Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ: Khảo cứu văn bản hương ước huyện Thạch Thất

Phùng Văn Thành<br /> <br /> Khảo cứu văn bản hương ước huyện Thạch Thất<br /> <br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC Xà HỘI & NHÂN VĂN<br /> <br /> PHÙNG VĂN THÀNH<br /> <br /> KHẢO CỨU VĂN BẢN HƢƠNG ƢỚC HUYỆN THẠCH THẤT<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH HÁN NÔM<br /> <br /> Hà Nội, 2009<br /> 1<br /> Luận văn Thạc sĩ – Chuyên ngành Hán Nôm<br /> <br /> Phùng Văn Thành<br /> <br /> Khảo cứu văn bản hương ước huyện Thạch Thất<br /> <br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC Xà HỘI & NHÂN VĂN<br /> <br /> PHÙNG VĂN THÀNH<br /> <br /> KHẢO CỨU VĂN BẢN HƢƠNG ƢỚC HUYỆN THẠCH THẤT<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH HÁN NÔM<br /> Mà SỐ: 60.22.40<br /> NGƢỜI HƢỚNG DÂN: TS. PHẠM VĂN THẮM<br /> <br /> Hà Nội, 2009<br /> 2<br /> Luận văn Thạc sĩ – Chuyên ngành Hán Nôm<br /> <br /> Phùng Văn Thành<br /> <br /> Khảo cứu văn bản hương ước huyện Thạch Thất<br /> <br /> Më §Çu<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Hương ước là một loại hình văn bản. Loại hình văn bản này còn có các tên<br /> gọi khác như: Hương lệ, hương biểu, khoán ước, khoán bạ, khoán lệ, hội ước,<br /> điều ước, dân ước, lệ bạ, tục lệ, điều khoản, dân lệ v.v chúng đều chứa đựng<br /> những nội dung liên quan tới quy tắc ứng xử của một cộng đồng dân cư ở<br /> làng quê.<br /> Hương ước là một văn bản pháp lý của mỗi làng, trong đó có các điều<br /> ước liên quan đến đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội trong một làng.<br /> Hương ước là tấm gương phản chiếu bộ mặt xã hội cũng như đời sống văn<br /> hoá của một làng. Hương ước được hình thành trong lịch sử và được điều<br /> chỉnh bổ sung khi cần thiết. Đó là một hệ thống luật tục tồn tại song song với<br /> luật pháp Nhà nước mà không đối lập với luật pháp Nhà nước. Từ lâu đã có<br /> nhiều công trình nghiên cứu về Hương ước và đã được công bố như: Về một<br /> số hương ước làng Việt ở Đồng bằng Bắc Bộ - luận án phó tiến sĩ khoa học<br /> lịch sử của Bùi Xuân Đính, Hương ước mới – một phương tiện góp phần quản<br /> lý xã hội ở nông thôn Việt Nam hiện nay – Luận án tiến sĩ luật học của<br /> Nguyễn Huy Tính .v.v. Tuy nhiên nghiên cứu loại hình văn bản của một<br /> vùng, một địa phương thì ít có công trình nào đề cập tới. Từ suy nghĩ trên<br /> chúng tôi nhận thấy Thạch Thất là một huyện nằm trong vùng văn hoá Xứ<br /> Đoài, một vùng văn hoá cổ chứa đựng nhiều những tinh hoa văn hoá cổ<br /> truyền chưa được tìm hiểu nghiên cứu nhiều trong đó có mảng văn bản hương<br /> ước. Chính vì vậy chúng tôi chọn Văn bản hương ước huyện Thạch Thất làm<br /> đối tượng nghiên cứu của đề tài.<br /> <br /> 3<br /> Luận văn Thạc sĩ – Chuyên ngành Hán Nôm<br /> <br /> Phùng Văn Thành<br /> <br /> Khảo cứu văn bản hương ước huyện Thạch Thất<br /> <br /> 2. Lịch sử vấn đề<br /> Nói về hương ước, từ trước đến nay có nhiều nhà nghiên cứu về lĩnh vực<br /> này. Các công trình đã được công bố:<br /> - Về thư mục có: Thư mục sách tục lệ của Viện Nghiên cứu Hán Nôm in<br /> trong Di sản Hán Nôm thư mục đề yếu (phần bổ di), Nxb KHXH năm 1993.<br /> Thư mục hương ước Việt Nam của Viện Thông tin Khoa học xã hội Nxb<br /> KHXH năm 1994.<br /> - Về các công trình nghiên cứu có: H-¬ng -íc lµng x· B¾c Bé víi LuËt lµng<br /> Kanto NhËt B¶n (thÕ kû XVII – XIX) cña Vò Duy MÒn – ViÖn sö häc, n¨m<br /> 2001 VÒ h-¬ng -íc lÖ lµng cña LuËt gia Lª §øc TriÕt- Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia<br /> n¨m 1998. LuËt tôc vµ ph¸t triÓn n«ng th«n hiÖn nay ë ViÖt Nam (Trung t©m<br /> Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n Quèc gia - ViÖn Nghiªn cøu V¨n ho¸ d©n<br /> gian), H-¬ng -íc vµ qu¶n lý lµng x· cña Bïi Xu©n §Ýnh Nxb KHXH n¨m<br /> 1998; H-¬ng -íc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn d©n chñ ë n«ng th«n ViÖt Nam<br /> hiÖn nay (cña tËp thÓ c¸c t¸c gi¶ do §µo TrÝ óc chñ biªn); Về một số hương<br /> ước làng Việt ở Đồng bằng Bắc Bộ (luận án phã tiến sĩ khoa học Lịch sử cña<br /> Bïi Xu©n §Ýnh); H-¬ng -íc míi – mét ph-¬ng tiÖn gãp phÇn qu¶n lý x· héi<br /> ë n«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nay (LuËn ¸n TiÕn sÜ LuËt häc cña t¸c gi¶ NguyÔn<br /> Huy TÝnh). Kh¶o s¸t v¨n b¶n h-¬ng -íc H¸n N«m Th¨ng Long Hµ Néi (LuËn<br /> v¨n Th¹c sÜ H¸n N«m cña NguyÔn ThÞ Hoµng YÕn).<br /> - C¸c c«ng tr×nh biªn dÞch h-¬ng -íc cña c¸c tØnh nh-: H-¬ng -íc Qu¶ng<br /> Ng·i do Vò Ngäc Kh¸nh vµ Lª Hång Kh¸nh – Së V¨n hãa Th«ng tin tØnh<br /> Qu¶ng Ng·i, n¨m 1996; H-¬ng -íc Hµ TÜnh do Vâ Quang Träng vµ Ph¹m<br /> Quúnh Ph-¬ng – Së V¨n hãa Th«ng tin Hµ TÜnh, n¨m 1996. H-¬ng -íc NghÖ<br /> An cña Ninh ViÕt Giao, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia n¨m 1998. H-¬ng -íc Thanh<br /> Ho¸ (do Ph¹m Thuú Vinh, NguyÔn Kim Anh dÞch); H-ng Yªn tØnh canh<br /> phßng thÓ lÖ (do §ç ThÞ H¶o dÞch), H-¬ng -íc Th¸i B×nh cña NguyÔn Thanh,<br /> 4<br /> Luận văn Thạc sĩ – Chuyên ngành Hán Nôm<br /> <br /> Phùng Văn Thành<br /> <br /> Khảo cứu văn bản hương ước huyện Thạch Thất<br /> <br /> Nxb V¨n hãa d©n téc n¨m 2000. Năm 1993, Bảo tàng tổng hợp Sở văn hoá<br /> tỉnh Hà Tây đã xuất bản cuốn Hương ước cổ Hà Tây do Nguyễn Tá Nhí và<br /> Đặng Văn Tu giới thiệu. Năm 2000 Viện Nghiên cứu Văn hoá có giới thiệu<br /> cuốn Các văn bản hương ước Hà Tây cổ truyền - một di sản văn hoá có giá<br /> trị của Kiều Thu Hoạch. Như vậy chưa có công trình nào nghiên cứu về văn<br /> bản hương ước của một vùng, một địa phương trong đó có huyện Thạch Thất.<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của để tài này là chủ yếu nghiên cứu và<br /> tìm hiểu các bản hương ước ở huyện Thạch Thất ®-îc viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ<br /> ch÷ N«m . Theo thống kê của chúng tôi hương ước ở huyện Thạch Thất hiện<br /> nay có khoảng 37 văn bản với khoảng trên 800 trang chữ Hán được lưu giữ tại<br /> Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Ngoài ra, còn có khoảng 34 bản được lưu giữ tại<br /> Thư viện Khoa học xã hội và nhiều bản hương ước còn được lưu giữ tại các<br /> làng quê vùng Thạch Thất.<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Để thực hiện đề tài này chúng tôi sử dụng các phương pháp:<br /> - Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu v¨n b¶n häc.<br /> - Ph-¬ng ph¸p thèng kª, ®Þnh l-îng<br /> - Ph-¬ng ph¸p liªn ngµnh<br /> Ngoµi ra chóng t«i cßn ®iÒu tra, kh¶o s¸t, ®iÒn d· thùc ®Þa, s-u tÇm, ghi<br /> chÐp t- liÖu kÕt hîp víi ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp ®Ó rót ra nh÷ng kÕt<br /> luËn cÇn thiÕt.<br /> 5. Đóng góp của luận văn<br /> Với việc tìm hiểu Hương ước huyện Thạch Thất chúng tôi muốn ®ãng<br /> gãp mét phÇn t- liÖu phong phó, gãp phÇn nghiªn cøu nÒn v¨n ho¸ truyÒn<br /> thèng cña mét vïng, gióp ta nh×n nhËn râ h¬n vÒ kh«ng gian v¨n ho¸, mét sè<br /> 5<br /> Luận văn Thạc sĩ – Chuyên ngành Hán Nôm<br /> <br />