Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật hành chính: Cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Ocxaodua999 Ocxaodua999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm phân tích, đánh giá thực trạng cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội, chỉ ra những kết quả đã đạt được, những hạn chế và những vấn đề đang đặt ra hiện nay. Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật hành chính: Cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ --------/-------- -----/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ NGỌC CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VỀ CẤP HỘ CHIẾU TẠI CÔNG AN THÀNH PHỐ HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Mã số: 8 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI – 2019
Luận văn được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. VŨ TRỌNG HÁCH Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp … tầng … Hội trường bảo vệ Luận văn Thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77, Nguyễn Chí Thanh, Đống Đa, Hà Nội Thời gian: vào hồi …h ngày … tháng … năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web của Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Với bất kỳ thể chế chính trị nào thì thủ tục hành chính (TTHC) cũng luôn là công cụ hữu ích, không thể thiếu để điều chỉnh hoạt động quản lý nhà nước đối với công dân, cơ quan, tổ chức. Thực tiễn cho thấy trong một thời gian dài, TTHC là một trong những nguyên nhân gây ách tắc, kìm hãm các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Điều này đã làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và bộ máy hành chính các cấp. Trong giai đoạn hiện nay, để đẩy mạnh công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế, quốc tế đạt được nhiều thắng lợi Quán triệt tinh thần chỉ đạo trên của Đảng, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an đã chủ động lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, lãnh đạo Công an các cấp thực hiện cải cách, đơn giản hóa các TTHC. Trong tình hình phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, đặt ra yêu cầu rất lớn trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách hành chính, quy trình làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả, phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ công chức phải chuyên nghiệp, hướng tới phục vụ… nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí của cả cơ quan cấp hộ chiếu cũng như của người dân, có như vậy mới tạo được niềm tin của nhân dân vào chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Mặt khác, việc đổi mới, cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội vừa có ý nghĩa lý luận vừa có ý nghĩa thực tiễn cao. Đó là lý do tác giả chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội” làm luận văn thạc sỹ chuyên ngành Luật Hiến pháp và luật Hành chính. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận văn Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về cải cách TTHC như: - Giáo trình TTHC của Học viện Hành chính quốc gia. Tuy nhiên, giáo trình chỉ dừng lại ở mức làm rõ lý luận, chưa chỉ ra cụ thể các yếu tố cấu thành TTHC, cũng chưa nêu rõ nội hàm của cải cách TTHC.
- Acuna-Alfaro, Jairo (2009), (chủ biên), Cải cách nền hành chính Việt Nam: Thực trạng và giải pháp thuộc Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc, Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hỗ trợ cộng đồng, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. Cuốn sách “Cải cách nền hành chính Việt Nam: Thực trạng và giải pháp” đưa tiễn đến độc giả những bình luận chi tiết về sự phát triển nền hành chính ở Việt Nam trong hơn một thập kỷ đổi mới, cũng như đề xuất những giải pháp nhằm đẩy nhanh quá trình CCHC. - Nguyễn Văn Thâm (2002) (Chủ biên), TTHC: Lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị Quốc gia. Cuốn sách nghiên cứu khá công phu về TTHC đi từ khái niệm, phân loại, ý nghĩa, đặc điểm đến thực tiễn việc cải cách TTHC ở Việt Nam và có đi phân tích cải cách TTHC ở một số lĩnh vực. Đây là cuốn sách cung cấp nhiều tài liệu, luận cứ rất tốt để là cơ sở nghiên cứu đối với Luận văn. Những nghiên cứu này đã tập trung phân tích những nội dung cơ bản về quản lý hành chính Nhà nước trong một số lĩnh vực cụ thể như: đăng ký tờ khai, cấp phép xây dựng, cải cách TTHC theo cơ chế “Một cửa”… góp phần quan trọng vào việc phân tích lý luận và thực tiễn về CCHC nói chung và cải cách TTHC theo cơ chế một cửa nói riêng. Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên cứu nào trực tiếp liên quan đến cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà nội thuộc chuyên ngành Luật hiến pháp và luật Hành chính. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên lý luận và thực tiễn, luận văn đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa hệ thống lý luận về TTHC và cải cách TTHC nói chung, cải cách TTHC về cấp hộ chiếu nói riêng thông qua khái niệm, phân tích đặc điểm, mục đích, nguyên tắc cũng như các yếu tố ảnh hưởng… - Phân tích, đánh giá thực trạng cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội, chỉ ra những kết quả đã đạt được, những hạn chế và những vấn đề đang đặt ra hiện nay. + Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Những vấn đề lý luận về cải cách TTHC về cấp hộ chiếu và thực tiễn cải cách TTHC trong cấp hộ chiếu cho công dân (hộ chiếu phổ thông) tại Công an thành phố Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Thành phố Hà Nội - Về thời gian: Từ năm 2015 đến năm 2019 - Về nội dung: Trong khuôn khổ luận văn thạc sỹ, luận văn chỉ nghiên cứu về cải cách TTHC về cấp hộ chiếu phổ thông. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn thực hiện trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng và pháp luật của Nhà nước về cải cách thủ tục hành chính nói chung, cải cách TTHC về cấp hộ chiếu cho công dân nói riêng. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như phân tích tổng hợp thống kê, so sánh, khảo sát… Trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả đã kế thừa một số kết quả nghiên cứu có liên quan, các đánh giá, nhận định trong các báo cáo tổng kết của các cơ quan về công tác cải cách TTHC.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Góp phần làm sáng tỏ hệ thống lý luận về cải cách TTHC, đặc biệt là cải cách TTHC về cấp hộ chiếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế và xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Luận văn có thể dung làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, phục vụ giảng dạy môn Luật Hành chính ở các Học viện, trường Đại học, Cao đẳng thuộc Bộ Công an… 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, đề tài được cấu trúc thành 3 chương, gồm: Chương 1: Những vấn đề lý luận về cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội Chương 3: Tăng cường cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VỀ CẤP HỘ CHIẾU 1.1. Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính 1.1.1. Thủ tục hành chính 1.1.1.1. Khái niệm TTHC là trình tự, cách thức giải quyết công việc của cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền trong mối quan hệ nội bộ hành chính và mối quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với tổ chức, công dân. TTHC được quy định để các cơ quan nhà nước có thể thực hiện các hoạt động quản lý nhà nước, bao gồm: Trình tự thành lập các công sở; Trình tự bổ nhiệm, bãi nhiệm, điều động cán bộ, công chức; Trình tự lập quy, áp dụng quy phạm pháp luật để đảm bảo các quyền chủ thể; Trình tự điều hành, tổ chức các tác nghiệp hành chính... 1.1.1.2. Đặc điểm của thủ tục hành chính Cũng như mọi hiện tượng có tính chất thủ tục khác, TTHC có các đặc điểm chung cơ bản: Là hình thức của các quy phạm vật chất phát sinh từ quy phạm vật chất nhưng lại là phương tiện đảm bảo thực hiện quy phạm vật chất. Tuy nhiên, bản thân thủ tục hành chính là loại thủ tục riêng, có đặc điểm riêng, chứng tỏ nó là một hiện tượng pháp lý có tính chất độc lập tương đối, đó là các đặc điểm sau: Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục - là cơ sở pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước.
Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức tạp được biểu hiện như sau: Thứ tư, thủ tục hành chính có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung của luật hành chính, đòi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. 1.1.1.3. Vai trò của thủ tục hành chính TTHC có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Thông qua TTHC, các cá nhân, tổ chức thực hiện được quyền lợi, nghĩa vụ của mình đồng thời các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước. Điều này được thể hiện chủ yếu ở các nội dung sau: Thứ nhất, với tư cách là bộ phận của thể chế hành chính ngày càng có vai trò quan trọng trong hoạt động quản lý hành chính của các cơ quan nhà nước. Thứ hai, TTHC được quy định nhằm tạo ra trật tự trong hoạt động quản lý của các cơ quan Nhà nước khi tiến hành các hoạt động quản lý của mình. Thứ ba TTHC có vai trò quan trọng trong quản lý hành chính nhà nước. 1.1.1.4. Phân loại thủ tục hành chính Phân loại TTHC là sự phân chia, sắp xếp các TTHC dựa vào việc chúng có cùng nội dung, tính chất, hoặc phạm vi điều chỉnh. Một cách phân loại khác dựa vào các đặc trưng của chúng. Phân loại TTHC có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc hoàn thiện TTHC, đồng thời góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý Nhà nước trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Việc phân loại TTHC còn tạo cho các cơ quan, các công chức hành chính và mọi công dân, tổ chức thực hiện dễ dàng, nhanh chóng, chính xác các TTHC. Tùy thuộc vào các đặc điểm và các nghiên cứu hành chính, trong khuôn khổ phạm vi nghiên
cứu của luận văn, căn cứ vào tính chất công việc được tiến hành, TTHC được phân chia thành ba nhóm: TTHC nội bộ, thủ tục liên hệ và thủ tục văn thư. 1.1.2. Cải cách thủ tục hành chính 1.1.2.1. Khái niệm cải cách và cải cách hành chính cao hiệu lực và hiệu quả hành chính, cải tiến tổ chức, chế độ và phương pháp hành chính cũ, xây dựng chế độ và phương thức hành chính mới trong lĩnh vực quản lí của bộ máy hành chính nhà nước. Với cách hiểu này nhấn mạnh sự phù hợp của mục tiêu CCHC với những yêu cầu phát triển của đất nước và xã hội nước ta, vào việc nâng cao hiệu suất, cải tiến chế độ và phương thức hành chính cũ, xây dựng chế độ và phương thức hành chính mới. CCHC là thuật ngữ chỉ quá trình cải biến có kế hoạch cụ thể để đạt mục tiêu hoàn thiện một hoặc một số nội dung của nền hành chính nhà nước nhằm xây dựng nền hành chính công đáp ứng yêu cầu của một nền hành chính hiệu lực, hiệu quả và hiện đại. Cải cách TTHC là việc sửa đổi, thay thế có kế hoạch cụ thể những TTHC cũ chưa hợp lý hoặc không còn phù hợp để đạt mục tiêu hoàn thiện các TTHC. 1.2. Cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu 1.2.1. Khái quát về hộ chiếu Theo Đại từ điển Tiếng Việt của tác giả Nguyễn Như Ý do nhà xuất bản Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh xuất bản năm 2011 thì hộ chiếu được hiểu là giấy chứng minh của công dân khi ra nước ngoài do nhà nước cấp [44, tr.835]. Tiếp cận từ góc độ khác thì Hộ chiếu (passport) là một loại giấy tờ để nhận dạng cá nhân và quốc tịch của người giữ hộ chiếu khi sang quốc gia khác. Hiện nay, theo quy định tại văn bản hợp nhất số 07/VBHN-BCA ngày 31 tháng 12 năm 2015 của Bộ Công an về xuất cảnh, nhập cảnh công dân Việt Nam, thì ở Việt Nam có ba loại hộ chiếu quốc gia gồm: Hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ, hộ chiếu phổ thông.
1.2.2. Khái niệm và đặc điểm cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Từ việc nghiên cứu, tìm hiểu các khái niệm về TTHC, cải cách TTHC và hộ chiếu, có thể hiểu: Cải cách TTHC về cấp hộ chiếu là quá trình rà soát, đánh giá để loại bỏ, thay thế những bước, thủ tục bất hợp lý, không cần thiết, kiểm soát chặt chẽ việc ban hành, triển khai thực hiện hiệu quả, công khai minh bạch tất cả các TTHC về cấp hộ chiếu bằng các hình thức thiết thực và phù hợp nhất. 1.2.3. Vai trò cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Cải cách TTHC về cấp hộ chiếu góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương cải cách TTHC của Đảng và Nhà nước nói chung, cải cách TTHC trong lĩnh vực cấp hộ chiếu nói riêng. Xét trong tổng thể, vì TTHC là một bộ phận pháp luật hành chính nên cải cách TTCH về cấp hộ chiếu sẽ có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình cải cách nền hành chính nhà nước và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Cũng cần nhấn mạnh rằng, TTHC có ý nghĩa như một công cụ điều hành cần thiết của tổ chức hành chính, không thể tách rời khỏi hoạt động của các tổ chức hành chính. 1.2.4. Nguyên tắc cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Một là, đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện Hai là, phù hợp với mục tiêu quản lý. Ba là, bảo đảm quyền bình đẳng giữa các đối tượng thực hiện thủ tục hành chính. Bốn là, tiết kiệm thời gian, chi phí. Năm là, bảo đảm tính hợp pháp, hợp lý, thống nhất và đồng bộ. 1.2.5. Nội dung cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Cần khẳng định rằng, cải cách TTHC nói chung, cải cách TTHC về cấp hộ chiếu nói riêng không thể đồng loạt cải cách trên tất cả lĩnh vực liên quan đến thủ tục mà cần có sự lựa chọn nội dung cụ thể, thiết thực nhất. Như đã trình bày ở trên, TTHC bao gồm nhiều loại, liên quan đến nhiều lĩnh vực, do đó cơ quan
chuyên trách trong việc cấp hộ chiếu là Phòng quản lý xuất nhập cảnh cần phải lựa chọn một số vấn đề cơ bản, trọng tâm trong cải cách TTHC về cấp hộ chiếu để thực hiện. 1.2.5.1. Yêu cầu cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Một là, đảm bảo thực hiện đúng, hiệu quả những quy định của pháp luật về cải cách TTHC nói chung, cải cách TTHC về cấp hộ chiếu nói riêng. Hai là, TTHC về cấp hộ chiếu phải đảm bảo dễ hiểu, dễ tiếp cận, đơn giản trong thực hiện, giải quyết công việc nhanh chóng thuận tiện cho tổ chức và công dân. Ba là, phải đảm bảo tính hợp lý, rõ ràng và công khai. Bốn là, các quy trình TTHC về cấp hộ chiếu phải đảm bảo tính ổn định. Năm là, phải huy động sự vào cuộc của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu 1.3.1. Sự phát triển của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế Sự phát triển của mỗi nền kinh tế là minh chứng cho trình độ văn minh của xã hội. Xã hội càng văn minh thì cuộc sống của con người càng được đảm bảo vững chắc. Trong bất cứ hoạt động nào, thì trình độ phát triển của xã hội cũng là một nhân tố quyết định tới việc chi phối các hoạt động của xã hội đó. Thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu cũng không nằm ngoài sự ảnh hưởng đó. Xã hội càng phát triển, nền kinh tế càng phát triển thì các hoạt động giao lưu giữa các quốc gia trên nhiều phương diện ngày càng sôi động hơn, đòi hỏi các hoạt động đi kèm (trong đó có hoạt động cấp hộ chiếu) phải trở nên chuyên nghiệp hơn, hiệu quả hơn. 1.3.2. Sự hoàn thiện của các quy định pháp luật về cải cách thủ tục hành chính liên quan đến cấp hộ chiếu Trong nhà nước pháp quyền, mọi cơ quan, tổ chức nhà nước đều được tổ chức và hoạt động trên cơ sở các quy định pháp luật. Hệ thống chính sách pháp luật của nhà nước phản ánh mức độ “trơn tru”, chuyên nghiệp hoá của toàn bộ
hoạt động cấp hộ chiếu. Các chính sách càng rõ ràng, càng phù hợp với điều kiện thực tế khách quan bao nhiêu thì hoạt động cấp hộ chiếu càng chuẩn xác bấy nhiêu. Thực tế đã minh chứng, quốc gia nào có hệ thống chính sách pháp luật càng rõ ràng, càng minh bạch thì các hoạt động trong nội tại của quốc gia đó càng chính xác. 1.3.3. Công cuộc cải cách hành chính ở Việt Nam chính nhà nước, chức năng và phương thức quản lí của nền hành chính, chế độ công vụ, sự phân chia quyền lực hành pháp giữa trung ương và địa phương, những nguyên tắc hành chính trọng yếu, và phương thức hoạt động của nền hành chính phục vụ tốt nhất đời sống nhân dân và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đất nước đã bước vào thời kỳ đổi mới được một thời gian với những thành công ban đầu. Chúng ta đã vượt qua được cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội kéo dài trong nhiều năm. Bản thân nền hành chính nhà nước ta được hình thành và vận hành nhiều năm, qua nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau, tuy đã có nhiều đóng góp cho việc quản lý đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhưng thực tế cho thấy có nhiều khuyết tật, ngày càng bộc lộ sự xa dân, quan liêu, bộ máy rất cồng kềnh, hoạt động kém hiệu lực và hiệu quả. 1.3.4. Tổ chức bộ máy và cán bộ thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến cấp hộ chiếu Trong các cuộc cách mạng xã hội nói chung và trong quản lý nhà nước nói riêng, yếu tố con người có vai trò quyết định đến sự thành công hay thất bại. Về vai trò của cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định rằng: Cán bộ là cái gốc của mọi công việc; muôn việc thành công hay thất bại đều là do cán bộ tốt hay kém. Kết luận chương 1 Bằng phương pháp phân tích tổng hợp, nghiên cứu tài liệu, khảo sát thực tế, đề tài đã làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về TTHC, cải cách TTHC và hộ
chiếu; đặc biệt là quan niệm về cải cách TTHC về cấp hộ chiếu. Bên cạnh đó, luận văn đã làm rõ các nội dung lý luận như: Vai trò, nội dung, yêu cầu cải cách TTHC về cấp hộ chiếu. Đồng thời làm rõ những vấn đề thực tiễn liên quan đến việc cải cách TTHC về cấp hộ chiếu Mặc dù đã có nhiều giải pháp được triển khai, song cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội hiện nay vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của chương 1, chương 2 của luận văn sẽ làm rõ thực trạng cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội.
Chương 2 THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VỀ CẤP HỘ CHIẾU TẠI CÔNG AN THÀNH PHỐ HÀ NỘI 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội 2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế, xã hội của Thủ đô Hà Nội là thủ đô nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, nằm ở vị trí trung tâm vùng đồng bằng Bắc Bộ, Là trung tâm kinh tế, chính trị của cả nước, lại có số dân cư; đặc biệt trong những năm gần đây, việc mở rông quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các quốc gia, vùng lãnh thổ trong khu vực và trên thế giới trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có hợp tác phát triển kinh tế, du lịch, xuất khẩu lao động nên số lượng cá nhân, tổ chức có nhu cầu cấp hộ chiếu là rất lớn. Điều này trực tiếp tác động, liên quan đến việc tiến hành cải cách các TTHC trong cấp, đổi hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội. Nhìn chung, những thành tựu về phát triển kinh tế xã hội của thành phố Hà Nội trong những năm qua đã và đang đặt ra những yêu cầu đối với việc cải cách TTHC nói chung, cải cách TTHC về cấp hộ chiếu nói riêng. 2.1.2. Tổ chức bộ máy thực hiện cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội Đội ngũ cán bộ, chiến sĩ Phòng Quản lý xuất nhập cảnh là một bộ phận của Công an thành phố Hà Nội, vừa thực hiện chức năng nghiệp vụ, vừa thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với các hoạt động xuất nhập cảnh của công dân Việt Nam, nhập xuất cảnh và cư trú của người nước ngoài trên địa bàn thành phố Hà Nội. Theo thống kê, số lượng người đến làm thủ tục cấp, đổi hộ chiếu tại Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an thành phố Hà Nội hàng năm đều tăng, năm sau tăng hơn năm trước từ khoảng 15 - 25%. Vào những thời điểm cao như lễ, tết, kỳ nghỉ hè có ngày tiếp nhận trên 1.500 người [34, tr3].
2.2. Thực tiễn cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội 2.2.1. Thành lập bộ phận cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Bộ phận cải cách TTHC (gọi tắt là bộ phận “một cửa”) trực thuộc Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội hiện nay có 11 cán bộ, chiến sỹ và do 01 đồng chí Phó trưởng Phòng Quản lý xuất nhập cảnh phụ trách, chỉ đạo trực tiếp [phụ lục 1]. Thực hiện mục tiêu cải cách TTHC về cấp hộ chiếu, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ phận cải cách TTHC trực thuộc Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội đã nghiên cứu, xây dựng và tổ chức thực hiện quy trình tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả cấp hộ chiếu đối với công dân. Qua tổ chức thực hiện, có thể khẳng định rằng, việc cấp hộ chiếu cho công dân đã và đang được chuẩn hóa, TTHC được cải cách đáng kể, tạo được sự hài lòng và niềm tin của quần chúng nhân dân. 2.2.2. Tiến hành rà soát, sửa đổi, ban hành hệ thống các văn bản làm căn cứ và phục vụ cho cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Rà soát, đánh giá thủ tục hành chính là việc thống kê, tập hợp, phân tích, phát hiện để kiến nghị cơ quan, người có thẩm quyền xem xét, quyết định việc sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ những quy định về thủ tục hành chính không cần thiết, không hợp lý, không hợp pháp, không đáp ứng được các nguyên tắc quy định thủ tục hành chính tại Nghị định số 63/2010/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung. Trên cơ sở Thông tư 02/2017/TT-VPCP, ngày 31/10/2017, của Văn phòng Chính phủ Hướng dẫn về nghiệp vụ kiểm soát TTHC, Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an thành phố Hà Nội đã chỉ đạo, lãnh đạo của, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh đã tiến hành theo đúng quy trình rà soát, đánh giá TTHC về cấp hộ chiếu theo những nội dung cụ thể như sau: Một là, lập kế hoạch rà soát, đánh giá. Hai là, tiến hành rà soát, đánh giá TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội Ba là, tổng hợp kết quả rà soát, đánh giá. Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội tổng hợp kết quả rà soát, đánh.
Bốn là, gửi kết quả rà soát, đánh giá. 2.2.3. Thực hiện đơn giản, linh hoạt các thủ tục hành chính thông qua triển khai mô hình “Tờ khai điện tử” trong việc cấp hộ chiếu Xuất phát từ thực tế số lượng cá nhân đến làm thủ tục cấp, đổi hộ chiếu tại Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội liên tục tăng, nên Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội đã đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của khoa học công nghệ vào việc giải quyết các TTHC về cấp hộ chiếu nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, tổ chức. Có thể nói, từ khi triển khai dịch vụ hành chính công mức độ 3 “Khai trực tuyến hồ sơ trên mạng internet”, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội đã cung cấp thêm một tiện ích mới, cho phép người dân có thêm sự lựa chọn về cách thức khai tờ khai cấp hộ chiếu bên cạnh cách khai hồ sơ thủ công như trước đây. Hình thức này không mang tính bắt buộc với mục đích chủ yếu là để người dân tự chủ động trong việc sắp xếp thời gian hợp lý đến làm thủ tục nhanh chóng và thuận tiện. 2.2.4. Thực hiện công bố, công khai và kiểm soát thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu 2.2.4.1. Về công bố, công khai thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu Việc niêm yết, công bố, công khai, minh bạch các quy định, TTHC là bước đi tiếp theo của tiến trình cải cách TTHC, được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Đây cũng là giải pháp nhằm góp phần giảm phiền hà, nhũng nhiễu; đồng thời, tăng được tính giám sát của người dân với các cơ quan công quyền và trong lĩnh vực cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội cũng không nằm ngoại lệ. Bằng việc công khai, minh bạch các quy định TTHC về cấp hộ chiếu, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội đã tạo cơ sở để người dân thực hiện đúng, đủ quy trình và giám sát việc thực hiện đó có hiệu quả hay không. Điều này cũng có nghĩa là tăng tính tương tác giữa người dân và Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội trong quá trình triển khai TTHC về cấp hộ chiếu.
2.2.4.2. Về kiểm soát thủ tục hành chính trong cấp hộ chiếu Kiểm soát TTHC là việc xem xét, đánh giá, theo dõi nhằm bảo đảm tính khả thi của quy định về TTHC, đáp ứng yêu cầu công khai, minh bạch trong quá trình tổ chức thực hiện TTHC, nhằm kịp thời phát hiện để loại bỏ hoặc chỉnh sửa TTHC không phù hợp, phức tạp, phiền hà; bổ sung TTHC cần thiết, đáp ứng nhu cầu thực tế; bảo đảm quy định thủ tục hảnh chính đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, tiết kiệm thời gian, chi phí, công sức của đối tượng và cơ quan thực hiện TTHC. 2.3. Đánh giá về cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà nội 2.3.1. Ưu điểm Công tác cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội đang dần đi vào chiều sâu, góp phần thể chế hóa tư tưởng, quan điểm chỉ đạo về cải cách TTHC nêu trong các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020; từng bước tạo chuyển biến tích cực trong giải quyết mối quan hệ giữa nhân dân với cơ quan chức năng về cấp hộ chiếu; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, tạo lập môi trường hành chính lành mạnh và góp phần phòng chống tham nhũng, lãng phí. Thực tế cho thấy kết quả bước đầu của cải cách thủ tục hành chính thông qua thực hiện cơ chế “một cửa” hoặc khai trực tuyến hồ sơ tại website là đã giảm việc đi lại của tổ chức, cá nhân, giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, số hồ sơ hành chính giải quyết đúng hẹn đạt tỷ lệ cao, công khai, minh bạch, bình đẳng, thuận lợi hơn cho tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực cấp, đổi hộ chiếu. Triển khai thực hiện cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội đã thực sự góp phần vào thành công bước đầu của công cuộc cải cách TTHC nói chung, cải cách TTHC trong lực lượng CAND nói riêng. 2.3.2. Hạn chế Một là, một số TTHC về cấp hộ chiếu vẫn chưa được cải cách theo hướng đơn giản hóa triệt để. Hai là, việc công khai các TTHC về cấp hộ chiếu chưa đến được với đông đảo quần chúng nhân dân.
Ba là, về thực hiện giải quyết TTHC về cấp hộ chiếu cho công dân theo cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” có lúc vẫn chưa đáp ứng so với yêu cầu đặt ra. Mặc dù mô hình “một cửa” được coi là thành công Bốn là, quan hệ phối hợp trong giải quyết hồ sơ, công việc giữa các phòng, ban, đơn vị tuy có tiến bộ nhưng còn tồn tại nhiều thiếu sót 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế và bài học kinh nghiệm 2.3.3.1. Nguyên nhân của hạn chế - Nhận thức của một số cấp ủy, lãnh đạo về cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội chưa thật sự sâu sắc, đầy đủ.. - Nhận thức, năng lực, trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, chiến sĩ trực tiếp thực hiện cấp hộ chiếu chưa thực sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách TTHC. - Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về cải cách TTHC nói chung, cải cách TTHC về cấp hộ chiếu và việc nghiêm túc thực hiện đúng trình tự giải quyết hồ sơ công việc theo cơ chế "một cửa" của người dân còn hạn chế. - Nguồn kinh phí, cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội. 2.3.3.2. Bài học kinh nghiệm Từ thực tiễn cải cách TTHC về cấp hộ chiếu trong thời gian qua trên địa bàn thành phố Hà Nội, có thể rút ra một số kinh nghiệm sau đây: - Nêu cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng và lãnh đạo Công an thành phố về cấp hộ chiếu nhằm tạo ra sự chuyển biến trong nhận thức về tầm quan trọng của công tác về cải cách TTHC đối với việc ổn định an ninh, chính trị ở địa phương - Thực hiện tốt quy chế công khai, minh bạch thực hiện TTHC về cấp hộ chiếu để qua đó phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân tham gia quản lý nhà nước. - Tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực cấp hộ chiếu. Các cấp ủy đảng, lãnh đạo Công an Thành phố phải tập trung lãnh đạo công tác xây dựng chính sách đến việc tuyên truyền vận động nhân dân.
- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của thủ trưởng trong công tác cấp hộ chiếu. Đồng thời hình thành cơ chế phối hợp trong thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động cấp hộ chiếu… Đây là những điều kiện bảo đảm cho các quy định của pháp luật được thực hiện có hiệu quả. Kết luận chương 2 Cải cách TTHC về cấp hộ chiếu đã được Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội tiến hành với kế hoạch, quy trình và đạt được những kết quả nhất định.. Mọi hoạt động cải cách TTHC đều dựa trên cơ sở quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước và Bộ Công an về cải cách TTHC nói chung, về cấp hộ chiếu nói riêng. Trong quá trình cải cách TTHC về cấp hôc chiếu Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội đã tiến hành: Rà soát, sửa đổi, ban hành hệ thống các văn bản làm căn cứ và phục vụ cho cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu; tổ chức hoạt động của bộ phận cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu có hiệu quả cao. Đặc biệt là việc triển khai mô hình “Tờ khai điện tử” trong việc cấp hộ chiếu. Ngoài ra, để góp phần nâng cao hiệu quả cải cách TTHC về cấp hộ chiếu, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an thành phố Hà Nội đã thường xuyên tiến hành công tác kiểm soát thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu và công bố, công khai thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu… Tuy nhiên, công tác cải cách TTHC về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội vẫn còn có những tồn tại, hạn chế. Nguyên nhân của những hạn chế là do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Kết quả nghiên cứu của chương 2 là căn cứ để học viên xác định các giải pháp tăng cường cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội trong thời gian tới.
Chương 3 TĂNG CƯỜNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VỀ CẤP HỘ CHIẾU TẠI CÔNG AN THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1. Sự cần thiết phải tăng cường cải cách thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu tại Công an thành phố Hà Nội 3.1.1. Đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế Việt Nam chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trước đây, trong thời kỳ chiến tranh, bao cấp chưa tiến hành CCHC được. Trước sự phát triển của nhu cầu và sự gia tăng của khối lượng công vụ, nền hành chính bắt buộc phải được cải cách. Việc mở rộng quan hệ ngoại giao với các quốc giam vùng lãnh thổ trên thế giới của Việt Nam. Ngày 07/11/2006, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO, mở ra nhiều cơ hội để Việt Nam phát triển và tăng trưởng bền vững. 3.1.2. Đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính quốc gia mà trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước trong sạch, vững mạnh Thực hiện yêu cầu cải cách hành chính mà trọng tâm là cải cách TTHC, để xác lập thủ tục hành chính công khai, thuận tiện cho tổ chức, cá nhân sử dụng. Nội dung này chi phối nhiều đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện TTHC vế cấp hộ chiếu cho công dân. Thủ tục hành chính về cấp hộ chiếu cần tiếp tục được ra soát để tiếp tục đổi mới theo xu hướng đơn giản, hiệu quả và thuận tiện khi thực hiện. Trách nhiệm của cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân là nội dung quan trọng của cải cách hành