Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ thực tiễn thành phố Hải Phòng

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là nhằm làm rõ những vấn đề liên quan đến lý luận, cơ sở pháp lý và thực trạng xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ thực tiễn thành phố Hải Phòng, từ đó đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ thực tiễn thành phố Hải Phòng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ thực tiễn thành phố Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BÙI ĐỨC HẬU XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC QUẢN LÝ NGÀNH NGHỀ KINH DOANH CÓ ĐIỀU KIỆN – TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI – NĂM 2019
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Mai Đắc Biên Phản biện 1: PGS.TS. Trần Thị Diệu Oanh, Học viện Hành chính Quốc gia Phản biện 2: TS. Nguyễn Quang Thái, Bộ Tư pháp Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 204, Nhà D - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh- Quận Đống Đa – TP Hà Nội Thời gian: vào hồi 17 giờ ngày 11 tháng 12 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web của Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của nghiên cứu luận văn Xử phạt VPHC nói chung và xử phạt VPHC trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại, dịch vụ nói riêng là công cụ quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước nhằm duy trì trật tự, kỷ cương trong quản lý hành chính của Nhà nước. Đây cũng là vấn đề trực tiếp liên quan đến cuộc sống hàng ngày của nhân dân được Đảng, Nhà nước và toàn xã hội hết sức quan tâm. Trong nền kinh tế thị trường, tự do kinh doanh là quyền cơ bản của con người và là động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Ở Việt Nam, nguyên tắc: "Mọi công dân có quyền tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật" được ghi nhận tại Điều 57 của Hiến pháp năm 2013. Kể từ khi ban hành Luật Doanh nghiệp 2014, các quy định về điều kiện kinh doanh nói chung và giấy phép kinh doanh nói riêng đã được cải thiện đáng kể. Theo đó, pháp luật quy định về điều kiện kinh doanh đã và đang được cải thiện theo hướng minh bạch, đơn giản và hợp lý, trong đó, nhiều loại giấy phép kinh doanh đã được bãi bỏ hoặc chuyển thành điều kiện kinh doanh không cần giấy phép, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của người dân. Giấy phép kinh doanh là một trong những công cụ thường được các cơ quan quản lý Nhà nước lựa chọn để thực hiện quản lý đối với hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, nếu công cụ giấy phép kinh doanh được sử dụng không hợp lý hoặc quá mức cần thiết thì sẽ trở thành rào cản đối với sự phát triển hoạt động kinh doanh, gây ra những chi phí tốn kém không cần thiết cho xã hội. Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa có quy định về cơ sở đánh giá tính hợp lý, tính khả thi và hiệu quả của giấy phép kinh doanh được ban hành cũng như giám sát việc tuân thủ pháp luật về điều kiện kinh doanh. Pháp luật về ngành nghề kinh doanh có điều kiện và quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện ở Việt Nam hiện nay được quy định trong Luật doanh nghiệp năm 2014, Luật đầu tư năm 2014, Luật xử lý VPHC năm 2012…. Trong những năm vừa qua, hoạt động xử phạt VPHC đối với các cơ sở kinh doanh trong lĩnh vực này đã đạt được những kết quả nhất định. Nhiều vụ việc vi phạm nghiêm trọng đã được phát hiện, xử phạt nghiêm minh, qua đó pháp chế XHCN được bảo đảm, quyền và lợi ích 1
hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân được tôn trọng và bảo đảm. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Trong thực tiễn xử phạt có những vụ việc do pháp luật còn nhiều bất cập, tồn tại nên không xử lý được kịp thời đối với hành vi vi phạm. Sự phối hợp, hoạt động giữa các cơ quan, tổ chức trong xử phạt VPHC về ngành nghề kinh doanh có điều kiện còn chưa thực sự tốt, vẫn xảy ra tình trạng bỏ lọt các trường hợp hành vi vi phạm nhưng không bị xử lý. Thành phố Hải Phòng là thành phố trực thuộc trung ương, là trung tâm kinh tế lớn của cả nước với cảng biển, các khu công nghiệp, khu du lịch, dịch vụ lớn, phát triển. Thành phố Hải Phòng cũng là thành phố có dân số đông, mật độ dân số cao, có nhiều trụ sở, doanh nghiệp, cơ quan tổ chức đóng trên địa bàn, có nhiều cơ sở lưu trú du lịch, các dịch vụ giải trí, nghỉ dưỡng, kinh doanh, thương mại. Nhiều doanh nghiệp, cơ sở kinh tế hoạt động trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Cùng với những mặt tích cực, thì đây cũng là địa bàn phức tạp về an ninh trật tự, an toàn xã hội, do đó, hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát về chấp hành pháp luật đối với các cơ quan này là rất phức tạp. Nhiều trường hợp có vi phạm xảy ra đã bị xử lý, xử phạt nghiêm minh, nhưng trên thực tế, hoạt động xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện tại thành phố Hải Phòng trong những năm vừa qua vẫn còn có những hạn chế, tồn tại nhất định cần khắc phục. Từ những lý do trên, tác giả quyết định chọn đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ thực tiễn thành phố Hải Phòng” làm đề tài luận văn thạc sĩ luật học của mình. 2. Tình hình nghiên cứu luận văn Việc nghiên cứu về pháp luật xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong những năm vừa qua đã có một số công trình nghiên cứu, như: - "Tìm hiểu về xử phạt VPHC", của tác giả Phạm Dũng - Hoàng Sao, nêu khái quát chung và phân tích những khái niệm cơ bản về xử phạt VPHC nhưng chưa đi sâu vào vấn đề xử phạt VPHC trong lĩnh vực hải quan; 2
- Đề tài khoa học "Nghiên cứu một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật xử lý VPHC về hải quan theo yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế", của thạc sĩ Phùng Thị Bích Hường, năm 2007 tại Tổng cục Hải quan – Bộ Tài chính đề tài này cũng chỉ đưa ra những tồn tại chung và phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật xử lý VPHC về hải quan nhưng chưa đi sâu vào thực trạng pháp luật và VPHC trong lĩnh vực hải quan; - Đề tài khoa học "Trách nhiệm pháp lý của đối tượng nộp thuế đối với các hành vi vi phạm pháp luật hải quan về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu", của tác giả Đào Thịnh Vinh, năm 2013 tại Tổng cụ Thuế, Bộ Tài chính cũng đã nêu được những vấn đề lý luận và thực trạng vấn đề trách nhiệm pháp lý của đối tượng nộp thuế do vi phạm pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở Việt Nam, nhưng lại chỉ nêu một vấn đề nhỏ về hành vi vi phạm quy định về kiểm tra hải quan, thanh tra thuế thuộc nhóm hành vi vi phạm quy định về kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan của VPHC trong lĩnh vực hải quan chứ chưa nêu các vấn đề khác trong các qui định về hành vi VPHC trong lĩnh vực hải quan và mức xử phạt; - Luận văn thạc sỹ Luật học: “Tăng cường pháp chế XHCN trong lĩnh vực xử phạt VPHC ở nước ta hiện nay” của Đặng Thanh Sơn năm 2003 tại Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội; Đề tài “Áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân ở Việt Nam hiện nay” của tác giả Lê Xuân Thân (2004), luận án tiến sĩ luật học, Học viện Chính trị quốc Gia Hồ Chí Minh; hay như đề tài “Hoạt động thanh tra chuyên ngành qua thực tiễn tại Thanh tra Sở Giao thông vận tải Hà Nội” của tác giả Vũ Thị Giang (2012), Học viện Hành chính và nhiều công trình khác. Khi nghiên cứu tác công trình trên, có thể thấy rằng, hầu hết các công trình đều đã bước đầu phân tích về hoạt động áp dụng pháp luật như tác giả Đặng Thanh Sơn và tác giả Lê Xuân Thân nhưng các tác giả này chủ yếu phân tích hoạt động áp dụng pháp luật gắn với hoạt động xét xử của tòa án hoặc đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường pháp chế XHCN qua hoạt động xử lý VPHC…, hơn nữa các đề tài này có đối tượng hướng đến rất rộng, không tập trung vào địa bàn cụ thể. Như vậy, các công trình nghiên cứu trên chủ yếu nghiên cứu về pháp luật xử phạt VPHC nói chung hoặc nghiên cứu về VPHC trong một lĩnh vực cụ thể mà chưa có công trình nghiên cứu cụ thể nào nghiên cứu về pháp luật xử phạt VPHC trong 3
lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đặc biệt trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Do đó, việc lựa chọn đề tài của tác giả mang ý nghĩa quan trọng cả về mặt lý luận và thực tiễn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ những vấn đề liên quan đến lý luận, cơ sở pháp lý và thực trạng xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ thực tiễn thành phố Hải Phòng, từ đó đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ thực tiễn thành phố Hải Phòng. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Trên cơ sở mục đích nghiên cứu trên, luận văn có nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Tìm hiểu, làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện; - Đánh giá thực trạng xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn thành phố Hải Phòng: + Thực trạng VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện và nguyên nhân của thực trạng đó; + Thực trạng xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện và nguyên nhân của thực trạng đó; - Đánh giá tổng quát các yếu tố tác động đến việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn thành phố Hải Phòng; - Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên địa thành phố Hải Phòng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Quy định của pháp luật và hoạt động xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Trên cơ sở xuất phát từ thực tiễn công tác của học viên, đề tài tập trung nghiên cứu về xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện thuộc phạm vi quản lý của lực lượng cảnh sát nhân dân gồm: dịch vụ lưu trú, phòng cháy chữa cháy, dịch vụ xoa bóp bấm huyệt, dịch vụ kinh doanh Karaoke, dịch vụ kinh doanh khí hoá lỏng. 4
- Phạm vi nghiên cứu: những quy định của Luật Xử lý VPHC năm 2012 cùng một số văn bản quy phạm pháp luật có liên quan và hoạt động xử phạt VPHC của các chủ thể có thẩm quyền trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện, thời gian từ năm 2014 đến năm 2018 trên địa bàn thành phố Hải phòng. Đề tài tập trung nghiên cứu về xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện thuộc phạm vi quản lý của lực lượng cảnh sát nhân dân gồm: dịch vụ lưu trú, phòng cháy chữa cháy, dịch vụ xoa bóp bấm huyệt, dịch vụ kinh doanh Karaoke, dịch vụ kinh doanh khí hoá lỏng. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Đề tài nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước, của thành phố về nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước về ngành nghề kinh doanh có điều kiện. - Các phương pháp cụ thể: Phương pháp nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp; phương pháp lịch sử - logic; phương pháp thống kê, so sánh. 6. Tính mới và những đóng góp của đề tài - Bổ sung, hoàn thiện lý luận về xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện; - Đánh giá, làm rõ thực trạng xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn thành phố Hải Phòng; những kết quả đạt được, tồn tại và nguyên nhân. Từ đó, đưa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả xử phạt VPHC trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn thành phố Hải Phòng. - Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể được sử dụng làm tài liệu nghiên cứu, giảng dạy và áp dụng trong thực tiễn tại các trường đại học, viện nghiên cứu và cơ quan áp dụng thực tiễn trên địa bàn cả nước nói chung và của thành phố Hải Phòng nói riêng. 7. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu của đề tài gồm 3 chương, 10 tiết, gồm: 5
Chương 1: Những vấn đề lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện; Chương 2: Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn thành phố Hải Phòng; Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện – từ thực tiễn thành phố Hải Phòng. 6
CHƢƠNG 1 NH NG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG QUẢN LÝ NGÀNH NGHỀ KINH DOANH CÓ ĐIỀU KIỆN 1.1. Những hái niệm cơ ản 1.1.1. Ngành nghề kinh doanh có điều kiện Điều kiện kinh doanh được hiểu là: “Tập hợp các công cụ mà Chính phủ sử dụng để đặt ra các yêu cầu đối với công dân và doanh nghiệp”. 1.1.2. uản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Từ khái niệm về quản lý nhà nước và khái niệm ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, có thể hiểu: Quản lý nhà nước đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là tổng thể hoạt động thực thi quyền lực nhà nước do các cơ quan nhà nước thực hiện nhằm xác lập một trật tự ổn định đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Quản lý nhà nước đựơc thể hiện bằng sự chấp hành, điều hành, quản lý hành chính do cơ quan hành pháp thực hiện với sự đảm bảo bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước nhằm mục tiêu kiểm soát tốt đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. 1.1.3. M t số v n đề chung về ử phạt vi phạm hành chính 1.1.3.1. hái niệm x phạt vi phạm hành chính VPHC là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lí nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị x phạt VPHC”. Trên cơ sở tiếp thu các luận giải của các nhà khoa học về khái niệm xử lý, xử phạt VPHC như vừa trình bày, cũng như những phân tích của cá nhân, tác giả đưa ra khái niệm xử phạt VPHC như sau: X phạt VPHC là hoạt động của các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền áp dụng các hình thức x phạt VPHC, các biện pháp khắc phục hậu quả, các biện pháp ngăn chặn VPHC và đảm bảo việc x lý VPHC đối với những cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC nhằm đảm bảo trật tự và kỷ luật trong quản lý nhà nước. 1.1.3.2. Đặc điểm x phạt vi phạm hành chính Xử phạt VPHC có những đặc điểm cơ bản sau: 7
Một là, xử phạt VPHC là một loại hoạt động cưỡng chế nhà nước, mang tính quyền lực nhà nước. Hai là, cơ sở để xử phạt VPHC là hành vi VPHC. Ba là, xử phạt VPHC chỉ do cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền trong bộ máy hành chính Nhà nước thực hiện. Bốn là, hoạt động xử phạt VPHC được tiến hành qua nhiều khâu, nhiều giai đoạn nhưng kết quả của hoạt động này phải được thể hiện bằng quyết định xử phạt hành chính. Năm là, hoạt động xử phạt VPHC được tiến hành trong khuôn khổ pháp luật và phải tuân theo pháp luật về trình tự, thủ tục hành chính. 1.1.3.3. Những yếu tố cấu thành x phạt vi phạm hành chính Một là, tính xâm hại các quy tắc quản lý nhà nước: Hai là, tính có lỗi của VPHC: Ba là, tính trái pháp luật hành chính: là hành vi xâm hại các quy tắc quản lý nhà nước, các quy tắc này do pháp luật hành chính quy định. Bốn là, tính bị xử phạt VPHC: 1.1.4. Xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện 1.1.4.1. hái niệm ngành nghề kinh doanh có điều kiện Không thể phủ nhận vai trò của hoạt động kinh doanh vì nó đã và đang đóng góp to lớn vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Những đóng góp tích cực đó có được khi quyền tự do kinh doanh được thừa nhận. Xử lý VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là thuật ngữ pháp lý tuy rộng, nhưng cũng được dùng để chỉ việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và các biện pháp khắc phục hậu quả. Từ đó, có thể đưa ra khái niệm: X phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là việc người có thẩm quyền x phạt áp dụng biện pháp x phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật. 8
1.1.4.2. hái niệm x phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Xử lý VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là thuật ngữ pháp lý tuy rộng, nhưng cũng được dùng để chỉ việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và các biện pháp khắc phục hậu quả. Từ đó, có thể đưa ra khái niệm: Xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng biện pháp xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật. 1.1.4.3. Đặc điểm x phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Thứ nhất, xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện là hoạt động của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền áp dụng các chế tài xử phạt hành chính đối với cá nhân, tổ chức VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Thứ hai, xử phạt VPHC chính là việc áp dụng trách nhiệm hành chính (bao gồm XPVPHC, các biện pháp khắc phục hậu quả) đối với đối tượng vi phạm hành chính do chủ thể nhất định áp dụng. Thứ ba, đối tượng bị xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là các cá nhân, tổ chức đã cố ý hoặc vô ý vi phạm pháp luật Thứ tư, việc xử phạt VPHC được thực hiện theo thủ tục do pháp luật hành chính quy định. Trong khi đó, đối với xử lý vi phạm pháp luật khác, mỗi loại vi phạm được áp dụng theo thủ tục riêng tương ứng… Thứ năm, kết quả của việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện thể hiện ở các quyết định xử phạt hành chính, quyết định áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả do VPHC gây ra. 1.2. Qu đ nh của pháp luật về phạt vi phạm hành chính trong quản l ngành nghề inh oanh có điều iện 1.2.1. Hành vi vi phạm hành chính và c c h nh thức ử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện 9
1.2.1.1. Các văn bản điều chỉnh về x phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Hành vi VPHC trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện được thể hiện trong các văn bản như: Nghị định 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ ngày 12 tháng 11 năm 2013 về xử phạt VPHC trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình ……. 1.2.1.2. Các hình thức x phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện - Cảnh cáo: Cảnh cáo được áp dụng đối với VPHC không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ và theo quy định thì bị áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo hoặc đối với mọi hành vi VPHC do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. Cảnh cáo được quyết định bằng văn bản. - Phạt tiền: Phạt tiền là hình thức phổ biến nhất và tác động về mặt tinh thần, tác động về mặt đạo đức, tác động tới tài sản người vi phạm bằng cách bắt buộc người vi phạm thực hiện nghĩa vụ bổ sung là phải nộp một khoản tiền do nhà nước quy định. - Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn, hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn là hình thức xử phạt được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm nghiêm trọng các hoạt động được ghi trong giấy phép, chứng chỉ hành nghề. Trong thời gian bị tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, cá nhân, tổ chức không được tiến hành các hoạt động ghi trong giấy phép, chứng chỉ hành nghề. - Tịch thu tang vật VPHC, phương tiện được sử dụng để VPHC (sau đây gọi chung là tang vật, phương tiện VPHC). - Trục xuất: Trục xuất là hình thức xử phạt buộc người nước ngoài có hành vi VPHC tại Việt Nam phải rời khỏi lãnh thổ nước Cộng hoà XHCN Việt Nam. Chính phủ quy định chi tiết việc áp dụng hình thức xử phạt trục xuất. 1.2.2. h m qu ền ử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Đặc điểm của xử phạt VPHC có nhiều chủ thể khác nhau thực hiện. Thẩm quyền xử phạt VPHC của từng chức danh trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước cũng được quy định dựa trên chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của các cơ quan đó. 10
1.2.3. r nh tự th tục ử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Qua nghiên cứu các quy định về thủ tục hành chính trong xử phạt VPHC hiện nay thì có thể thấy thủ tục xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện gồm các giai đoạn và các hành vi thủ tục xử phạt VPHC như sau: Giai đoạn thứ nhất: Khởi xướng vụ việc, giai đoạn này cơ quan xử lý VPHC trên cơ sở các thông tin có được chủ động hoặc bị động thực hiện việc lập biên bản ghi nhận về tình trạng VPHC theo các nội dung được pháp luật quy định. Giai đoạn thứ hai: Xem xét và ra quyết định việc VPHC. Giai đoạn thứ ba: Thi hành quyết định, giai đoạn này áp dụng các biện pháp trách nhiệm hành chính. Giai đoạn thứ tư: Khiếu nại và giải quyết khiếu nại đối với quyết định xử phạt VPHC. 1.2.4. ai trò ử phạt vi phạm hành chính trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Thứ nhất, đảm bảo giữ vững kỷ cương pháp chế trong quản lý nhà nước về lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Thứ hai, xử phạt hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện không phải để tăng nguồn thu cho ngân sách hay để trừng phạt các cá nhân, tổ chức vi phạm mà để pháp luật trong quản lý nhà nước được tôn trọng và bảo vệ. Thứ ba, xử phạt hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện còn góp phần giáo dục ý thức pháp luật cho cán bộ công chức cũng như các đối tượng tham gia hoạt động quản lý những ngành nghề kinh doanh có điều kiện với các quy định chặt chẽ các chủ thể buộc phải tự giác chấp hành nếu không sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. 1.3. Những ếu tố ảo đảm phạt vi phạm hành chính trong quản l ngành nghề inh oanh có điều iện 1.3.1. Yếu tố về cơ chế chính s ch Nhân tố đầu tiên ảnh hưởng đến hoạt động xử phạt VPHC đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là cơ chế, chính sách xử phạt VPHC đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. 11
1.3.2. Yếu tố về ph p lu t Pháp chế XHCN chỉ có thể được tăng cường, thực hiện pháp luật được nghiêm minh, phù hợp với thực tế khi có một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh và đồng bộ; thể chế hóa đường lối chủ trương, chính sách của Đảng, phù hợp với những đặc điểm kinh tế - xã hội của đất nước. 1.3.3. Yếu tố về t chức m và n ng lực đ i ng c ng chức Tổ chức bộ máy của cơ quan có thẩm quyền xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện là yếu tố quan trọng, bảo đảm cho việc phát hiện, lập biên bản, xem xét, đánh giá tính chất, mức độ của VPHC đã thực hiện và ra quyết định xử phạt VPHC, giải quyết khiếu nại, thi hành quyết định xử phạt VPHC. 1.3.4. c ếu tố ảo đảm kh c Cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính cho hoạt động xử phạt VPHC có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Ti u ết chƣơng 1 Trong chương 1, với đề tài xử phạt hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện, luận văn đã làm rõ khái niệm, dấu hiệu, đặc điểm, quan niệm và ý nghĩa của việc xử phạt hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ đó đưa ra các yêu cầu và các yếu tố ảnh hưởng đến việc xử phạt hành chính đó để làm cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu thực trạng cũng như luận chứng các giải pháp nhằm đảm bảo việc xử phạt hành chính trong lĩnh vực quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện ở chương 2 và chương 3. 12
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG QUẢN LÝ NGÀNH NGHỀ KINH DOANH CÓ ĐIỀU KIỆN TR N Đ A BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 2.1. Thực trạng vi phạm hành chính trong quản l ngành nghề inh oanh có điều iện trên đ a àn thành phố Hải ph ng 2.1.1. nh h nh kinh tế - ã h i c a thành phố Hải Phòng Hải Phòng là thành phố ven biển, nằm phía Đông miền duyên hải Bắc Bộ, cách thủ đô Hà Nội 102 km, phía Bắc và Đông Bắc giáp Quảng Ninh, phía Tây Bắc giáp Hải Dương, phía Tây Nam giáp Thái Bình và phía Đông là bờ biển chạy dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam từ phía Đông đảo Cát Hải đến cửa sông Thái Bình. Là nơi hội tụ đầy đủ các lợi thế về đường biển, đường sắt, đường bộ và đường hàng không, giao lưu thuận lợi với các tỉnh trong cả nước và các quốc gia trên thế giới. Do có cảng biển, Hải Phòng giữ vai trò to lớn đối với xuất nhập khẩu của vùng Bắc Bộ, tiếp nhận nhanh các thành tựu khoa học – công nghệ từ nước ngoài để rồi lan toả chúng trên phạm vi rộng lớn từ bắc khu Bốn cũ trở ra. 2.1.2. nh h nh vi phạm hành chính trong trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên đ a àn thành phố Hải Phòng Với đặc điểm tự nhiên kinh tế - xã hội tác động đến các VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện tại thành phố Hải Phòng nêu trên, tình hình đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, nhất là việc XPVPHC 2.2. Kết quả phạt vi phạm hành chính trong quản l ngành nghề inh oanh có điều iện trên đ a àn thành phố Hải Ph ng 2.2.1. ng số vụ vi phạm hành chính ử phạt Theo báo cáo của Công an thành phố về báo cáo tình hình thực hiện Nghị định số 73/2010/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội năm 2012 và Nghị định số 167/2013/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội từ năm 2014 đến tháng 12 nam 2018 thì tổng số trường hợp vi phạm về ngành, nghề kinh doanh có điều kiện bị phát hiện và 13
xử lý trong thời gian từ năm 2014 - 2018 là 826 trường hợp, trong đó 477 trường hợp cho thuê lưu trú khác (bao gồm kinh doanh khách sạn và kinh doanh nhà nghỉ, nhà trọ), 53 trường hợp hoạt động in; 157 trường hợp dịch vụ cầm đồ; 85 trường hợp kinh doanh karaoke; 32 trường hợp cơ sở xoa bóp (massage); 11 trường hợp kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng LPG. Theo báo cáo: Năm 2014, đã xử lý 157 vụ vi phạm (giảm 13,3% so với cùng kỳ - năm 2013 là 181 vụ). Năm 2015, đã xử lý 173 vụ vi phạm tăng 10,2% so với năm 2014 (đã xử lý 157 vụ vi phạm); Năm 2016, đã xử lý 165 vụ vi phạm giảm 4,6% so với năm 2015 (đã xử lý 173 vụ vi phạm); Năm 2017, đã xử lý 170 vụ vi phạm tăng 3,2% so với năm 2016 (đã xử lý 165 vụ vi phạm), cho thấy tình hình VPHC trong lĩnh vực quản lý, ngành, nghề kinh doanh có điều kiện diễn biến ngày càng phức tạp, gây bức xúc trong dư luận xã hội…. 2.2.2. ố vụ ử phạt trong từng ngành nghề cụ th Với đặc điểm tự nhiên kinh tế - xã hội tác động đến việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện tại thành phố Hải Phòng nêu trên, tình hình ANTT đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, nhất là việc xử phạt 2.3. Đánh giá chung về phạt vi phạm hành chính trong quản l lĩnh vực inh oanh có điều iện 2.3.1. Nh ng kết quả đạt đ c và ngu ên nh n 2.3.1.1. ết quả chung Trong thời gian qua, các cấp, các ngành trên địa bàn thành phố Hải Phòng đã tập trung triển khai thi hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về xử phạt VPHC nói chung, trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện nói riêng như về nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thẩm quyền, thời hạn, hành vi vi phạm ... từ đó góp phần quan trọng trong việc phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý nghiêm minh mọi hành vi vi phạm pháp luật hành chính. 2.3.1.2. Nguyên nhân đạt đư c Một là, việc thực hiện các quy định của pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện tại thành phố Hải Phòng trong những năm qua được cấp ủy, thủ trưởng các đơn vị chức năng quan tâm, quán triệt tạo điều kiện thuận lợi cho công tác này được thực hiện một cách có hiệu quả. 14
Hai là, lực lượng tham gia trong công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện chủ yếu là công chức, lực lượng công an. Ba là, trong công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện ngoài lực lượng chủ chốt là công an còn được sự hỗ trợ tích cực của các cơ quan pháp luật tại địa phương trong công tác XLVPHC như: 2.3.2. Hạn chế và ngu ên nh n 2.3.2.1. Hạn chế Một là, công tác ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, chính sách, chương trình còn hạn chế: - Nhiều văn bản quy phạm pháp luật chưa thực sự được áp dụng thực tiễn tốt tại địa bàn. - Thông tư, hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các bộ phận, các cơ quan chuyên môn các cấp cũng chƣa đầy đủ cơ sở pháp lý để quy định chức năng, nhiệm vụ quản lý - Việc triển khai thực hiện các điều khoản trong quản lý nhà nƣớc đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự chưa thực sự được các cấp, các ngành quan tâm và cụ thể hóa các nội dung chƣơng trình hoạt động của đơn vị mình. - Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quản lý nhà nƣớc đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự chưa đầy đủ và đồng bộ. - Các văn bản hƣớng dẫn thực hiện và thanh tra, kiểm tra đối với công tác quản lý nhà nước đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự của Quận triển khai rất hạn chế, nội dung kiểm tra chưa cụ thể, rõ ràng nên ảnh hưởng không nhỏ đến việc triển khai thực hiện. Hai là, công tác xử phạt các hành vi VPHC liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện hiện nay được qui định nằm rải rác ở các nghị định khác nhau của Chính phủ Ba là, chế xử phạt VPHC nhất là hình thức phạt tiền còn bất cập, hạn chế hiệu quả xử phạt VPHC trong thực tế. Bốn là, trong thực tế, nhiều hành vi VPHC được người thi hành công vụ phát hiện nhưng chỉ nhắc nhở mà không tiến hành lập biên bản vi phạm và chuyển hồ sơ cho 15
người có thẩm quyền xử lý nên tính răn đe còn hạn chế, không bảo đảm nguyên tắc mọi hành vi VPHC được phát hiện phải được xử lý kịp thời. Năm là, đối tượng thực hiện hành vi VPHC gây khó khăn cho công tác kiểm tra, xử phạt VPHC. Sáu là, việc gửi, tống đạt quyết định xử phạt VPHC còn chưa đạt yêu cầu, tính hiệu lực trong việc chấp hành các quyết định XPVPHC còn thấp. Bảy là, trường hợp cố tình dây dưa, không thực hiện quyết định xử phạt nhưng khó áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt theo điều 86, Luật xử lý VPHC do sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan còn hạn chế nên công tác đôn đốc thực hiện quyết định xử phạt VPHC còn gặp nhiều khó khăn. Tám là, việc xây dựng cơ sở dữ liệu về xử phạt VPHC nói chung và xử phạt VPHC về lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện tại phạm vi địa phương còn gặp khó khăn, đến nay chưa thực hiện được. 2.3.2.2. Nguyên nhân Nguyên nhân khách quan: Một là, thể chế quản lý công tác thi hành pháp luật về xử phạt VPHC chưa hoàn thiện. Do sự bất cập, không thống nhất của hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về xử phạt VPHC. Hệ thống văn bản pháp luật về xử phạt VPHC luôn có sự thay đổi, chưa đồng bộ, chậm có hướng dẫn cụ thể, còn có những quy định còn chung chung, rải rác ở các quy định khác nhau, tính khả thi chưa cao. Hai là, kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ cho công tác xử phạt VPHC tuy đã được quam tâm nhưng chưa đáp ứng được so với yêu cầu hiện nay. Ba là, ý thức chấp hành pháp luật của các đối tượng vi phạm chưa nghiêm túc, trong khi đó chế tài áp dụng khi cưỡng chế vừa thiếu, vừa bất cập. Bốn là, một số doanh nghiệp có trụ sở đăng ký không rõ ràng hoặc thay đổi địa chỉ đăng ký hoạt động nên khi gửi quyết định xử phạt VPHC không đến nơi hoặc bị thất lạc. Ngu ên nh n ch quan: Một là, công tác tham mưu, đề xuất, kiến nghị của các đơn vị chức năng với ngành dọc cấp trên, với chính quyền các cấp có thẩm quyền về những khó khăn, phức 16
tạp, vướng mắc, bấp cập trong quá trình thực hiện pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện về ANTT chưa kịp thời, thường xuyên. Hai là, công tác chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ của các lực lượng thực thi pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện còn hạn chế nên trong nhiều năm không phát hiện được nhiều những sai sót để chấn chỉnh, uốn nắn, khắc phục kịp thời. Ba là, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, năng lực công tác, tinh thần trách nhiệm của một số người trực tiếp làm nhiệm vụ kiểm tra, xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện còn hạn chế nên hiệu quả công tác tuần tra, xử lý vi phạm chưa cao. Bốn là, công tác xử phạt VPHC ở một số đơn vị chưa được quan tâm thường xuyên, đúng mức, chưa được cụ thể hóa bằng văn bản của cơ quan, đơn vị mình, chính vì vậy chưa rõ trách nhiệm của cấp, ngành để kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Ti u ết chƣơng 2 Qua xem xét thực trạng về thực hiện XPVPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện ở chương cho thấy, việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện có nhiều cố gắng đã đạt được những ưu điểm đáng ghi nhận, song việc thực hiện xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định. 17
CHƢƠNG 3 PHƢƠNG HƢ NG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢ NG HIỆU QUẢ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG QUẢN LÝ NGÀNH NGHỀ KINH DOANH CÓ ĐIỀU KIỆN TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 3.1. Phƣơng hƣớng tăng cƣ ng hiệu quả phạt vi phạm hành chính trong quản l ngành nghề inh oanh có điều iện 3.1.1. ảo đảm k lu t k c ơng trong quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện Đảm bảo pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước là bằng những cơ chế và hoạt động quản lý của bộ máy hành chính nhà nước làm cho pháp luật được thực thi, tuân thủ trong thực tế. 3.1.2. Phục vụ ph t tri n kinh tế – ã h i Mục đích của xử phạt VPHC nói riêng và của xử lý VPHC nói chung là ngăn chặn, phòng ngừa những hành vi vi phạm pháp luật trong quản lý nhà nước. Việc xử lý VPHC là một loại cưỡng chế nhà nước. 3.1.3. ảo đảm qu ền l i ích c a c nh n t chức tham gia kinh doanh ngành nghề có điều kiện Đảm bảo quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân luôn là tâm điểm của mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. 3.1.4. Nhu cầu n ng cao hiệu lực hiệu quả c ng t c quản lý nhà n ớc về ngành nghề kinh doanh có điều kiện Công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện có tác động rất lớn đến ý thức chấp hành, đảm bảo anh ninh trật tự của người dân, đặc biệt là các tổ chức, 3.1.5. c ảo đảm nhằm n ng cao hiệu quả ử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện Thứ nhất, xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý ngành, nghề kinh doanh có điều kiện phải được tiến hành nghiêm minh với sự tham gia của cả hệ thống chính trị với các hoạt động như: 18