Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên trong công ty - Thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: Co Ti Thanh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của việc nghiên cứu là nhằm góp phần hoàn thiện các quy định của pháp luật Việt Nam và nâng cao hiệu quả pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam nói riêng và cả nước nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên trong công ty - Thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT LÊ QUAN RIN PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY- THỰC TIỂN TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành: Luật kinh tế Mã số: 838 0107 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC THỪA THIÊN HUẾ, năm 2019
Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học Luật, Đại học Huế Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Như Phát Phản biện 1: ........................................:.......................... Phản biện 2: ................................................................... Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn thạc sĩ họp tại: Trường Đại học Luật Vào lúc...........giờ...........ngày...........tháng .......... năm...........
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................... 1 1.Tính cấp thiết của đề tài:........................................................................ 1 2.Tình hình nghiên cứu của đề tài ............................................................ 1 3. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ......................... 1 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 1 5. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................... 2 6. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ...................................... 2 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn......................................... 2 8.Bố cục của luận văn ............................................................................... 3 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY VÀ PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY ............................................................................................................. 4 1.1. Lý luận về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty ............. 4 1.1.1. Khái niệm về quan hệ giữa các thành viên công ty........................ 4 1.1.2. Khái niệm tranh chấp giữa các thành viên công ty. ....................... 4 1.1.3. Phân biệt tranh chấp giữa các thành viên công ty với tranh chấp khác ........................................................................................................... 4 1.1.4. Phân loại tranh chấp giữa các thành viên công ty .......................... 4 1.1.4.1. Căn cứ vào loại hình công ty ....................................................... 4 1.1.4.2. Căn cứ vào nội dung tranh chấp .................................................. 4 1.1.5. Khái niệm giải quyết tranh chấp giữa các thành viên trong công ty . 5 1.2. Lý luận về pháp luật giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty ............................................................................................................... 5 1.2.1. Khái niệm pháp luật giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty....................................................................................................... 5 1.2.2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty .... 5 1.2.3. Các phương thức giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty ............................................................................................................... 5 1.2.3.1. Giải quyết tranh chấp bằng phương thức thương lượng, hoà giải. 5 1.2.3.2. Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài ........................................... 6 1.2.3.3. Giải quyết tranh chấp bằng Toà án.............................................. 6 1.3. Kinh nghiệm nước ngoài về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty............................................................................................... 6 Tiểu kết chương 1 ..................................................................................... 6 Chương 2 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY VÀ THỰC TẾ ÁP
DỤNG PHÁP LUẬT TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG NAM.......................................................................................................... 7 2.1. Các quy định của pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty ở Việt Nam ........................................................................... 7 2.1.1. Pháp luật về giải quyết tranh chấp thông qua tố tụng tòa án .......... 7 2.1.1.1.Nguyên tắc giải quyết tranh chấp.................................................. 7 2.1.1.2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Toà án ............................ 8 2.1.1.3.Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty bằng tố tụng tòa án .................................................................................... 8 2.1.2. Pháp luật về giải quyết tranh chấp thông qua tố tụng trọng tài ...... 9 2.1.2.1. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp................................................. 9 2.1.2.2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp của trọng tài.......................... 9 2.1.2.3. Trình tự giải quyết tranh chấp theo thủ tục tố tụng trọng tài ..... 10 2.2. Thực tiễn giải quyết tranh chấp giữa các thành viên tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam ............................................................................... 11 2.2.1. Về giải quyết tranh chấp tại các cấp xét xử .................................. 11 2.2.1.1.Giải quyết tranh chấp tại cấp sơ thẩm ......................................... 11 2.2.1.1.Giải quyết tranh chấp tại cấp phúc thẩm..................................... 11 2.2.2.Thực tiễn giải quyết tranh chấp qua một số vụ án ......................... 11 2.2.2.1. Tranh chấp liên quan đến vốn góp ............................................. 11 2.2.2.2.Tranh chấp liên quan đến quyết định của cơ quan quản lý công ty .. 11 Tiểu kết Chương 2 ................................................................................... 12 Chương 3 HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY ................................................................................... 13 3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty ................................................................................... 13 3.1.2. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty phải dựa trên việc tham khảo và tiếp thu một cách có chọn lọc kinh nghiệm và thực tiễn pháp lý của nước ngoài về vấn đề này. .......... 13 3.1.3. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty phải phù hợp với tính chất của từng loại hình doanh nghiệp. ... 13 3.1.4. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty phải đảm bảo tính thống nhất với các ngành luật liên quan. ..... 14 3.1.5. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty theo hướng nhanh chóng và kịp thời, đảm bảo hạn chế gián đoạn quá trình sản xuất kinh doanh. ................................................................ 14 3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty ...................... 14
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về giải quyết trah chấp giữa các thành viên công ty ................................................................................... 14 3.2.2. Giải pháp nâng nâng cao hiệu quả của việc thực hiện pháp luật về giải quyết trah chấp giữa các thành viên công ty ................................... 15 Tiểu kết chương 3 ................................................................................... 16 KẾT LUẬN............................................................................................ 17 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................ 18
PHẦN MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài: Tranh chấp kinh doanh, thương mại nói chung và tranh chấp giữa các thành viên công ty nói riêng là một hiện tượng tất yếu không thể tránh khỏi của nền kinh tế thị trường. Trong thực tiễn, việc tranh chấp giữa các thành viên công ty rất đa dạng, tuy nhiên việc áp dụng pháp luật để giải quyết loại tranh chấp này còn nhiều bất cập, vướng mắc. Với lý do đó: Tác giả chọn đề tài: “Pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên trong công ty - Thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình 2.Tình hình nghiên cứu của đề tài Trong khoảng 10 năm trở lại đây, tranh chấp giữa các thành viên công ty luôn nhận được sự chú ý của các nhà nghiên cứu cũng như các cá nhân, tổ chức hoạt động trong thực tiễn. Các công trình đã góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam về tranh chấp giữa các thành viên công ty. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu, tác giả thấy rằng việc nghiên cứu chuyên sâu về việc giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty vẫn còn bỏ ngõ nhiều vấn đề, các vấn đề lý luận và thực tiễn đang tiếp tục được đặt ra và có nhu cầu cần được giải quyết. 3. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 3.1.Phương pháp luận nghiên cứu - Phép biện chứng duy vật của triết học Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh được sử dụng với tư cách là phương pháp luận cho việc nghiên cứu. 3.2.Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết. - Phương pháp lịch sử. - Ngoài ra, còn kết hợp những phương pháp như so sánh, thống kê, đối chiếu, diễn giải, quy nạp... 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các quy định pháp luật Việt Nam về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty. 4.2.Phạm vi nghiên cứu - Về thời gian: Từ khi Luật doanh nghiệp 2014 có hiệu lực pháp luật cho đến nay và thực trạng giải quyết các vụ án tranh chấp thành viên công ty tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2012 đến 2017. 1
- Về không gian: Tập trung nghiên cứu, phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam nói chung và thông qua thực tiễn giải quyết tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam nói riêng về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty. - Về địa bàn: Trên phạm vi nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. 5. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích của việc nghiên cứu là nhằm góp phần hoàn thiện các quy định của pháp luật Việt Nam và nâng cao hiệu quả pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam nói riêng và cả nước nói chung. 5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn làm rõ và giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu sau: 1) Nguyên cứu những vấn đề lý luận về tranh chấp giữa các thành viên công ty và giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty. 2) Làm rõ các quy định về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty của pháp luật Việt Nam. 3) Đánh giá thực trạng áp dụng các quy định về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam. 4) Đề xuất kiến nghị và giải pháp cụ thể góp phần tiếp tục hoàn thiện và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty trong thời gian tới. 6. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu 6.1. Câu hỏi nghiên cứu Các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty có tồn tại những bất cập, chưa hợp lý hay không? Thực tiễn như thế nào và các giải pháp giải quyết vấn đề. 6.2. Giả thuyết nghiên cứu Việt Nam là nước đang phát triển ở giai đoạn tốc độ phát triển khá cao, nên việc hình thành và phát triển các loại hình doanh nghiệp đang được đẩy mạnh, kèm theo với đó là vấn đề tranh chấp giữa các thành viên trong công ty sẽ được giải quyết như thế nào? Cho nên cần rà soát, phân tích và đưa ra các giải pháp kịp thời để hoàn thiện các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn Luận văn sẽ là tài liệu tham khảo cho công tác nghiên cứu và đào tạo luật học nói chung và luật kinh tế nói riêng. Bởi lẽ, thông qua luận 2
văn này, độc giả có được sự tổng hợp về lý thuyết và nhận thức về pháp luật liên quan đến giải quyết tranh chấp giữa các thành viên trong công ty. 8.Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 phần: Chương 1: Những vấn dề lý luận về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty. Chương 2: Thực trạng pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty và thực tế áp dụng pháp luật tại tòa an nhân dân tỉnh Quảng Nam. Chương 3: Các kiến nghị hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty. 3
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY VÀ PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY 1.1. Lý luận về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty 1.1.1. Khái niệm về quan hệ giữa các thành viên công ty "Thành viên công ty là cá nhân, tổ chức sở hữu một phần hoặc toàn bộ vốn điều lệ của doanh nghiệp, bao gồm doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh" Trên cơ sở đó, khái niệm về quan hệ giữa các thành viên công ty sẽ được khái quát là: "Quan hệ giữa các thành viên công ty là những quan hệ xã hội phát sinh giữa các thành viên trong công ty trong quá trình thành lập, hoạt động, chấm dứt hoạt động của công ty". 1.1.2. Khái niệm tranh chấp giữa các thành viên công ty. Như vậy, có thể đưa ra khái niệm về "tranh chấp giữa các thành viên công ty" như sau: "Tranh chấp giữa các thành viên công ty là những mâu thuẫn, bất đồng giữa các thành viên công ty phát sinh trong quá trình thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức công ty". 1.1.3. Phân biệt tranh chấp giữa các thành viên công ty với tranh chấp khác Thứ nhất, chủ thể của tranh chấp chỉ có thể là các thành viên công ty. Thứ hai, nội dung tranh chấp phải liên quan đến các hoạt động của công ty. 1.1.4. Phân loại tranh chấp giữa các thành viên công ty 1.1.4.1. Căn cứ vào loại hình công ty Thứ nhất, tranh chấp giữa các thành viên công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên. Thứ hai, tranh chấp giữa các thành viên công ty cổ phần. Thứ ba, tranh chấp giữa các thành viên trong công ty hợp danh. 1.1.4.2. Căn cứ vào nội dung tranh chấp Căn cứ vào nội dung tranh chấp, các tranh chấp trong nội bộ công ty được phân thành các loại tranh chấp, cụ thể: Thứ nhất, tranh chấp về tư cách cổ đông, thành viên công ty: Thứ hai, tranh chấp phát sinh từ quyết định của cơ quan quản lý công: 4
Thứ ba, tranh chấp về quyền được làm giám đốc, người đại diện theo pháp luật (các chức danh quản lý, điều hành trong công ty). Thứ tư, tranh chấp tư cách thành viên, cổ đông doanh nghiệp: Thứ năm, tranh chấp về việc mua cổ phần chào bán của các công ty cổ phần. 1.1.5. Khái niệm giải quyết tranh chấp giữa các thành viên trong công ty Có thể đưa ra khái niệm về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty như sau: "Giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét giải quyết và ra quyết định xử lý đối với các tranh chấp giữa những thành viên cùng thuộc 1 công ty, trên cơ sở xem xét các tài liệu, chứng cứ có trong vụ việc nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên và của chính công ty đó" 1.2. Lý luận về pháp luật giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty 1.2.1. Khái niệm pháp luật giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty Nhìn chung, về mặt lý luận, có thể hiểu như sau như sau: “Pháp luật giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty là tổng hợp các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành để điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh liên quan đến những mâu thuẫn, bất đồng về quyền và nghĩa vụ giữa các thành viên trong công ty, nhằm giải quyết hài hòa lợi ích của các bên đồng thời có sự ưu tiên đến lợi ích chung của công ty" 1.2.2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty 1.2.3. Các phương thức giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty 1.2.3.1. Giải quyết tranh chấp bằng phương thức thương lượng, hoà giải. Thứ nhất, về phương thức thương lượng. Thương lượng là phương thức giải quyết đầu tiên trong quá trình giải quyết tranh chấp, thể hiện ở việc các bên trong tranh chấp chủ động gặp gỡ nhau, bàn bạc, thỏa thuận về quyền lợi cũng như nghĩa vụ của mỗi bên. Thứ hai, về phương thức hoà giải Hoà giải là việc các bên tiến hành thương lượng giải quyết tranh chấp với sự hỗ trợ của bên thứ ba là hòa giải viên. Phương thức hòa giải 5
cũng là một phương thức giải quyết tranh chấp không chịu sự điều chỉnh của pháp luật, được thực hiện hoàn toàn dựa trên thiện chí của các bên. 1.2.3.2. Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài Cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài là sự kết hợp giữa hai yếu tố thỏa thuận và tài phán. Thỏa thuận làm tiền đề cho phán quyết và không thể có phán quyết thoát ly những yếu tố đã được thỏa thuận. 1.2.3.3. Giải quyết tranh chấp bằng Toà án Về bản chất, phương thức giải quyết tranh chấp thương mại tại tòa án là một phương thức mang ý chí quyền lực nhà nước, tòa án nhân danh quyền lực nhà nước để giải quyết tranh chấp trên cơ sở các quy định của pháp luật. 1.3. Kinh nghiệm nước ngoài1 về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty Hầu hết các nước tranh chấp thương mại được giải quyết theo hai con đường: giải quyết bằng tòa án hoặc giải quyết bằng trọng tài. Tòa án thương mại (nếu được thành lập như một tòa án chuyên biệt) chỉ có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm đối với các tranh chấp kinh tế và có thủ tục đơn giản, nhanh gọn. Đồng thời, đa số số các quốc gia hình thức trọng tài kinh tế phi chính phủ là phổ biến. Tiểu kết chương 1 Trong chương 1 này, luận văn đã tập trung làm rõ những vấn đề sau: Thứ nhất, trên cơ sở nghiên cứu về các vấn đề lý luận, luận văn đã đưa ra được những khái niệm cơ bản về quan hệ giữa các thành viên công ty, tranh chấp và giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty, pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty. Thứ hai, luận văn đã khái quát hoá một cách có hệ thống những nội dung của pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty, trong đó nêu rõ thẩm quyền và các phương thức giải quyết đối với tranh chấp nói trên. 1 Nguyễn Mạnh Sỹ (2014), “Pháp luật về tranh chấp giữa các thành viên công ty ở Việt Nam”, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật-Đại học Quốc gia Hà Nội. 6
Chương 2 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY VÀ THỰC TẾ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG NAM 2.1. Các quy định của pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty ở Việt Nam 2.1.1. Pháp luật về giải quyết tranh chấp thông qua tố tụng tòa án 2.1.1.1.Nguyên tắc giải quyết tranh chấp Thứ nhất, nguyên tắc tôn trọng quyền tự định đoạt của các đương sự. Trong pháp luật về tố tụng dân sự hiện nay, cụ thể là BLTTDS 2015 đã dành ra nhiều quy định nhằm đảm bảo quyền tự định đoạt của các đương sự. Chi tiết như sau: Một là, quyền tự định đoạt của đương sự trong việc khởi kiện vụ án dân sự. Hai là, quyền tự định đoạt trong việc đưa ra yêu cầu phản tố của bị đơn. Ba là, quyền tự định đoạt của đương sự trong việc thay đổi, bổ sung, yêu cầu Bốn là, quyền tự định đoạt của đương sự trong việc thỏa thận giải quyết vụ việc dân sự. Trong quá trình Tòa án giải quyết vụ việc dân sự các bên vẫn có quyền thương lượng, hòa giải với nhau. BLTTDS 2015 đã tạo ra 1 khung pháp lý quan trọng về vấn đề này khi quy định: “Tòa án có trách nhiệm tiến hành hòa giải và tạo điều kiện thuận lợi để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ việc dân sự theo quy định của Bộ luật này”. Năm là, trách nhiệm của tòa án trong việc đảm bảo nguyên tắc quyền tự định đoạt của đương sự trong TTDS. Thứ hai, nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật Cụ thể, trong quan hệ giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty, nguyên tắc này được thể hiện như sau: Một là, tất cả đương sự trong quan hệ tranh chấp giữa các thành viên công ty đều bình đẳng về tư cách chủ thể trước pháp luật khi tham gia vào quá trình tố tụng dân sự. Hai là, bình đẳng về quyền và nghĩa vụ giữa các đương sự trong tố tụng dân sự Ba là, các đương sự bình đẳng với nhau về nghĩa vụ pháp lý 7
Thứ ba, nguyên tắc tòa án không tiến hành điều tra mà chỉ xác minh thu thập chứng cứ 2.1.1.2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Toà án Đối với quan hệ tranh chấp giữa các thành viên công ty, pháp luật tố tụng của Việt Nam quy định như sau: Thứ nhất, về thẩm quyền chung theo nội dung tranh chấp Khoản 4 Điều 30 BLTTDS 2015 quy định Toà án có thẩm quyền đối với tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty. Thứ hai, về thẩm quyền theo cấp Toà án. Đối với tranh chấp giữa các thành viên công ty, theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 37 thì tranh chấp giữa các thành viên công ty sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án nhân dân cấp tỉnh. Thứ ba, về thẩm quyền theo lãnh thổ Một là, tranh chấp giữa các thành viên công ty sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức. Hai là, trong trường hợp các đương sự có thoả thuận, thì tranh chấp giữa các thành viên công ty sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án nơi nguyên đơn cư trú, làm việc nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn là cơ quan, tổ chức. Ba là, trường hợp đối tượng tranh chấp là bất động sản thì Toà án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết. Bốn là, nguyên đơn có quyền lựa chọn Toà án giải quyết tranh chấp trong những trường hợp bao gồm: (i) Trường hợp không biết nơi cư trú, làm việc, trụ sở của bị đơn thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở cuối cùng hoặc nơi bị đơn có tài sản giải quyết; (ii) Trường hợp bị đơn không có nơi cư trú, làm việc, trụ sở ở Việt Nam thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi mình cư trú, làm việc, có trụ sở giải quyết; (iii) h) Nếu các bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở ở nhiều nơi khác nhau thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi một trong các bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở giải quyết (iv) Nếu tranh chấp bất động sản mà bất động sản có ở nhiều địa phương khác nhau thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi có một trong các bất động sản giải quyết. 2.1.1.3.Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty bằng tố tụng tòa án Căn cứ theo quy định của BLTTDS 2015, việc giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty bằng Toà án cần trải qua các bước sau: Giai đoạn 1: Khởi kiện và thụ lý vụ án. 8
Thành viên công ty là tổ chức, cá nhân có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Giai đoạn 2: Hoà giải và chuẩn bị xét xử Thời hạn chuẩn bị xét xử vụ án về tranh chấp giữa các thành viên công ty là 02 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án. Đối với vụ án có tính chất phức tạp hoặc do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử nhưng không quá 01 tháng. Giai đoạn 3: Giai đoạn xét xử - Xét xử sơ thẩm Thủ tục tiến hành bao gồm: Bắt đầu phiên toà; Xét hỏi tại phiên toà; Tranh luận tại phiên toà; Nghị án; Tuyên án; Hoàn chỉnh biên bản phiên toà; Cấp trích lập bản sao bản án hoặc quyết định của Tòa án. - Xét xử phúc thẩm Phúc thẩm vụ án là việc toà án cấp trên xem xét lại bản án, quyết định sơ thẩm của toà án cấp dưới chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị theo quyết định của pháp luật. Thủ tục tiến hành phiên tòa phúc thẩm tương tự như trình tự thủ tục của phiên tòa sơ thẩm. 2.1.2. Pháp luật về giải quyết tranh chấp thông qua tố tụng trọng tài 2.1.2.1. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp - Nguyên tắc tự nguyện Trong quá trình giải quyết tranh chấp. Trọng tài nhân danh ý chí tối cao của các bên. Các bên đương sự hoàn toàn có thể chọn các hình thức trọng tài mà họ cho là phù hợp: trọng tài thường trực hay trọng tài ad - hoc. - Nguyên tắc bình đẳng giữa các bên tranh chấp. - Nguyên tắc độc lập của các trọng tài viên trong quá trình giải quyết tranh chấp. - Nguyên tắc giữ bí mật trong giải quyết tranh chấp. - Quyết định của trọng tài có giá trị bắt buộc với các bên và không thể bị kháng cáo. 2.1.2.2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp của trọng tài Theo Khoản 1 Điều 2 Luật TTTM 2010, những tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Trọng tài. 9
Khoản 4 Điều 30 BLTTDS 2015 đã ghi nhận một trong những tranh chấp về kinh doanh, thương mại bao gồm "Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh chấp giữa công ty với người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty." Có thể kết luận rằng, tranh chấp giữa các thành viên phát sinh từ hoạt động của công ty thuộc thẩm quyền giải quyết của Trọng tài. 2.1.2.3. Trình tự giải quyết tranh chấp theo thủ tục tố tụng trọng tài Việc thực hiện giải quyết tranh chấp tại cơ quan trọng tài phải thực hiện theo các bước sau: - Thoả thuận trọng tài: - Đơn khởi kiện: Tố tụng trọng tài bắt đầu khi trung tâm trọng tài nhận được đơn kiện của nguyên đơn hoặc từ bị đơn nhận được đơn nhận được đơn kiện của nguyên đơn. Nếu giải quyết tại tại trung tâm trọng tài, thì trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ khi nhận được đơn kiện, trung tâm trọng tài phải gửi cho bị đơn bản sao đơn kiện của nguyên đơn và những chứng cớ tài liệu mà nguyên đơn đã gửi.2 - Thành lập Hội đồng trọng tài: Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện và yêu cầu chọn Trọng tài viên, bị đơn phải chọn phải chọn các Trọng tài viên có tên trong danh sách Trọng tài viên của Trung tâm Trọng tài và báo cáo cho Trung tâm Trọng tài biết hoặc yêu cầu Chủ tịch Trung tâm Trọng tài chỉ định cho mình. - Thành lập Hội đồng Trọng tài vụ việc3: Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nguyên đơn gửi đơn kiện cho bị đơn (trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác), bị đơn phải chọn Trọng tài viên và thông báo cho nguyên đơn biết Trọng tài viên mà mình đã chọn. Hết thời hạn này, nếu bị đơn không thông báo cho nguyên đơn tên Trọng tài viên mà mình đã chọn, thì nguyên đơn có quyền yêu cầu tòa án có thẩm quyền chỉ định Trọng tài viên cho bị đơn. - Phiên họp giải quyết tranh chấp4: 2 Điều 31 Luật TTTM 2010 3 Điều 41 Luật TTTM 2010 4 Xem thêm các Điều 54, 55, 56, 57, 58, 59 Luật TTTM 2010 10
Là hình thức giải quyết chủ yếu của trọng tài, tại đây diễn ra quá trình tranh tụng, theo đó các bên tranh chấp phải phát biểu và trả lời những câu hỏi của Hội đồng trọng tài. Phiên họp giải quyết tranh chấp không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Các bên có thể trực tiếp hay ủy quyền cho người đại diện tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp. - Trọng tài ra quyết định và vấn đề hủy quyết định của trọng tài: Quyết định của trọng tài là quyết định do Hội đồng Trọng tài hoặc do một Trọng tài viên duy nhất nhằm giải quyết các vấn đề chung thẩm các vấn đề được đưa ra để giải quyết. 2.2. Thực tiễn giải quyết tranh chấp giữa các thành viên tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam 2.2.1. Về giải quyết tranh chấp tại các cấp xét xử 2.2.1.1.Giải quyết tranh chấp tại cấp sơ thẩm Nhìn chung, số lượng vụ án tranh chấp giữa các thành viên công ty trên địa bàn tỉnh Quảng Nam còn khá hạn chế. Theo thống kê của Toà án nhân dân tỉnh Quảng Nam, trong giai đoạn từ 2015-2017, toàn tỉnh thụ lý hơn 1350 vụ án kinh tế, nhưng trong đó chỉ có 78 vụ án là có nội dung liên quan đến tranh chấp giữa các thành viên trong công ty, chiếm tỉ lệ chưa đến 6%. 2.2.1.1.Giải quyết tranh chấp tại cấp phúc thẩm Theo số liệu thống kê cho thấy, số lượng các vụ án phải giải quyết qua cấp phúc thẩm trong tổng giai đoạn 2015-2017 chỉ dừng ở con số 20, chiếm xấp xỉ 28% tổng các vụ án về tranh chấp giữa các thành viên công ty được giải quyết sơ thẩm tại cấp huyện. 2.2.2.Thực tiễn giải quyết tranh chấp qua một số vụ án 2.2.2.1. Tranh chấp liên quan đến vốn góp Tranh chấp liên quan đến vốn góp là một tranh chấp rất điển hình trong số các tranh chấp giữa các thành viên công ty. Theo thống kê của Toà án nhân dân tỉnh Quảng Nam, năm 2017 toàn tỉnh thụ lý 32 vụ án về tranh chấp giữa các thành viên trong cùng doanh nghiệp, trong số đó tỉ lệ những vụ án mà các đương sự có mâu thuẫn về vốn góp đã chiếm đến hơn 50%5. 2.2.2.2.Tranh chấp liên quan đến quyết định của cơ quan quản lý công ty Một là, trường hợp quyền của nhóm cổ đông phổ thông sở hữu 10% tổng số cổ phần trở lên được quy định trong LDN 2014 . 5 Báo cáo kết quả hoạt động cuối năm 2017 của Toà án nhân dân tỉnh Quảng Nam 11
Hai là, quy định về việc có thể thông qua quyết định của ĐHĐCĐ tại Điều 145 LDN 2014 là hợp lý trong trường hợp không thể triệu tập họp ĐHĐCĐ, kịp thời đáp ứng yêu cầu kinh doanh của công ty hoặc do tốn kém chi phí không cần thiết. 2.2.2.3. Tranh chấp khác liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi hình thức công ty Tiểu kết Chương 2 Trong chương 2 này, tác giả đã tập trung làm rõ những vấn đề cơ bản sau: Thứ nhất, luận văn đã hệ thống hoá và phân tích những quy định pháp luật của Việt Nam về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty, trong đó tác giả đã lồng ghép những đánh giá sơ bộ về thực trạng pháp luật hiện hành về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty tại Việt Nam. Thứ hai, luận văn đã nêu lên thực tiễn áp dụng pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, trong đó tác giả đã phân chia theo từng loại hình tranh chấp phổ biến và đưa ra những dẫn chứng vụ án thực tế điển hình. Từ cơ sở những phân tích về thực trạng pháp luật và thực tiễn xét xử, luận văn đưa ra những giải pháp hoàn thiện pháp luật ở Chương 3. 12
Chương 3 HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP GIỮA CÁC THÀNH VIÊN CÔNG TY 3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty 3.1.1. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty phải trên cơ sở ưu tiên đảm bảo lợi ích phát triển chung của công ty Mỗi một thành viên đều là bộ phận cấu thành nên công ty, việc giữa các thành viên tranh chấp sẽ khiến cho bộ máy công ty vận hành gặp nhiều khó khăn. Mục đích của thành viên cũng như công ty ngay từ thời điểm gia nhập là đều mong muốn tìm kiếm lợi nhuận. Đây cũng là mục tiêu chung của toàn thể thành viên công ty. Do đó, khi tranh chấp xảy ra, sẽ gây tác động tiêu cực cho tình hình hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp nói chung, đồng thời có những ảnh hưởng xấu đến tâm lý các bộ phận khác. 3.1.2. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty phải dựa trên việc tham khảo và tiếp thu một cách có chọn lọc kinh nghiệm và thực tiễn pháp lý của nước ngoài về vấn đề này. Nền kinh tế Việt Nam nếu so với các quốc gia cường thịnh trên thế giới thì còn thua nhiều mặt và về chất và lượng. Số lượng các doanh nghiệp của nước ta ở mọi lĩnh vực đều còn rất khiêm tốn. Do đó, dựa trên lịch sử phát triển của kinh tế nói chung và doanh nghiệp nói riêng, Việt Nam còn cần phải nhìn ra thế giới để học hỏi rất nhiều vấn đề. Hơn nữa, ở một số quốc gia phát huy tính độc lập, dân chủ mạnh mẽ, đề cao sở hữu tư nhân thì nền pháp luật bảo vệ cá nhân của họ cũng có nhiều đặc điểm khác biệt so với Việt Nam, trong số đó tồn tại khá nhiều kinh nghiệm cũng như quy định về việc giải quyết tranh chấp giữa cá nhân với cá nhân, là một trong những nội dung quan trọng mà pháp luật giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty tại Việt Nam cần phải tích cực điều chỉnh. 3.1.3. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty phải phù hợp với tính chất của từng loại hình doanh nghiệp. Mỗi loại hình doanh nghiệp mang những đặc điểm, tính chất khác nhau, cũng vì vậy mà mối quan hệ giữa các thành viên trong công ty cũng có những đặc thù nhất định. 13
Nhìn chung, tất cả các loại hình doanh nghiệp đang tồn tại đều mang ít nhất một trong hai thuộc tính chính bao gồm tính chất đối nhân hoặc tính chất đối vốn. Chính những thuộc tính này dẫn đến những khác biệt đặc thù trong mối quan hệ giữa các thành viên công ty Cụ thể: Thứ nhất, công ty đối nhân. Thứ hai, công ty đối vốn. 3.1.4. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty phải đảm bảo tính thống nhất với các ngành luật liên quan. Giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty là một vấn đề đòi hỏi có sự vận dụng quy định của nhiều văn bản luật liên quan. Để điều chỉnh quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ giữa các thành viên công ty, không chỉ đơn giản áp dụng những văn bản luật có sự liên quan trực tiếp như Luật doanh nghiệp, mà nhiều trường hợp còn phải sử dụng cả Bộ luật Dân sự, Luật Thương mại, thậm chí có thể là cả Luật Hình sự và đồng thời có các văn bản hướng dẫn thi hành của những Bộ luật, luật vừa nêu. 3.1.5. Hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty theo hướng nhanh chóng và kịp thời, đảm bảo hạn chế gián đoạn quá trình sản xuất kinh doanh. Một yếu tố có vai trò quan trọng đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó là thời gian. Nếu tranh chấp trong công ty diễn ra càng lâu, sẽ càng tạo nên thiệt hại cho kinh tế và ổn định nội bộ doanh nghiệp. Do đó, pháp luật cần điều chỉnh theo hướng ưu tiên việc giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty theo thủ tục tố tụng rút gọn, giảm bớt những quy định mang tính hình thức, gây mất thời gian cho các đương sự cũng như công ty. 3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về giải quyết tranh chấp giữa các thành viên công ty 3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về giải quyết trah chấp giữa các thành viên công ty Thứ nhất, khắc phục bất cập về quyền sở hữu trong công ty cổ phần LDN 2014 chưa đề cập đầy đủ về quyền được có thông tin của cổ đông (buộc phải đăng thông tin kịp thời và công khai về công ty, bản cáo bạch, hoạt động kinh doanh của Công ty trên báo, website của Công ty…). Bổ sung thêm các quy định này sẽ làm minh bạch hóa hoạt động quản lý của CTCP, hạn chế tranh chấp, tăng niềm tin cho các nhà đầu tư 14