Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Luật học: Nguyên tắc bình đẳng trước tòa án trong luật tố tụng hình sự Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> KHOA LUẬT<br /> <br /> PHẠM THỊ KIM CÚC<br /> <br /> NGUYÊN TẮC BÌNH ĐẲNG TRƯỚC TÒA ÁN<br /> TRONG LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM<br /> Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự<br /> Mã số: 60 38 01 04<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2015<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại<br /> Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. ĐỖ THỊ PHƯỢNG<br /> <br /> Phản biện 1: ........................................................................<br /> Phản biện 2: ........................................................................<br /> <br /> Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, họp tại<br /> Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.<br /> Vào hồi ..... giờ ....., ngày ..... tháng ..... năm 2015<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận văn tại<br /> Trung tâm tư liệu Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Trung tâm Thông tin – Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> MỤC LỤC CỦA LUẬN VĂN<br /> Trang<br /> Trang phụ bìa<br /> Lời cam đoan<br /> Mục lục<br /> Danh mục chữ viết tắt<br /> MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1<br /> Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NGUYÊN TẮC<br /> BẢO ĐẢM QUYỀN BÌNH ĐẲNG TRƯỚC TÒA ÁN<br /> TRONG LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM ..................... 7<br /> 1.1. Khái niệm và ý nghĩa của nguyên tắc bảo đảm quyền bình<br /> đẳng trước Tòa án ............................................................................ 7<br /> 1.1.1. Khái niệm nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án ....... 7<br /> 1.1.2. Ý nghĩa của nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án ....... 11<br /> 1.2. Nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước tòa án trong<br /> mối quan hệ với các nguyên tắc khác .......................................... 14<br /> 1.3. Nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước tòa án trong<br /> hệ thống pháp luật một số nước trên thế giới ............................ 16<br /> 1.3.1. Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ....................................................... 16<br /> 1.3.2. Cộng hòa liên bang Đức .................................................................. 18<br /> 1.3.3. Cộng hòa liên bang Nga .................................................................. 21<br /> 1.4. Nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước tòa án trong<br /> luật tố tụng hình sự Việt Nam từ năm 1945 đến trước khi<br /> có Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 ........................................... 23<br /> 1.4.1. Giai đoạn từ năm 1945 đến trước năm 1988 .................................. 23<br /> 1.4.2. Giai đoạn từ năm 1988 đến trước khi có Bộ luật tố tụng hình<br /> sự năm 2003 .................................................................................... 25<br /> Chương 2: QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ<br /> VIỆT NAM HIỆN HÀNH VỀ NGUYÊN TẮC BẢO ĐẢM<br /> QUYỀN BÌNH ĐẲNG TRƯỚC TÒA ÁN VÀ THỰC TIỄN<br /> ÁP DỤNG..................................................................................................... 27<br /> 2.1. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam hiện hành<br /> về nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án .............. 27<br /> 1<br /> <br /> 2.1.1. Chủ thể được bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án ................... 27<br /> 2.1.2. Nội dung của nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án ..... 33<br /> 2.1.3. Các hình thức thực hiện nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng<br /> trước Tòa án .................................................................................... 40<br /> 2.2. Thực tiễn áp dụng nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng<br /> trước Tòa án .................................................................................. 43<br /> 2.2.1. Những kết quả đạt được khi thực hiện nguyên tắc bảo đảm<br /> quyền bình đẳng trước Tòa án ........................................................ 43<br /> 2.2.2. Một số hạn chế và nguyên nhân khi thực hiện nguyên tắc bảo<br /> đảm quyền bình đẳng trước Tòa án ................................................ 46<br /> Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN PHÁP<br /> LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM VÀ NÂNG CAO<br /> HIỆU QUẢ THỰC HIỆN NGUYÊN TẮC BẢO ĐẢM<br /> QUYỀN BÌNH ĐẲNG TRƯỚC TÒA ÁN .................................. 68<br /> 3.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam ...... 68<br /> 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện nguyên tắc bảo<br /> đảm quyền bình đẳng trước Tòa án ............................................ 72<br /> 3.2.1. Củng cố, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan tiến<br /> hành tố tụng hình sự ........................................................................ 72<br /> 3.2.2. Nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức<br /> và kiến thức pháp luật cho những người tiến hành hình sự và<br /> tham gia tố tụng hình sự .................................................................. 75<br /> 3.2.3. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến<br /> thức pháp luật cho nhân dân ........................................................... 78<br /> KẾT LUẬN ............................................................................................... 79<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................ 81<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án là một trong những nguyên<br /> tắc cơ bản trong tố tụng hình sự Việt Nam. Nguyên tắc này có ý nghĩa<br /> quan trọng trong việc định hướng cho hoạt động xét xử tại Tòa án, bảo<br /> đảm giải quyết vụ án hình sự khách quan, chính xác, góp phần bảo vệ<br /> quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia tố tụng, nâng cao<br /> hiệu quả thực tiễn trong công cuộc cải cách tư pháp, hướng tới mục tiêu<br /> tranh tụng dân chủ trước Tòa án. Chính vì vậy, ngay từ khi mới thành lập<br /> nhà nước, nội dung của nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án<br /> đã được ghi nhận trong nhiều văn bản pháp luật, trong đó có Bộ luật tố<br /> tụng hình sự - nguồn chủ yếu, cơ bản và quan trọng nhất của pháp luật tố<br /> tụng hình sự.<br /> Thực tiễn thực hiện nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa<br /> án trong những năm vừa qua đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận,<br /> tuy nhiên vẫn còn những hạn chế thiếu sót. Nguyên nhân của tình trạng<br /> này là do quy định của pháp luật còn nhiều bất cập chưa hoàn thiện, nhận<br /> thức của những người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng về tầm<br /> quan trọng của nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án chưa<br /> cao. Kết quả là sự vi phạm quyền bình đẳng của các bên vẫn còn tồn tại,<br /> làm giảm chất lượng của hoạt động xét xử, vẫn còn oan sai và bỏ lọt tội<br /> phạm. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của các cơ quan tư pháp cũng<br /> như niềm tin vào sự công bằng của pháp luật. Thực trạng này chưa phù<br /> hợp với mục tiêu của Nghị quyết 49 của Bộ chính trị về chiến lược cải<br /> cách tư pháp “Xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ,<br /> nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân,<br /> phụng sự Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa”.<br /> Mặc dù việc nghiên cứu và hoàn thiện nguyên tắc bảo đảm quyền<br /> bình đẳng trước Tòa án là vấn đề cần được quan tâm nhưng hiện nay có rất<br /> 3<br /> <br />