Mô hình tố tụng hình sự Việt Nam và vấn đề<br />
áp dụng tố tụng tranh tụng<br />
Nguyễn Thị Thủy<br />
Khoa luật<br />
Luận án TS. Luật hình sự; Mã số: 62 38 40<br />
Người hướng dẫn: GS. TS. Đào Trí Úc<br />
Năm bảo vệ: 2014<br />
Abstract. Luận án là công trình đầu tiên nêu lên yêu cầu đổi mới toàn diện mô hình tố<br />
tụng hình sự Việt Nam theo hướng áp dụng các yếu tố của tố tụng tranh tụng một cách<br />
thích hợp. Nhằm mục đích đó, Luận án đã nghiên cứu một cách có hệ thống và tương đối<br />
toàn diện về mô hình tố tụng hình sự nói chung và mô hình tố tụng hình sự Việt Nam,<br />
được thể hiện ở những nội dung cụ thể sau:<br />
- Dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch<br />
sử, kết hợp với các phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh, Luận án đã phân<br />
tích một cách có hệ thống các vấn đề lý luận về mô hình tố tụng hình sự, đưa ra khái<br />
niệm mô hình tố tụng hình sự, phân tích một cách có hệ thống và nêu bật những đặc<br />
trưng chủ đạo nhất của từng mô hình tố tụng hình sự đã hình thành và phát triển trong<br />
lịch sử, những bài học kinh nghiệm của các cuộc cải cách tố tụng hình sự của một số<br />
quốc gia.<br />
- Kết hợp với nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau, Luận án đã làm rõ những đặc<br />
điểm của mô hình tố tụng hình sự Việt Nam và nhận định mô hình tố tụng hình sự nước<br />
ta thuộc mô hình tố tụng hình sự pha trộn thiên về thẩm vấn; đánh giá những ưu điểm,<br />
hạn chế, tồn tại của quá trình vận hành mô hình tố tụng hình sự này thời gian qua.<br />
- Luận án đã hệ thống một cách đầy đủ các chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà<br />
nước ta về cải cách tư pháp nói chung và cải cách mô hình tố tụng hình sự nói riêng; phân<br />
tích, làm rõ những tiền đề cũng như thách thức đối với việc áp dụng tố tụng tranh tụng ở<br />
nước ta. Trên cơ sở đó, Luận án đã đề xuất các nội dung, mức độ tiếp thu những hạt nhân<br />
hợp lý của tố tụng tranh tụng vào mô hình tố tụng hình sự nước ta, đồng thời, đề xuất các<br />
biện pháp bảo đảm thể chế và áp dụng thành công những nội dung đổi mới trong mô hình<br />
tố tụng hình sự Việt Nam.<br />
<br />
Keywords. Tố tụng hình sự; Tố tụng tranh tụng; Luật hình sự; Pháp luật Việt Nam<br />
Content.<br />
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài.<br />
Chương 2: Những cơ sở lý luận về mô hình tố tụng hình sự.<br />
Chương 3: Cơ sở pháp lý và thực tiễn của mô hình tố tụng hình sự Việt Nam hiện hành.<br />
Chương 4: Định hướng và nội dung áp dụng tố tụng tranh tụng trong quá trình đổi mới mô hình<br />
tố tụng hình sự Việt Nam.<br />
<br />
References.<br />
1. Nguyễn Thị Thủy (2011), "Một số yêu cầu đặt ra đối với công cuộc cải cách tư pháp hình sự<br />
ở nước ta", Nhà nước và pháp luật, (7), tr. 48-53.<br />
2. Nguyễn Thị Thủy (2011), "Các mô hình tố tụng hình sự điển hình trên thế giới và xu hướng<br />
hoàn thiện mô hình tố tụng hình sự ở nước ta hiện nay", Kiểm sát, (9), tr. 41-46 và 48.<br />
3. Nguyễn Thị Thủy (2011), "Các mô hình tố tụng hình sự điển hình trên thế giới và xu hướng<br />
hoàn thiện mô hình tố tụng hình sự ở nước ta hiện nay", Kiểm sát, (10), tr. 41-47.<br />
4. Nguyễn Thị Thủy (2011), "Một số quan điểm trong quá trình nghiên cứu Đề án đổi mới<br />
Viện kiểm sát theo yêu cầu cải cách tư pháp", Kiểm sát, (11), tr. 11-15.<br />
5. Nguyễn Thị Thủy (2012), "Mô hình tố tụng hình sự và vấn đề xác định quyền và nghĩa vụ của các<br />
chủ thể trong tố tụng hình sự", Kiểm sát, (9), tr. 46-51, 55.<br />
6. Nguyễn Thị Thủy (2012), "Sửa đổi, bổ sung Bộ luật tố tụng hình sự thực hiện chủ trương<br />
của Đảng tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, thực hiện cơ chế công tố<br />
gắn với điều tra", Kiểm sát, (21), tr. 16-22.<br />
7. Nguyễn Thị Thủy (2013), "Những tiền đề và thách thức đối với việc áp dụng tố tụng tranh<br />
tụng ở nước ta", Kiểm sát, (15), tr. 30-36.<br />
<br />
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
<br />
TIẾNG VIỆT<br />
1.<br />
<br />
Ban Cán sự đảng - Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2012), Đề án Mô hình tố tụng hình sự<br />
Việt Nam, Hà Nội.<br />
<br />
2.<br />
<br />
Ban Cán sự đảng - Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2012), Báo cáo số 48-BC/BCSĐ ngày<br />
6/7 về nhu cầu và kế hoạch tuyển dụng cán bộ từ nay đến năm 2020, Hà Nội.<br />
<br />
3.<br />
<br />
Ban soạn thảo Bộ luật tố tụng hình sự (2013), Dự thảo Bộ luật tố tụng hình sự thảo luận tại<br />
phiên họp lần thứ năm, Hà Nội.<br />
<br />
4.<br />
<br />
Bộ Công an - Bộ Quốc phòng - Bộ Tài chính - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2013), Thông tư liên tịch số 06/TTLT-BCA-BQP-BTCBNN&PTNT-VKSNDTC ngày 02/8 hướng dẫn thi hành quy định của Bộ luật tố tụng hình sự<br />
về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Hà Nội.<br />
<br />
5.<br />
<br />
Bộ Tư pháp (2008), Báo cáo số 104/BC-BTP ngày 10/7 về tổng kết thực tiễn thi hành pháp<br />
luật về bồi thường thiệt hại do cán bộ, công chức nhà nước gây ra, Hà Nội.<br />
<br />
6.<br />
<br />
Bộ Tư pháp (2012), Báo cáo số 46/BC-BTP ngày 6/3 về tổng kết thực tiễn 5 năm thi hành<br />
Luật Luật sư, Hà Nội.<br />
<br />
7.<br />
<br />
Byung-Sun Cho (2012), "Mô hình tố tụng hình sự Nhật Bản", Kỷ yếu: Đề án Mô hình tố<br />
tụng hình sự Việt Nam, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />
8.<br />
<br />
Lê Văn Cảm (2005), Hệ thống tư pháp hình sự trong giai đoạn xây dựng Nhà nước pháp<br />
quyền, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.<br />
<br />
9.<br />
<br />
Lê Văn Cảm (2011), "Hoàn thiện nguyên tắc tranh tụng trong pháp luật tố tụng hình sự<br />
Việt Nam theo tinh thần cải cách tư pháp", Kiểm sát, (6), tr. 28-38.<br />
<br />
10.<br />
<br />
Lê Văn Cảm (2011), Cải cách hệ thống tư pháp hình sự nhằm bảo vệ các quyền con người,<br />
Đề tài nghiên cứu nhóm B của Đại học Quốc gia Hà Nội trong Dự án của Đan Mạch, Hà<br />
Nội.<br />
<br />
11.<br />
<br />
Lê Văn Cảm và Nguyễn Ngọc Chí (2004), Cải cách tư pháp ở Việt Nam trong giai đoạn<br />
xây dựng Nhà nước pháp quyền, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.<br />
<br />
12.<br />
<br />
Lê Tiến Châu (2008), Chức năng xét xử trong tố tụng hình sự Việt Nam, Luận án tiến sĩ<br />
Luật học, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội.<br />
<br />
13.<br />
<br />
Nguyễn Ngọc Chí (2011), "Những đặc điểm của mô hình tố tụng hình sự tranh tụng và<br />
phương hướng hoàn thiện tố tụng hình sự Việt Nam", Kỷ yếu đề tài: Xây dựng Bộ luật tố<br />
tụng hình sự, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />
14.<br />
<br />
Nguyễn Ngọc Chí (năm 2004), "Tố tụng tranh tụng và vấn đề cải cách tư pháp ở Việt Nam<br />
theo kiểu tranh tụng", Trong sách: Cải cách tư pháp ở Việt Nam trong giai đoạn xây dựng<br />
Nhà nước pháp quyền, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.<br />
<br />
15.<br />
<br />
Chính phủ (2011), Quyết định số 1072/QĐ-TTg ngày 05/7 của Thủ tướng Chính phủ phê<br />
duyệt chiến lược phát triển nghề luật sư đến năm 2020, Hà Nội.<br />
<br />
16.<br />
<br />
Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an (2007), Văn bản số 752/C16 ngày 18/7 hướng dẫn<br />
về vấn đề sự có mặt của người bào chữa trong hoạt động hỏi cung bị can, Hà Nội.<br />
<br />
17.<br />
<br />
Đảng Cộng sản Việt Nam (2000), Chỉ thị số 53-CT/TW ngày 26/3 của Bộ Chính trị về một<br />
số công việc cấp bách các cơ quan tư pháp cần thực hiện trong năm 2000, Hà Nội.<br />
<br />
18.<br />
<br />
Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb<br />
Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br />
<br />
19.<br />
<br />
Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01 của Bộ Chính trị<br />
về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Hà Nội.<br />
<br />
20.<br />
<br />
Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5 của Bộ Chính trị về<br />
chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng<br />
đến năm 2020, Hà Nội.<br />
<br />
21.<br />
<br />
Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6 của Bộ Chính trị về<br />
chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội.<br />
<br />
22.<br />
<br />
Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb<br />
Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br />
<br />
23.<br />
<br />
Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ<br />
<br />
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br />
24.<br />
<br />
Trần Văn Độ (1999), "Một số vấn đề về quyền công tố", Kỷ yếu Đề tài khoa học cấp Bộ:<br />
Những vấn đề lý luận về quyền công tố và thực tiễn hoạt động công tố ở Việt Nam từ năm<br />
1945 đến nay, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />
25.<br />
<br />
Trần Văn Độ (2010), "Cơ sở lý luận về việc phân định các giai đoạn tố tụng hình sự - Một<br />
số vấn đề lý luận và thực tiễn", Kỷ yếu đề tài cấp Bộ: Các giai đoạn của tố tụng hình sự<br />
Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />
26.<br />
<br />
Trần Văn Độ (2010), "Hoàn thiện quyền và nghĩa vụ của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo<br />
đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp", Kỷ yếu Hội thảo: Bảo vệ quyền con người trong tố tụng<br />
hình sự đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />
27.<br />
<br />
Trần Văn Độ (2011), "Cơ sở lý luận về việc phân định các giai đoạn tố tụng hình sự - một<br />
số đề xuất, kiến nghị hoàn thiện pháp luật Việt Nam", Kỷ yếu đề tài khoa học: Các giai<br />
đoạn tố tụng hình sự đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà<br />
Nội.<br />
<br />
28.<br />
<br />
Elisabeth Pelsez (2002), "Tố tụng tranh tụng và tố tụng thẩm vấn", Kỷ yếu Hội thảo: Một<br />
số nội dung về nguyên tắc tố tụng xét hỏi và tranh tụng - kinh nghiệm của Pháp trong việc<br />
tuyển chọn, bồi dưỡng, bổ nhiệm, quản lý thẩm phán, Nhà Pháp luật Việt - Pháp, Hà Nội.<br />
<br />
29.<br />
<br />
Fabi Marco (2012), "Mô hình tố tụng hình sự Italia", Kỷ yếu: Đề án Mô hình tố tụng hình<br />
sự, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />
30.<br />
<br />
Tô Văn Hòa (2006), Tính độc lập của Tòa án: Nghiên cứu pháp lý về các khía cạnh lý luận<br />
thực tiễn ở Đức, Mỹ, Pháp, Việt Nam và án kiến nghị đối với Việt Nam, Nxb Lao động, Hà<br />
Nội.<br />
<br />
31.<br />
<br />
Tô Văn Hòa (2009), "Những đặc điểm của mô hình tố tụng hình sự tranh tụng và phương<br />
hướng hoàn thiện mô hình tố tụng hình sự Việt Nam", Kỷ yếu hội thảo: Mô hình tố tụng<br />
hình sự, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />
32.<br />
<br />
Phan Trung Hoài (1998), Bàn về mối quan hệ giữa chức năng buộc tội, bào chữa, xét xử<br />
trong xét xử hình sự, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội.<br />
<br />