Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quân Cầu Giấy, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài nhằm đề xuất những quan điểm khoa học và giải pháp khả thi đối với tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân ở nước ta nói chung hiện nay; cũng như đối với các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quân Cầu Giấy, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ................./................ ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BẠCH KHÁNH HUYỀN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC UỶ BAN NHÂN DÂN QUÂN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Luật hiến Pháp Luật Hành chính Mã số: 8.38.01.02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI - NĂM 2020
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN KIÊN Phản biện 1: TS. Trần Thuý Vân Phản biện 2: TS. Phan Văn Hùng Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng 204 Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa – TP Hà Nội Thời gian: vào hồi 15h30, ngày 13 tháng 12 năm 2019. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban Quản lý đào tạo Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Khởi đầu từ Ủy ban hành chính các cấp (theo Sắc lệnh số 63/SL ngày 22/11/1945 của Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính), nay là Uỷ ban nhân dân có vai trò quan trọng trong hệ thống cơ quan quản lý nhà nước, là thành tố trong hệ thống cơ quan thực hiện quyền hành pháp, là một bộ phận trong cơ quan hành chính nhà nước thống nhất mà cao nhất là Chính phủ. Qua thực tiễn quản lý đời sống kinh tế-xã hội (KT-XH) ở địa phương, cùng với quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương, trong đó có UBND. Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân được tổ chức ở cấp tỉnh, cấp huyện, là cơ quan tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân thực hiện chức năng quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực ở địa phương và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo sự phân cấp, ủy quyền của cơ quan nhà nước cấp trên. Trong thời gian vừa qua, Đảng ta đã ban hành những chủ trương quan trọng làm nền tảng cho việc xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước, cải cách nền hành chính, trong đó có liên quan đến UBND và cơ quan chuyên môn thuộc UBND: - Tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện thể chế xây dựng chính quyền địa phương theo hướng phân định rõ hơn tổ chức bộ máy chính quyền đô thị, nông thôn, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; chủ động thí điểm ở những nơi có đủ điều kiện. - Quy định khung số lượng các cơ quan trực thuộc Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện và khung số lượng cấp phó của các cơ quan này. Căn cứ điều kiện cụ thể, tiêu chí và quy định khung của Trung ương, cấp uỷ địa phương lãnh đạo việc sắp xếp, bố trí cho phù hợp. - Rà soát, điều chỉnh, sắp xếp tổ chức bộ máy, cơ chế hoạt động của chính quyền địa phương, góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là 1
cải cách thủ tục hành chính theo hướng dân chủ, công khai, minh bạch, chuyên nghiệp; tổ chức thực hiện có hiệu quả mô hình trung tâm phục vụ hành chính công, cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở các cấp [2]; v.v… Bên cạnh những mặt tích cực cơ bản, cho đến nay, tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân vẫn còn bộc lộ những bất cập nhất định, cơ cấu tổ chức chưa thực sự hợp lý, chức năng chưa rõ ràng, cụ thể; so với yêu cầu đổi mới theo chủ trương của Đảng, yêu cầu của thực tiễn về việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nền hành chính hiệu lực, hiệu quả thì còn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Về cơ sở hạ tầng: Ở khu vực nội thành, nội thị có tính thống nhất, liên thông và phức tạp, tạo thành những mạng lưới, hệ thống đồng bộ, xuyên suốt địa bàn, không phụ thuộc vào địa giới hành chính, đòi hỏi quản lý tập trung, thống nhất theo ngành là chủ yếu... Về mặt lý luận, đã có những công trình nghiên cứu khác nhau về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND nói chung, tuy nhiên, việc nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, mà cụ thể là tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy thì chưa có. Từ những lý do trên, tôi chọn chủ đề: “Tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quân Cầu Giấy, thành phố Hà Nội” làm chủ đề nghiên cứu. 2. Tình hình nghiên cứu Mặc dù chưa có công trình nghiên cứu trực tiếp về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy, song liên quan đến chủ đề nghiên cứu của Đề tài, trong thời gian vừa qua, cũng đã có những công trình nghiên cứu khoa học đề cập đến ở những khía cạnh, giác độ khác nhau về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, có thể kể đến như: - “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay” (Lê Minh Thông, Nguyễn Như Phát đồng chủ biên, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002) là công trình nghiên cứu 2
chuyên sâu về kinh nghiệm, lịch sử xây dựng và phát triển chính quyền địa phương ở nước ta [37]. - “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp thành phố trực thuộc trung ương qua kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng”, tác giả Vũ Hữu Kháng, Luận văn thạc sỹ (2001) [17]. “Kinh nghiệm quốc tế về tự quản địa phương và khả năng áp dụng tại Việt Nam” (Nhà xuất bản Tư pháp), sách chuyên khảo, do TS. Nguyễn Văn Cương - Viện Khoa học pháp lý Bộ Tư pháp chủ biên (trên cơ sở kết quả nghiên cứu do Viện Khoa học pháp lý Bộ Tư pháp chủ trì từ năm 2014 – 2015) [11]. “Xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam” (kỷ yếu hội thảo), do Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc UBTVQH và Viện Rosa Luxemburg CHLB Đức chịu trách nhiệm ấn bản, Nxb Lao động (2014) [48]. - “Cải cách nền hành chính Việt Nam-Thực trạng và giải pháp”, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2009, sách do Ban Dân chủ pháp luật-Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam và Trung tâm nghiên cứu phát triển hỗ trợ cộng đồng (CECODES) thuộc Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp tổ chức nghiên cứu [5]. - “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới cơ cấu tổ chức, hoạt động của chính quyền đô thị” [39], tác giả Phan Trung Tuấn, Bộ Nội vụ, trên cơ sở phân tích các quy định pháp luật và một số thực tiễn liên quan. - “Đổi mới và hoàn thiện cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh”, ThS. Huỳnh Thu Thảo, Tạp chí Khoa học Chính trị, số 4, năm 2011. - “Tổ chức và hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương trong điều kiện không tổ chức Hội đồng nhân dân huyện, quận, phường-Thực tiễn thí điểm tại tỉnh Nam Định”, luận văn thạc sỹ luật học, tác giả Đỗ Thị Thanh Vân (2012). Đối tượng nghiên cứu của luận văn là tổ chức và hoạt động của UBND huyện, quận, phường 3
- Đổi mới tổ chức chính quyền đô thị ở nước ta hiện nay, Luận án tiến sỹ, tác giả Phạm Văn Đạt (2012) [14]. - “Giáo trình Luật hành chính Việt Nam”, Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2013 [42]. - “Đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân ở Việt Nam hiện nay”, tác giả Tạ Quang Ngọc (2013), Luận án tiến sỹ luật học [19]. - Tổ chức chính quyền đô thị, nông thôn theo Hiến pháp năm 2013, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 19/2014, tác giả Thái Thị Tuyết Dung [12]. Trong bài viết này, tác giả có đề cập đến một số khía cạnh về các cơ quan chuyên môn thuộc UBND , chủ yếu dừng ở mức nêu vấn đề trên cơ sở quy định của Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành. - “Đổi mới tổ chức bộ máy chính quyền địa phương và những vấn đề đặt ra trong bối cảnh xây dựng Chính phủ kiến tạo ở Việt Nam hiện nay”, tác giả TS. Bùi Thị Hải, Học viện Hành chính quốc gia, Tạp chí Cộng sản, 2018 [16]. - “Tổ chức, sắp xếp lại các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân trong giai đoạn hiện nay”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước (tcnn.vn) ngày 08/3/2019, PTS.TS. Trần Thị Diệu Oanh [20]. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu nêu trên, ở những chừng mực khác nhau, đã tiếp cận, phản ánh các khía cạnh liên quan đến đối tượng nghiên cứu của đề tài và có giá trị tham khảo hữu ích. Kế thừa những kết quả đó, phù hợp với phạm vi nghiên cứu, Đề tài được thực hiện nhằm nghiên cứu theo hướng cố gắng vừa làm rõ hơn về khía cạnh lý luận, đồng thời hệ thống, tập trung và cập nhật hơn về tổ chức và hoạt động các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy trong bối cảnh hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu Đề tài hướng đến việc đề xuất những quan điểm khoa học và giải pháp khả thi đối với tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ 4
ban nhân dân ở nước ta nói chung hiện nay; cũng như đối với các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội nói riêng. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Thứ nhất, phân tích các quan điểm có liên quan để đưa ra khái niệm phù hợp về cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân, tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân ở nước ta hiện nay. - Thứ hai, nghiên cứu thực trạng về tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân ở nước ta hiện nay, chỉ ra ưu điểm và hạn chế trong thực tiễn tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy, nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó. - Thứ ba, trên cơ sở đã phân tích, đề xuất một số quan điểm, giải pháp nhằm góp phần nghiên cứu đổi mới, kiện toàn tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của Đề tài ở đây là tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn của UBND quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội; các chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật có liên quan đến tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện nói chung. 4.2 Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội thông qua các quy định của pháp luật có liên quan và trong thực tiễn tổ chức thực hiện hiện nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Công trình được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác-Lê Nin, trên cơ sở các quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; nghiên cứu về mối quan hệ giữa tổ chức bộ máy nhà nước mà cụ thể là cơ quan hành chính nhà nước và cơ cấu tổ chức và hoạt động của các thiết chế bên trong thuộc UBND ở địa 5
phương với điều kiện kinh tế, xã hội, yêu cầu quản lý cụ thể của chính quyền đô thị là thành phố Hà Nội. Đề tài nghiên cứu cũng được thực hiện trên cơ sở quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, về xây dựng và hoàn thiện chính quyền địa phương theo hướng hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì lợi ích của Nhân dân, vì Nhân dân phục. Việc nghiên cứu được tiến hành trên cơ sở vận dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như phân tích và tổng hợp, phương pháp so sách, giải thích... 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn Kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung, hoàn thiện và làm củng cố thêm những vấn đề lý luận về tổ chức bộ máy cơ quan hành chính nhà nước cũng như tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện ở nước ta hiện nay. 7. Kết cấu Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung nghiên cứu bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân quận Cầu Giấy Chương 3: Quan điểm, giải pháp bảo đảm tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân quận Cầu Giấy 6
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ PHÁP LÝ VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN 1.1. Khái niệm, đặc điểm cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện 1.1.1. Khái niệm cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện Mô hình cơ quan quản lý nhà nước ở bất kỳ quốc gia nào đều có những cơ cấu tổ chức bên trong, phù hợp với đặc điểm thực tiễn quản lý của từng quốc gia. Phạm vi quản lý nhà nước ở cấp huyện cũng rất đa dạng, nên việc tổ chức các cơ quan chuyên môn của UBND cấp huyện là điều kiện quan trọng, không thể thiếu để cơ quan này thực hiện tốt được nhiệm vụ quản lý nhà nước trên địa bàn. 1.1.2. Đặc điểm cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện Nghiên cứu các quy định pháp luật liên quan, từ thực tiễn tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, có thể thấy cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện có những đặc điểm như sau: Thứ nhất, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện là các cơ cấu bên trong của UBND cấp huyện. Thứ hai, về mặt cơ sở pháp lý thành lập, thông thường, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện được thành lập và hoạt động trực tiếp bởi các văn bản dưới luật, thường là các văn bản do Chính phủ ban hành. Thứ ba, xét về tính chất, hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện về cơ bản có chức năng tham mưu, giúp việc cho UBND cùng cấp mà cụ thể là Ủy ban nhân dân cấp huyện quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực ở địa phương và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo sự ủy quyền của Ủy ban nhân dân cấp huyện và theo quy định của pháp luật; góp phần bảo đảm sự thống nhất quản lý của ngành hoặc lĩnh vực công tác ở địa phương. Thứ tư, tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện chịu sự chi phối của nguyên tắc vừa bảo đảm sự chỉ đạo, quản lý… 7
Thứ năm, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện được tổ chức và hoạt động theo chế độ thủ trưởng. 1.2. Chức năng của cơ quan chuyên môn thuộc UBND Trước hết, có thể thấy cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của Ủy ban nhân dân cấp huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. 1.3. Pháp luật về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện 1.3.1. Đánh giá quy định của pháp luật về tổ chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện Trong mô hình tổ chức chính quyền địa phương ở nước ta hiện nay (3 cấp tỉnh, huyện, xã), thì cấp huyện được xác định là cấp trung gian, cấp xã là cấp cơ sở của chính quyền địa phương. Nằm trong cơ cấu tổ chức của UBND cấp huyện, cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND có những bước phát triển khác nhau qua các thời kỳ, theo yêu cầu thực tiễn ở từng thời điểm. 1.3.2. Hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện Một số vấn đề chung Trước hết, ở góc độ ngôn ngữ học, hoạt động có thể được hiểu là: “Làm những việc khác nhau với mục đích nhất định trong đời sống xã hội”, là “vận động, vận hành để thực hiện chức năng nào hoặc gây tác động nào đó” [13] hay hoạt động là việc “thực hiện một chức năng nào đó trong một chỉnh thể”, “tiến hành những việc làm có quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm một mục đích chung, trong một lĩnh vực nhất định” [21, tr.583]. 1.4. Vai trò của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện 1.4.1. Việc tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn của UBND quyết định đến hoạt động quản lý nhà nước của UBND quận trên địa bàn Các cơ quan chuyên môn là các cấu trúc bên trong, mang tính bắt buộc trong mô hình của cơ quan quản lý hành chính nhà nước ở cấp huyện 8
ở nước ta. Không thể nói đến sự tồn tại và hoạt động của UBND quận nếu không có các cơ quan chuyên môn thuộc UBND. 1.4.2. Hoạt động hiệu quả, chuyên sâu của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND Phạm vi nhiệm vụ quản lý nhà nước của UBND cấp huyện (mà ở đây là quận Cầu Giấy) rất lớn, lĩnh vực phong phú, đa dạng (xây dựng, y tế, kiến trúc, văn hóa xã hội, v.v…). 1.4.3. Khả năng kết nối theo chiều dọc và chiều ngang tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND Việc thành lập và hoạt động của các cấu trúc bên trong của UBND (các cơ quan chuyên môn) cho phép sự vận hành bên trong của cấu trúc này-giữa các cơ quan chuyên môn với nhau để bảo đảm cho công tàc quản lý nhà nước trên địa bàn được liên thông, có sự tính toán toàn diện ở các lĩnh vực, đáp ứng nhiều khía cạnh, yêu cầu của hoạt động quản lý nhà nước vốn mang tính toàn diện, đa chiều, nhiều tương tác như hiện nay. 1.5. Các yếu tố bảo đảm hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện 1.5.1. Các quy định của pháp luật Trên thực tế, hệ thống pháp luật về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND đóng vai trò nền tảng, là cơ sở để cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện hoạt động. Từ cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ, quyền hạn, các điều kiện bảo đảm hoạt động của cơ quan chuyên môn… 1.5.3. Đội ngũ công chức Đội ngũ công chức trong các cơ quan chuyên môn chính là những hạt nhân làm nên kết quả hoạt động cụ thể của cơ quan này. Đội ngũ công chức cần được bảo đảm đủ về số lượng, tinh gọn, hoạt động chất lượng, hiệu quả. Đội ngũ công chức này, mà đứng đầu là Trưởng phòng (hay trưởng cơ quan tương đương phòng) chịu trách nhiệm trong hoạt động của cơ quan chuyên môn; đòi hỏi phải là những người có năng lực, trình độ, mẫn cán với công việc; có phẩm chất, đạo đức, năng lực. 9
Để xây dựng được đội ngũ công chức có năng lực, phẩm chất, cũng đỏi hỏi phải hoàn thiện các quy trình, thủ tục liên quan để lựa chọn, tuyển dụng được vào đội ngũ những người thực sự có năng lực; có kỷ luật, kỷ cương, tận tụy phục vụ; đáp ứng các yêu cầu về tuyển chọn, bồi dưỡng; trong quá trình hoạt động đòi hỏi phải có sự đánh giá thường xuyên, sàng lọc nghiêm túc theo nguyên tắc có vào, có ra; sao cho công chức có động lực phấn đấu, không ỷ lại vấn đề biên chế…Bên cạnh đó, chế độ đãi ngộ đối với công chức cũng là vấn đề cần được chú trọng, bảo đảm để công chức nói không với những biểu hiện tiêu cực có thể nảy sinh trong quá trình thực thi công vụ. 1.5.4. Điều kiện vật chất, kỹ thuật, khoa học công nghệ Trong điều kiện hiện nay, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND sẽ không thể hoạt động hiệu lực, hiệu quả mà không dựa trên nền tảng hỗ trợ, bảo đảm về điều kiện vật chất kỹ thuật, khoa học công nghệ. Quá trình cải cách nền hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử…đòi hỏi cần có sự đầu tư thích đáng của Nhà nước về cơ sở vật chất, điều kiện làm việc, trang thiết bị..theo hướng văn minh, hiện đại để đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện có điều kiện thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ. Điều này cũng có ý nghĩa lớn, nhất là trong điều kiện Việt Nam tăng cường hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế như hiện nay. 1.6. Liên hệ kinh nghiệm một số nước trên thế giới Khi nghiên cứu về các cơ quan chuyên môn của một địa bàn cấp quận ở Hà Nội, thì việc tìm hiểu các mô hình liên quan ở các thành phố lớn, nhất là Thủ đô của một số nước (Nhật Bản, Hoa Kỳ, CHLB Đức, Pháp, Hàn Quốc, Trung Quốc…) cũng là điều cần quan tâm. 10
Chương 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC UBND QUẬN CẦU GIẤY 2.1. Thực trạng tổ chức, chức năng nhiệm vụ của cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy Cơ cấu tổ chức của các cơ quan chuyên môn của UBND quận Cầu Giấy hiện nay gồm có 12 đầu mối: (i) Thanh tra Quận Cầu Giấy; (ii) Phòng Nội vụ; (iii) Phòng Tài chính-Kế hoạch; (iv) Phòng Kinh tế; (v) Phòng Văn hóa và Thông tin; (vi) Phòng Tư pháp; (vii) Phòng Lao động-Thương binh và xã hội; (viii) Phòng Giáo dục và Đào tạo; (ix) Phòng Y tế; (x) Phòng Tài nguyên và Môi trường; (xi) Phòng Quản lý đô thị; (xii) Văn phòng HĐND và UBND quận Cầu Giấy [49]. Về mặt bộ máy biên chế cụ thể: các cơ quan chuyên môn đều có Trưởng phòng, các phó trưởng phòng (và tương đương) và công chức. Các phó trưởng phòng (tương đương từ 1-3 người). Bên cạnh đội ngũ công chức, cũng tương tự như một số địa bàn khác, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy do yêu cầu công việc thực tế có thời điểm phải sử dụng lao động hợp đồng để làm nhiệm vụ chuyên môn. Hướng tới sẽ bố trí đủ biên chế bảo đảm tinh gọn, không duy trì lao động hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn là chủ trương chung của thành phố. Thực trạng quy định về tổ chức, chức trách, nhiệm vụ của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy như sau: a) Thanh tra Thanh tra quận là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy có chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. Thanh tra quận có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND quận mà trực tiếp là Chủ tịch UBND quận; đồng thời chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn về nghiệp vụ của Thanh tra Thành phố. 11
b) Phòng Nội vụ Phòng Nội vụ là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy có chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về: Tổ chức bộ máy; vị trí việc làm; biên chế công chức và cơ cấu ngạch công chức trong các cơ quan, tổ chức hành chính nhà nước; vị trí việc làm, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp và số lượng người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập; tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lao động hợp đồng trong cơ quan, tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập; cải cách hành chính; chính quyền địa phương; địa giới hành chính; cán bộ, công chức, viên chức; cán bộ, công chức cấp phường và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp phường; hội, tổ chức phi chính phủ; văn thư, lưu trữ nhà nước; tôn giáo; thi đua - khen thưởng; công tác thanh niên. Phòng Nội vụ có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chấp hành sự lãnh đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND quận, đồng thời chấp hành sự chỉ đạo, kiểm tra, thanh tra, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Nội vụ. c) Phòng Tài chính-Kế hoạch Phòng có chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về lĩnh vực tài chính, tài sản; quy hoạch, kế hoạch và đầu tư theo quy định của pháp luật. Phòng Tài chính - Kế hoạch có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về quản lý và tổ chức, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND quận; đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ thuộc lĩnh vực kế hoạch và đầu tư của Sở Kế hoạch và Đầu tư, về chuyên môn nghiệp vụ thuộc lĩnh vực tài chính của Sở Tài chính. Nhiệm vụ của Phòng: * Về lĩnh vực tài chính: * Về lĩnh vực quy hoạch, kế hoạch và đầu tư d) Phòng Kinh tế Phòng có chức năng là tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công thương; khoa học và công nghệ trên địa 12
bàn quận; tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nông nghiệp; thủy sản trên địa bàn quận. Nhiệm vụ * Về lĩnh vực công thương * Về lĩnh vực khoa học và công nghệ * Về lĩnh vực nông nghiệp * Về lĩnh vực Kế hoạch đầu tư đ) Phòng Văn hóa và Thông tin Phòng Văn hóa và Thông tin là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về văn hóa, gia đình; thể dục, thể thao, du lịch và quảng cáo; báo chí; xuất bản; bưu chính; viễn thông; công nghệ thông tin; phát thanh truyền hình; thông tin cơ sở; thông tin đối ngoại và hạ tầng viễn thông trên địa bàn... e) Phòng Tư pháp Phòng Tư pháp là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận, thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về: Công tác xây dựng và thi hành pháp luật; theo dõi thi hành pháp luật; kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật; kiểm soát thủ tục hành chính; phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở; nuôi con nuôi; hộ tịch; chứng thực; bồi thường nhà nước; trợ giúp pháp lý; quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính và công tác tư pháp khác theo quy định của pháp luật. Phòng Tư pháp chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc làm, biên chế cộng chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND quận, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, thanh tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của Sở Tư pháp. Về nhiệm vụ - Trình UBND quận ban hành quyết định; quy hoạch, kế hoạch dài hạn, 05 năm và hàng năm về lĩnh vực tư pháp; chương trình, biện pháp tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cải cách hành chính, cải cách tư pháp, xây dựng, hoàn thiện pháp luật về các lĩnh vực thuộc phạm vi thẩm quyền quyết định của HĐND và UBND quận trong lĩnh vực tư pháp. 13
f) Phòng Lao động-Thương binh và xã hội Phòng LĐ - TB&XH là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận, tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực lao động, người có công và xã hội; thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo sự uỷ quyền của UBND quận và theo quy định của pháp luật. Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND quận, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Lao động-Thương binh và Xã hội. g) Phòng Giáo dục và đào tạo Phòng Giáo dục và Đào tạo là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận; giúp UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo ở địa phương và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo phân công hoặc ủy quyền của UBND quận, Chủ tịch UBND quận và theo quy định của pháp luật. Phòng Giáo dục và Đào tạo có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND quận, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Giáo dục và Đào tạo. h) Phòng Y tế Phòng Y tế là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận, có chức năng tham mưu, giúp UBND quận thực hiện quản lý nhà nước về y tế, bao gồm: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng; y dược cổ truyền; sức khỏe sinh sản; trang thiết bị y tế; dược; mỹ phẩm; an toàn thực phẩm i) Phòng Tài nguyên và Môi trường Phòng Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường gồm: đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, môi trường, biến đổi khí hậu. k) Phòng Quản lý đô thị Phòng có chức năng tham mưu giúp UBND quận, huyện thực hiện 14
chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch, kiến trúc, xây dựng nhà ở và công sở, giao thông, bưu chính, viễn thông. l) Văn phòng HĐND và UBND Văn phòng HĐND và UBND quận là cơ quan tham mưu, giúp việc, phục vụ hoạt động của HĐND và UBND quận. Văn phòng HĐND và UBND quận có chức năng tham mưu, tổng hợp giúp HĐND và UBND về các nội dung sau: (i) Hoạt động của HĐND, UBND; tham mưu giúp Chủ tịch UBND về chỉ đạo, điều hành của Chủ tịch UBND; cung cấp thông tin phục vụ quản lý và hoạt động của HĐND, UBND và các cơ quan nhà nước ở địa phương; bảo đảm cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động của HĐND và UBND. 2.2. Về kết quả hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy 2.2.1. Đóng góp tích cực vào kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế- xã hội của UBND quận Cầu Giấy a) Trong lĩnh vực Kinh tế: Trên cơ sở sự tham mưu của phòng chuyên môn, căn cứ vào các quy định của pháp luật, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, hoạt động thương mại-dịch vụ ngoài nhà nước được UBND quận quan tâm, tạo điều kiện phát triển. Năm 2016, Tổng mức luân chuyển hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng xã hội ước đạt: 206.137,270 tỷ đồng, tăng 17,8% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị sản xuất công nghiệp ngoài nhà nước ước đạt 7.982,487 tỷ đồng, tăng 1,0% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị sản xuất ngành Xây dựng ngoài Nhà nước ước đạt 26.778,071 tỷ đồng, tăng 16,7% so với cùng kỳ năm trước [43]. b) Trong lĩnh vực văn hóa - xã hội * Về công tác Giáo dục và Đào tạo: Năm 2016, UBND quận đã hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học 2015 – 2016 với 16/16 chỉ tiêu công tác (trong đó 11/16 chỉ tiêu xuất sắc). Năm thứ 8 liên tiếp dẫn đầu Thành phố về kết quả thi vào lớp 10-THPT; Năm thứ 11 được UBND Thành phố tặng cờ đơn vị thi đua xuất sắc. Quận cũng đã tổ chức tốt công tác tuyên dương khen thưởng học sinh giỏi tiêu biểu năm học 2015 - 2016 và triển khai kế hoạch năm học mới 2016-2017 theo đúng chỉ đạo của Thành phố [43]. 15
* Về công tác an sinh xã hội: * Về hoạt động Văn hóa thông tin - Thể dục thể thao c) Trong lĩnh vực đầu tư, Quản lý và phát triển đô thị, Quản lý tài nguyên và môi trường: * Công tác đầu tư xây dựng cơ bản * Về lĩnh vực giải phóng mặt bằng * Về lĩnh vực Quản lý đô thị và trật tự xây dựng * Về lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường d) Công tác Xây dựng chính quyền * Về công tác nội vụ và cải cách hành chính: Công tác nội vụ và cải cách hành chính có ý nghĩa khá then chốt trong việc nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận nói riêng và hoạt động của UBND quận nói chung. * Về việc triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính (Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg ngày 25 tháng 3 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương hết hiệu lực kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành và hiện nay là theo Nghị định số 61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 của Chính phủ về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính): 2.2.2. Đánh giá về kết quả đạt được Thứ nhất, nhìn ở khía cạnh tổng thể, có thể nói cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy đã bảo đảm tuân thủ pháp luật, cơ bản phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước về KT-XH trên địa bàn quận thời gian qua. Những thành tựu đạt được trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, phát triển kinh tế-xã hội của quận Cầu Giấy trong những năm vừa qua có phần đóng góp quan trọng của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy-thành phố Hà Nội. Thứ hai, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy đã triển khai đồng bộ, toàn diện các chức năng, nhiệm vụ trên cơ sở quy định của pháp luật hiện hành. 16
Thứ ba, như đã trình bày, kết quả hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND trên địa bàn quận Cầu Giấy đã trực tiếp, góp phần giúp UBND quận Cầu Giấy thực hiện toàn diện, cơ bản các chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về kinh tế-xã hội, các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Thứ tư, hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy trong thời gian qua đã có những bước cải tiến, đổi mới, phù hợp với yêu cầu về cải cách nền hành chính; quy trình, thủ tục hoạt động ngày càng hoàn thiện, đầy đủ, rõ ràng hơn. Thứ năm, mối quan hệ phối hợp công tác giữa các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy đã bảo đảm nhịp nhàng, đồng bộ, có sự liên thông, phối hợp chặt chẽ trong thực hiện chức năng nhiệm vụ, bảo đảm tính đồng bộ trong công tác quản lý nhà nước nói chung của trên địa bàn Quận Cầu Giấy. 2.2.3. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế a) Những tồn tại hạn chế Thứ nhất, mặc dù cơ bản phù hợp với giai đoạn trước đó, nhưng trước yêu cầu đổi mới, hoàn thiện, sắp xếp lại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND hiện nay, cơ cấu tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy cũng đã bộc lộ một số hạn chế, còn cồng kềnh. Thứ hai, mặc dù Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 đã có bổ sung một số nội dung mới làm tiền đề cho việc tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị, nhưng về cơ bản thẩm quyền, mô hình tổ chức chính quyền ở đô thị không có khác biệt nhiều so với ở nông thôn. Thứ ba, hoạt động của một số phòng chuyên môn còn có những giao thoa, dễ tạo sự chồng lần về thẩm quyền, nhất là trong lĩnh vực quản lý nhà nước ở đô thị (xây dựng, kiến trúc…); Thứ ba, đội ngũ cán bộ còn có những bất cập cả về số lượng và trình độ, năng lực chuyên môn còn chưa đáp ứng đầy đủ, toàn diện yêu cầu ngày càng cao đang đặt ra hiện nay. 17
Thứ tư, mặc dù đã thực hiện những đổi mới, cải cách về quy trình, thủ tục hành chính trong việc thực hiện nhiệm vụ của các phòng chuyên môn thuộc UBND quận, tuy nhiên, để bảo đảm phúc đáp yêu cầu ngày càng cao đang đặt ra, đáp ứng đòi hỏi của người dân, tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn. Thứ năm, cơ sở vật chất kỹ thuật, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý có nhiều tiến bộ, nhưng vẫn còn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu, xu thế phát triển KT-XH, khoa học công nghệ hiện nay. b) Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế Thứ nhất, cơ chế pháp lý về khuôn khổ tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND nói chung và UBND huyện, quận nói riêng còn chậm đổi mới, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Thứ hai, việc hoàn thiện, sửa đổi bổ sung về hệ thống pháp luật liên quan còn chậm, do những phức tạp của vấn đề cải cách, đổi mới về mặt tổ chức bộ máy, sắp xếp nhân sự; không dễ thống nhất ngay. Thứ ba, cơ chế, chính sách đãi ngộ, tuyển chọn, sàng lọc, bồi dưỡng đào tạo nguồn…đối với đội ngũ công chức nói chung và công chức thuộc các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện và quận Cầu Giấy nói riêng còn có những hạn chế, có những điểm chưa phù hợp, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Thứ tư, là một quận của Thủ đô Hà Nội, quận Cầu Giấy có các đặc điểm của chính quyền đô thị; tuy nhiên, về mặt pháp lý, hệ thống văn bản pháp lyhs làm cơ sở để chính quyền địa phương, chính quyền đô thị có thể hoạt động một cách thực sự hiệu lực, hiệu quả có thể nói là còn có những khiếm khuyết, chưa đầy đủ, toàn diện. Thứ năm, thực tiễn công tác quản lý nhà nước trên địa bàn quận đòi hỏi ngày càng cao, áp lực hơn, nhanh hơn; tuy nhiên, nhìn chung đội ngũ cán bộ thực thi công vụ còn có những hạn chế, bất cập nhất định cần tiếp tục củng cố, kiện toàn. Phương thức lựa chọn cán bộ công tác tại các co quan chuyên môn thuộc UBND quận còn có những bất cập, chưa cơ cơ chế hữu hiệu để gắn kết với việc có thể lựa chọn được cán bộ có năng lực hoạt động thực tiễn tốt từ ở cấp cơ sở. 18