Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu bán tổng hợp chất trung gian trong quy trình tổng hợp thuốc ung thư Vinblastin từ Catharathin và Vindolin chiết tách từ cây dừa cạn (Catharanthur Roseus)

Chia sẻ: Nguyễn Thị Hiền Phúc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

102
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu bán tổng hợp chất trung gian trong quy trình tổng hợp thuốc ung thư Vinblastin từ Catharathin và Vindolin chiết tách từ cây dừa cạn (Catharanthur Roseus) nghiên cứu, cải tiến các biện pháp chữa trị ung thư để nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Ngoài phần mở đầu, kết luận, các danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn chia làm 4 chương: chương 1 trình bày tổng quan của tài liệu; chương 2 nêu nguyên liệu hoá chất và phương pháp nghiên cứu; chương 3 trình bày phần thực nghiệm của đề tài; chương 4 trình bày kết quả nghiên cứu và thảo luận của đề tài.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu bán tổng hợp chất trung gian trong quy trình tổng hợp thuốc ung thư Vinblastin từ Catharathin và Vindolin chiết tách từ cây dừa cạn (Catharanthur Roseus)

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG MAI VĂN Đ T NGHIÊN C U BÁN T NG H P CH T TRUNG GIAN TRONG QUY TRÌNH T NG H P THU C UNG THƯ Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: GS.TSKH. TR N VĂN SUNG Ph n bi n 1 : PGS.TS. Lê T H i Ph n bi n 2 : PGS.TS. Nguy n Phi Hùng VINBLASTIN T CATHARATHIN VÀ VINDOLIN CHI T TÁCH T CÂY D A C N (CATHARANTHUR ROSEUS) Chuyên ngành: Hóa h u cơ Mã s : 60 44 27 Lu n văn ñã ñư c b o v trư c h i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p Th c sĩ Khoa h c h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 13 tháng 11 năm 2012. TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C Đà N ng - 2012 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin – H c li u, Đ i h c Đà N ng - Thư vi n trư ng Đ i h c Sư ph m, Đ i h c Đà N n 1 M Đ U 1. Đ T V N Đ S thay ñ i khí h u toàn c u d n t i s kh c nghi t c a th i 2 Trong ñ tài này chúng tôi ñ t ra m c tiêu: “nghiên c u bán t ng h p ch t trung gian trong quy trình t ng h p thu c ch ng ung thư vinblastin t catharathin và vindolin chi t tách t cây ti t, môi trư ng b ô nhi m ñó là ñi u ki n s ng thay ñ i và thói d a c n’’. quen sinh ho t c a con ngư i có nhi u b t l i cho s c kh e,... 2. M C TIÊU NGHIÊN C U Nh ng y u t này ñã tác ñ ng ñ n s c kh e con ngư i, làm gia 2.1. Thu th p tài li u, thông tin tăng nguy cơ m c b nh, mà trong ñó có nguy cơ các t bào b bi n 2.2. Ti n hành th c nghi m ñ i. Đây là m t trong nh ng nguyên nhân làm cho s ca m c b nh ung thư ngày càng tăng. Vì th , m t trong nh ng nhi m v hàng T ng h p m t s ch t trung gian trong quy trình t ng h p vinblastin (Sơ ñ 1) ñ u c a các nhà khoa h c là nghiên c u, c i ti n các bi n pháp ch a tr ung thư ñ nâng cao ch t lư ng s ng cho ngư i b nh. Vinblastin là m t lo i thu c ñư c s d ng ñ ñi u tr b nh ung thư thông qua phương pháp hóa tr li u. Đây là h p ch t có ngu n g c t nhiên, ñư c tách ra t lá d a c n. Ho t ch t này có kh năng ch ng phân bào ñư c s d ng k t h p v i m t s lo i thu c khác ñ ñi u tr nhi u lo i ung thư như ung thư b ch c u, ung thư bàng quang, ung thư tinh hoàn, các u b ch huy t ,… Tuy nhiên, vinblastin l i có hàm lư ng r t th p ch chi m kho ng 0,01% trong lá d a c n khô và quá trình phân l p h p ch t này r t t n kém, ñ y khó khăn và hi u su t th p [15], [16]. Chính vì nh ng y u t này nên vinblastin luôn là ñ i tư ng quan tâm c a các nhà khoa h c. Phương pháp bán t ng h p t n d ng 2 alkaloid ph trong quá trình phân l p vinblastin t d a c n là catharanthin và vindolin ñư c quan tâm nhi u nh t. Đây là 2 alkaloid có hàm lư ng cao hơn vinblastin (trong 1 t n nguyên li u th c v t khô tách ñư c 400 g catharanthin và 800 g vindolin [15] và có kh năng ghép ñôi ñ t o thành vinblastin. Do ñó vi c nghiên c u bán t ng h p vinblastin t vindolin và catharanthin là r t c n thi t. Sơ ñ 1. Sơ ñ t ng các ch t trung gian ñ t ng h p vinblastin 3. Đ I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U - Nghiên c u quy trình t ng h p b n ch t trung gian 56, 57, 3 4 58 và ch t 59 trong quá trình t ng h p thu c ch ng ung thư thư như ung thư b ch c u, ung thư bàng quang, ung thư tinh vinblastin t catharathin và vindolin, chi t tách t cây d a c n. hoàn, các u b ch huy t,… - Các ch t t ng h p ñư c ki m tra ñ tinh khi t b ng s c ký Tuy nhiên, vinblastin l i có hàm lư ng r t th p ch chi m l p m ng (SKLM), s c ký l ng hi u năng cao ( HPLC), s c ký kho ng 0,01% trong lá d a c n khô và quá trình phân l p h p l ng g n v i kh i ph (LC/ MS)… ch t này r t t n kém, ñ y khó khăn và hi u su t th p làm cho giá 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U thành c a s n ph m r t cao. 5. B C C C A LU N VĂN T các k t qu kh o sát sơ b c a Vi n Hóa h c công nghi p, Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, các danh m c tài li u tham k t h p so sánh và tham kh o các tài li u nư c ngoài, chúng tôi kh o và ph l c, n i dung lu n văn chia làm 4 chương nh n th y r ng v i công ngh chi t su t hi n ñ i hi u su t thu h i Chương 1 trình bày t ng quan c a tài li u. kho ng 40%, trên gi ng d a c n t t nh t (có hàm lư ng vinblastin Chương 2 nêu nguyên li u hoá ch t và phương pháp nghiên c u. 0,014% tính theo kh i lư ng lá khô – tương ñương v i Chương 3 trình bày ph n th c nghi m c a ñ tài. Madagasca), chi phí t i thi u ñ phân l p 1 gam vinblastin v n còn Chương 4 trình bày k t qu nghiên c u và th o lu n c a ñ tài. l n hơn 200 USD, trong khi ñó giá xu t xư ng c a Eli Lilly, 6. T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U Geoden Richer và c a Cipla ch dao ñ ng trong kho ng 120 – 135 Cây d a c n còn có tên là bông d a, h i ñ ng. Tên khoa h c là USD/1 gam vinblastin sunfat. Như v y n u thu n túy ch d a vào Catharanthus roseus (L.) G. – Don [Apocynaceae] là lo i cây c cao chi t – tách, các thu c ch ng ung thư t lá và hoa d a c n c a Vi t kho ng 40 – 60 cm.Thân m m t nhi u cành nên cây thư ng nghiêng Nam s không c nh tranh ñư c ngay v m t phía. Hoa có 5 cánh màu ph t h ng ho c màu tr ng. Cây có ngu n g c Madagasca (châu Phi), ñư c ngư i Pháp ñưa vào tr ng Vi t Nam ñ làm cây c nh. Cây d tr ng, phát tri n nhanh nên ít lâu sau nó ñã lan ra nhi u ñ a phương, nh t là th trư ng trong nư c. Đ tài nghiên c u bán t ng h p ch t trung gian trong quy trình t ng h p vinblastin t vindolin và catharathin chi t tách t cây d a c n làm thu c ch ng ung thư c a chương trình hóa dư c các t nh ñ ng b ng th c hi n thành công s t o ra công ngh bán t ng h p vinblastin và ven bi n nư c ta. Dáng cây ñ p, m m m i, lá xanh mư t, hoa r c phù h p v i Vi t Nam, t n d ng có hi u qu các ho t ch t chi t sáng su t t lá d a c n và làm gi m giá thành c a thu c, mang l i cu c s ng t t ñ p hơn cho m i ngư i. Vinblastin là h p ch t có ngu n g c t nhiên, ñư c tách ra t lá d a c n. Ho t ch t này có kh năng ch ng phân bào ñư c s d ng k t h p v i m t s lo i thu c khác ñ ñi u tr nhi u lo i ung 5 6 CHƯƠNG 1 sau: acid pyrocatechic, s c t flavonoid (glucosid c a quercetin T NG QUAN TÀI LI U và kampferol) và anthocyanin t thân và lá d a c n hoa ñ . Ngoài ra t lá chi t ñư c acid ursolic, t r chi t ñư c cholin. 1.1. T NG QUAN V CÂY D A C N Cây d a c n còn có tên là bông d a, h i ñ ng. Tên khoa h c Năm 1952, khi nghiên c u tác d ng c a các alkaloid t lá là Catharanthus roseus (L.) G. – Don [Apocynaceae] là lo i cây d a c n lên chu t , R. Noble và C. Noble ñã phát hi n ra các h p c cao kho ng 40 – 60 cm. Thân m m t nhi u cành nên cây ch t này có kh năng làm gi m s lư ng b ch c u trong máu thư ng nghiêng v m t phía. Hoa có 5 cánh màu ph t h ng chu t. T ñó, theo ñ nh hư ng nghiên c u các ch t gây ñ c t ho c màu tr ng. Cây có ngu n g c bào ho c gây ñư c ngư i Pháp ñưa vào tr ng Madagasca (châu Phi), Vi t Nam ñ làm cây c nh. c ch phân bào b ch c u ác tính, các vinca alkaloid có ho t tính như vinblastin, vincristin, vindesin và Cây d tr ng, phát tri n nhanh nên ít lâu sau nó ñã lan ra vinorelbin ñã ñư c phân l p ho c bán t ng h p ñ nhi u ñ a phương, nh t là trong ñi u tr ung thư, ñ c bi t là các b nh Hodgkin và các b nh các t nh ñ ng b ng và ven bi n nư c ta. Dáng cây ñ p, m m m i, lá xanh mư t, hoa r c sáng, ñ y là nh ng nét ñ c trưng t o ñư c s h p d n c a loài cây này. ng d ng ung thư máu. Năm 1958, l n ñ u tiên Noble và Beer ñã phân l p ñư c vinblastin 1 còn g i là vincaleukoblastin t lá cây d a c n Theo Đông y, d a c n có tác d ng làm săn, ch ng viêm, h áp, Trong các năm 1959 ñ n 1962, Johnson và Svoboda ñã tìm ra ñư c s d ng ñ ñi u tr m t s b nh: viêm ñ i tràng, b nh trĩ, khí hư vincristin - m t alkaloid có hàm lư ng th p trong cây d a c n. b ch ñ i, tăng huy t áp, viêm nhi m ph n ph , kinh b , zona, phong H p ch t mu i sunfat c a vinblastin và vincristin ñã ñư c áp ng a, ñái tháo ñư ng, vàng da. Lá và ph n ng n c a cây ñư c dùng d ng r ng rãi trong các tr li u hóa h c ch a ung thư máu, ung làm thu c. Có th ñ tươi giã ñ p, phơi khô s c u ng ho c ch bi n thư mô bào b ch huy t, ung thư tinh hoàn và ung thư vú [32]. Vinblastin 1 ñư c FDA phê chu n vào năm 1965 là thu c thành d ng trà. Ho t ch t c a d a c n là alkaloid có nhân indol trong t t c ñi u tr nhi u lo i ung thư như: b ch c u, bàng quang, tinh hoàn, các b ph n c a cây, nhi u nh t trong lá và r . D a c n Vi t các u b ch huy t, … và ñư c bán trên th trư ng hơn 40 năm. Nam có t l alkaloid toàn ph n là 0,1 - 0,2%. R ch a ho t ch t Vinblastin 1 tr thành m t dư c ph m quan tr ng, tuy nhiên l i (0,7 - 2,4%) nhi u hơn trong thân (0,46%) và lá (0,37 - 1,15%). có hàm lư ng r t nh trong th c v t (chi m 0,01% trong lá d a Các ch t ch y u là: vinblastin, vincristin tetrahydroalstonin, c n khô và vi c tách h p ch t này t th c v t r t m t th i gian, prinin, vindolin, catharanthin, ajmalicin, alstonine, leurocin, t n kém, hi u su t th p và ñ y khó khăn [15], [16]. Do ñó vincaleucoblastin, vincosid (1 glucoalkaloid ti n thân ñ sinh t ng vinblastin là ñ i tư ng luôn ñư c các nhà khoa h c quan tâm. h p các alkaloid). T d a c n, ngư i ta còn chi t ñư c các ch t Nhi u phương pháp t ng h p vinblastin ñã ñư c nghiên c u bao 7 8 g m: nuôi c y t bào [15], công ngh chuy n hóa [31] , bán t ng a. Bán t ng h p vinblastin t catharanthin và vindolin h p và t ng h p toàn ph n. Trong ñó phương pháp bán t ng h p b. Bán t ng h p vinblastin t vindolin ñ t n d ng 2 alkaloid ph trong quá trình tách vinblastin 1 t d a c n là vindolin 4 và catharanthin 3 có hàm lư ng l n hơn nhi u (trong 1 t n nguyên li u th c v t khô tách ñư c 400 g catharanthin và 800 g vindolin , ñ ng th i cũng là các monome có th ghép ñôi t o thành vinblastin 1 cũng ñư c quan tâm r t l n. Cho ñ n nay, vinblastin và các d n xu t s d ng làm thu c ch ng ung thư trên th gi i ñã ñư c s n xu t ch y u theo hai con ñư ng [23]: - Chi t xu t t lá d a c n; - Bán t ng h p t vindolin và catharanthin. Vinblastin và các d n xu t là các alkaloid dimeric có hàm lư ng th p (~ 0,01 % trong lá d a c n khô), trong khi alkaloid ch y u c a d a c n là vindolin - m t trong hai ph n monomer c u thành vinblastin - có hàm lư ng trong lá d a c n l n hơn 4 ñ n 5 l n so v i vinblastin. Trong quá trình phân tách “alkaloid t ng s ” c a d a c n b ng s c ký h p ph , thông thư ng vindolin và catharanthin ñư c r a gi i ra trư c so v i vinblastin. Đ h giá thành thu c, t n d ng ph ph m vindolin, catharanthin cũng như các vinca alkaloid khác, các nghiên c u bán t ng h p vinblastin và các d n xu t t vindolin và catharanthin ñã ñư c phát tri n m nh m và ñưa vào áp d ng trên th gi i t cu i nh ng năm 1970 [13], [23]. 1.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP T NG H P VINBLASTIN 1.2.1. Gi i thi u v vinblastin 1.2.2. Phương pháp bán t ng h p