Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận - Từ thực tiễn Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận - Từ thực tiễn Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu thực tiễn ban hành quyết định hành chính của UBND quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh trên cơ sở đối sánh với những vấn đề lý luận và quy định của pháp luật; từ đó nhận diện những ưu điểm và vấn đề còn tồn tại; qua đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động ban hành và tổ chức thực hiện QĐHC của UBND quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận - Từ thực tiễn Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ KIM NGÂN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TỪ THỰC TIỄN QUẬN 6, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH TÓM TẮT LUẬN VĂN Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9/2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ THỊ THU HẰNG, Học viện Hành chính Quốc Gia. Phản biện 1: PGS.TS HUỲNH VĂN THỚI, Học viện Hành chính Quốc gia. Phản biện 2: TS. LÊ THỊ ANH ĐÀO, Học viện Chính trị khu vực II. Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: phòng 503 nhà E, Phân hiệu Học viện Hành chính Quốc gia tại Thành phố Hồ Chí Minh. Số 10, Đường 3/2, Phường 12, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh. Thời gian: vào hồi 09 giờ 00, ngày 14 tháng 9 năm 2024.
1 PHẦN I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Để thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn của chính quyền địa phương ở quận, Ủy ban nhân dân quận ban hành quyết định hành chính với vai trò là một trong những phương thức quan trọng trong quản lý hành chính nhà nước. Thời gian qua Ủy ban nhân dân quận 6 đã ban hành nhiều quyết định hành chính nhằm thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn của mình, góp phần hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục, giữ vững an ninh chính trị, ổn định trật tự an toàn xã hội ở địa phương. Bên cạnh kết quả đạt được, quá trình xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6 vẫn còn những vướng mắc, bất cập do nhiều nguyên nhân khác nhau. Xuất phát từ thực tiễn hoạt động ban hành QĐHC của một cơ quan cụ thể, để góp phần làm sáng tỏ những vấn đề có tính chất lý luận, pháp lý và thực tiễn liên quan đến quyết định hành chính hướng tới hoàn thiện chính sách, pháp luật và nâng cao hiệu quả của hoạt động ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính, tác giả lựa chọn đề tài luận văn “Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận - Từ thực tiễn Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh” để nghiên cứu. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Hoạt động quản lý hành chính giữ vai trò trung tâm của quản lý nhà nước, với kết quả chủ yếu là hoạt động ban hành quyết định hành chính, là thước đo hiệu quả của hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Do đó, vấn đề quyết định hành chính luôn được nhiều người quan tâm, nghiên cứu. Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên cứu quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận - cơ quan hành chính nhà nước ở quận theo Nghị quyết 131. Với mong muốn làm sáng tỏ những vấn đề mang tính lý luận, pháp lý về quyết định hành chính và thực tiễn ban hành quyết định hành chính của Ủy
2 ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh, qua đó đề xuất các giải pháp để hoạt động ban hành quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6 ngày một hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, quyền hạn được giao, tác giả nhận thấy cần tập trung nghiên cứu đề tài “Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận - Từ thực tiễn Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh”. 3. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu thực tiễn ban hành QĐHC của UBND quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh trên cơ sở đối sánh với những vấn đề lý luận và quy định của pháp luật; từ đó nhận diện những ưu điểm và vấn đề còn tồn tại; qua đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động ban hành và tổ chức thực hiện QĐHC của UBND quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản và căn cứ pháp lý liên quan đến việc ban hành và tổ chức thực hiện QĐHC tại các cơ quan hành chính nhà nước nói chung và tại UBND quận nói riêng. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng (điểm mạnh, điểm hạn chế) trong hoạt động ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính tại Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian qua. Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến thực trạng nói trên và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động ban hành và tổ chức thực hiện các QĐHC của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn tiếp theo. 5. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh. 5.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh có
3 quyền ban hành quyết định hành chính quy phạm và quyết định hành chính cá biệt. Tuy nhiên, những vấn đề bất cập tồn tại chủ yếu trong hoạt động ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính cá biệt. Do vậy, đề tài giới hạn phạm vi nội dung nghiên cứu việc ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính cá biệt. Về không gian: Nghiên cứu tại UBND quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh. Về thời gian: Phạm vi nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 07 năm từ năm 2017 đến năm 2023. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp phân tích thông tin. Phương pháp tổng hợp, thu thập dữ liệu. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Thông qua nghiên cứu những vấn đề lý luận quyết định hành chính và thực tiễn ban hành quyết định hành chính tại Ủy ban nhân dân quận 6, rút ra được các kết luận, các kiến nghị đề xuất có giá trị góp phần hoàn thiện công tác ban hành quyết định hành chính. Nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác ban hành quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6 và của các cơ quan hành chính nhà nước tại Thành phố Hồ Chí Minh. 8. Kết cấu luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo được kết cấu thành 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận và pháp lý về quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận. Chương 2. Thực tiễn hoạt động ban hành, tổ chức thực hiện quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3. Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động ban hành, tổ chức thực hiện quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh.
4 PHẦN II. NỘI DUNG CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN 1.1. Nh ng vấn đề chung về qu ết đ nh hành chính 1.1.1 h i ni m, đặc điểm quyết định hành chính Trên cơ sở nghiên cứu các quan điểm, khái niệm, đặc điểm của quyết định hành chính, đề tài nghiên cứu quyết định hành chính ở góc độ tiếp cận như sau: quyết định hành chính là kết quả của hoạt động quản lý hành chính nhà nước, do các chủ thể thực hiện thẩm quyền hành pháp, thẩm quyền hành chính ban hành theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Mặc dù có sự khác nhau về phạm vi chủ thể ban hành, nội dung và tính chất pháp lý của quyết định hành chính trong cách tiếp cận khoa học và pháp lý, tuy nhiên các đặc điểm của quyết định hành chính có thể được nhận diện cụ thể như sau: - QĐHC là kết quả của hoạt động quản lý hành chính nhà nước. - QĐHC có tính pháp lý. - QĐHC có tính dưới luật. - QĐHC có mục đích, nội dung đa dạng, phong phú. - QĐHC được ban hành theo hình thức và trình tự, thủ tục nhất định. 1.1.2. Phân loại quyết định hành chính Việc phân loại quyết định hành chính giúp cho việc nghiên cứu, ban hành, tổ chức thực hiện quyết định hành chính đạt được hiệu lực và hiệu quả trong xã hội. Khi phân loại quyết định hành chính cần căn cứ các tiêu chí cơ bản như: Tính chất pháp lý; chủ thể ban hành; trình tự ban hành; hình thức; nội dung cụ thể theo quy định của ngành và lĩnh vực quản lý; phạm vi tác động.
5 1.1.3. Yêu cầu đối với quyết định hành chính Để tổ chức thực hiện QĐHC có hiệu quả, khi ban hành QĐHC các nhà khoa học đa phần thừa nhận những yêu cầu chung khi ban hành QĐHC, đó là yêu cầu về tính hợp pháp và tính hợp lý của QĐHC, các yêu cầu đối với QĐHC được xác định như sau: 1.1.3.1. Tính hợp pháp Yêu cầu này xuất phát từ đặc điểm của QĐHC phải có tính pháp lý. Khi xem xét tính hợp pháp cần xem xét dưới hai góc độ. Đó là, hợp pháp về nội dung và hợp pháp về hình thức trên cơ sở đáp ứng các yêu cầu: Một là, QĐHC nhà nước phải phù hợp với nội dung và mục đích của luật.. Hai là, QĐHC nhà nước ban hành phải đúng thẩm quyền. Ba là, QĐHC của nhà nước cần phải được đưa ra dựa trên những lý do cụ thể và rõ ràng. Bốn là, QĐHC nhà nước phải được ban hành đúng hình thức và thủ tục do pháp luật quy định. 1.1.3.2. Tính hợp lý Chỉ khi nào đáp ứng các yêu cầu sau đây thì QĐHC nhà nước mới bảo đảm tính hợp lý: Một là, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, tập thể và cá nhân. Hai là, QĐHC nhà nước phải cụ thể. Ba là, QĐHC của nhà nước cần phải có tính hệ thống và toàn diện. Bốn là, QĐHC nhà nước phải đảm bảo tính khoa học và tối ưu. Năm là, QĐHC nhà nước phải sử dụng ngôn ngữ, văn phong hành chính. 1.1.4. Hình thức của quyết định hành chính Hình thức của quyết định hành chính có tính đa dạng, phong phú. Mặc dù Luật Tố tụng hành chính, Luật Khiếu nại đều xác định hình thức của
6 QĐHC bằng văn bản. Tuy nhiên, trên thực tế cho thấy, quyết định hành chính được thể hiện bằng rất nhiều hình thức khác nhau, ngoài quyết định hành chính còn có các hình thức như: Văn bằng, biển hiệu, chứng chỉ, giấy chứng nhận, giấy xác nhận, giấy phép, giấy đăng ký, văn bản phê duyệt, văn bản chấp nhận, văn bản xác nhận, văn bản chỉ đạo, văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư, thông báo. 1.1.5. Quy trình, thủ tục ban hành quyết định hành chính Khi xem xét trên phương diện pháp lý, quy trình, thủ tục ban hành quyết định hành chính được quy định phụ thuộc vào từng loại quyết định hành chính. Dưới góc độ khoa học, nghiên cứu quy trình, thủ tục ban hành các loại quyết định hành chính khác nhau, từ quyết định hành chính chứa đựng chủ trương đến quyết định hành chính quy phạm và quyết định hành chính cá biệt, quy trình chung trong xây dựng, ban hành quyết định hành chính gồm các bước sau: Bước 1. Xác định vấn đề cần ra quyết định Bước 2. Xác định mục tiêu của quyết định Bước 3. Xác định các phương án và lựa chọn phương án tối ưu Bước 4. Thông qua quyết định“ 1.1.6. Quy trình, thủ tục tổ chức thực hi n quyết định hành chính Quy trình, thủ tục tổ chức thực hiện quyết định hành chính gồm các bước sau: Bước 1. Truyền đạt quyết định Bước 2. Lập kế hoạch thực hiện quyết định Đây là bước quan trọng trong quy trình tổ chức thực hiện quyết định hành chính nhằm đảm bảo mục đích, hiệu quả thực hiện quyết định. Bước này phải được đặt trong mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với các khâu khác trong quy trình thực hiện quyết định. Bước 3. Tổ chức thực hiện quyết định
7 Bước 4. Kiểm soát việc thực hiện quyết định Bước 5. Điều chỉnh quyết định 1.2. Qu ết đ nh hành chính của Ủ an nh n d n quận 1.2.1. h i ni m, đặc điểm Dưới góc độ pháp lý, trên cơ sở quy định thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Tố tụng hành chính và Luật Khiếu nại, Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận là văn bản do Ủy ban nhân dân quận ban hành hoặc người có thẩm quyền trong Ủy ban nhân dân quận ban hành để giải quyết một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính thuộc chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân quận, được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể. Về đặc điểm, quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận có đầy đủ các đặc điểm chung của quyết định hành chính. Tuy nhiên, cũng có những đặc điểm đặc thù như sau: Thứ nhất, về cơ sở pháp lý trong xây dựng và ban hành quyết định hành chính. Việc xây dựng và ban hành quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận ngoài áp dụng Luật Ban hành văn bản QPPL và các văn bản hướng dẫn thi hành, quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận phải được ban hành phù hợp với quy định về tổ chức chính quyền địa phương được quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương; đặc biệt đối với chính quyền đô thị có tính chất đặc thù hoặc thực hiện thí điểm, quyết điịnh hành chính của Ủy ban nhân dân quận còn được ban hành trên cơ sở quy định cụ thể của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về quy trình xây dựng văn bản QPPL trên địa bàn tỉnh. Thứ hai, về phạm vi điều chỉnh của quyết định hành chính. Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận có phạm vi điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh thuộc phạm vi quản lý hành chính nhà nước của UBND quận thuộc chính quyền đô thị và có sự khác biệt nhất định với quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân huyện thuộc chính quyền nông thôn.
8 Thứ ba, về chủ thể ban hành. Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận có sự phân định thẩm quyền ban hành quyết định hành chính giữa tập thể Ủy ban nhân dân và Chủ tịch UBND ban hành theo hướng đề cao trách nhiệm của người đứng đầu. 1.2.2. C c loại quyết định thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân quận Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận là những quyết định của tập thể Ủy ban nhân dân quận hay Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận ban hành để giải quyết những vấn đề phát sinh trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước tại địa phương nhằm thực hiện các chức năng chấp hành và điều hành trong quản lý nhà nước. Các loại quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận bao gồm: Thứ nhất, quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận: Đây là loại quyết định mang tính tập thể của lãnh đạo quản lý Ủy ban nhân dân quận, quyết định này có 02 loại đó là quyết định mang tính quy phạm pháp luật và quyết định không mang tính quy phạm pháp luật. Thứ hai, quyết định của cá nhân lãnh đạo, quản lý Ủy ban nhân dân quận 1.2.3. C c yêu cầu đối với quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận Quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận cũng là quyết định hành chính nhà nước do đó cũng phải bảo đảm các yêu cầu về tính hợp pháp và tính hợp lý. 1.2.4. an hành quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận Thứ nhất, quy trình ban hành QĐHC QPPL của UBND quận được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2020.
9 Thứ hai, hiện nay chưa có quy định thống nhất về quy trình ban hành quyết định không mang tính QPPL của UBND quận, tuy nhiên qua nghiên cứu thì việc ban hành các QĐHC loại này được thực hiện như sau: Bước 1. Soạn thảo quyết định. Bước 2. Lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức liên quan, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của quyết định. Bước 3. Thẩm định dự thảo quyết định của UBND quận trước khi trình. Bước 4. Gửi báo cáo thẩm định đến cơ quan được phân công soạn thảo (đối với QĐHC của tập thể UBND quận). Bước 5. Cơ quan soạn thảo gửi hồ sơ dự thảo quyết định đến Ủy ban nhân dân quận để chuyển đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận và người đứng đầu các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận (đối với quyết định hành chính của tập thể Ủy ban nhân dân quận). Bước 6. Dự thảo quyết định của Ủy ban nhân dân quận được lấy ý kiến thảo luận tập thể tại phiên họp của Ủy ban nhân dân quận do Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận chỉ đạo tổ chức (đối với quyết định hành chính của tập thể Ủy ban nhân dân quận). Bước 7. Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận ký ban hành quyết định của Ủy ban nhân dân quận với tư cách là người đứng đầu cơ quan ban hành. 1.2.5. Tổ chức thực hi n quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận Bước 1. Truyền đạt quyết định. Bước 2. Tổ chức thực hiện quyết định. Bước 3. Kiểm soát việc thực hiện quyết định. Bước 4. Điều chỉnh quyết định.
10 1.2.6. Yếu tố nh hư ng đến hoạt động động ban hành, tổ chức thực hi n quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận” 1.2.6.1 Yếu tố khách quan Thứ nhất, vấn đề ra quyết định. Trong quản lý hành chính, người quản lý thường gặp nhiều vấn đề nhưng không phải lúc nào cũng đủ điều kiện để giải quyết tất cả. Do đó, họ chỉ giải quyết những vấn đề có thể gây hệ lụy nghiêm trọng cho tổ chức, đây chính là vấn đề ra quyết định. Thứ hai, yếu tố thẩm quyền. Chủ thể quản lý hành chính nhà nước chỉ có thể ra quyết định khi vấn đề thuộc thẩm quyền. Thứ ba, yếu tố nguồn lực. Chủ thể quản lý hành chính nhà nước chỉ có thể ban hành quyết định hành chính để giải quyết vấn đề khi bảo đảm các nguồn lực thực hiện quyết định. Thứ tư, yếu tố thông tin. Chủ thể quản lý thiếu thông tin về vấn đề cần giải quyết và thông tin có liên quan đến giải quyết vấn sẽ khó khăn trong việc xây dựng quyết định, cản trở quá trình ra quyết định hợp lý. Thứ năm, yếu tố chính trị. Quyết định chọn phương án để giải quyết vấn đề bị tác động bởi các chính sách của Đảng, dư luận xã hội và những nhóm lợi ích khác nhau trong cộng đồng. Thứ sáu, yếu tố pháp lý. Các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục ban hành QĐHC cá biệt chưa được thống nhất, đầy đủ ảnh hưởng đến việc bảo đảm các yêu cầu về tính hợp pháp khi ban hành quyết định hành chính cá biệt và cũng thiếu cơ sở pháp lý để kiểm soát hoạt động ban hành quyết định hành chính. 1.2.6.2 Yếu tố chủ quan Để đạt được mục đích của quyết định, chủ thể quản lý phải có năng lực xác định chính xác, đầy đủ nguyên nhân của vấn đề ra quyết định. Chỉ khi hiểu rõ nguyên nhân vấn đề, người ra quyết định mới đưa ra giải pháp hiệu quả.
11 1.2.7. Tiêu chí đ nh gi hi u qu hoạt động ban hành, tổ chức thực hi n quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 1.2.7.1. Bảo đảm yêu cầu khi ban hành 1.2.6.2. Bảo đảm công khai, minh bạch trong quy trình ban hành 1.2.7.3. Bảo đảm chi phí hợp lý trong tổ chức thực hiện 1.2.7.4. Bảo đảm hiệu quả trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân quận. CHƢƠNG 2. THỰC TIỄN HO T ĐỘNG BAN HÀNH, TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN 6, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Tổng quan về qu ết đ nh hành chính của Ủ an nh n d n quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh Quận 6 là đơn vị hành chính cấp quận, chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và sự chỉ đạo, điều hành của cấp trên. Hoạt động ban hành, tổ chức thực hiện QĐHC của UBND quận 6 cơ bản thống nhất với các quy định của pháp luật liên quan và nội dung đã trình bày tại Chương 1. Tuy nhiên, vẫn có những vấn đề cần tập trung phân tích làm rõ như sau: 2.1.1. C c yếu tố nh hư ng đến hoạt động ban hành quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố H Chí inh 2.1.1.1. Các yếu tố về đặc điểm hành chính 2.1.1.2. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ Trước khi Nghị quyết 131 có hiệu lực thi hành, Ủy ban nhân dân quận 6 “Hoạt động theo chế độ tập thể UBND kết hợp với trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân”.
12 Từ khi Nghị quyết 131 có hiệu lực thi hành, “Ủy ban nhân dân quận làm việc theo chế độ thủ trưởng”. 2.1.2. Hình thức, nội dung quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố H Chí inh 2.1.2.1. Hình thức quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh Để lãnh đạo, quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, UBND quận 6 phải ban hành nhiều văn bản hành chính có tính chất quyết định (các văn bản có chứa đựng một hoặc nhiều nội dung quyết định một hay nhiều vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước được áp dụng một lần hoặc nhiều lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể) với các hình thức khác nhau như quyết định, chỉ thị, công văn, thông báo kết luận. Từ năm 2017 - 2023, UBND quận 6 đã ban hành 84.311 văn bản mang tính chất quyết định, trong đó có 49.685 văn bản được ban hành dưới hình thức quyết định, chiếm tỷ lệ 58,93% so với tổng số văn bản mang tính chất quyết định đã ban hành. QĐHC do UBND quận 6, Chủ tịch UBND quận 6 ban hành được trình bày theo quy định và các văn bản pháp luật chuyên ngành quản lý hành chính nhà nước. 2.1.2.2. Nội dung quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh Quyết định hành chính cá biệt của Ủy ban nhân dân quận 6, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 6 ban hành thời gian qua bảo đảm không chứa nội dung quy phạm pháp luật. Đối chiếu với các quy định của pháp luật về thẩm quyền quản lý của UBND quận, có thể nhận thấy nội dung của các QĐHC do UBND Quận 6 ban hành phù hợp với thẩm quyền theo quy định pháp luật và phù hợp với
13 phạm vi quyền hạn đã được UBND Thành phố Hồ Chí Minh phân công, phân cấp. 2.2. Thực trạng an hành qu ết đ nh hành chính của Ủ an nh n d n quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh 2.2.1. Thực trạng b o đ m yêu cầu khi ban hành quyết định hành chính Trên cơ sở các báo cáo kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn Quận 6 từ năm 2017 đến năm 2023 của Ủy ban nhân dân quận 6 và kết quả nghiên cứu ngẫu nhiên 100 quyết định cá biệt của UBND quận 6, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 6 và của các cá nhân được ủy quyền ban hành cho thấy các quyết định được ban hành thời gian qua bảo đảm tính hợp pháp và tính hợp lý. Bên cạnh kết quả đạt được, việc ban hành, triển khai và tổ chức thực hiện quyết địn hành chính cá biệt của Ủy ban nhân dân quận 6, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 6, các cá nhân được ủy quyền vẫn còn một số tồn tại dẫn đến bị khiếu nại phải bồi thường, hỗ trợ, bổ sung và điều chỉnh. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế nêu trên. Về mặt khách quan, do chưa có luật ban hành quyết định hành chính dẫn đến việc ban hành quyết định hành chính, nhất là đối với quyết định hành chính cá biệt, thiếu chặt chẽ, thiếu tính thống nhất và đồng bộ. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ yếu ở đây là từ phía chủ quan của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tham gia trong quá trình ban hành văn bản quyết định hành chính. 2.2.2. Thực trạng b o đ m quy trình, thủ tục khi ban hành quyết định hành chính Việc ban hành QĐHC cá biệt đang diễn ra hàng ngày, ở các cơ quan và các cấp hành chính với số lượng lớn gấp nhiều lần các loại văn bản pháp luật khác nhưng lại thiếu các nguyên tắc cơ bản của nền hành chính như nguyên tắc về bảo đảm công khai, minh bạch, dân chủ, pháp quyền và thiếu
14 quy trình cơ bản tạo khuôn khổ pháp luật để bắt buộc các cơ quan phải tuân theo khi ban hành quyết định hành chính. Cũng như thực trạng nêu trên, hoạt động ban hành quyết định hành chính cá biệt của Ủy ban nhân dân quận 6 chưa có văn bản quy định cụ thể khi ban hành quyết dịnh. Nhưng về cơ bản, hoạt động ban hành quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận 6 được thực hiện như sau: Bước 1. Xác định nhu cầu ban hành QĐHC trên cơ sở yêu cầu QLNN hoặc do cơ quan cấp trên, người có thẩm quyền giao. Bước 2. Thu thập thông tin; xác định căn cứ pháp luật. Bước 3. Xây dựng dự thảo QĐHC. Bước 4. Tham vấn ý kiến cộng đồng, cơ quan, tổ chức chuyên môn có liên quan. Bước 5. Kiểm tra tính pháp lý của dự thảo QĐHC. Bước 6. Ký, gửi, công khai QĐHC. Nhìn chung, quy trình ban hành QĐHC các biệt của UBND quận 6 bảo đảm tính hợp pháp, tính hợp lý, góp phần quan trọng trọng việc phát huy hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà nước tại địa phương thời gian qua. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay việc xác định thẩm quyền, trách nhiệm của tập thể lãnh đạo UBND quận 6, Chủ tịch UBND quận 6 liên quan đến QĐHC khi ban hành cũng cần nghiên cứu, quy định cụ thể hơn, bởi vì: Hiện nay, UBND quận 6 làm việc theo chế độ thủ trưởng, không còn làm việc theo chế độ tập thể nhưng khoản 4 Điều Điều 8 Nghị định số 33/2021/NĐ-CP ngày 29/3/2021 của Chính phủ về quy định chi tiết và biện pháp thi hành Nghị quyết số 131/2020/QH14 ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh” lại quy định “Nhiệm vụ, quyền hạn của UBND quận quy định tại các khoản 2, 3, 5 và 11 Điều 5 Nghị quyết số 131/2020/QH14 phải được thảo luận tập thể trước khi Chủ tịch quận quyết định và chịu trách nhiệm về quyết định của mình”.
15 Việc quy định cụ thể về trách nhiệm của các thành viên liên quan tham gia thảo luận tập thể các nhiệm vụ, quyền hạn của UBND quận nêu trên sẽ phát huy tinh thần trách nhiệm, vai trò, chức trách của các thành viên thuộc tập thể UBND quận, giúp cho Chủ tịch UBND quận ban hành QĐHC bảo đảm tính hợp pháp, hợp lý, đi vào đời sống xã hội một cách hiệu lực, hiệu quả. 2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện qu ết đ nh hành chính của Ủ an nh n d n quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh 2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch thực hi n quyết định hành chính Các quyết định quy phạm, quyết định chủ đạo, trước khi tổ chức thực hiện, Ủy ban nhân dân quận 6 chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện quyết định nhằm đảm bảo mục đích, hiệu quả thực hiện quyết định. Tuy nhiên, trong thực tiễn vẫn còn một số cơ quan, đơn vị chưa nghiêm túc nghiên cứu, tham gia ý kiến trong quá trình xây dựng, thông qua kế hoạch thực hiện quyết định dẫn đến vẫn một số ít quyết định chưa phát huy cao hiệu lực, hiệu quả trong đời sống xã hội; cá biệt một số cơ quan, đơn vị chưa thực hiện tốt nhiệm vụ được phân công trong kế hoạch dẫn đến một số quyết định xử phạt vi phạm hành chính tồn đọng, chậm thi hành ảnh hưởng đến hiệu lực quản lý hành chính nhà nước, gây bức xúc cho người dân. 2.3.2. Thực trạng phân công, phối hợp trong thực hi n quyết định hành chính Ủy ban nhân dân quận 6 luôn xác định việc phân công thực hiện quyết định có vai trò rất quan trọng trong tổ chức thực hiện quyết định hành chính nhà nước. Từ đó, thực hiện tốt việc phân công công việc cụ thể cho các cơ quan, đơn vị, cá nhân liên quan, phối hợp với các cơ quan hành chính nhà nước khác, với các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội, các doanh nghiệp và người dân trong thực hiện quyết định hành chính. Tuy nhiên, trong quá trình phân công, phối hợp thực hiện hiện vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như:
16 Năng lực, kỹ năng của chủ thể quản lý, cá nhân tham mưu giữa các cơ quan, đơn vị không đồng đều dẫn đến việc thực hiện một số QĐHC của UBND quận 6 thiếu đồng bộ và thống nhất, nhất là việc thực hiện các QĐHC giao cho Chủ tịch UBND phường làm chủ đầu tư các công trình sửa chữa trụ sở cơ quan sử dụng nguồn ngân sách chi thường xuyên của UBND quận. Công tác phối hợp tuyên truyền, phổ biến QĐHC chưa phong phú, đa dạng. 2.3.3. Thực trạng kiểm so t vi c thực hi n quyết định hành chính UBND quận 6 thường xuyên tiến hành kiểm soát việc thực hiện quyết định của mình thông qua các hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát. Hiện nay, khi không còn tổ chức Hội đồng nhân dân tại quận, phường thuộc Thành phố Hồ Chí Minh theo quy định, việc ban hành quyết định hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 6 tiếp tục được Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh giám sát chung. Bên cạnh đó, thông qua việc tiếp nhận các phản ánh, kiến nghị của người dân về ban hành quyết định hành chính trái pháp luật hoặc không hợp lý, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận 6 và các tổ chức thành viên thường xuyên giám sát đối với việc ban hành quyết định hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 6, kịp thời đề nghị xem xét việc sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc tạm đình chỉ thi hành quyết định hành chính. Từ năm 2017 đến năm 2023, UBND quận 6 đã tiến hành kiểm tra 4.293 QĐ xử phạt hành chính trên các lĩnh vực. Thông qua công tác kiểm tra đã kịp thời điều chỉnh, thu hồi 15 QĐHC đã ban hành chưa đúng hình thức do pháp luật quy định, nhất là thể thức, tiêu đề ban hành.
17 CHƢƠNG 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HO T ĐỘNG BAN HÀNH, TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN 6, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH” 3.1 Đ nh hƣớng n ng cao hiệu quả hoạt động an hành, tổ chức thực hiện qu ết đ nh hành chính của Ủ an nh n d n quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh Để có pháp chế xã hội chủ nghĩa cần phải có một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh và đòi hỏi mọi chủ thể trong xã hội phải thực hiện pháp luật đúng, nghiêm, triệt để, chính xác và mọi vi phạm pháp luật đều bị xử lý theo quy định. Và một trong những nhiệm vụ cần tập trung thực hiện nhằm đạt được mục đích trên đó là xây dựng, hoàn thiện hệ thống thể chế của nền hành chính và nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật mà quyết định hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước, trong đó quyết định hành chính của Ủy ban nhân dân quận ban hành có vai trò quan trọng trong tổ chức thực hiện. 3.2 Giải pháp n ng cao hiệu quả hoạt động an hành, tổ chức thực hiện qu ết đ nh hành chính của Ủ an nh n d n quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh 3.2.1 Gi i ph p hoàn thi n h thống thể chế hoạt động ban hành quyết định hành chính Hiện nay, việc phân định chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương chưa rõ, đây là khó khăn lớn cho hoạt động quản lý chung và hoạt động ban hành các quyết định hành chính cá biệt của Ủy ban nhân dân cấp huyện nói riêng, trong đó có Ủy ban nhân dân quận 6. Do đó, Ủy ban nhân dân quận 6 cần kiến nghị Quốc hội sớm ban hành luật quyết định hành chính, Chính phủ ban hành các nghị định quy định thi hành.
18 Để tháo gỡ vướng mắc trong việc xử lý công trình xây dựng không phép, sai phép mà cá nhân vi phạm hành chính đã chết, tổ chức đã giải thể đã trình bày ở Chương 2, Ủy ban nhân dân quận 6 cần kiến nghị Chính phủ ban hành quy định về xử lý các công trình xây dựng không phép, sai phép trong trường hợp người vi phạm đã chết hoặc tổ chức đã giải thể để áp dụng thống nhất, đồng bộ trong phạm vi cả nước. Trước mắt, trong khi chưa có Luật Ban hành quyết định hành chính, Ủy ban nhân dân quận 6 cần kiến nghị Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành quy định tạm thời về ban hành quyết định hành chính cá biệt, để thống nhất áp dụng trên toàn Thành phố Hồ Chí Minh. Quy định tạm thời này có hiệu lực thi hành từ khi ban hành đến khi Luật Ban hành quyết định hành chính chính thức có hiệu lực. Trong khi chưa có văn bản quy phạm pháp luật quy định ban hành quyết định hành chính cá biệt, đồng thời khắc phục hiệu quả các tồn tại, hạn chế của thực trạng ban hành quyết định hành chính được trình bày ở Chương 2, Ủy ban nhân dân quận 6 phải tăng cường việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả Quyết định số 1085/QĐ-TTg ngày 15 tháng 9 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Kế hoạch rà soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính nội bộ trong hệ thống hành chính nhà nước giai đoạn 2022 - 2025; xây dựng, triển khai, tổ chức thực hiện quyết định về quy định ban hành quyết định hành chính cá biệt của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 6. Trong đó, quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, cá nhân được đề xuất, giao tham mưu xây dựng, trình dự thảo quyết đinh hành chính. 3.2.2 Gi i ph p về nâng cao nhận thức ph p luật 3.2.2.1 Tăng cường công tác phổ biến giáo dục pháp luật Đổi mới, nâng cao hiệu quả các hình thức, biện pháp PBGDPL hiện có, triển khai trên diện rộng những hình thức PBGDPL mới đang phát huy hiệu quả nhằm nâng cao nhận thức của chủ thể, đối tượng của quyết định hành chính.