Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Luật học: Pháp luật về kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn tại Việt Nam

®¹i häc quèc gia hµ néi<br /> khoa luËt<br /> <br /> nguyÔn ph-¬ng anh<br /> <br /> PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT HÀNH<br /> VI QUẢNG CÁO GÂY NHẦM LẪN<br /> TẠI VIỆT NAM<br /> <br /> C«ng tr×nh ®-îc hoµn thµnh t¹i<br /> Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi<br /> <br /> Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: TS. Vò Quang<br /> <br /> Ph¶n biÖn 1:<br /> <br /> Ph¶n biÖn 2:<br /> Chuyªn ngµnh : LuËt kinh tÕ<br /> M· sè<br /> <br /> : 60 38 50<br /> LuËn v¨n sÏ ®-îc b¶o vÖ tr-íc Héi ®ång chÊm luËn v¨n th¹c sÜ,<br /> häp t¹i Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi.<br /> <br /> tãm t¾t luËn v¨n th¹c sÜ luËt häc<br /> <br /> Vµo håi ..... giê ....., ngµy ..... th¸ng ..... n¨m 2012.<br /> <br /> hµ néi - 2012<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỤC LỤC CỦA LUẬN VĂN<br /> Trang<br /> Trang phụ bìa<br /> Lời cam đoan<br /> Mục lục<br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁP<br /> <br /> 1<br /> 6<br /> <br /> LUẬT KIỂM SOÁT HÀNH VI QUẢNG<br /> CÁO GÂY NHẦM LẪN<br /> <br /> 1.1.<br /> 1.1.1.<br /> 1.1.2.<br /> 1.2.<br /> 1.3.<br /> 1.3.1.<br /> 1.3.2.<br /> 1.3.3.<br /> 1.4.<br /> <br /> 1.4.1.<br /> 1.4.2.<br /> 1.4.3.<br /> <br /> Khái quát về quảng cáo và quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> Khái niệm quảng cáo<br /> Chức năng và những đặc trưng cơ bản của quảng cáo<br /> Quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> Pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> Khái niệm pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo gây<br /> nhầm lẫn<br /> Lịch sử phát triển pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo<br /> gây nhầm lẫn<br /> Đặc điểm và vai trò của pháp luật về kiểm soát hành vi<br /> quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> Kinh nghiệm pháp luật về kiểm soát hành vi cạnh tranh<br /> không lành mạnh nói chung và hành vi quảng cáo gây<br /> nhầm lẫn nói riêng ở một số quốc gia và vùng lãnh thổ<br /> trên thế giới<br /> Nhật Bản<br /> Cộng hòa Liên bang Đức<br /> Đài Loan<br /> Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT<br /> HÀNH VI QUẢNG CÁO GÂY NHẦM LẪN<br /> VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG Ở VIỆT NAM<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6<br /> 6<br /> 8<br /> 10<br /> 17<br /> 17<br /> 21<br /> 26<br /> 28<br /> <br /> 2.1.<br /> Thực trạng quảng cáo gây nhầm lẫn ở Việt Nam<br /> 2.1.1. Hành vi bắt chước một sản phẩm quảng cáo khác để gây<br /> nhầm lẫn cho khách hàng<br /> 2.1.2. Hành vi đưa thông tin gây nhầm lẫn cho khách hàng về<br /> giá, số lượng, chất lượng, công dụng, kiểu dáng, chủng<br /> loại, bao bì, ngày sản xuất, thời hạn sử dụng, xuất xứ<br /> hàng hóa, người sản xuất, nơi sản xuất, người gia công,<br /> nơi gia công<br /> 2.1.3. Hành vi đưa thông tin gây nhầm lẫn cho khách hàng về<br /> cách thức sử dụng, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành<br /> 2.2.<br /> Điều chỉnh pháp luật đối với các hành vi quảng cáo gây<br /> nhầm lẫn tại Việt Nam<br /> 2.2.1. Các quy định pháp luật mang tính nguyên tắc cơ bản<br /> 2.2.2. Các quy định pháp luật trong một số lĩnh vực cụ thể<br /> 2.3.<br /> Thiết chế thi hành pháp luật về cạnh tranh và pháp luật<br /> về kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> 2.3.1. Cục Quản lý cạnh tranh<br /> 2.3.2. Hội đồng Cạnh tranh<br /> 2.4.<br /> Nhận xét về các quy định pháp luật kiểm soát hành vi<br /> quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> 2.4.1. Dưới góc độ pháp luật chống cạnh tranh không lành mạnh<br /> 2.4.2. Dưới góc độ pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng<br /> Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG<br /> <br /> 46<br /> 48<br /> 52<br /> <br /> 59<br /> 61<br /> 61<br /> 66<br /> 69<br /> 70<br /> 79<br /> 81<br /> 81<br /> 87<br /> 91<br /> <br /> HIỆU LỰC THI HÀNH PHÁP LUẬT KIỂM<br /> SOÁT HÀNH VI QUẢNG CÁO GÂY NHẦM<br /> <br /> 29<br /> 34<br /> 37<br /> 46<br /> <br /> LẪN Ở VIỆT NAM<br /> <br /> 3.1.<br /> 3.2.<br /> 3.2.1.<br /> 3.2.2.<br /> <br /> Định hướng chính trị, cơ sở lý luận<br /> Một số giải pháp cơ bản<br /> Trong hoạt động xây dựng pháp luật<br /> Thực thi pháp luật<br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> 4<br /> <br /> 91<br /> 99<br /> 100<br /> 101<br /> 106<br /> <br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 5<br /> <br /> 107<br /> <br /> 6<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Luật cạnh tranh có hiệu lực từ ngày 1/7/2005 đã đi vào đời sống kinh tế xã hội, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh cho các doanh<br /> nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia, góp phần thúc đẩy nhanh sự<br /> phát triển của nền kinh tế hàng hoá, nhằm đáp ứng tốt hơn nữa những yêu<br /> cầu của thị trường cũng như phù hợp với thông lệ quốc tế khi Việt Nam<br /> chính thức mở cửa, hội nhập với nền kinh tế thế giới và khu vực. Trong số<br /> các hành vi cạnh tranh được Luật điều chỉnh, hành vi quảng cáo nhằm cạnh<br /> tranh không lành mạnh nằm trong nhóm các hành vi bị cấm thực hiện.<br /> Thị trường quảng cáo Việt Nam đang thực sự sôi động với sự tham gia<br /> của nhiều loại hình quảng cáo, đến từ mọi loại thành phần doanh nghiệp, với<br /> các hình thức và nội dung truyền tải ngày một đa dạng, hấp dẫn và phong<br /> phú. Đặc biệt, trong bối cảnh sức ép của cạnh tranh từ thị trường ngày càng<br /> gay gắt, các doanh nghiệp kinh doanh hàng hoá dịch vụ luôn sử dụng quảng<br /> cáo như một công cụ hữu hiệu trong việc thu hút và tiếp cận gần hơn với<br /> người tiêu dùng.<br /> <br /> pháp luật chống cạnh tranh không lành mạnh nói chung và pháp luật về<br /> quảng cáo nói riêng được đảm bảo, duy trì và củng cố một môi trường cạnh<br /> tranh lành mạnh, bảo vệ quyền và lợi ích của người tiêu dùng, đòi hỏi phải<br /> có sự nghiên cứu về pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn.<br /> Và đó chính là lý do để học viên lựa chọn đề tài "Pháp luật về kiểm soát<br /> hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn tại Việt Nam".<br /> 2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước<br /> Ở các nước trên thế giới, thuật ngữ "quảng cáo gây nhầm lẫn" xuất hiện<br /> khá phổ biến trong các văn bản quy phạm pháp luật. Hành vi này được luật cạnh<br /> tranh các nước điều chỉnh và xem là một dạng hành vi quảng cáo nhằm cạnh<br /> tranh không lành mạnh. Pháp luật cạnh tranh một số nước coi dấu hiệu "gây nhầm<br /> lẫn" thuộc dạng hành vi quảng cáo gian dối hay quảng cáo không trung thực.<br /> <br /> Trong bối cảnh đó, hoạt động quảng cáo ngày càng có nhiều biến tướng<br /> cả về nội dung và hình thức thể hiện. Để đạt được mục đích xúc tiến thương<br /> mại ở mức độ cao nhất, các doanh nghiệp không loại trừ việc sử dụng những<br /> phương thức quảng cáo không trung thực, thiếu lành mạnh như quảng cáo<br /> gian dối, quảng cáo gây nhầm lẫn… Trong đó, hành vi quảng cáo gây nhầm<br /> lẫn đang ngày càng diễn ra phổ biến. Chỉ tính riêng hai năm 2009 và 2010,<br /> số vụ việc vi phạm trong lĩnh vực quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành<br /> mạnh đã tăng nhanh với số vụ việc bị phát hiện và xử lý là 26 vụ, trong đó<br /> chỉ tính riêng trong năm 2010, cơ quan quản lý cạnh tranh đã điều tra 21 vụ<br /> việc quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh, và điều đáng nói là đa<br /> phần các vụ việc vi phạm pháp luật về quảng cáo là trong lĩnh vực quảng cáo<br /> gây nhầm lẫn. Điều này đã cho thấy dạng hành vi vi phạm phổ biến nhất<br /> trong lĩnh vực quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh thời gian gần<br /> đây là hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn. Trước tình hình này, để việc thực thi<br /> <br /> Tại Việt Nam, liên quan đến lĩnh vực pháp luật về quảng cáo, đã có một<br /> số công trình nghiên cứu về vấn đề này như luận văn thạc sĩ Luật học: "Pháp<br /> luật chống cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực quảng cáo ở Việt<br /> Nam", năm 2003; luận văn thạc sĩ Luật học: "Điều chỉnh hoạt động quảng<br /> cáo trong khuôn khổ pháp luật cạnh tranh tại Việt Nam", của Đoàn Tử Tích<br /> Phước, năm 2007. Trong đó, luận văn "Pháp luật chống cạnh tranh không<br /> lành mạnh trong lĩnh vực quảng cáo ở Việt Nam" ra đời trong bối cảnh Việt<br /> Nam chưa ban hành Luật cạnh tranh. Do vậy, những quan điểm và kết quả<br /> nghiên cứu của luận văn chủ yếu tập trung vào việc hoàn thiện pháp luật<br /> chống cạnh tranh không lành mạnh thông qua định hướng xây dựng một đạo<br /> luật cạnh tranh trong tương lai. Trong khi đó, luận văn "Điều chỉnh hoạt<br /> động quảng cáo trong khuôn khổ pháp luật cạnh tranh tại Việt Nam" ra đời<br /> năm 2007 khi chúng ta đã xây dựng và ban hành Luật cạnh tranh năm 2005.<br /> Nội dung của luận văn đã tập trung làm rõ các vấn đề lý luận về quảng cáo,<br /> cạnh tranh và pháp luật cạnh tranh điều chỉnh quảng cáo trong nền kinh tế thị<br /> trường; đánh giá hiện trạng hoạt động quảng cáo tại Việt Nam; đưa ra một số<br /> kiến nghị về: điều chỉnh khái niệm, quy định cạnh tranh không lành mạnh,<br /> hoàn thiện thủ tục và trình tự xử lý các vụ việc cạnh tranh, điều chỉnh chức năng<br /> nhiệm vụ của cơ quan cạnh tranh và một số giải pháp khác. Tuy nhiên, ở những<br /> luận văn trên, quảng cáo dưới góc độ pháp luật cạnh tranh được xem xét, nghiên<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> cứu và đánh giá trên phương diện tổng quát, toàn diện với tất cả các dạng<br /> hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh. Còn trong đề tài "Pháp<br /> luật về kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn tại Việt Nam", học viên<br /> tập trung đi sâu nghiên cứu vào một dạng hành vi quảng cáo nhằm cạnh<br /> tranh không lành mạnh cụ thể, đó là hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn.<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài<br /> Luận văn trước hết sẽ làm rõ những luận cứ khoa học dưới góc độ pháp<br /> lý về hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn, từ đó đưa ra định nghĩa và làm rõ<br /> những đặc điểm cơ bản của pháp luật về kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm<br /> lẫn. Bên cạnh đó, luận văn sẽ tập trung phân tích và bình luận một số vấn đề<br /> liên quan đến thực tiễn áp dụng pháp luật trong lĩnh vực này thời gian qua.<br /> Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận như trên, đối chiếu với thực<br /> trạng về quảng cáo cũng như pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo gây<br /> nhầm lẫn tại Việt Nam hiện nay, luận văn sẽ tập trung đề xuất một số giải<br /> pháp nhằm tăng cường hiệu lực thi hành pháp luật trong lĩnh vực này thời<br /> gian tới.<br /> 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 4.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của luận văn là những vấn đề lý luận và<br /> thực tiễn về pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn tại Việt<br /> Nam. Trong đó, tập trung phân tích các dạng hành vi luật định mà doanh<br /> nghiệp sử dụng để thực hiện quảng cáo gây nhầm lẫn, các quy định pháp luật<br /> điều chỉnh hành vi này cũng như thiết chế thi hành pháp luật về kiểm soát<br /> hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn. Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp<br /> nhằm tăng cường hiệu lực thi hành và nâng cao hiệu quả xử lý trong lĩnh vực<br /> pháp luật này.<br /> 4.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> trước hết được tìm thấy trong Luật cạnh tranh năm 2005. Trước đó, tại Pháp<br /> lệnh quảng cáo số 39/2001/PL-UBTVQH ngày 16/11/2001 và Nghị định số<br /> 24/2003/NĐ-CP ngày 13/3/2003 quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh quảng<br /> cáo, hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn cũng được đề cập tới. Trong phạm vi<br /> nghiên cứu của luận văn, học viên sẽ tập trung phân tích và làm rõ các dạng<br /> thức vi phạm của hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn. Bên cạnh đó, luận văn sẽ<br /> tập trung vào những hành vi đã được luật định, đồng thời đi sâu phân tích<br /> thiết chế thi hành lĩnh vực pháp luật này và dạng hành vi vi phạm trong một<br /> số lĩnh vực cụ thể.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp luận. Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử<br /> được sử dụng làm nền tảng trong quá trình phân tích và kết luận vấn đề<br /> nghiên cứu.<br /> Phương pháp nghiên cứu lý thuyết và thu thập thông tin. Luận văn dựa<br /> trên hệ thống lý luận về pháp luật quảng cáo nói chung và pháp luật kiểm<br /> soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn nói riêng, bên cạnh việc sử dụng các<br /> dữ liệu thu thập được từ số liệu thống kê của các cơ quan quản lý nhà nước<br /> trong ngành, lĩnh vực liên quan.<br /> 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài<br /> Luận văn đã hệ thống hoá những vấn đề lý luận chủ yếu về pháp luật<br /> kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn; phân tích một cách hệ thống thực<br /> trạng quảng cáo gây nhầm lẫn tại Việt Nam; trên cơ sở đó đưa ra một số nhận<br /> xét về các quy định pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> dưới góc độ pháp luật chống cạnh tranh không lành mạnh và pháp luật bảo vệ<br /> quyền lợi người tiêu dùng. Từ những phân tích và lý luận đã đưa ra, luận văn<br /> đề xuất một số giải pháp mang tính khả thi nhằm thúc đẩy hiệu quả thi hành<br /> pháp luật kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn trong thời gian tới.<br /> 7. Kết cấu của luận văn<br /> <br /> So với các lĩnh vực pháp luật khác, hệ thống các quy định pháp luật về<br /> kiểm soát hành vi quảng cáo gây nhầm lẫn không được tìm thấy nhiều trong<br /> các văn bản quy phạm pháp luật. Các quy định về quảng cáo gây nhầm lẫn<br /> <br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung<br /> của luận văn gồm 3 chương:<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br />