Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung của luận văn gồm 3 chương được trình bày như sau: Những vấn đề lý luận và pháp luật về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy; Thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi; Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THANH HÒA XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NGÃI Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ- NĂM 2017
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI THỊ THANH THÚY Phản biện 1: PGS. TS. Nguyễn Quốc Sửu Phản biện 2: TS. Lê Thị Nga Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành Chính Quốc gia Địa điểm : Phòng họp............, nhà............ – Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia Số :.........–Đường....................................– Quận :........... Thành phố........... Thời gian : vào hồi............. giờ............ tháng...............năm 201.............. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tỉnh Quảng Ngãi nằm ở duyên hải Nam Trung Bộ và nằm trong vùng kinh tế trọng điểm miền trung, là địa phương năng động với chủ trương tạo ra môi trường đầu tư tốt. Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, những năm gần đây trên địa bàn tỉnh đã hình thành KKT Dung Quất nổi bật là Nhà máy lọc dầu Dung Quất, khu phức hợp đô thị-công nghiệp-dịch vụ Vsip Quảng Ngãi, có 03 khu công nghiệp tập trung Tịnh Phong, Quảng Phú, Phổ Phong và 16 cụm công nghiệp làng nghề trên tổng diện tích 47.381ha. Quảng Ngãi tiếp tục rà soát, điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế- xã hội các huyện, thành phố; quy hoạch ngành, đô thị. Trong đó chú trọng phát triển công nghiệp là nhiệm vụ đột phá, hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút đầu tư để phát triển hiệu quả KKT Dung Quất, các KCN, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Do đó, nếu không thực hiện tốt công tác phòng cháy và chữa cháy sẽ dẫn đến thiệt hại về tài sản, gây tác động xấu đến sự phát triển kinh tế của tỉnh nói riêng và của cả nước nói chung. Tuy nhiên, thực tiễn hiện nay cho thấy tình trạng vi phạm hành chính (VPHC) trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi vẫn xảy ra tương đối phổ biến, công tác xử lý vi phạm về PCCC cũng chưa triệt để, có nhiều vụ vi phạm không được phát hiện kịp thời hoặc được phát hiện nhưng xử lý chưa thỏa đáng. Nguyên nhân một phần là do chất lượng cán bộ thực hiện hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC chưa cao; hoạt động thanh tra xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC chưa đầy đủ; chưa có nhiều mối quan hệ phối hợp hiệu quả giữa lực lượng Cảnh sát PCCC với các đơn vị khác trong việc xử phạt vi hành chính trong lĩnh vực PCCC; cán bộ làm công tác xử lý còn thiếu kiên quyết, chưa triệt để; các văn bản quy phạm pháp luật về xử lý vi phạm hành chính còn nhiều bất cập như: có những quy định chưa rõ ràng, cụ thể dẫn tới việc áp dụng chưa thống nhất; quy 1
định về thẩm quyền, các biện pháp xử lý vi phạm hành chính, mức phạt trong một số hành vi vi phạm còn chưa hợp lý… Xuất phát từ thực tiễn đời sống, nhằm giúp cho hoạt động quản lý nhà nước về PCCC thu được hiệu quả cao nhất, qua đó nâng cao hơn nữa ý thức trách nhiệm về an toàn PCCC cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, hạn chế vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy. Việc chọn đề tài: “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi” làm đề tài Luận văn tốt nghiệp là rất cần thiết, nó vừa có ý nghĩa lý luận và vừa có ý nghĩa thực tiễn cấp bách trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn - Với vấn đề xử lý vi phạm hành chính, có một số đề tài nghiên cứu chuyên sâu như: + Lê Thị Thu Lan (2012), Vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội ở Việt Nam hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội. + Thiều Thị Thúy Ngân (2013), Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa - qua thực tiễn thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. - Với lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy có một số đề tài nghiên cứu chuyên sâu như: + Mai Phương Lan (2013), Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. + Nguyễn Đức Thắng (2013), Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu lực công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy của lực lượng cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học PCCC, Hà Nội. 2
+ Nguyễn Thế Toàn (2015), Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy- qua thực tiễn thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Quốc gia, Hà Nội. - Đề tài nghiên cứu hiện tại đang ở trạng thái mới bắt đầu, tiếp cận về công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn hiện nay. Trong những tài liệu có đề cập đến nội dung xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy nhưng ở dạng nêu vấn đề hay công tác xử lý vi phạm hành chính của lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ nói chung mà chưa nghiên cứu sâu về lý luận, thực trạng xử lý vi phạm hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, đặc biệt từ khi chuyển đổi mô hình thành lập Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy tỉnh Quảng Ngãi và từ khi có Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy. 3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích: Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ những vấn đề liên quan đến lý luận, cơ sở pháp lý và thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC ở tỉnh Quảng Ngãi, từ đó đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. 3.2. Nhiệm vụ: - Luận văn tìm hiểu những vấn đề lý luận cơ bản về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy; - Đánh giá thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi gồm: + Thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và nguyên nhân của thực trạng đó; + Thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và nguyên nhân của thực trạng đó. 3
- Đánh giá tổng quát các yếu tố tác động đến việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. - Nêu ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi của lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy. - Phạm vi nghiên cứu: hoạt động xử lý vi phạm hành chính của lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy tỉnh Quảng Ngãi, thời gian từ năm 2012 đến năm 2016. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về nhà nước và pháp luật; các quan điểm, chủ trương của Đảng và nhà nước, của tỉnh về nâng cao hiệu lực QLNN về công tác PCCC. - Các phương pháp khác: Phương pháp nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp; phương pháp lịch sử - logic; phương pháp thống kê, so sánh; phương pháp chuyên gia 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Bổ sung, hoàn thiện lý luận về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy; - Đánh giá, làm rõ thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi; những kết quả đạt được, tồn tại và nguyên nhân. Từ đó, đưa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. 7. Kết cấu của luận văn 4
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp luật về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Chương 2: Thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VÀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC PHÒNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY 1.1. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy 1.1.1. Khái niệm của vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính. 1.1.2. Đặc điểm của vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy - Vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là hành vi trái với các quy định pháp luật về PCCC - Vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là hành vi có lỗi của chủ thể - Vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy xâm phạm trật tự quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy - Tính chịu xử phạt hành chính 1.1.3. Các yếu tố cấu thành vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Mặt khách quan của vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC là những biểu hiện ra bên ngoài của vi phạm hành chính bao gồm: hành vi trái pháp luật PCCC, hậu quả, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật PCCC với hậu quả mà nó gây ra cho xã hội và các dấu hiệu khác như công cụ, phương tiện, thời gian, địa điểm vi phạm. 6
Mặt chủ quan của vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC là những biểu hiện tâm lý bên trong của chủ thể vi phạm. Bao gồm: - Lỗi của chủ thể vi phạm: - Động cơ vi phạm: - Mục đích vi phạm: 1.1.4. Phân loại hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy 1.1.5. So sánh vi phạm hành chính và tội phạm trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy 1.5.1.1. Giống nhau 1.5.1.2. Khác nhau 1.2. Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy 1.2.1. Khái niệm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là hoạt động cưỡng chế mang tính quyền lực nhà nước nhằm áp dụng các chế tài hành chính, do các chủ thể được Nhà nước giao quyền, thực hiện đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy theo trình tự thủ tục do pháp luật quy định. 1.2.2. Đặc điểm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy - Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là hoạt động áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm an toàn; - Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là hoạt động cưỡng chế mang tính quyền lực nhà nước; - Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy nhằm truy cứu trách nhiệm của chủ thể vi phạm hành chính; 7
- Đối tượng tác động của xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là cá nhận, tổ chức, hộ gia đình hoặc phương tiện giao thông cơ giới có hành vi vi phạm hành chính liên quan đến quy định về phòng cháy và chữa cháy; - Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy được tiến hành bằng hình thức cụ thể khác nhau tùy thuộc vào tính chất, mức độn guy hiểm của hành vi vi phạm. 1.2.3. Các nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Thứ nhất: Nguyên tắc nhanh chóng, kịp thời; Thứ hai: Nguyên tắc phân định thẩm quyền; Thứ ba: Nguyên tắc công minh; Thứ tư: Chỉ xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC khi có hành vi vi phạm hành chính do pháp luật quy định; Thứ năm: Một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC chỉ bị xử phạt một lần; Thứ sáu: Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. 1.2.4. Ý nghĩa của xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là biện pháp thực hiện quyền lực nhà nước đối với các tổ chức và cá nhân vi phạm quy định về phòng cháy và chữa cháy. Mục đích chính của việc xử lý vi phạm là nhằm đảm bảo cho việc chấp hành các quy định của Nhà nước về phòng cháy và chữa cháy nghiêm chỉnh; giáo dục, phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm và nâng cao ý thực tự chấp hành các quy định về phòng cháy và chữa cháy. 1.2.5. Thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Căn cứ Điều 38, 39 và Điều 52 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012; Khoản 2 Điều 70 Nghị định số 8
167/2013/NĐ-CP quy định về Nguyên tắc xác định và phân định thẩm quyền xử phạt thì: “Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các lực lượng Công an nhân dân thực hiện theo Điều 39 Luật Xử lý vi phạm hành chính và Điều 66 Nghị định này theo chức năng, nhiệm vụ thuộc lĩnh vực, địa bàn mình quản lý”. Theo đó, các chủ thể có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC là: Chủ tịch UBND các cấp; Công an nhân dân và một số cơ quan thực thi pháp luật khác theo quy định của pháp luật như: Bộ đội biên phòng, Kiểm lâm, Cảnh sát biển,... 1.2.6. Hình thức xử lý vi phạm hành chính và biện pháp khắc phục hậu quả trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy Theo Nghị định số 167/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC thì hình thức xử phạt vi phạm hành chính bao gồm: hình thức xử phạt chính và hình thức xử phạt bổ sung. Đối với mỗi vi phạm hành chính, cá nhân, tổ chức vi phạm bị áp dụng một hình thức xử phạt chính; đi kèm với hình thức xử phạt chính có thể là một hoặc một số hình thức xử phạt bổ sung. Hình thức xử phạt chính bao gồm 2 hình thức: Cảnh cáo và Phạt tiền Tại Khoản 2 Điều 3 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP quy định cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều hình thức xử phạt bổ sung là: Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính; Trục xuất. 1.2.7. Thủ tục xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy 1.2.7.1. Thủ tục xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trong trường hợp không lập biên bản 1.2.7.2. Thủ tục xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trong trường hợp có lập biên bản 9
Tiểu kết Chương 1 Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy là nhằm đảm bảo an toàn PCCC và hoạt động quản lý nhà nước đúng mục đích, đúng nội dung, là biện pháp đảm bảo công tác quản lý nhà nước vê PCCC đạt hệu quả cao; là công cụ để bảo vệ và tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, giữ vững trật tự kỷ luật nhà nước, đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân về PCCC. Để giải quyết vấn đề này, Chương 1 đã hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản và cơ sở pháp luật về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC như khái niệm, đặc điểm, các yếu tố cấu thành vi phạm hành chính; khái niệm, ý nghĩa h, thẩm quyền, thủ tục, hình thức xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC. Những nội dung trên là cơ sở lý luận và pháp luật quan trọng cho hoạt động xử lý VPHC trong lĩnh vực PCCC trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi được trình bày tại Chương 2. 10
Chương 2: THỰC TRẠNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC PHÒNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NGÃI 2.1. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi 2.1.1. Vị trí địa lý, tình hình kinh tế, xã hội có liên quan Là tỉnh nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, lượng bức xạ nhiệt tổng cộng phổ biến từ 130-150Kcal/cm2/năm, những tháng mùa hè có đồng bằng ven biển nhiệt độ từ 28,4-29,5 độ C, những ngày gió mùa Tây Nam mạnh nhiệt độ có thể lên đến 40 độ C, điều kiện thời tiết quanh năm khắc nghiệt, nắng nóng và hanh khô kéo dài. Quảng Ngãi nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm duyên hải miền Trung, là địa phương năng động với chủ trương tạo ra môi trường đầu tư tốt. Hiện tại tỉnh đã có quy hoạch phát triển công nghiệp đến năm 2020 với các ngành nghề mũi nhọn là lọc hóa dầu, hóa chất; cơ khí, chế tạo và luyện kim; chế biến nông sản thực phẩm và đồ uống; khai thác và chế biến khoáng sản; sản xuất vật liệu xây dựng; chế biến gỗ giấy, công nghiệp may-da giày…tại các Khu kinh tế và các Khu công nghiệp. Đặc biệt, Nhà máy lọc dầu Dung Quất là nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam, là địa bàn trọng điểm về đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy. Cùng với phát triển công nghiệp, Quảng Ngãi đang mở rộng đô thị gắn kết với các vùng phụ cận; các khu đô thị cũ được cải tạo, chỉnh trang; các khu đô thị mới được xây dựng hiện đại, văn minh, nhất là mở rộng không gian đô thị của thành phố Quảng Ngãi Trong những năm qua, cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành, các cấp trong tỉnh đã tăng cường chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác phòng cháy, chữa cháy. Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND Tỉnh, Bộ Công an, lực lượng Cảnh sát PCCC tỉnh luôn bám sát mục 11
tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm , phát huy vai trò là lực lượng nòng cốt, xung kích trong thực hiện nhiệm vụ PCCC. 2.1.2. Tình hình cháy, nổ trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2012 đến năm 2016 - Tình hình cháy, nổ và thiệt hại do cháy, nổ gây ra: Qua kết quả khảo sát và số liệu thống kê của Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH (từ năm 2012 đến tháng 6/2015) và của Cảnh sát PCCC tỉnh Quảng Ngãi (từ tháng 7/2015 đến năm 2016); trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi xảy ra 253 vụ cháy, nổ làm chết 11 người, bị thương 12 người, gây thiệt hại ước tính khoảng hơn 249,217 tỷ đồng và 95.6 ha rừng trồng. Trung bình mỗi năm trên địa bàn tỉnh xảy ra 50,06 vụ cháy và có chiều hướng tăng cao chủ yếu tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, cơ sở gia công chế biến gỗ, cơ sở sản xuất có sử dụng hóa chất lỏng, nguyên liệu dễ cháy, cháy rừng, cháy mía. 2.2. Khái quát vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi 2.2.1. Tình hình vi phạm dẫn đến cháy, nổ trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi Qua thống kê, trong 05 năm từ năm 2012 đến năm 2016 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đã xảy ra 253 vụ cháy, nổ làm chết 11 người, bị thương 12 người, gây thiệt hại ước tính khoảng hơn 249,217 tỷ đồng và 95.6 ha rừng trồng. Qua các đợt kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kỳ, kiểm tra chuyên đề lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy tỉnh Quảng Ngãi đã phát hiện nhiều thiếu sót, hành vi vi phạm hành chính về PCCC như: - Ở các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ thường gặp các vi phạm như quản lý, bảo quản, sử dụng các chất, hàng nguy hiểm về cháy, nổ; hàng hóa, nguyên vật liệu thành phẩm sắp xếp không đúng quy định, không phân loại tính chất nguy hiểm; chưa thực hiện quy định kiểm tra PCCC định kỳ và bổ sung phương án PCCC; một số thiết bị không đảm bảo kỹ thuật. Có cơ sở vệ sinh công nghiệp chưa 12
đảm bảo, còn để tồn chứa nhiều cây khô trong khu vực bồn chứa và ống xuất nhập. Một số doanh nghiệp, cơ quan thường xảy ra vi phạm như không xây dựng phương án chữa cháy hoặc có xây dựng phương án chữa cháy tại cơ sở nhưng chỉ mang tính chất đối phó, đại khái, không đảm bảo theo quy định về an toàn PCCC; lực lượng PCCC cơ sở chưa được huấn luyện nghiệp vụ PCCC, thực hiện không đầy đủ các yêu cầu về phòng cháy và chữa cháy đã được cơ quan có thẩm quyền yêu cầu về văn bản… - Ở khu vực các chợ, trung tâm thương mại được xây dựng trước đây không đảm bảo các yêu cầu về PCCC; tình trạng xuống cấp về cơ sở vật chất và trang thiết bị PCCC do nhiều chợ đã hoạt động từ 15 đến 20 năm, trải qua nhiều lần cải tạo, mở rộng, không được quy hoạch tổng thể nên hệ thống phòng cháy chữa cháy còn thiếu đồng bộ; không trang bị phương tiện chữa cháy thông dụng cho công trình theo quy định. - Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi chưa có nhiều công trình tòa nhà cao tầng lớn (khoảng 20 tầng trở lên), tuy nhiên khi xây dựng các công trình như khách sạn, nhà hàng trên địa bàn tỉnh, một số chủ đầu tư chưa tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn PCCC. - Ở các địa bàn khu dân cư: Tại các khu dân cư, hệ thống điện còn chắp vá, người dân tự ý “câu điện” ngoài đường dây lắp đặt để sử dụng, bố trí nơi đun nấu, thờ cúng không đảm bảo an toàn về PCCC theo quy định; mang diêm, bật lửa, điện thoại di động, các thiết bị điện tử hoặc các thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt vào những nơi có quy định cấm; hàn, cắt kim loại mà không có biện pháp đảm bảo an toàn về PCCC theo quy định…Các khu tập thể, khu dân cư được xây dựng trước khi Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001 có hiệu lực phần lớn đều không đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC. - Ý thức của người dân trong việc bảo đảm an toàn PCCC chưa cao. 13
2.2.2. Đánh giá chung về thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi Theo đánh giá của Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy tỉnh Quảng Ngãi, hầu hết nguyên nhân các vụ cháy đều do sự bất cẩn hay ý thức chủ quan và đơn giản của người dân trong sinh hoạt hằng ngày, một số nguyên nhân khách quan khác do chập điện... Đặc biệt, nhận thức, ý thức, trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở, người dân trong công tác PCCC còn nhiều hạn chế như không thường xuyên tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn các biện pháp PCCC, không thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở, đôn đốc việc đảm bảo an toàn PCCC dẫn đến chưa thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về công tác PCCC. Tình trạng vi phạm quy định về PCCC còn xảy ra phổ biến, cá biệt có những trường hợp cố tình vi phạm mặc dù đã bị xử phạt hoặc bị đình chỉ hoạt động. Công tác quản lý, chỉ đạo và thực hiện các quy định về PCCC vẫn còn nhiều hạn chế. 2.3. Khái quát tình hình xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. 2.3.1. Kết quả xử lý vi phạm hành chính Trong giai đoạn 05 năm từ năm 2012 đến năm 2016 , lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy tỉnh Quảng Ngãi đã tiến hành xử lý 59 trường hợp vi phạm các quy định trong lĩnh vực PCCC, phạt tiền hơn 407 triệu đồng. Qua các kết quả tổng kết trên của lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy, có thể thấy công tác kiểm tra an toàn về PCCC trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi được tăng cường song song với tình hình phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Bên cạnh các hình thức xử phạt được áp dụng chính là phạt tiền, cảnh cáo thì tùy theo từng trường hợp vi phạm (tùy thuộc vào mức độ, tính chất hành vi vi phạm), cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về PCCC trên địa bàn tỉnh cũng đã xử lý các vụ việc vi phạm với nhiều hình thức khác như tước quyền sử dụng giấy phép; tịch thu tang vật, 14
phương tiện vi phạm hành chính dưới hình thức xử phạt chính hoặc bổ sung. Khi tiến hành thủ tục xử phạt một số vụ vi phạm liên quan đến cháy nổ…, xét thấy hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm, người có thẩm quyền xử phạt đã chuyển ngay hồ sơ vụ vi phạm cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự để xử lý. Lực lượng xử phạt chủ yếu là chiến sĩ công an nhân dân, Giám đốc Công an tỉnh (giai đoạn trước khi Cảnh sát PCCC tỉnh được thành lập), Trưởng các Phòng Cảnh sát PCCC khu vực thuộc Cảnh sát PCCC tỉnh chiếm khoảng hơn 70%, rất ít các vụ xử phạt thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND các cấp. 2.3.2. Khó khăn, vướng mắc về các quy định của pháp luật Về thời hạn ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính: theo quy định tại Điều 66 Luật XLVPHC không đảm bảo thời gian. Điều 47 Nghị định 167/2013/NĐ-CP về vi phạm quy định về phòng, chống cháy, nổ tại hộ gia đình trong thực tế, việc xử lý hành vi vi phạm để xảy ra cháy, nổ mà chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại dưới 25.000.000 đồng đến trên 50.000.000 đồng cũng còn nhiều bất cập. Vấn đề thi hành quyết định xử phạt hành chính và cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về PCCC trên thực tế xảy ra nhiều trường hợp các chủ cơ sở kinh doanh không chấp hành do nhiều nguyên nhân. Bên cạnh đó, việc tổ chức thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy còn gặp nhiều khó khăn, chi phí phục vụ cho công tác cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt lớn hơn nhiều lần so với mức tiền phạt. Khoản 1 Điều 33 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP về vi phạm quy định về phòng cháy và chữa cháy trong sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt trên thực tế, tại cây xăng nhiều người dân vẫn vô tư “alo” tại cây xăng, trong khi đó lực lượng chức năng thì “quá mỏng” không thể túc trực để xử phạt, mà muốn xử phạt thì cũng không dễ [23]. 15
Nghị định số 130/2006/NĐ-CP ngày 08/11/2006 của Chính phủ quy định chế độ bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc trong đó quy định rõ trách nhiệm và quyền hạn của các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện chế độ bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc; quy định mức phí và lệ phí mà các tổ chức mua và bán bảo hiểm cháy, nổ phải có nghĩa vụ thực hiện. Một số hành vi vi phạm pháp luật về PCCC nhưng chưa được quy định rõ trong các Nghị định về xử phạt hành chính dẫn đến việc áp dụng trong công tác xử phạt hết sức khó khăn, không hiệu quả, mất nhiều thời gian để xác minh, giải thích cho đối tượng vi phạm. Riêng quy định: “Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi không lắp gương trong cầu thang thoát nạn” trên thực tế, Cảnh sát PCCC tỉnh không áp dụng quy định này để xử phạt. 2.4. Đánh giá thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. 2.4.1. Ưu điểm trong việc xử lý vi phạm hành chính Đảng ủy, chính quyền địa phương các cấp đã kịp thời ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền, các sở, ban, ngành thực hiện công tác PCCC trên địa bàn tỉnh đặc biệt là các văn bản chỉ đạo, chấn chỉnh, định hướng cho việc xử lý vi phạm hành chính về PCCC; sự quan tâm đó thể hiện sự nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy; đăc biệt là công tác phòng ngừa, đầu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi các hành vi VPHC trong lĩnh vực PCCC. Cảnh sát PCCC tỉnh đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo rất lớn của Bộ Công an, của Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, của Tỉnh ủy, của UBND tỉnh cũng như sự phối hợp của các cơ quan, đơn vị, cơ sở, đặc biệt là sự đồng tình ủng hộ và giúp đỡ của các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh; lực lượng Cảnh sát PCCC tỉnh ngày càng được củng cố về lực lượng, phương tiện, thể hiện được vai trò chủ động, 16
lực lượng nòng cốt, xung kích trong công tác quản lý nhà nước về PCCC. Nhằm nâng cao nhận thức của các chủ cơ sở, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh; trong những năm qua, hoạt động XPVPHC được đẩy mạnh và kiên quyết hơn, đặc biệt xử lý nghiêm các trường hợp công trình xây dựng thuộc thẩm duyệt thiết kế về PCCC nhưng chưa có giấy chứng nhận thẩm duyệt, hoặc xử phạt đối với các chủ cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, quán bar, kinh doanh các chất nguy hiểm về cháy, nổ; song song với công tác hướng dẫn cơ sở bảo đảm an toàn về PCCC được tăng cường, tạo được sự chuyển biến trong nhận thức tự giác chấp hành các quy định pháp luật về PCCC, tự nguyện chấp hành nộp phạt khi bị xử phạt vi phạm và không để tái vi phạm nhiều lần. Cảnh sát PCCC tỉnh cũng không ngừng tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy bằng nhiều nội dung, hình thức phong phú, đa dạng . Nhìn chung, các hành vi vi phạm hành chính về PCCC được xử phạt kịp thời, đúng lúc nhằm hạn chế các nguyên nhân dẫn đến cháy, nổ; giảm thiểu tối đa các hậu quả, thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản có thể xảy ra. 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân trong việc xử lý vi phạm hành chính Qua thống kê xử phạt hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trong đầu tư xây dựng, hành vi tổ chức thi công, xây dựng công trình thuộc diện phải thẩm duyệt về PCCC khi chưa có giấy chứng nhận thẩm duyệt về PCCC diễn ra phổ biến. Một số đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh chưa quan tâm thường xuyên, đúng mức đến công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy, chưa cụ thể hóa nhiệm vụ này trong nội dung hoạt động của đơn vị nên chưa phân rõ trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy. 17
Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về xử lý vi phạm hành chính về PCCC chưa tạo được sự tác động mạnh mẽ đến việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về phòng cháy và chữa cháy của nhân dân. Sự phối hợp trong việc thông báo vi phạm giữa các ngành, các cấp chưa thật sự hiệu quả. Tình hình các đối tượng vi phạm pháp luật về PCCC ngày càng tăng; tuy nhiên biên chế lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy mỏng, vừa thiếu về số lượng và không đáp ứng được quy định. Việc xử lý, cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt chưa thật sự triệt để, còn dấu hiệu bỏ sót vi phạm đặc biệt là các hành vi vi phạm để xảy ra cháy, biên bản vi phạm chưa ghi đầy đủ nội dung theo quy định… đặc biệt xử phạt đối với các hành vi xảy ra cháy còn ít. Một số đối tượng sau khi bị xử lý vi phạm hành chính không có khả năng nộp phạt do hoàn cảnh khó khăn. Một số quy định của pháp luật về PCCC còn bất cập, chưa đầy đủ và chưa phù hợp với thực tiễn; các văn bản hướng dẫn thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PCCC chậm được ban hành, gây khó khăn trong việc thực hiện. cụ thể, rõ ràng. Điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh còn khó khăn, ngân sách hạn hẹp nên việc đầu tư kinh phí cho hoạt động PCCC còn hạn chế; phương tiện, thiết bị phục vụ cho công tác kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính về PCCC ở nhiều địa phương, nhiều ngành vừa thiếu vừa lạc hậu, chưa đáp ứng yêu cầu PCCC trên địa bàn. Nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận nhân dân, cán bộ, công chức, viên chức còn hạn chế, thiếu tính tự giác, có biểu hiện chủ quan, lơ là đối với công tác PCCC. Lãnh đạo một số địa phương, cơ quan, đơn vị cơ sở, chủ rừng chưa quan tâm đúng mức đến công tác PCCC. Sự phối hợp giữa các ngành quản lý chức năng trong việc chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra an toàn PCCC còn thiếu chặt chẽ. 18