Tóm tắt luận văn Thạc sĩ luật học: Hoàn thiện pháp luật Việt Nam về các thể loại chế tài đối với vi phạm hợp đồng thương mại

LỜI MỞ ĐẦU<br /> 1. Sự cần thiết của đề tài<br /> Hợp đồng là nền tảng của luật kinh . Do đó việc thực hiện<br /> đúng và đầy đủ hợp đồng nói chung và hợp đồng thương mại nói<br /> riêng giúp cho pháp luật kinh doanh, thương mại được thực hiện và<br /> thúc đẩy kinh tế phát triển bởi hợp đồng có chức năng biến các dự<br /> định, kế hoạch kinh doanh trở thành hiện thực. Tuy nhiên trong quá<br /> trình thực hiện hợp đồng thường xảy ra các vi phạm hợp đồng mà sự<br /> vi phạm đó có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để bảo đảm lợi<br /> ích cho bên bị vi phạm, pháp luật bao giờ cũng dự liệu những chế tài<br /> do vi phạm hợp đồng. Các chế tài này được chia thành nhiều thể loại<br /> khác nhau phụ thuộc vào từng nền tài phán, nhưng có nhiều điểm<br /> chung giữa các nền tài phán bởi mục đích của chúng.<br /> Cũng như pháp luật các nước, pháp luật Việt Nam rất coi<br /> trọng việc qui định các chế tài bởi chúng là một phần không thể tách<br /> rời của pháp luật hợp đồng. Các quy định về chế tài thương mại đã<br /> dành được sự quan tâm thích đáng của các nhà làm luật và đã được<br /> thể hiện trong các văn bản pháp luật quan trọng ở Việt Nam như: Bộ<br /> luật Dân sự 2005, và Luật Thương mại 2005… Tuy nhiên qua nhiều<br /> lần sửa đổi, bổ sung một cách toàn diện và cơ bản, nhưng các quy<br /> định của các văn bản này và nhiều văn bản khác về chế tài đối với vi<br /> phạm hợp đồng nói chung và vi phạm hợp đồng thương mại nói<br /> riêng tại còn có nhiều bất cập. Chúng mâu thuẫn, chồng chéo, vừa<br /> thừa lại vừa thiếu. Hơn nữa việc áp dụng chúng còn nhiều điểm phải<br /> <br /> 2<br /> <br /> bàn. Vì vậy việc sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các chế tài này cho<br /> phù hợp với thực tế cuộc sống và đáp ứng mục tiêu hội nhập quốc tế<br /> là một nhu cầu cấp thiết.<br /> Bởi những lẽ đó, tôi xin lựa chọn đề tài “Hoàn thiện pháp<br /> luật Việt Nam về các thể loại chế tài đối với vi phạm hợp đồng<br /> thƣơng mại” làm đề tài cho Luận văn thạc sĩ luật học của mình.<br /> Chƣơng 1<br /> LÝ LUẬN TỔNG QUÁT VỀ CÁC THỂ LOẠI CHẾ TÀI<br /> ĐỐI VỚI VI PHẠM HỢP ĐỒNG THƢƠNG MẠI<br /> <br /> 1.1. Khái niệm, bản chất, ý nghĩa và các đặc điểm của chế<br /> tài đối với vi phạm hợp đồng thƣơng mại<br /> 1.1.1. Khái niệm hợp đồng thƣơng mại và các đặc điểm<br /> của loại hợp đồng này liên quan tới các thể loại chế tài<br /> Hợp đồng luôn luôn được hiểu trong tất cả các nền tài phán<br /> là sự thỏa thuận hay thống nhất ý chí nhằm xác lập nên một hậu quả<br /> pháp lý, hay nói cách khác làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt một<br /> quan hệ pháp luật. Hợp đồng được phân loại theo nhiều căn cứ phân<br /> loại khác nhau nhưng về cơ bản: hợp đồng thương mại là loại hành vi<br /> thương mại chủ yếu được giao kết giữa thương nhân với thương<br /> nhân, hoặc giữa thương nhân với người không phải là thương nhân,<br /> hoặc giữa những người không phải là thương nhân với nhau đều<br /> nhằm mục tiêu lợi nhuận .<br /> <br /> 3<br /> <br /> Hợp đồng thương mại có các đặc điểm khác biệt so với hợp<br /> đồng dân sự. Tất cả các hợp đồng thương mại đều là hợp đồng song<br /> vụ có đền bù bởi mục tiêu lợi nhuận của hành vi thương mại. Còn<br /> đối với hợp đồng dân sự thì không phải tất cả các hợp đồng dân sự<br /> đều là hợp đồng song vụ có đền bù. Từ đặc điểm khác biệt này của<br /> hợp đồng thương mại làm phát sinh ra một hệ quả là, ngoài các chế<br /> tài chung đối với các vi phạm các loại hợp đồng nói chung, có các<br /> thể loại chế tài áp dụng riêng cho hợp đồng thương mại, chẳng hạn<br /> như chế tài tạm ngừng thực hiện hợp đồng, đình chỉ thực hiện hợp<br /> đồng, hủy bỏ hợp đồng. Các loại chế tài này không áp dụng cho các<br /> loại hợp đồng đơn vụ, không có đền bù.<br /> 1.1.2. Khái niệm và bản chất của chế tài đối với vi phạm<br /> hợp đồng thƣơng mại<br /> Chế tài đối với vi phạm hợp đồng thương mại theo tinh thần<br /> của Luật Thương mại 2005 (Điều 292) là biện pháp pháp lý mà bên<br /> bị vi phạm, toà án, hay trọng tài áp dụng đối với bên vi phạm do việc<br /> không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc thực hiện không đầy đủ<br /> nghĩa vụ theo hợp đồng hoặc theo quy định của pháp luật liên quan .<br /> PGS. TS. Ngô Huy Cương viết: “Chế tài là một đặc trưng cơ<br /> bản của pháp luật. Nó là một phương tiện để thi hành quyền hoặc<br /> ngăn cản việc vi phạm quyền hay khắc phục các hậu quả của sự vi<br /> phạm quyền. Trong quan hệ hợp đồng, chế tài được hiểu là các<br /> quyền trao cho một bên bởi pháp luật hoặc bởi hợp đồng mà bên<br /> được trao quyền có thể thi hành đối với sự vi phạm bởi bên đối ước<br /> kia”<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ngoài ra , ta có thể hiểu một cách đơn giản: chế tài đối với vi<br /> phạm hợp đồng thương mại là một loại hậu quả pháp lý bất lợi do<br /> pháp luật hoặc do chính hợp đồng đó qui định mà bên vi phạm hợp<br /> đồng thương mại phải gánh chịu vì lợi ích của bên bị vi phạm.<br /> 1.1.3. Ý nghĩa của chế tài đối với vi phạm hợp đồng<br /> thƣơng mại<br /> Ý nghĩa thứ nhất: Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bên<br /> bị vi phạm, đồng thời bảo vệ bên vi phạm.<br /> Ý nghĩa thứ hai: Ngăn ngừa và hạn chế vi phạm hợp đồng,<br /> đồng thời nâng cao ý thức đối với vấn đề thi hành hợp đồng.<br /> Ý nghĩa thứ ba: Bảo vệ sự trật tự và ổn định của giao lưu dân<br /> sự và thúc đẩy sự phát triển của thương mại.<br /> 1.1.4. Đặc điểm của chế tài đối với vi phạm hợp đồng<br /> thƣơng mại<br /> Các điểm chung của chế tài đối với vi phạm hợp đồng<br /> thương mại bao gồm:<br /> Thứ nhất, chế tài chỉ áp dụng khi có vi phạm các thoả thuận<br /> mà mình đã cam kết trong hợp đồng<br /> Thứ hai, chế tài là hình thức cưỡng chế của nhà nước đối với<br /> bên vi phạm.<br /> Thứ ba, chế tài mang lại hậu quả bất lợi cho bên vi phạm<br /> hợp đồng.<br /> Chế tài đối với vi phạm hợp đồng thương mại còn có những<br /> đặc điểm riêng biệt liên quan tới đặc thù luật tư của luật thương mại,<br /> bao gồm:<br /> <br /> 5<br /> <br />