Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và Luật hành chính: Các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. Thực tiễn tại tỉnh Quảng Ngãi

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nghiên cứu đã góp phần làm hoàn thiện một số vấn đề lý luận cơ bản về các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên, từ đó tạo cơ sở cho việc nhận thức đúng đắn nhất về biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên; áp dụng những vấn đề lý luận này nhằm nâng cao tính khả thi, hiệu quả của pháp luât, bồi dưỡng nâng cao nhận thức của các cán bộ thuộc các cơ quan chức năng, đặc biệt là của những người chưa thành niên, nâng cao năng lực quản lý nhà nước

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và Luật hành chính: Các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. Thực tiễn tại tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỒ VĂN ĐÔNG CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN. THỰC TIỄN TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2020
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. VŨ ĐỨC ĐÁN Phản biện 1:…………………………………………………… Phản biện 2:…………………………………………………… Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại thành phố Huế Số: 201- Đường Phan Bội Châu – TP. Huế – tỉnh Thừa Thiên Huế Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 2020 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban quản lý đào tạo sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Thế hệ trẻ được ví như sức mạnh, là mầm xanh, là tương lai của đất nước, đất nước có ổn định, phát triển bền vững hay không phụ thuộc rất nhiều vào thế hệ này. Vì vậy trong suốt quá trình đổi mới và phát triển, Đảng và Nhà nước ta không ngừng chú trọng đến tầng lớp trẻ nói riêng và vấn đề con người nói chung, coi đó là mục tiêu phấn đấu và phát triển lâu dài và bền vững. Hiện nay, nước ta đang từng bước đổi mới và hoàn thiện về nhiều mặt đang trong giai đoạn vươn mình phát triển chung của cả nước. Bên cạnh những thành tựu đạt được thì cũng gặp không ít những khó khăn, trở ngại. Trong đó có thể xét đến tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng. Hậu quả của tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển nền kinh tế của địa phương mà còn ảnh hưởng đến những giá trị chuẩn mực của dân tộc và sự phát triển của cả đất nước. Thực tế, những năm gần đây trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng đòi hỏi cần có một cơ sở pháp lý rõ ràng, chặt chẽ, để vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, vừa nhằm mục đích phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh có hiệu quả chống lại những hành vi vi phạm pháp luật do người chưa thành niên thực hiện. Với mong muốn góp phần hoàn thiện các quy định của pháp luật, nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định đó trong thực tiễn. Đề tài có ý nghĩa là những nghiên cứu cơ bản, xuất phát từ thực trạng quy định và thực tiễn áp dụng các quy định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. Chính vì lẽ đó, “Các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên - Thực tiễn tại tỉnh Quảng Ngãi” là đề tài được người viết chọn để thực hiện luận văn này. Với mong muốn tìm ra nguyên nhân, hạn chế của thực trạng người chưa thành niên vi phạm và tình hình xử lý vi phạm hành chính ở tỉnh Quảng Ngãi, đồng thời có những ý kiến đóng góp để giảm thiểu tình trạng vi phạm của người chưa thành niên, nhằm 1
đảm bảo nguồn lao động trẻ có trình độ, chất lượng trong tương lai cho tỉnh nhà. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu tiêu biểu, cụ thể như: - “Thực trạng và giải pháp phòng, chống vi phạm pháp luật của người chưa thành niên” của tác giả Đinh Xuân Nam. Ts, Phó hiệu trưởng trường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 20, tháng 12 năm 2011. - “Tìm hiểu nguyên nhân trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật” của tác giả Đỗ Thị Phương Điệp đăng trên Tạp chí lao động và xã hội, số 417, trang 37, 38. - “Pháp luật Việt Nam về tư pháp người chưa thành niên” của tác giả. Đặng Thanh Sơn. ThS, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hính sự - hành chính, Bộ Tư pháp đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 20, tháng 12 năm 2008. - Luận văn “Các biện pháp thay thế xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên” của tác giả Nguyễn Nhi thực hiện năm 2012. - Luận văn“ Xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật, thực tiễn huyện Tam Bình” của tác giả Phan Thúy Vy được thực hiện năm 2012. Các công trình nghiên cứu này đã có sự nghiên cứu khá chuyên sâu về các quy định xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên, đưa ra thực trạng pháp luật cũng như thực tiễn áp dụng. Song, xem xét thời gian của tất cả các công trình này cho thấy những nghiên cứu này được thực hiện khi Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 chưa ban hành. Trong quá trình phát triển của xã hội, đất nước thì đòi hỏi các quy định mới này phải áp dụng kịp thời, linh hoạt để phù hợp với sự thay đổi của con người xã hội hiện nay. Mặc khác, trong khi đó ở tỉnh Quảng Ngãi còn ít công trình nghiên cứu. Chính vì vậy, học viên mạnh dạn chọn nghiên cứu đề tài “Các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. Thực tiễn tại tỉnh Quảng Ngãi” nhằm kịp thời hoàn thiện những quy định pháp luật và góp phần thúc đẩy sự phát 2
triển lành mạnh của những người trẻ tuổi, chưa thành niên không chỉ của tỉnh Quảng Ngãi mà còn của cả đất nước. Như vậy, có thể khẳng định những nghiên cứu của luận văn không trùng lặp với những công trình nghiên cứu trước. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích: qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn việc áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên, đề ra phương hướng, giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật, cũng như đẩy mạnh thực hiện các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. - Nhiệm vụ: Nghiên cứu hệ thống hóa vấn đề lý luận về các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. Từ thực tiễn ở Quảng Ngãi – Làm rõ thực trạng việc áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên - Làm rõ ưu, khuyết điểm và tìm ra nguyên nhân. Đề xuất phương hướng và giải pháp đẩy mạnh thực hiện các biện pháp – Xử lý hành chính của hành vi vi phạm pháp luật hành chính của người chưa thành niên để góp phần giảm thiểu tình hình người chưa thành niên vi phạm hành chính như hiện nay, đồng thời đưa ra một vài giải giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu, là pháp luật và thực trạng xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. - Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: Nghiên cứu vấn đề liên quan đến những biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên vi phạm, tìm hiểu những nguyên nhân để từ đó có những giải pháp phòng ngừa giảm thiểu tới mức thấp nhất những vi phạm, nhằm giáo dục, quản lý, phòng ngừa người chưa thành niên đã có những biểu hiện sai lệch trong hành vi ngoài ra còn tạo điều kiện cho đối tượng này được phát triển một cách hoàn thiện. 3
+ Về không gian: Nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. + Về thời gian: Thời kỳ nghiên cứu từ năm 2014 – 2018, từ khi Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2013 và thời gian xác định cho các giải pháp, đề xuất đến năm 2023. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn dựa vào phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam; chính sách, pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam làm cơ sở định hướng lý luận của việc nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, luận văn đã sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu như: phương pháp nghiên cứu tổng hợp những bài nghiên cứu, ý kiến kết hợp với phương pháp phân tích, đánh giá, so sánh, đối chiếu những quy định của pháp luật để chỉ ra những mặt đạt được và chưa đạt được của quy định pháp luật; phương pháp thu thập thống kê số liệu thực tế,để từ đó đề xuất ý kiến, giải pháp nhằm hoàn thiện quy định của pháp luật, giúp có được một bài nghiên cứu hoàn chỉnh hơn. 6. Ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài - Ý nghĩa lý luận: Luận văn đã góp phần làm hoàn thiện một số vấn đề lý luận cơ bản về các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên, từ đó tạo cơ sở cho việc nhận thức đúng đắn nhất về biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên; áp dụng những vấn đề lý luận này nhằm nâng cao tính khả thi, hiệu quả của pháp luât, bồi dưỡng nâng cao nhận thức của các cán bộ thuộc các cơ quan chức năng, đặc biệt là của những người chưa thành niên, nâng cao năng lực quản lý nhà nước. - Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng trong các đề tài nghiên cứu khoa học về các vấn đề liên quan tới việc xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. Kết quả của quá trình nghiên cứu có thể được dùng làm tài liệu trong các buổi tuyên truyền, tư vấn trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi nhằm nâng cao 4
nhận thức cho người chưa thành niên, qua đó góp phần làm giảm số lượng vụ việc vi phạm hành chính do lứa tuổi này gây ra. Nghiên cứu giúp cơ quan chức năng có cái nhìn sâu sắc hơn về những nguyên nhân và động cơ dẫn đến hành vi vi phạm hành chính của người chưa thành niên, từ đó đưa ra phương hướng giải quyết nhanh, hợp lý và hiệu quả. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo thì nội dung chính được kết cấu thành 3 chương như sau: Chương 1: Lý luận chung về người chưa thành niên và các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. Chương 2: Thực trạng áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành nên ở tỉnh Quảng Ngãi Chương 3: Phương hướng; giải pháp đẩy mạnh biện pháp thực hiện xử lý vi phạm hành chính và nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định đó đối với người chưa thành niên. Ngoài ra, khóa luận còn có danh mục các chữ viết tắt, bảng thống kê trích dẫn tài liệu tham khảo. Chương 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN VÀ CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN 1.1. Khái niệm và đặc điểm người chưa thành niên 1.1.1 Khái niệm về người chưa thành niên Điều 1, Công ước quốc tế về quyền trẻ em xác định rõ: “Trẻ em có nghĩa là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng với trẻ em đó quy định tuổi thành niên sớm hơn”. Luật trẻ em có hiệu lực 1/6/2017 cũng quy định: “Trẻ em là người dưới 16 tuổi”. Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định người chưa thành niên chưa đủ mười tám tuổi, mọi giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Trong khi đó, vấn đề lao động và việc làm, Bộ luật Lao động năm 2012 lại quy định: “Người lao động là người từ đủ15 tuổi trở 5
lên, có khả năng lao động, làm việc theo hợp đồng lao động, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành của người sử dụng lao động”. Mặt khác, Điều 5 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định “Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính do lỗi cố ý, người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt vi phạm hành chính về mọi vi phạm hành chính”. Vậy, Luật xử lý vi phạm hành chính không có một điều nào quy định cụ thể người chưa thành niên là người ở độ tuổi nào, nhưng có thể thấy được đối tượng người chưa thành niên bị áp dụng các biện pháp xử lý con người và được cụ thể hoá bằng giới hạn độ tuổi ở các văn bản pháp luật hành chính là người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi. Trong giới hạn phạm vi nghiên cứu dựa trên quy định Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, người chưa thành niên là người ở độ tuổi từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi. 1. 1. 2. Đặc điểm tâm, sinh lý, ý thức của người chưa thành niên 1. 1. 2.1. Đặc điểm sinh lý, người chưa thành niên phát triển trọng lượng cơ thể tương đối nhanh, cân nặng ở 16 đến 17 tuổi có thể gấp đôi cân nặng của thiếu niên, tố chất thể lực tăng cường. Những biến đổi sinh lí giai đoạn này người chưa thành niên nhìn chung vẫn chưa phát triển đầy đủ các đặc trưng sinh lí như người trưởng thành. 1. 1. 2. 2. Đặc điểm tâm lý, người chưa thành niên nói chung, người chưa thành niên vi phạm pháp luật nói riêng là người trong quá trình phát triển sinh lí, tâm lí, ý thức. Tâm trạng của những em này thay đổi rất nhanh và biến động mạnh. 1.1.2.3. Đặc điểm về ý thức, người chưa thành niên còn non nớt kiến thức xã hội, ý thức pháp và có hành vi lệch lạc một cách chủ quan. Các em thích thể hiện “cái tôi”, hiếu động có xu hướng khám phá, bắt chước dễ bị lôi cuốn vào trò chơi vô bổ thậm chí những hậu quả lớn hơn. 1.2. Những vấn đề chung về biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản trong xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên. 6
❖ Vi phạm hành chính, được quy định ở khoản 1, Điều 2 như sau: Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính. - Hành vi có lỗi là do cá nhân, tổ chức gây ra trong hoạt động quản lý nhà nước, nhận thức được hành vi có lỗi của mình là nghuy hiểm cho xã hội nhưng vẫn mong muốn và cố tình để điều đó sảy ra được Luật hành chính điều chỉnh. - Lỗi là trạng thái tâm lý của chủ thể đối với hành vi, hậu quả do hành vi gây ra, dấu hiệu thuộc mặt chủ quan của tội phạm phản ánh chủ thể đã lựa chọn thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, thể hiện hình thức lỗi cố ý và lỗi vô ý. - Hành vi là đặc trưng của việc thể hiện được nhận thấy trong một thời gian dài của con người. Thông qua các hành động của cá nhân, qua bầu không khí giao tiếp hoặc qua giao tiếp bằng lời hay phi lời ta có thể nhận ra hành vi. Hành vi được thể hiện ở hai dạng, là hành vi hành động và hành vi không hành động. - Chủ thể vi phạm hành chính là cá nhân, tổ chức có năng lực trách nhiệm hành chính, có khả năng nhận thức và đạt độ tuổi nhất định phải chịu trách nhiệm với hành vi trái pháp luật của mình, và không truy cứu trách nhiệm trong trường hợp người thực hiện hành vi “không có năng lực trách nhiệm hành chính hoặc chưa đủ tuổi xử phạt vi phạm hành chính”, theo khoản 5 Điều 11 Luật này. - Vi phạm quy định pháp luật về quản lý nhà nước là cá nhân, tổ chức thực hiện trong lĩnh vực mình quản lý, gây thất thoát ngân sách, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, hay có thái độ nhũng nhiễu phền hà thì điều bị xử lý theo đúng quy định của pháp luật hiện hành. - Chưa đến mức là tội phạm là việc cá nhân thực hiện hành vi phạm tội của mình gây ra cho cá nhân hoăc tổ chức khác với hành vi vi phạm nhẹ và hậu quả sảy ra ít nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự. 7
- Chủ thể bị xử phạt vi phạm hành chính là cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 10 Điều 2 và khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý vi phạm hành chính. ❖ Xử phạt vi phạm hành chính, được quy định ở khoản 2, Điều 2: Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính. - Đặc điểm xử phạt vi phạm hành chính Thứ nhất, về cơ sở tiến hành xử phạt vi phạm hành chính được áp dụng đối với chủ thể vi phạm hành chính và được áp dụng ở điểm d khoản 1 Điều 3 Luật Xử lý vi phạm hành chính. Thứ hai, trình tự, thủ tục quy định ở Mục 1 Chương III Phần thứ hai Luật xử lý vi phạm hành chính từ Điều 55 đến Điều 68. 1. 2. 2. Mục đích, nguyên tắc và quan điểm của Nhà nước trong việc xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên 1. 2. 2. 1. Mục đích, nhằm giáo dục, giúp đỡ các em sữa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành người có ích cho xã hội, tinh thần này được thể hiện rõ trong Luật về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004, Bộ Luật hình sự và được ghi nhận ở khoản 1 Điều 134 Luật Xử lý vi phạm hành chính. 1. 2. 2. 2. Nguyên tắc trong việc xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên, được ghi nhận tại Điều 134 của Luật này, về việc xử lý đối với người chưa thành niên nhằm cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp về quyền tự do cơ bản của công dân: “Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật”. 1. 2. 2. 3. Quan điểm Nhà nước về việc xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên, Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm, chăm lo mọi mặt cho trẻ em và người thành niên, với phương châm phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội với quy định riêng trong Hiến Pháp năm 2013 và văn bản luật quy định một cách toàn diện về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em. 8
1. 3. Quy định của pháp luật về các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên 1. 3. 1. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính 1. 3. 1. 1. Cảnh cáo, là hình thức xử phạt nhẹ nhất, chỉ gây ảnh hưởng nhất định về mặt tinh thần của người có hành vi vi phạm, theo Điều 22 của Luật Xử lý vi phạm hành năm 2012 quy định “Cảnh cáo áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ và áp dụng hình thức xử này đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. Cảnh cáo được quyết định bằng văn bản”. Và khoản 2 Điều 15 của Nghị định 81/2013/ NĐ-CP của Luật này. 1. 3. 1. 2. Phạt tiền, là hình thức chủ yếu trong xử phạt vi phạm hành chính, áp dụng Điều 21, 23 và 24 của Luật này. Đồng thời, áp dụng khoản 3 Điều 134 của Luật này về Xử lý vi phạm hành chính, phải nhẹ hơn so với người thành niên có cùng hành vi vi phạm hành chính và phạt không quá 1/2 mức tiền phạt áp dụng đối với người thành niên. 1. 3. 1. 3. Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính Là việc sung vào ngân sách nhà nước về tiền, hàng hoá, phương tiện có liên quan đến vi phạm hành chính, áp dụng đối với vi phạm hành chính nghiêm trọng do lỗi cố ý của cá nhân, tổ chức được áp dụng khoản 2, Điều 3 Nghị định 81/2013/NĐ-CP của Chính phủ, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật xử lý vi phạm hành chính. 1. 3. 2. Các biện pháp xử lý hành chính 1. 3. 2. 1. Giáo dục tại xã, phường, thị trấn, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và các quy tắc cuộc sống cộng đồng dưới sự giúp đỡ của Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn, tổ chức xã hội và gia đình. Và theo khoản 1, Điều 136 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định việc áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật. 9
1. 3. 2. 2. Đưa vào trường giáo dưỡng, tạo điều kiện cho các em sau khi hoàn thành xong biện pháp này sẽ có điều kiện tu dưỡng, rèn luyện, giữ kỷ cương và tính nghiêm minh của pháp luật trong mọi trường hợp. Áp dụng ở khoản 2 Điều 136 của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định: “Biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng được áp dụng đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật theo quy định tại Chương II, Phần thứ ba của Luật này”. 1. 3. 3. Các biện pháp khắc phục hậu quả; ngăn chặn và đảm bảo việc xử lý vi phạm hành chính 1. 3. 3. 1. Các biện pháp khắc phục hậu quả, áp dụng khoản 1, Điều 28 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, có 9 biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính. Trong đó, 4 biện pháp áp dụng cho người chưa thành niên vi phạm: 1. 3. 3. 2. Các biện pháp ngăn chặn và đảm bảo việc xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên, áp dụng Điều 119 và Khoản 4, Điều 122 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định trường hợp tạm giữ người chưa thành niên vi phạm hành chính vào ban đêm hoặc giữ trên 6 giờ, thì người ra quyết định tạm giữ phải thông báo ngay cho cha mẹ hoặc người giám hộ của họ biết. 1. 3. 4. Các biện pháp thay thế xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên 1. 3. 4. 1. Nhắc nhở, là biện pháp thay thế xử lý vi phạm hành chính để chỉ ra vi phạm do người chưa thành niên thực hiện, áp dụng ở Điều 139 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, với đủ hai điểu kiện: Vi phạm hành chính bị phạt cảnh cáo và tự nguyện khai báo, thành thật hối lỗi về hành vi của mình. 1. 3. 4. 2. Quản lý tại gia đình, áp dụng với người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi 02 lần trở lên trong 06 tháng có hành vi trộm cắp, gây rối trật tự công cộng,.. mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. 10
Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN Ở TỈNH QUẢNG NGÃI 2. 1. Quá trình hình thành các quy định pháp luật về biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên Thuật ngữ vi phạm hành chính xuất hiện trước khi Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính ban hành ngày 30/11/1989 thì người ta không gọi là vi phạm hành chính mà gọi là vi cảnh. Sau ngày 30/11/1989 đến khi Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính được ban hành ngày 6/7/1995 thì được gọi là vi phạm hành chính và ược sửa đổi, bổ sung qua các năm 2002, 2007, 2008. Và để đáp ứng yêu cầu trước tình hình mới, Quốc hội ban hành Luật Xử lý vi phạm hành chính. Ngày 20/6/2012, tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam khóa XIII đã thông qua Luật Xử lý vi phạm hành chính có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2013. Theo đó, Luật này dành một phần riêng quy định chính sách xử lý đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính từ Điều 133 đến Điều 140 Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định phạm vi áp dụng, nguyên tắc xử lý và quản lý tại gia đình,... Đây là một nội dung quy định mới, tiến bộ của Luật Xử lý vi phạm hành chính, xuất phát từ đặc điểm tâm, sinh lý của người chưa thành niên và yêu cầu bảo vệ quyền trẻ em, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người chưa thành niên; đồng thời, nâng cao trách nhiệm quản lý, giáo dục của gia đình đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính. 2. 2. Thực trạng tình hình vi phạm hành chính và xử lý vi phạm của người chưa thành niên trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi 2. 2. 1. Khái quát chung về vị trí địa lý, điều kiện kinh tế xã hội ở địa bàn tỉnh Quảng Ngãi Quảng Ngãi là một tỉnh văn biển nằm ở vùng Duyên Hải Nam Trung Bộ, nằm vùng kinh tế trọng điểm miền Nam Trung Bộ được Chính phủ chọn khu vực Dung Quất để xây dựng nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam, tỉnh Quảng Ngãi tái lập vào ngày 1 tháng 7 năm 11
1989 trên cơ sở tách tỉnh Nghĩa Bình và tựa vào dãy núi Trường Sơn hướng ra Biển Đông với cùng lãnh hải rộng lớn 11.000 km² và 6 cửa biển vốn giàu nguồn lực hải sản với nhiều bãi biển đẹp. Toàn tỉnh có 14 đơn vị hành chính, trong đó 1 thành phố; 6 huyện miền núi: Sơn Hà, Trà Bồng, Tây Trà, Sơn Tây, Minh Long, Ba Tơ; 6 huyện đồng bằng ven biển: Tư Nghĩa, Bình Sơn, Mộ Đức, Đức Phổ, Nghĩa Hành, Sơn Tịnh và 1 huyện đảo: huyện Lý Sơn. Có diện tích tự nhiên 5.152,67 km² và có dân số trung bình năm 2008 là 1.315 ngìn người, tương ứng chiếm 1,76% diện tích và 1,6% dân số cả nước. Trong đó, đồng bào kinh là chủ yếu chiếm hơn 60% dân số toàn tỉnh. Tỉnh Quảng Ngãi nằm giữa trục Bắc Nam có vị thế địa quân sự, chính trị, kinh tế vô cùng quan trọng trong hai cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm cũng như trong công cuộc đổi mới đất nước, là cửa ngõ giao lưu hợp tác kinh tế giữa các tỉnh văn biển và quốc tế. Tỉnh đã huy động nhiều nguồn lực để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là chương trình xây dựng nông thôn mới tạo nên diện mạo các địa phương trong tỉnh có sự khởi sắc đáng kể trong đó có các huyện miền núi. Tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ trong GDP chiếm trên 90%, tỷ lệ đô thị hóa khoản 30%. 2. 2. 2. Tình hình vi phạm hành chính của người chưa thành niên trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi Tỉnh Quảng Ngãi, mặc dù có những kết quả rất đáng tự hào nhưng qua số liệu báo cáo của các cơ quan chức năng cho thấy một thực trạng đáng lo ngại là tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật đang có những diễn biến ngày càng gia tăng và phức tạp được thống kê qua các năm với từng lứa tuổi, giới tính, tính chất và mức độ cụ thể qua các bảng biểu như sau: Năm Tổng số Giới tính Lứa tuổi vi phạm Tính chất trường Nam Nữ Từ 12 Từ 15 Từ 17 hợp vi đến 14 đến 16 đến phạm tuổi tuổi chưa đủ từng năm 18 tuổi 12
2014 72 61 11 08 25 17 Ít nghiêm (85%) (15%) trọng 2015 78 63 15 11 31 36 Nghiêm trọng (81%) (19%) 2016 81 72 09 23 32 26 Rất nghiêm (88%) (12%) trọng 2017 89 53 36 29 25 35 Rất nghiêm (59%) (41%) trọng 2018 97 89 08 21 34 42 Đặt biệt (92%) (0.8%) nghiêm trọng Bảng mức độ vi phạm hành chính ở tỉnh Quảng Ngãi của người chưa thành niên: Số vụ việc vi phạm hành chính của người chưa thành niên trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi Năm Điều khiển Đánh Trộm Uy hiếp Người Các hình phương nhau gây cắp tài tinh DTTS thức khác tiện GTĐB rối TTCC sản thần vi phạm 2014 13 15 17 8 19 21 2015 20 14 16 9 19 16 2016 13 17 16 15 20 23 2017 14 19 17 15 24 21 2018 15 13 23 19 29 34 - Về địa bàn hoạt động, không chỉ ở các thành phố, thị xã mà còn xảy ra vùng nông thôn, kể cả vùng sâu, vùng xa. Do kết quả của quá trình hiện đại hóa và công nghiệp hóa, kèm theo thay đổi lớn trong xã hội, như làn sóng nhập cư từ nông thôn ra thành thị, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của nhiều người dân, gây ra biến động 13
đáng kể đối với đời sống văn hóa của các cộng đồng, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội. 2. 2. 3. Thực tiễn áp dụng các hình thức xử phạt vi phạm hành chính • Cảnh cáo, được áp đa số những trường hợp vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường, trật tự công cộng. Tuy nhiên hiệu quả của hình thức xử lý này là không cao. Lý do chủ yếu là do ý thức pháp luật của mọi người dân chưa cao và tình trạng tiêu cực trong đội ngũ cán bộ áp dụng chế tài. • Phạt tiền, chủ yếu cha mẹ hoặc người thân nôp phạt thay. Ngoài ra, có trường hợp người vi phạm và cán bộ xử lý thỏa thuận ngầm áp dụng mức thấp nhất để có lợi đôi bên. Hiện tượng tiêu cực này vừa làm thất thu ngân sách nhà nước, làm tha hóa, biến chất cán bộ; pháp luật không được thi hành nghiêm chỉnh đã hạn chế quyền dân chủ của công dân. • Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, được áp dụng ở các vụ vi phạm về điều khiển phương tiên giao thông-trật tự xã hội. Nhưng liên quan đến các công cụ vật dụng tự chế trên thì đã có nhiều vụ việc để lại những hậu quả thương tâm. Thực tế, trường hợp của em Nguyễn Kim Cương, 14 tuổi, ở phường Quảng Phú, Tp Quảng Ngãi. Do ham vui đốt pháo trong dịp Tết mà không may pháo nổ gây thương tích nặng cho cánh tay của em. Những ngày Tết là những ngày phải nằm điều trị tại Bệnh viện Đa Khoa tỉnh Quảng Ngãi. 2. 2. 4. Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính, bao gồm: - Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu: đây là biện pháp chủ yếu được áp dụng trong việc xử lý vi phạm khi người chưa thành niên vi phạm về các vụ việc về gây rối trật tự công cộng. - Buộc nộp lại khoản thu bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hoặc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật, phương tiện đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái với quy định của pháp luật. 2. 2. 5. Áp dụng các biện pháp xử lý hành chính 14
• Biện pháp giáo dục đối với người chưa thành niên tại xã, phường, thị trấn, được hội, đoàn thể, qua tìm hiểu trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2014 đến năm 2018, biện pháp này chỉ dừng ở việc theo dõi, phân công người quản lý, giám sát. Vì vậy, không có số liệu thực tế. - Nguyên nhân, có thể do chưa có cơ quan chuyên môn, chưa xác định rõ được cơ quan nào sẽ phối hợp với gia đình để thực hiện việc quản lý, giáo dục. + Biện pháp giáo dục chưa đa dạng, số lượng cán bộ, cơ sở vật chất để giáo dục về kỹ năng sống, hướng nghiệp, cũng như kiến thức, kinh nghiệm giúp đỡ người được phân công giáo dục còn nhiều hạn chế. Biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, áp dụng Điều 92, Điều 94 của này và Điều 13 Nghị định 81/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính. Trong áp dụng Luật này và văn bản pháp luật liên quan thì, lượng người đủ điều kiện áp dụng 02 biện pháp này ở tỉnh Quảng Ngãi giảm theo từng năm: Giai đoạn 2014 - 2016 đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc 43 trường hợp; giai đoạn 2016 - 2018 chỉ đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc 12 trường hợp (giảm 31 trường hợp). Qua 05 năm thực hiện Luật hiện hành áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi chưa đạt hiệu quả cao vì có những vướng mắt như sau: + Thứ nhất, quy định Khoản 3, 4 Điều 92 và Khoản 1 Điều 94 Luật Xử lý vi phạm hành chính và các nghị định, thông tư về số lần vi phạm trong 06 tháng để áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn chưa có sự thống nhất. + Thứ Ba, Luật Xử lý vi phạm hành chính còn có nhiều quy định mới, phức tạp, trong khi văn bản hướng dẫn thi hành chưa được ban hành đầy đủ, kịp thời, một số văn bản có nội dung quy định chưa sát với thực tiễn khiến địa phương lúng túng trong quá trình triển khai. 2. 2. 6. Áp dụng các biện pháp thay thế xử lý vi phạm hành chính 15
• Biện pháp nhắc nhở, được thực hiện bằng lời nói, ngay tại chỗ và không lập thành biên bản, không ra quyết định về việc nhắc nhở, không có hồ sơ chính thức về việc áp dụng biện pháp như xử phạt cảnh cáo đẫn đến người chưa thành niên vẫn tiếp túc vi phạm là điều không tránh khỏi. • Quản lý tại gia đình, theo kết quả thống kê số đối tượng này vi phạm pháp luật do cha mẹ không hòa hợp, gia đình hay mâu thuẫn chiếm tới 51%; trẻ phạm tội xuất thân từ những gia đình có người phạm tội hình sự chiếm 40%,... Tại Trường giáo dưỡng Công an tỉnh Quảng Ngãi ghi nhận gần 70% trẻ em vi phạm pháp luật là do không có sự giáo dục nghiêm khắc của gia đình; 57% phạm nhân ở tuổi chưa thành niên là người bị bố mẹ đánh mắng, hay có người thân trong gia đình nghiện hút, cờ bạc. Tuy nhiên, biện pháp này không hắn không hiệu quả nếu như các em vi phạm là do môi trường sống, xã hội tha hóa, lôi kéo… Khi đó sự quản lý và quan tâm của gia đình chính là công cụ hiệu quả để giúp các em được sửa đổi và sống có ích hơn cho xã hội. 2. 3. Đánh giá chung về kết quả áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên ở tỉnh Quảng Ngãi 2. 3. 1. Về ưu điểm, việc thực hiện áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên ở tỉnh Quảng Ngãi đã góp phần quan giáo dục, phòng ngừa và ngăn chặn kịp thời hành vi vi phạm pháp luật và đạt được kết quả đáng ghi nhận. Trong đó, giai đoạn 2014 - 2016 đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc 43 trường hợp; giai đoạn 2016 - 2018 chỉ đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc 12 trường hợp (giảm 31 trường hợp). Đồng thời, cũng giảm số vụ việc vi phạm hành chính mà đối tượng này gây ra so với mặt bằng chung của các tỉnh trong cả nước. Song việc áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên từ năm 2014 đến năm 2018 cũng góp phần thu ngân sách Nhà nước với tổng số tiền: 1.485.843.000 VND cụ thể thông qua bảng biểu tổng hợp về những vụ việc vi phạm và kết quả chung về việc áp dụng các hình thức xử lý vi phạm hành chính qua các năm như sau: 16
+ Những vụ việc người chưa thành niên vi phạm hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Năm Tổng Những vụ việc người chưa thành niên vi Người số vụ phạm hành chính qua các năm trên địa dân việc bàn tộc vi tỉnh Quảng Ngãi thiểu phạm Điều khiển Đánh Trộm Uy Các số chính phương tiện nhau cắp hiếp hình giao thông gây tài tinh thức đường bộ trật tự sản thần khác 2014 72 13 15 17 08 19 21 2015 78 20 14 16 09 19 16 2016 81 13 17 16 15 20 23 2017 89 14 19 17 15 24 21 2018 97 15 13 23 19 29 34 + Bảng kết quả kết quả chung về việc áp dụng các hình thức xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính qua các năm như sau: Năm hình thức áp dụng xử phạt đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính Phạt Dùng Phạt Số tiền thu Tịch Quản Giáo Đưa cảnh biện tiền được thu lý tại dục tại vào cáo pháp tang gia xã, trường nhắc vật, đình phường, giáo nhở phương thị trấn dưỡng tiện 2014 19 08 13 122.435.600 21 16 10 05 2015 15 14 19 202.139400 19 10 06 07 2016 11 15 24 327.181.100 25 11 08 06 2017 16 11 27 402.965.200 29 07 09 11 2018 09 20 32 431.121.900 33 05 10 08 17
2. 3. 2. Hạn chế - Trước tiên, chúng ta phải nhắc tới sự phối hợp hoạt động của các cơ quan bảo vệ pháp luật còn thiếu chặt chẽ, các ngành, các cấp chính quyền chưa coi trọng đúng mức và chưa thực hiện hết trách nhiệm của mình trong công tác phòng, chống vi phạm pháp luật của người chưa thành niên, coi đó là trách nhiệm chủ yếu của gia đình và nhà trường. - Hai là, việc quy định quản lý Nhà nước về chăm sóc, giáo dưỡng và bảo vệ trẻ em trong luật không còn phù hợp với yêu cầu thực tại, cụ thể tại Điều 8 của Luật hiện hành. Đồng thời, lại không có quy định về cơ chế phối hợp, quyền và trách nhiệm của các bộ, ngành có liên quan, do vậy việc phối hợp thực hiện ở các cấp còn nhiều khó khăn. - Ba là, định nghĩa về trẻ em theo quy định của Luật vẫn có sự giới hạn công dân Việt Nam và tuổi dưới 16. Trong khi Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em quy định trẻ em là người dưới 18 tuổi. - Bốn là, năng lực, trình độ của cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu tình hình mới. - Năm là, việc thực thi pháp luật về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực (con người, kinh phí) thực hiện. - Sáu là, hiệu quả việc cán bộ áp dụng pháp Luật hiện hành để xử lý xử lý người chưa thành niên vi phạm hành chính không cao. 2. 3. 3. Nguyên nhân người chưa thành niên vi phạm pháp luật 2. 3. 3. 1. Từ bản thân người chưa thành niên, trình độ nhận thức và kinh nghiệm sống còn hạn chế, thiếu hiểu biết về pháp luật và bản lĩnh tự lập, bị lôi kéo vào những hoạt động phiêu lưu, mạo hiểm. 2. 3. 3. 2. Từ phía gia đình do sự chăm sóc của gia đình không phù hợp thì nảy sinh những hành vi chống đối, thiếu sự hòa nhập và ảnh hưởng sâu sắc tới quá trình phát triển nhân cách của người chưa thành niên. 18