đơn vị không đóng vào quỹ BHXH, BHYT nhƣng vẫn chi chế độ gây thất thoát quỹ BHXH.  Thủ tục kiểm soát: Kiểm tra hồ sơ thanh toán chế độ ốm đau: khi tiếp nhận hồ sơ ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng sức phục hồi sức khỏe bộ phận TN&TKQTTHC kiểm tra hồ sơ đơn vị gửi, kiểm
7 tra ĐVSDLĐ đã đóng nộp tiền BHXH có đầy đủ chƣa, nếu chƣa nộp đủ tiền và còn nợ tiền thu BHXH thì không tiếp nhận hồ sơ do ĐVSDLĐ nộp cho cơ quan BHXH. *G đoạn giải quyết chế độ  Mục tiêu kiểm soát: Kiểm soát chặt chẽ ở khâu giải quyết chế độ sẽ hạn chế và ngăn ngừa sự lạm dụng và thất thoát quỹ BHXH; Hạn chế tình trạng không đủ điều kiện nhƣng vẫn giải quyết chế độ ốm đau thai sản, vừa đi làm vừa hƣởng NDSPHSK.  Thủ tục kiểm soát: Kiểm tra điều kiện tham gia BHXH của NLĐ: chế độ ốm đau thì NLĐ phải tham gia đóng BHXH tháng liền kề trƣớc khi nghỉ ốm; trƣờng hợp thai sản NLD phải tham gia đóng BHXH đủ từ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng kể từ lúc sinh con; trƣờng hợp NDSPHSK sau sinh hoặc sau khi ốm đau thì phải kiểm tra NLĐ không đủ điều kiện sức khỏe để làm việc. *G đoạn chi trả chế độ  Mục tiêu kiểm soát: Kiểm soát nhằm chống tình trạng thông đồng giữa ngƣời làm hồ sơ và cán bộ BHXH, nhập sai thông tin đẫn đến chi không đúng; Hạn chế tình trạng ĐVSDLĐ chiếm dụng tiền chế độ của NLĐ.  Thủ tục kiểm soát: Thực hiện chuyển tiền cho ĐVSDLĐ để chi trả NLĐ, đối với các trƣờng hợp chuyển tiền cho ĐVSDLĐ BHXH huyện hƣớng dẫn đơn vị chi cho NLĐ đúng theo quy định, trƣờng hợp sau khi ĐVSDLĐ tổ chức chi trả mà NLĐ chƣa nhận trong vòng 1 tháng kể từ khi nhận đƣợc kinh phí thì hƣớng dẫn ĐVSDLĐ lập mẫu và chuyển lại kinh phí lại cho cơ quan BHXH. b. Kiểm soát chi trả chế độ TNLĐ-BNN, hưu trí, tử tuất  Mục tiêu kiểm soát: Kiểm soát nhằm mục tiêu chi trả đúng chính sách, đúng chế độ, đúng ngƣời hƣởng, đảm bảo kịp thời, đầy
8 đủ; Tránh tình trạng nhận trùng chế độ, chi chế độ không đúng đối tƣợng, tránh tình trạng chi khống khi đối tƣợng không còn nữa.  Thủ tục kiểm soát: Ngày 5 hằng tháng Bƣu điện huyện lập Bảng thanh toán trợ cấp 1 lần, danh sách chi trả do huyện giải quyết và kiểm tra xem các danh sách đã ký nhận đầy đủ và kịp thời chƣa? kiểm tra giấy ủy quyền có đảm bảo không? c. Kiểm soát chi trả chế độ bảo hiểm thất nghiệp  Mục tiêu kiểm soát: Giảm thiểu các trƣờng hợp vừa đi làm vừa hƣởng BHTN, tránh tình trạng các ĐVSDLĐ báo giảm chốt sổ để NLĐ hƣởng BHTN sau khi hết thời hạn hƣởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp thì đơn vị sử dụng lao động báo tăng và đi làm trở lại.  Thủ tục kiểm soát: Kiểm tra thông tin ngƣời nhận trợ cấp so với danh sách chi trả trợ cấp thất nghiệp (mẫu C72d-HD); Kiểm tra sổ BHXH thời gian tham gia đóng nộp BHTN với quyết định hƣởng trợ cấp thất nghiệp. Trƣờng hợp phát hiện giải quyết trợ cấp chƣa đúng thì làm văn bản trình Giám đốc BHXH huyện xem xét gửi lên BHXH tỉnh để BHXH tỉnh gửi cho Sở LĐ&TB-XH. Trƣờng hợp ngƣời hƣởng trợ cấp không trực tiếp đến nhận thì kiểm tra giấy ủy quyền có xác nhận của chính quyền địa phƣơng nơi cƣ trú.
9 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN THĂNG BÌNH 2.1. TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN THĂNG BÌNH 2.1.1. Quá trình hình thành BHXH huy n T ăng Bìn BHXH huyện Thăng Bình đƣợc thành lập theo quyết định số 11/TC-CB ngày 18/8/1995 của Giám đốc BHXH tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng (cũ), trụ sở đóng tại thị trấn Hà Lam, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. 2.1.2. Chứ năng, n m vụ, quyền hạn của BHXH huy n T ăng Bìn BHXH huyện Thăng Bình xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn, ngắn hạn và chƣơng trình công tác hàng năm cho Giám đốc BHXH tỉnh; tổ chức thực hiện kế hoạch, chƣơng trình sau khi đƣợc phê duyệt. Tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo phân cấp của BHXH Việt Nam và Bảo hiểm xã hội tỉnh theo quy định. 2.1.3 Cơ ấu tổ chức, chế độ quản lý, trách nhi m và chế độ làm vi c của BHXH huy n T ăng Bình Cơ ấu, tổ chức:BHXH huyện Thăng Bình hiện nay có 17 viên chức và lao động hợp đồng. Ban giám đốc gồm: Giám đốc và 02 phó Giám đốc. Có 03 Tổ Nghiệp vụ đƣợc thành lập theo quy định. C ế độ quản ý: Bảo hiểm xã hội huyện do Giám đốc quản lý và điều hành; giúp Giám đốc có các Phó Giám đốc. Giám đốc, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện do Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, điều động, thuyên chuyển. C ế độ àm v : Giám đốc BHXH huyện làm việc theo chế độ thủ trƣởng, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ. Giám đốc
10 BHXH huyện Thăng Bình Ban hành Quy chế làm việc, chế độ thông tin, báo cáo theo chỉ đạo, hƣớng dẫn của BHXH tỉnh. Trá n m: Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình chịu trách nhiệm trƣớc Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh và trƣớc pháp luật khi tổ chức thực hiện nhiệm vụ. 2.2. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN THĂNG BÌNH 2.2.1. Mô trƣờng kiểm soát tại BHXH Huy n T ăng Bìn  Đặc điểm cơ cấu tổ chức: - BHXH huyện từng bƣớc hoàn thiện bộ máy tổ chức nâng cao năng lực quản lý điều hành hoạt động BHXH đang trong quá trình mở rộng đối tƣợng tham gia tiến đến BHXH toàn dân. - Xác định thái độ làm việc đúng đắn khi giải quyết đúng ngƣời, đúng việc và bảo tồn quỹ BHXH. Chính sách tiền lƣơng, chế độ khen thƣởng đƣợc cải thiện đã khuyến khích tinh thần làm việc của CCVC ngành BHXH. - BHXH huyện Thăng Bình đang tổ chức bộ máy tổ chức theo quy định của Luật BHXH, đúng quy định của Ngành thông qua việc cải cách thủ tục hành chính, đã thành lập bộ phận TN&TKQTTHC thực hiện theo quy trình “một cửa” và qua giao dịch điện tử để xác định quyền hạn và trách nhiệm rõ ràng cho từng CBVC.  P ân ông, p ân n m Sự phân công phân nhiệm giữa các bộ phận đƣợc quy định rõ ràng, đảm bảo tính độc lập giữa các bộ phận thực hiện nghiệp vụ thu BHXH, BHYT, BHTN - chi BHXH, BHYT và bộ phận kế toán. 2.2.2. Đán g á rủi ro BHXH huyện Thăng Bình chƣa thực sự quan tâm đến các rủi ro và những rủi ro có thể xảy ra tại cơ quan BHXH:
11 - Giai đoạn nộp hồ sơ hƣởng chế độ: ĐVSDLĐ, NLĐ khi làm thủ tục hƣởng chế độ BHXH cố ý cung cấp sai thông tin; CBVC thông đồng với ĐSDLĐ, NLĐ về cung cấp thông tin sai lệch các hồ sơ chứng từ, không kiểm tra đơn vị có nợ đọng BHXH. - Giai đoạn giải quyết hồ sơ chế độ BHXH: Chuyên viên bộ phận Chế độ giải quyết hồ sơ có thể thông đồng với ĐVSDLĐ, NLĐ chỉnh sửa hồ sơ, làm giả giấy tờ; Sự cố máy móc, mạng, kỹ thuật hoặc quá tin tƣởng vào phần mềm mà chuyên viên không kiểm tra lại kết quả sau khi đã giải quyết xong hồ sơ. - Giai đoạn chi trả chế độ BHXH: Không chi trả đúng ngƣời; Bƣu điện không báo giảm kịp thời theo quy định dẫn đến thất thoát về tiền; Không tuân thủ theo quy trình chi trả là ngƣời hƣởng phải xuất trình các giấy tờ đầy đủ thì mới đƣợc ký nhận tiền. 2.2.3. Các thủ tục kiểm soát chi BHXH tại BHXH huy n T ăng Bìn a. Quy trình và thủ tục KSC ốm đau, thai sản, DSPHSK * Quy trình chi trả chế độ ốm đau, thai sản, DSPHSK Hiện nay việc thực hiện quy trình chi trả chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng sức đƣợc thực hiện theo hai quy trình: chi trả ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng sức thông qua đơn vị sử dụng lao động và chi trả ốm đau, thai sản, nghi dƣỡng sức trực tiếp cho NLĐ. * Thủ tục kiểm soát chi chế độ ốm đau, thai sản, DSPHSK - Mục tiêu kiểm soát: Tránh giả mạo hồ sơ giấy tờ để hƣởng chế độ ốm đau thai sản, đảm bảo chi đúng đối tƣợng; Tránh tình trạng đơn vị không đóng vào quỹ BHXH nhƣng vẫn chi chế độ BHXH; Giảm tình trạng vừa đi làm vừa hƣởng NDSPHSK; Ngăn chặn tình trạng tăng mức đóng BHXH khi mang thai hoặc gửi vào một đơn vị có tham gia đóng nộp BHXH để hƣởng chế độ thai sản.
12 - Rủi ro: NLĐ vừa đi làm vừa hƣởng chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng sức; Đơn vị tăng tiền đóng BHXH, BHYT đột ngột trong vòng 6 tháng trƣớc khi nghỉ hƣởng chế độ thai sản để khi hƣởng chế độ thai sản mức cao; Cán bộ khi giải quyết chế độ nhập sai cách tính mức bình quân tiền lƣơng trƣớc khi nghỉ hƣởng chế độ ốm đau, thai sản không đúng. - Thủ tục kiểm soát: Bộ phận Chế độ BHXH thực hiện kiểm tra, thẩm định và duyệt hồ sơ ốm đau, thai sản, NDS-PHSK. Khi thẩm định và duyệt hồ sơ kiểm soát những vấn đề về thông tim, điều kiện,thủ tục hồ sơ giấy tờ. Thực hiện chuyển tiền cho đơn vị để chi trả cho ngƣời lao động không có tài khoản cá nhân theo danh sách C70b-HD hoặc chi tiền trực tiếp cho ngƣời lao động. b. Quy trình và thủ tục kiểm soát chi trả TNLĐ-BNN, hưu trí, tử tuất * Quy trình chi trả chế độ TNLĐ-BNN, hưu trí, tử tuất Theo quy trình giải quyết chế độ tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp, hƣu trí, tử tuất BHXH tỉnh chỉ phân cấp cho BHXH huyện chỉ thực hiện tiếp nhận Danh sách chi trả lƣơng hƣu trợ cấp BHXH hàng, BHXH huyện giải quyết chế độ BHXH một lần đơn vị BHXH huyện tiếp nhận. * Thủ tục kiểm soát chi trả chế độ TNLĐ-BNN, hưu trí, tử tuất - Mục tiêu kiểm soát: Kiểm soát nhằm mục tiêu chỉ trả đúng chính sách, đúng chế độ cho ngƣời hƣởng, đảm bảo kịp thời, đầy đủ; tránh tình trạng nhận trùng chế độ, chi chế độ không đúng đối tƣợng. - Rủi ro: Chi không đúng ngƣời, chi trả không kịp thời, nhận thay không làm thủ tục ủy quyền, có làm giấy ủy quyền không đảm bảo tính pháp lý; chi không đúng đối tƣợng, chi khống khi đối tƣợng
13 không còn nữa. NLĐ gian lận báo mất sổ BHXH, đề nghị cấp lại sổ mới và NLĐ dùng hai sổ đến hai nơi khác nhau để làm hồ sơ hƣởng trợ cấp BHXH một lần và tình trạng thu gom, mua bán sổ BHXH. - Thủ tục kiểm soát: Bộ phận Chế độ kiểm tra, thẩm định và giải quyết hồ sơ và biểu mẫu, lập danh sách giải quyết hƣởng chế độ một lần. Cần kiểm tra danh sách thu hồi chi trả lƣơng hƣu của BHXH tỉnh gửi về có trùng khớp với bảng tổng hợp mà BHXH huyện đã lập, trƣờng hợp nhận thay phải có giấy ủy quyền đã đƣợc địa phƣơng ký xác nhận. Đồng thời, căn cứ quyết định hƣởng chế độ tuất kiểm tra thời gian đóng BHXH của NLĐ để tính số tiền chế độ BHXH đƣợc nhận có đúng với số tiền phòng chế độ chính sách đã duyệt không. c. Quy trình và thủ tục kiểm soát chi trợ cấp Bảo hiểm thất nghiệp * Quy trình chi trợ cấp Bảo hiểm thất nghiệp Theo quy trình chi trợ cấp BHTN, BHXH tỉnh thực hiện giải quyết hồ sơ ra Quyết định hƣởng TCTN. BHXH huyện chỉ thực hiện kiểm tra đối chiếu thông tin, quá trình đóng nộp BHXH BHYT, kiểm tra ngƣời lao động đã có việc làm lại trên địa bàn hay chƣa? - Mục tiêu kiểm soát: Giảm thiểu các trƣờng hợp vừa đi làm vừa hƣởng trợ cấp BHTN. Hạn chế các ĐVSDLĐ báo giảm chốt sổ để NLĐ hƣởng trợ cấp BHTN, sau khi hết thời hạn hƣởng chế độ trợ cấp thất nghiệp thì đơn vị báo tăng đối tƣợng tham gia đóng BHXH, BHYT và đi làm trở lại. - Rủi ro kiểm soát: NLĐ vừa đi làm, vừa hƣởng chế độ BHTN. NLĐ đang trong quá trình hƣởng trợ cấp BHTN đã có việc làm trở lại, nhƣng ĐVSDLĐ không báo tăng lao động. - Thủ tục kiểm soát: Kiểm tra, đối chiếu thời gian đƣợc hƣởng TCTN có đúng quy định với thời gian ngƣời lao động tham gia đóng
14 BHTN hay không. Kiểm tra mức bình quân tiền lƣơng đóng 06 tháng liền kề trƣớc khi nghỉ việc để tính mức trợ cấp có đúng hay không. Hiện nay, cơ quan BHXH không kiểm soát đƣợc ngƣời hƣởng chế độ TCTN đã có việc làm lại hay chƣa, chỉ khi nào ĐVSDLĐ báo thì khi đó mới biết là ngƣời lao động đã có việc làm. 2.2.4. Thông tin và truyền thông Hệ thống thông tin và truyền thông tại BHXH huyện bao gồm hệ thống thông tin bên trong nội bộ BHXH và thông tin bên ngoài. Trong nội bộ đơn vị cũng nhƣ BHXH tỉnh, thông tin truyền thông đƣợc truyền từ bộ phận chế độ đến bộ phận kế toán và ngƣợc lại. Bên ngoài, là thông tin truyền thông giữa NLĐ, ĐVSDLĐ và các cơ quan chức năng có liên quan với cơ quan BHXH tỉnh Quảng Nam. Nhờ hệ thống thông tin truyền thông này mà BHXH huyện và BHXH cấp tỉnh có thể nắm đƣợc tình hình hoạt động chi BHXH từ đó phục vụ cho việc phối hợp kiểm soát trong quá trình chi giữa các đơn vị, bộ phận. 2.2.5. Hoạt động giám sát - Giám sát thường xuyên: Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, các bộ phận chuyên môn có thể trao đổi thông tin, hỗ trợ, giám sát lẫn nhau, mỗi bộ phận thực hiện chức năng giám sát khác nhau giám sát từ khâu tiếp nhận hồ sơ, giải quyết hồ sơ và chi trả chế độ cho đối tƣợng. Vì thực hiện quá trình chi không phải chỉ một bộ phận chuyên môn nên nếu bộ phận này sai sót có thể dẫn đến sai sót tiếp theo của bộ phận khác, từ đó có thể kịp thời phát hiện ra các sai sót ở từng bộ phận để có biện pháp xử lý, điều chỉnh. - Giám sát định kỳ: Định kỳ hàng tháng hàng quý bộ phận Chế độ và bộ phận Kế toán tổng hợp đối chiếu số liệu báo cáo chi BHXH cho lãnh đạo, đồng thời gửi số liệu cho phòng Chế độ BHXH và
15 phòng KH-TC BHXH tỉnh để đối chiếu số liệu giữa báo cáo số chi chế độ BHXH, nếu phát hiện sai lệch để kịp thời điều chỉnh, xem có có sự bất thƣờng trong chi BHXH nhƣ số chi kỳ này tăng hơn số chi kỳ trƣớc, để phát hiện ra các sai phạm từ đó đƣa ra các biện pháp phù hợp để giải quyết tốt nhiệm vụ cấp trên giao phó. 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI TẠI BHXH HUYỆN THĂNG BÌNH 2.3.1. Những ƣu đ ểm trong kiểm soát chi BHXH tại BHXH huy n T ăng Bìn Đơn vị cũng đã thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong việc thực hiện giải quyết các chế độ BHXH, theo tiêu chuẩn ISO: ban hành quy trình tiếp nhận và xét duyệt hồ sơ phù hợp với từng loại chế độ, công bố công khai rộng rãi về thủ tục hồ sơ, cơ quan xét duyệt và thời gian xét duyệt. BHXH huyện Thăng Bình cũng đã cải tiến qui trình chi trả các chế độ BHXH. Thực hiện quy định rõ ràng trách nhiệm đúng theo hợp đồng trách nhiệm giữa BHXH với Bƣu điện, đảm bảo việc chi trả không bị chồng chéo giữa các cơ quan thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho ĐVSDLĐ, NLĐ. Thực hiện quy trình chi trả các chế độ BHXH phù hợp với từng loại chế độ theo hƣớng cải cách hành chính với các phƣơng thức chi trả đa dạng phù hợp với điều kiện hiện tại của ngành, của các đối tƣợng hƣởng trợ cấp BHXH đúng theo quy định của BHXH Việt Nam, cũng nhƣ BHXH tỉnh Quảng Nam. Bên cạnh đó, kiểm soát chi BHXH tại BHXH huyện Thăng Bình đã đƣợc Ban giám đốc quan tâm, có sự phân cấp về trách nhiệm, quyền hạn, giữa các cấp lãnh đạo, giữa các bộ phận với nhau làm nền tảng cho công tác kiểm soát.
16 2.3.2. Những tồn tại trong kiểm soát chi BHXH tại BHXH huy n T ăng Bìn Bên cạnh những mặt đã làm đƣợc, kiểm soát chi BHXH huyện Thăng Bình cũng không tránh khỏi những tồn tại gây thất thoát quý BHXH,BHTN cụ thể nhƣ sau: a. Các thủ tục kiểm soát  Về chi trả chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khỏe: - Chứng từ ốm đau do các cơ sở khám chữa bệnh cung cấp, với ý thức trách nhiệm của các y bác sỹ ký xác nhận vẫn chƣa cao nên việc cung cấp các giấy tờ này không đúng với thực tế hoặc ký khống nhiều giấy chứng nhận nghỉ việc hƣởng BHXH. - Đơn vị đóng BHXH tăng bất thƣờng đối với thời gian đóng 6 tháng trong vòng 12 tháng trƣớc khi khi sinh con, nhận nuôi con nuôi và khi ngƣời thân bắt đầu mang thai hoặc chuẩn bị mang thai là đơn vị bắt đầu làm hồ sơ đóng nộp BHXH và với mức đóng khá cao. - Sau khi NLĐ nghỉ chế độ ốm đau dài ngày hoặc chế độ thai sản đơn vị đề nghị thanh toán chế độ để hƣởng NDSPHSK với cơ quan BHXH trong khi thực tế NLĐ vẫn đi làm.  Về chi trả chế độ TNLĐ-BNN, hưu trí, tử tuất - Nhiều trƣờng hợp do mối quan hệ với bƣu điện chi trả nên cho đối tƣợng ký và nhận thay mà không cần giấy ủy quyền, giấy ủy quyền đã quá thời gian quy định. Nhiều trƣờng hợp ngƣời hƣởng chế độ BHXH chết nhƣng Bƣu điện báo giảm kịp thời, vẫn để ngƣời khác lĩnh thay chế độ BHXH. - Có một số trƣờng hợp NLĐ gian lận trong việc báo mất sổ BHXH, đề nghị cấp sổ mới và NLĐ dùng hai sổ đến hai nơi khác nhau để làm hồ sơ giải quyết chế độ hƣởng trợ cấp BHXH một lần.
17 - Tình trạng thu gom, mua bán sổ BHXH sau đó lập hồ sơ và giấy ủy quyền giả để hƣởng trợ cấp một lần.  Chi trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp - Ngƣời lao đông vừa đi làm vừa hƣởng BHTN, sau khi hết thời hạn hƣởng BHTN thì đơn vị báo tăng và đóng BHXH, BHYT, BHTN lại với cơ quan BHXH. - Trong thời gian hƣởng thất nghiệp ngƣời lao động đã có việc làm nhƣng vẫn đăng ký hồ sơ hƣởng chế độ BHXH và không thông báo với Trung tâm dịch vụ việc làm. b. Thông tin và truyền thông: - Bảo hiểm xã hội huyện Thăng Bình chƣa phối hợp, đôn đốc cùng Bƣu điện huyện Thăng Bình để thƣc hiện hoàn thiện dữ liệu thông tin ngƣời hƣởng chế độ bảo hiểm xã hội và quản lý đối tƣợng hƣởng chế độ bảo hiểm xã hội hằng tháng. Hiện nay, các phần mềm đang dùng của ngành chƣa đƣợc tích hợp vào một phần mềm chung và mỗi bộ phận thì dùng từng phần mềm khác nhau dẫn đến việc đồng bộ hóa dữ liệu, kiểm tra thông tin cũng gặp khó khăn. c. Hoạt động giám sát: Khối lƣợng công việc nhiều nhƣng đơn vị lại thiếu cán bộ và đơn vị chƣa có bộ phận kiểm tra độc lập với hoạt động chi BHXH. Việc kiểm tra chủ yếu thực hiện thông qua các đợt duyệt quyết toán hàng quý, chủ yếu kiểm tra việc giải quyết thu chi có đúng chế độ hay không về mặt chứng từ, chƣa đi sâu vào việc chứng từ đó có thực tế hay không hoặc chi có đối tƣợng không thì đòi hỏi phải có nhiều thời gian và phải có sự phối hợp của nhiều ngành, bộ phận. Thời gian hoạt động kiểm tra giám sát thƣờng theo định kỳ và số lần kiểm tra ít. Nên khi phát hiện ra sai sót thì đơn vị đã thực hiện chi tiền cho đối tƣợng hƣởng chế độ BHXH.
18 CHƢƠNG 3 NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN THĂNG BÌNH 3.1. PHƢƠNG HƢỚNG CHUNG NHẰM KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN THĂNG BÌNH Thực hiện đồng bộ dữ liệu của ngƣời lao động, đối tƣợng hƣởng chế độ trên dữ liệu thu, sổ thẻ và phần mềm chi trả trả chế độ quản lý. Thực hiện tốt những quy định, quy trình chi tại Bảo hiểm xã hội huyện, nhận diện, đánh giá những rủi ro có thể xảy ra trong công tác chi BHXH trong quá trình thực hiện tại địa phƣơng đồng thời có kế hoạch kiểm tra giám sát chặt chẽ và thƣờng xuyên nhằm phát hiện ra những sai phạm, bất cập và những tồn tại trong chi trả chế độ bảo hiểm xã hội để tìm ra phƣơng hƣớng khắc phục. Phối hợp cùng Bƣu điện rà soát dữ liệu ngƣời hƣởng lƣơng hƣu, trợ cấp BHXH hàng tháng nhằm đảm bảo công tác chi trả, quản lý đối ngƣời hƣởng đƣợc chặt chẽ, chính xác, đúng ngƣời, đúng quy định của pháp luật, nắm bắt thực trạng ngƣời hƣởng để báo giảm kịp thời. Vận động NLĐ, đối tƣợng hƣởng lƣơng hƣu trợ cấp BHXH nhận chế độ qua thẻ ATM. Phấn đấu đến năm 2022 có 95% ngƣời đăng ký nhận chế độ lƣơng hƣu, trợ cấp hàng tháng qua thẻ ATM. 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN THĂNG BÌNH 3.2.1. Hoàn thi n thủ tục kiểm soát chi BHXH a. Hoàn thiện kiểm soát chi trả chế độ ốm đau, thai sản, DSPHSK