Tóm tắt luận văn thạc sĩ Khoa học Xã hội và Nhân văn: Dấu ấn văn hóa Ấn Độ trong sáng tác của Hồ Anh Thái

1<br /> <br /> 2<br /> <br /> B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O<br /> Đ I H C ĐÀ N NG<br /> <br /> Công trình ñư c hoàn thành t i<br /> Đ I H C ĐÀ N NG<br /> <br /> TR N TH HÀO<br /> Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGÔ MINH HI N<br /> <br /> D U N VĂN HÓA N Đ<br /> TRONG SÁNG TÁC C A H ANH THÁI<br /> Ph n bi n 1: PGS.TS. NGUY N PHONG NAM<br /> <br /> Chuyên ngành: VĂN H C VI T NAM<br /> Mã s : 60.22.34<br /> Ph n bi n 2: TS. NGUY N THÀNH<br /> <br /> TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ<br /> KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> Lu n văn ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t<br /> nghi p th c s Khoa h c Xã h i và Nhân văn h p t i Đ i h c<br /> Đà N ng vào ngày 02 tháng 6 năm 2012<br /> <br /> Có th tìm lu n văn t i:<br /> Đà N ng, Năm 2012<br /> <br /> - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng<br /> - Thư vi n trư ng Đ i h c Sư ph m, Đ i hoc Đà N ng<br /> <br /> 3<br /> <br /> M<br /> <br /> 4<br /> <br /> Đ U<br /> <br /> nh ng cu n ti u thuy t, tiêu bi u là Đ c Ph t, nàng Savitri và tôi.<br /> Qua nh ng sáng tác vi t v<br /> <br /> 1. Lí do ch n ñ tài<br /> “Đ t nư c c a nh ng th n tho i và nh ng l i tiên tri huy n<br /> di u là m t ñ t nư c ñ y nh ng ñi u h p d n và r t kì l ” (Biêlinxki).<br /> <br /> n Đ , bư c ñ u H Anh Thái giúp b n<br /> <br /> ñ c thâm nh p vào th gi i tinh th n và ñ i s ng c a ngư i<br /> <br /> nv n<br /> <br /> ñư c coi là m nh ñ t h p d n nhưng không d khai phá.<br /> <br /> n Đ - x s ñã ươm n nh ng bông hoa r c r ñ u tiên c a n n<br /> <br /> Hi n nay, nghiên c u tác ph m văn h c dư i giác ñ văn hóa là<br /> <br /> văn minh nhân lo i. S lôi cu n ñ c bi t c a n Đ ñ i v i nhân lo i<br /> <br /> m t xu th ñang tr thành ph bi n. Nó không ch giúp phát hi n nh ng<br /> <br /> không ch<br /> ñây hay<br /> <br /> s hòa nhã, l ñ , m ñ o và hi n t c a con ngư i nơi<br /> nh ng tác ph m văn h c mang v ñ p ñ c ñáo, n ch a<br /> <br /> nh ng giá tr vô biên mà còn<br /> <br /> chính n n văn hóa thâm tr m, huy n<br /> <br /> giá tr c a tác ph m t ng sâu văn hóa mà còn giúp lý gi i nh ng v n ñ<br /> sáng t o ngh thu t c a nhà văn. Chúng tôi ch n nghiên c u ñ tài: D u<br /> n văn hóa n Đ trong sáng tác c a H Anh Thái ñ th y ñư c ph n<br /> nào nh ng nét ñ c trưng c a văn hóa n, s c ám nh c a n n văn hóa<br /> <br /> bí mang ñ m màu s c tôn giáo, tâm linh.<br /> H Anh Thái không ng ng suy nghĩ, ki m tìm và th nghi m<br /> mình trên l trình văn h c. T m văn hóa sâu r ng ñã giúp ông nh n ra<br /> ñư c nét ñ c s c, riêng bi t c a văn hóa dân t c trong tương quan văn<br /> <br /> n Đ ñ i v i s nghi p sáng tác c a ông. T ñó phát hi n thêm nh ng<br /> giá tr ñ c ñáo trong tác ph m H Anh Thái, ñ ng th i góp ph n kh ng<br /> ñ nh phong cách ngh thu t ñ c ñáo c a nhà văn này.<br /> <br /> hóa chung. Không ch v ng v quá kh , hoài ni m nh ng giá tr truy n<br /> <br /> 2. L ch s v n ñ nghiên c u<br /> <br /> th ng, khai thác nh ng n ng m văn hóa dân t c, H Anh Thái còn tìm<br /> <br /> 2.1.V tác ph m c a H Anh Thái nói chung<br /> <br /> th y trong môi trư ng văn hóa hi n t i nh ng giá tr c a nhi u n n văn<br /> <br /> Có các nghiên c u n i b t c a các tác gi như: Nhà văn Ma Văn<br /> <br /> hóa khác nhau trong ñó có n n văn hóa n Đ - nơi s n sinh nh ng pho<br /> <br /> Kháng v i bài vi t Cái mà văn chương còn thi u, Nguy n Đăng Đi p<br /> <br /> s thi vĩ ñ i, vùng ñ t c a n n văn hóa Ph t giáo.<br /> <br /> v i H Anh Thái, ngư i mê chơi c u trúc, nhà nghiên c u Vân Long<br /> <br /> n Đ Rabindranath Tagore ñã t ng nói: “Có th vư t<br /> <br /> v i bài T s 265 ngày c a H Anh Thái. Nhà nghiên c u Vũ Bão<br /> <br /> qua th gi i l n lao c a loài ngư i không ph i b ng cách t xóa mình ñi,<br /> <br /> trong bài vi t 11 ngư ng c a, Phan Văn Tú v i bài phê bình Cõi<br /> <br /> mà b ng cách m r ng b n s c c a chính mình” [49, tr. 33]. Và H Anh<br /> <br /> ngư i rung chuông t n th - Nhìn t vài con s th ng kê, Tr n Duy<br /> <br /> Thái, b ng s “m r ng b n s c c a chính mình” ñã t o cho riêng mình<br /> <br /> Hi n v i Rung chuông c nh t nh con ngư i, Ph m Chí Dũng v i bài<br /> <br /> m t phong cách ngh thu t không l n v i b t kì m t nhà văn nào<br /> <br /> Ám nh và d c m.<br /> <br /> Nhà thơ<br /> <br /> khác.V i tình yêu l n dành cho<br /> <br /> n Đ , ông vi t ñ u tiên là nh ng<br /> <br /> truy n ng n. Và nh ng truy n ng n ñó (…) là “nh ng mũi kim châm<br /> c u Á Đông ñã ñi m trúng huy t tính cách<br /> <br /> n Đ , khi n h ñã nhìn<br /> <br /> th y ñúng cái bóng ñang qu n dư i chân mình” [52, tr. 52]. Sau ñó là<br /> <br /> 2.2. V d u n văn hóa trong sáng tác H Anh Thái<br /> Có các bài vi t tiêu bi u như bài T m t gi i thư ng không<br /> thành ñăng trên t p chí Ngày nay (2004) c a Hoài Nam, bài vi t H<br /> Anh Thái - ngư i mê chơi c u trúc c a Nguy n Đăng Đi p, Nguy n<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> Anh Vũ v i bài vi t Hơn c s th t, bài nghiên c u M t cách khám<br /> <br /> 4.3. Phương pháp so sánh ñ i chi u.<br /> <br /> phá m i qua Đ c Ph t, nàng Savitri và tôi, c a Huỳnh Như<br /> <br /> 4.4. Các phương pháp h tr khác.<br /> <br /> Hương Châu.<br /> <br /> 5. Đóng góp c a ñ tài<br /> <br /> H u h t các nghiên c u ñ u ñánh giá cao giá tr liên văn hóa<br /> và ý nghĩa nhân văn, giá tr chân th c l n lao, m i m c a tác ph m<br /> H Anh Thái. Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên c u nào t p<br /> trung nghiên c u v “D u n văn hóa n Đ trong sáng tác c a H<br /> Anh Thái” m t cách có h th ng. Do ñó, chúng tôi ch n nghiên c u<br /> ñ tài “D u n văn hóa n Đ trong sáng tác c a H Anh Thái”.<br /> 3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u<br /> <br /> tr i trong sáng tác H Anh Thái, ch ra nét ñ c s c riêng trong sáng<br /> tác c a H Anh Thái. Qua ñó, kh ng ñ nh vai trò c a d u n văn hóa<br /> n Đ ñ i v i sáng tác c a nhà văn.<br /> - Kh ng ñ nh s thành công và nh ng ñóng góp c a nhà văn ñ i<br /> v i văn h c Vi t Nam ñương ñ i.<br /> 6. C u trúc c a ñ tài<br /> <br /> 3.1. Đ i tư ng nghiên c u<br /> D u n văn hóa<br /> <br /> - Nghiên c u m t cách h th ng các D u n văn hóa n Đ n i<br /> <br /> Ngoài ph n M ñ u, K t lu n, Tài li u tham kh o, N i dung c a<br /> <br /> n Đ trong sáng tác c a H Anh Thái bi u<br /> <br /> hi n trên qua các phương di n cơ b n như: thiên nhiên, cu c s ng,<br /> con ngư i, bi u tư ng văn hóa, ngh thu t xây d ng nhân v t, ngôn<br /> ng và gi ng ñiêu.<br /> <br /> lu n văn g m 3 chương:<br /> Chương 1: Hành trình sáng t o c a H Anh Thái.<br /> Chương 2: D u n văn hóa n Đ trong sáng tác c a H Anh Thái<br /> nhìn t n i dung.<br /> <br /> 3.2. Ph m vi nghiên c u<br /> Các sáng tác c a H Anh Thái, trong ñó chúng tôi t p trung vào<br /> các tác ph m in ñ m d u n văn hóa<br /> <br /> n Đ , g m: Ti ng th dài qua<br /> <br /> r ng Kim Tư c (NXB H i nhà văn, Hà N i - 2003), Cõi ngư i rung<br /> chuông t n th (NXB Đà N ng, Đà N ng - 2004), Mư i l m t ñêm<br /> (NXB Đà N ng, Đà N ng - 2006), Đ c Ph t, nàng Savitri và tôi<br /> (NXB Đà N ng - 2006), Nói b ng l i c a mình (NXB Kim Đ ng, Hà<br /> N i - 2007).<br /> 4. Phương pháp nghiên c u<br /> 4.1. Phương pháp h th ng – c u trúc.<br /> 4.2. Phương pháp phân tích – t ng h p.<br /> <br /> Chương 3: D u n văn hóa<br /> Thái nhìn t<br /> <br /> n Đ trong sáng tác c a H Anh<br /> <br /> phương th c bi u hi n.<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Nói ñ n v trí c a văn h c trong văn hóa là nói ñ n hai m t c a<br /> <br /> Chương 1<br /> HÀNH TRÌNH SÁNG T O NGH THU T<br /> C AH<br /> <br /> ANH THÁI<br /> <br /> m t v n ñ . Th nh t, b n thân văn h c là m t b ph n c a văn hóa,<br /> nó ch u s chi ph i mang tính quy t ñ nh c a văn hóa. Th hai, là<br /> nói ñ n tính ñ i di n cho văn hóa c a văn h c; s tác ñ ng tr l i c a<br /> văn h c ñ i v i văn hóa [15, tr. 100]. V m i quan h c a văn hóa và<br /> <br /> 1.1. Văn hóa và m i quan h văn hóa - văn h c<br /> <br /> văn h c, c n nh n th y r ng ñ i v i nư c ta văn h c là y u t tr i c a<br /> <br /> 1.1.1. V khái ni m văn hóa<br /> <br /> văn hóa. Vì v y khi ta nói m i quan h gi a văn hóa và văn h c cũng<br /> <br /> Văn hóa là m t lĩnh v c r t r ng l n, vô cùng phong phú và ña<br /> <br /> t c là nói v “m i quan h gi a cái t ng th v i cái b ph n”. Có th<br /> <br /> d ng, có m t th m sâu trong toàn b ñ i s ng xã h i và ñ i s ng con<br /> <br /> nói trong t ng th văn hóa, văn h c ch là nhánh nhưng l i có giá tr<br /> <br /> ngư i, vì th có r t nhi u ñ nh nghĩa, cách hi u cũng như cách khai<br /> <br /> r t quan tr ng. Nói t i văn hóa c a m t dân t c không ai không nghĩ<br /> <br /> thác khác nhau v văn hóa.<br /> <br /> ñ n văn h c, b i văn h c có m t v trí không th thi u trong m i n n<br /> <br /> Như v y, văn hóa là m t khái ni m “m ”, ch a ñ ng trong nó<br /> <br /> văn hóa. Ngày nay trong vi n c nh xây d ng m t n n văn hóa tiên<br /> <br /> nhi u n i dung khác nhau. Đ phù h p v i v n ñ nghiên c u c a<br /> <br /> ti n ñ m ñà b n s c dân t c, vai trò sáng t o văn hóa c a văn h c c n<br /> <br /> mình, chúng tôi xác ñ nh “Văn hóa là m t h th ng nh ng giá tr v t<br /> <br /> ñư c nhìn nh n l i m t cách th u ñáo. Văn h c ñi vào chi u sâu văn<br /> <br /> ch t và tinh th n do con ngư i sáng t o, tích lũy lưu tr và phát tri n<br /> <br /> hóa phát tri n không gì khác hơn là khái ni m phát tri n ph i tr<br /> <br /> qua quá trình ho t ñ ng th c ti n trong s tương tác gi a con ngư i<br /> <br /> thành tư tư ng ch ñ o trong văn chương hi n ñ i, v i trí tu dân<br /> <br /> v i môi trư ng t nhiên và xã h i c a mình”. M t tác ph m văn h c<br /> <br /> t c ñư c khơi sâu trong dòng ch y c a b n ch t m t n n văn hóa<br /> <br /> có giá tr luôn ch a ñ ng bên trong nh ng giá tr ñích th c v chính<br /> <br /> ñ m ñà tính nhân văn. Vì v y các tác gi khi sáng tác ngoài tài năng,<br /> <br /> n n văn hóa c a quê hương ñ t nư c<br /> <br /> tính chuyên nghi p thì y u t t m nhìn văn hóa và c t cách văn hóa<br /> <br /> m t phương di n c th nào<br /> <br /> ñó. Nhưng s là quá r ng n u xem xét, tìm hi u văn hóa như m t ñ i<br /> <br /> c n ñư c nhìn nh n m t cách h p lý [58, tr. 28]. Đó chính là cơ s<br /> <br /> tư ng, do ñó, lu n văn ch ch ra d u n văn hóa, tìm hi u, khám phá<br /> <br /> ñ kh ng ñ nh s t n t i lâu dài c a văn h c v i th i gian.<br /> <br /> văn xuôi H Anh Thái.<br /> <br /> 1.2. H Anh Thái – Cu c b t phá sáng t o trong ngh thu t<br /> <br /> 1.1.2. M i quan h gi a văn hóa và văn h c<br /> <br /> 1.2.1. M t s c vi t b n b<br /> <br /> Xác ñ nh m i quan h gi a văn hóa v i văn h c là m t vi c<br /> <br /> G n 30 năm lao ñ ng c t l c, d ng công và kh t khe, nh y<br /> <br /> làm c n thi t ñ ñánh giá ñư c s tác ñ ng, b sung l n nhau gi a hai<br /> <br /> c m trong s d ng, t ch c ch t li u văn h c, ông ñã cho ra ñ i hơn<br /> <br /> lĩnh v c v n có m i liên quan m t thi t này.<br /> <br /> 30 tác ph m g m ti u thuy t và truy n ng n, trong ñó có nhi u tác<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> ph m ñư c d ch ra ti ng nư c ngoài. Đó là nh ng con s ñáng khâm<br /> <br /> H Anh Thái nghiên c u và làm vi c<br /> <br /> Đ i s quán Vi t Nam<br /> <br /> ph c và là ni m mơ ư c c a b t c nhà văn nào.<br /> <br /> t i n Đ . M nh ñ t và con ngư i x<br /> <br /> 1.2.2. Nh ng th nghi m m i m , sáng t o<br /> <br /> Ông ñã g n bó v i ñ t nư c này 6 năm v i tư cách m t nhà nghiên<br /> <br /> Sau ngót 30 năm sáng tác, t i bây gi H Anh Thái ñã t o nên<br /> m t dòng ch y, ñ ñ l i n tư ng khó phai trong lòng ngư i ñ c.<br /> Ti n n Đ<br /> <br /> sáng, tìm ki m và hi v ng<br /> <br /> cu c ñ i v i nh ng ñi u bi t hay chưa<br /> <br /> bi t qua nh ng s ph n, nh ng cu c ñ i mong manh ñ p, trong tr o<br /> nhưng ph ng ph t bu n, là s ngó nghiêng nhìn vào cu c ñ i v i ñ<br /> tin c y c a nh ng ư c mơ, khát v ng.<br /> <br /> giai ño n này, kênh gi ng<br /> <br /> ch ñ o c a văn xuôi H Anh Thái là tr tình ñôn h u.<br /> n Đ v i nh ng chùm truy n ng n hài hư c mà thâm tr m.<br /> Các tác ph m trong th i kì này th hi n m t nhân sinh quan ñư c<br /> chi u r i b i nh ng tri t lí Ph t giáo thông qua nh ng s ph n, m nh<br /> ñ i tư ng như vô tình ngang qua, nhưng th c ra là c m t ki p ngư i<br /> v i bao n i sâu cay, ch a ñ ng nh ng suy tư v cu c s ng hi n ñ i<br /> mang ñ m d u n văn hóa n Đ . S trong sáng mang dáng d p thư<br /> sinh ñã<br /> <br /> c u văn hóa. Đây là m t bư c ti n r t quan tr ng ñ i v i s nghi p<br /> sáng tác văn chương c a nhà văn.<br /> n Đ - x s m t n n văn minh n i ti ng, quê hương c a<br /> <br /> v i ti u thuy t Trong sương h ng hi n ra là tác<br /> <br /> ph m mang d u n th nghi m cách tân rõ nh t, là ánh m t trong<br /> <br /> l i sau lưng.<br /> <br /> H u n Đ , sáng tác c a H Anh Thái bư c sang m t giai ño n<br /> m i, phong cách c a H Anh Thái ñ nh hình rõ nét trong s phong<br /> phú c a các cách bi u hi n. k thu t văn xuôi, ñ c bi t là ti ng cư i<br /> trào l ng trong tác ph m c a nhà văn ñ t ñ n ñ chín mu i thu n<br /> th c.<br /> 1.3. H Anh Thái - Nhân duyên v i mi n ñ t Ph t<br /> 1.3.1. Cơ h i và tinh th n ti p nh n văn hóa n Đ<br /> <br /> n ngay l p t c ñã thu hút ông.<br /> <br /> nh ng trí tu l n t m nhânlo i như Ph t Thích Ca, Mahatma Gandhi,<br /> R. Tagore không ch là cơ h i mà còn là ni m thôi thúc t bên trong.<br /> H Anh Thái r t ngư ng m n n văn minh<br /> <br /> n Đ c ñ i, nơi s n<br /> <br /> sinh nh ng pho s thi vĩ ñ i, vùng ñ t c a n n văn hóa Ph t giáo.<br /> ñó, anh ñã dành th i gian ñi t i nhi u vùng ñ t, ñ c bi t là nh ng ñ n<br /> chùa n i ti ng, rong ru i kh p mi n B c và Trung<br /> <br /> n, nh ng nơi<br /> <br /> thu c Vương qu c ph t c ñ i, ñây là cu c khám phá văn hóa n Đ<br /> trong ñ i s ng<br /> <br /> n Đ , khám phá ki n trúc c a tôn giáo này cùng<br /> <br /> nh ng kinh ñi n Ph t h c. Sáu năm s ng trên ñ t nư c<br /> <br /> n Đ , ông<br /> <br /> cho ra ñ i nh ng chùm truy n ng n ñ c ñáo, hài hư c mà thâm tr m<br /> v<br /> <br /> nĐ<br /> <br /> 1.3.2. Quá trình tr i nghi m văn hóa n Đ<br /> Trong m t cu c ph ng v n v i báo chí, H Anh Thái ñã tr l i<br /> r ng: Ngư i làm báo ch c n ñ n m t ñ t nư c dăm b y ngày, tr v<br /> k t h p tài li u có th vi t m t bài dày d n. Còn tôi,<br /> <br /> n Đ năm<br /> <br /> th tư m i dám vi t truy n ng n ñ u tiên, ñó là Ngư i ñ ng m t<br /> chân, r i Ngư i n”.<br /> V n là ngư i làm văn hóa gi i ngo i ng , l i ñi nhi u, có v n<br /> s ng, H Anh Thái r t d dàng ti p c n ñ i s ng ñ nh n ra giá tr<br /> cũng như h n ch c a nó trong b sâu văn hóa.<br /> <br /> nhà văn này luôn<br /> <br /> luôn có s g p g gi a văn hóa dân t c và văn hóa nhân lo i. B i<br /> <br />