Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - từ thực tiễn tỉnh Phú Yên

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

93
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được kết cấu gồm 3 chương được trình bày như sau: Những vấn đề lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên hiện nay; Phương hướng và giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ từ thực tiễn tỉnh Phú Yên

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - từ thực tiễn tỉnh Phú Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../ ............... ......../ ........ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BÙI NGỌC TUẤN XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TỪ THỰC TIỄN TỈNH PHÚ YÊN Chuyên ngành: Luật Hiến pháp – Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. LƢƠNG THANH CƢỜNG Phản biện 1: .................................................................. . ....................................................................................... Phản biện 2: .................................................................. . ....................................................................................... Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số:… - Đường…………… - Quận……………… - TP……………… Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Những năm qua, cùng với việc đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ nhằm tạo tiền đề, động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng tiến trình hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế, góp phần đảm bảo quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, Việt Nam cũng không ngừng hoàn thiện pháp luật về giao thông đường bộ, trong đó có nội dung quan trọng là xử phạt vi phạm hành chính. Dưới góc độ luật học, xử phạt vi phạm hành chính là một chế định quan trọng của hệ thống pháp luật mỗi quốc gia, để điều chỉnh hoạt động xử phạt các vi phạm hành chính. Dưới góc độ quản lý, xử phạt vi phạm hành chính là một hoạt động để thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước. Trong những năm qua, hai hệ thống quy phạm này đã ngày càng được hoàn thiện, tiêu biểu là sự ra đời của Luật xử phạt vi phạm hành chính năm 2012 (tiền thân là Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính năm 2002, sửa đổi bổ sung năm các năm 2007, 2008), Luật Giao thông đường bộ năm 2008 (thay thế Luật này được ban hành năm 2001), cùng với chúng là sự ra đời các văn bản hướng dẫn thi hành của khối các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền. Điều này đã tạo nên những chuyển biến tích cực trong đời sống xã hội: Tổ chức giao thông đã có những chuyển biến rõ rệt; ý thức chấp hành luật giao thông đường bộ được nâng lên, trật tự lòng đường, vỉa hè thông thoáng hơn, hạn chế ùn tắc giao thông; công tác quản lý của Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ được tăng cường, trang bị các phương tiện kỹ thuật thuận lợi cho sự chỉ huy thống nhất và nhanh chóng ở các đô thị. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đã được quan tâm, đa dạng hóa với nhiều hình thức, nội dung 1
phong phú, thiết thực. Công tác tuần tra kiểm soát, xử phạt vi phạm có tác dụng răn đe, phòng ngừa tội phạm. Tuy nhiên, trong những năm qua, tình hình vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ ở nước ta diễn biến rất phức tạp, vi phạm hành chính về TTATGT đường bộ còn mang tính phổ biến. Ở bình diện địa phương, tình trạng vi phạm hành chính trong giao thông đường bộ cũng diễn ra phổ biến và đa dạng, trong đó có tỉnh Phú Yên. Tỉnh Phú Yên có hệ thống giao thông khá đa dạng. Hệ thống giao thông đường bộ trọng yếu trên địa bàn tỉnh gồm có: Quốc lộ 1A nối với Bình Định và Khánh Hòa; Quốc lộ 25 nối với Gia Lai; Quốc lộ 1D nối Thị xã Sông Cầu với thành phố Quy Nhơn; Quốc lộ 29 nối huyện Đông Hòa (từ Vũng Rô) với thị xã Buôn Hồ Đăk Lăk; Tỉnh lộ 641 từ Thị trấn Chí Thạnh chạy dọc theo đường sắt Bắc-Nam qua Thị trấn La Hai rồi gặp lại QL1A tại Thị trấn Diêu Trì (Bình Định); Đường Phước Tân-Bãi Ngà chạy từ khu công nghiệp Hòa Hiệp đến cảng Vũng Rô. Những tuyến quốc lộ này là mạch máu trung gian quan trọng của vùng. Chính vì thế, tình hình vi phạm và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ của tỉnh là một vấn đề quan trọng. Làm tốt được hoạt động này, có nghĩa là huyết mạch giao thông của tỉnh Phú Yên sẽ được thông suốt, góp phần lớn vào mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của Phú Yên nói riêng và của kinh tế miền Nam Trung Bộ nói chung. Trên địa bàn tỉnh Phú Yên hiện nay, tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ còn diễn biến phức tạp và liên tục có xu hướng tăng lên. Tại Phú Yên, trong quý I/2017, toàn tỉnh xảy ra 61 vụ TNGT, làm chết 41 người, bị thương 43 người, thiệt hại tài sản 0,73 tỉ đồng; giảm 2 mặt về số vụ và số người bị thương so cùng kỳ. Đến nay, lực lượng Cảnh sát giao thông và Thanh 2
tra giao thông vận tải toàn tỉnh đã lập biên bản 220.706 vụ vi phạm, phạt tiền khoảng 4,6 tỉ đồng, tạm giữ 25 ô tô và2.325 mô tô, tước 707 giấy phép lái xe [57]. Có nhiều nguyên nhân được đề cập, trong đó có ý kiến cho rằng do cơ sở hạ tầng giao thông chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiều nơi còn xuống cấp nghiêm trọng trong khi lượng phương tiện giao thông đặc biệt là phương tiện giao thông cá nhân (chủ yếu là ô tô và xe máy) không ngừng tăng lên; hệ thống pháp luật giao thông đường bộ và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ còn nhiều hạn chế, chưa nghiêm khắc và mang tính răn đe, giáo dục cao; năng lực và đạo đức nghề nghiệp của một bộ phận đội ngũ cảnh sát giao thông chưa cao; ý thức tham gia giao thông của người dân còn kém… Hiện thực này đã thôi thúc tôi mong muốn tìm hiểu một cách khoa học và có hệ thống về vấn đề xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên. Đây là một vấn đề chưa từng được nghiên cứu đối với trường hợp Phú Yên. Vì tất cả những lý do trên, tác giả quyết định chọn đề tài: “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - từ thực tiễn tỉnh Phú Yên” làm đề tài luận văn tốt nghiệp hệ cao học chuyên ngành Luật Hiến pháp - Hành chính của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề xử phạt vi phạm hành chính nói chung, trong lĩnh vực giao thông đường bộ nói riêng luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và giới nghiên cứu khoa học. Một số công trình khoa học tiêu biểu có thể kể đến là: - Viện Khoa học pháp lý – Bộ Tư pháp (1980), Xử phạt vi phạm hành chính, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ (mã số 85 98 008), Hà Nội; 3
Đề tài lần đầu tiên đề cập đến một cách toàn diện về việc xây dựng một hệ thống khoa học của việc xử phạt vi phạm hành chính. Từ đó, đề tài làm nền tảng pháp lý nghiên cứu áp dụng cho việc xử phạt vi phạm hành chính trên nhiều lĩnh vực khác nhau trong đó có cả lĩnh vực giao thông đường bộ. - TS. Vũ Thư (1996), Chế tài hành chính – Lý luận và thực tiễn, Chuyên đề hội thảo khoa học về giao thông, Hà Nội; Tác giả đã đề cập sâu về nội dung chế tài hành chính cả trên phương diện lý luận và thực tiễn. Công trình nghiên cứu đã làm tài liệu tham khảo hiệu quả cho nhiều tác giả của các trường Đại học trong cả nước khi hoàn thành giáo trình Luật Hành chính như Học viện Hành chính quốc gia, Đại học Luật Hà Nội… Nhiều đề tài luận văn liên quan đến đề tài, có thể kể đến: - Nguyễn Văn Đô (2007), Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở Việt Nam hiện nay, Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia, Hà Nội; Luận văn của tác giả Nguyễn Văn Đô đề cập đến vấn đề xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên phạm vi toàn quốc khá toàn diện với lý luận sâu và đặc biệt là bảng số liệu phong phú về nhiều nội dung đã khái quát được khá rõ về hoạt động về đề tài nghiên cứu. Nhưng, nhìn chung thì Luận văn của tác giả lại khá giống với một bản báo cáo của ngành Công an về hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB trên phạm vi toàn quốc vì tác giả không có sự đánh giá trên phương diện của người nghiên cứu vấn đề về những tồn tại của hoạt động trên. - Phạm Trung Hòa (2008), xử phạt vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ của cảnh sát giao thông ở Việt Nam, 4
Luận văn Hành chính công, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; Mặc dù chỉ có độ dài 88 trang song Luận văn của tác giả Phạm Trung Hòa đã đề cập toàn diện về vấn đề xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB của Cảnh sát giao thông ở Việt Nam. Là luận văn mang tính chuyên ngành sâu sắc, tác giả đã có lý luận sâu sắc, thực tế rõ ràng và cả những giải pháp toàn diện cho hoạt động mà đề tài đề cập đến. - Trần Sơn Hà (2011), cải cách thủ tục hành chính trong xử phạt vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở Việt Nam đến năm 2020, Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia, Hà Nội. Đề cập đến nội dung khá mới mẻ và mang tính định hướng cho tương lai về cải cách thủ tục hành chính trong xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB đến năm 2020 nhưng tác giả Trần Sơn Hà đã có một công trình nghiên cứu thành công và được Hội đồng khoa học đánh giá cao. Vấn đề còn lại là làm thế nào để những định hướng mà luận văn nêu ra sớm được áp dụng trong thực tế ở Việt Nam hiện nay. Qua khảo sát thấy được, các công trình nghiên cứu đã giải quyết được những vấn đề lý luận cơ bản về xử phạt vi phạm hành chính như: khái niệm, đặc điểm của trách nhiệm hành chính, các yếu tố của vi phạm hành chính, nội dung pháp luật điều chỉnh công tác xử phạt vi phạm hành chính về giao thông đường bộ,... Tuy nhiên, việc thực hiện pháp luật xử phạt, xử phạt vi phạm hành chính về giao thông đường bộ là hoạt động mang tính đặc thù không giống nhau ở mỗi địa phương, do vậy, trong bối cảnh thiếu vắng những công trình nghiên cứu về thực tiễn áp dụng pháp luật xử phạt vi phạm hành chính giao thông đường bộ ở Phú Yên, việc tác giả lựa chọn đề tài 5
trên là cần thiết và không bị trùng lặp với các công trình khác đã được công bố. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn Mục đích nghiên cứu của luận văn là làm rõ quy định pháp luật và tình hình thực hiện quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên, từ đó đề xuất các quan điểm, giải pháp hoàn thiện quy định và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính về giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Để hoàn thành được mục đích đặt ra, luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu sau đây: Một là, hệ thống hóa những vấn đề lý luận và pháp lý về vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự, giao thông đường bộ; Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng tình hình vi phạm hành chính và hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Phú Yên trong thời gian qua. Từ đó, rút ra được những ưu điểm và hạn chế của công tác này. Ba là, trên cơ sở quán triệt các quan điểm có tính chất chỉ đạo, đề xuất một số giải pháp góp phần làm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở Phú Yên trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Quy phạm pháp luật hiện hành về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; công tác thực hiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên của cơ quan có thẩm quyền. 6
4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về thời gian: Từ năm 2012 đến tháng 2/2017. - Về không gian: tỉnh Phú Yên. - Về đối tượng: Chủ yếu khảo sát công tác xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng cảnh sát giao thông Công an tỉnh Phú Yên. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu dựa trên nền tảng phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lê nin. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp so sánh, khái quát hóa, hệ thống hóa…để nghiên cứu các vấn đề lý luận: khái niệm, mục tiêu, chủ thể, đối tượng, nội dung, phương pháp và hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ để thu thập các thông tin, số liệu thực tế phục vụ cho việc phân tích, đánh giá thực trạng, nguyên nhân của vấn đề nghiên cứu và luận chứng tính khả thi của các giải pháp mà luận văn đưa ra. 6. Ý nghĩa của luận văn - Luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý luận và pháp lý về xử phạt, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. - Luận văn là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà quản lý hữu quan ở tỉnh; là tài liệu tham khảo cho công tác bồi dưỡng, giáo dục pháp luật về xử phạt, xử phạt vi phạm hành chính nói chung, trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở một địa phương nói riêng. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn được kết cấu gồm 03 chương: 7
Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; Chương 2: Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên hiện nay; Chương 3: Phương hướng và giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ từ thực tiễn tỉnh Phú Yên. 8
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ 1.1. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính Dưới góc độ lý luận về pháp luật, vi phạm pháp luật được cấu thành bởi các mặt khách quan, chủ quan, khách thể và chủ thể của nó. Tổng hợp các yếu tố đó ta có thể hiểu vi phạm pháp luật là hành vi nguy hiểm cho xã hội do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. 1.1.2. Khái niệm và đặc điểm của vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Từ góc độ lý luận, có thể thấy đã từng có một định nghĩa pháp lý về vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB. Khoản 2 Điều 1 Nghị định số 34/2010/NĐ–CP ngày 02 tháng 4 năm 2010 của Chính Phủ về việc quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ quy định: “Vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ là những hành vi của cá nhân, tổ chức vi phạm quy định của pháp luật trong lĩnh vực giao thông đường bộ một cách cố ý hoặc vô ý mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính…”. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ có đặc điểm của vi phạm hành chính nói chung, song bên cạnh đó nó cũng có những đặc điểm riêng sau đây: - Khách thể của vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ là những quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực 9
giao thông đường bộ được bảo vệ bởi các quy phạm pháp luật hành chính. - Đặc trưng của cấu thành vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ thường là sử dụng kết cấu trực tiếp. - Tính chất và mức độ hậu quả của vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ phụ thuộc chủ yếu vào những thiệt hại thực tế và hành vi đó gây ra hoặc có thể gây ra cho tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác và của chính chủ thể vi phạm. - Giao thông đường bộ được tạo thành bởi nhiều thành phần, dẫn đến hoạt động bảo vệ trật tự an toàn giao thông đường bộ được pháp luật quy định khá đa dạng và phong phú. 1.1.3. Phân loại vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Chương II – Nghị định số 46/2016/NĐ-CP quy định 06 nhóm hành vi bị coi là vi phạm hành chính (Mục 1 đến Mục 6), bao gồm: - Các hành vi vi phạm quy tắc giao thông đường bộ; - Các hành vi vi phạm quy định về kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ; - Các hành vi vi phạm quy định về phương tiện tham gia giao thông đường bộ; - Các hành vi vi phạm quy định về người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ; - Các hành vi vi phạm quy định về vận tải đường bộ; - Các hành vi vi phạm khác liên quan đến giao thông đường bộ. 10
1.2. Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Chúng ta có thể rút ra khái niệm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ như sau: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ là người có thẩm quyền áp dụng những chế tài pháp luật hành chính đối với chủ thể vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ theo thủ tục do luật hành chính quy định. Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ còn có những đặc điểm riêng, đó là: - Do đặc điểm của vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ nên hoạt động xử phạt vi phạm hành chính có thể được bắt đầu ở những địa điểm bất kỳ không có định nơi mà hành vi vi phạm diễn ra. 1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.2.2.1. Mức độ hoàn thiện của pháp luật về giao thông đường bộ và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.2.2.2. Năng lực tổ chức thực hiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.2.2.3. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật và xử phạt nghiêm minh những vi phạm pháp luật 1.2.2.4. Ý thức pháp luật của cán bộ, công chức và nhân dân 1.2.3. Kiểm soát hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở cấp tỉnh 1.2.3.1. Giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp 1.2.3.2. Kiểm tra của các cơ quan hành chính nhà nước 11
1.2.3.3. Giám sát của Tòa án 1.2.4. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ a) Nguyên tắc chung - Nguyên tắc đề cao trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc phát hiện, đình chỉ kịp thời, kiên quyết đấu tranh, xử phạt nhanh chóng, nghiêm minh, khắc phục triệt để hậu quả do vi phạm hành chính gây ra. - Nguyên tắc pháp chế - Nguyên tắc cá thể hóa trách nhiệm hành chính - Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và nhân thân người vi phạm - Nguyên tắc loại trừ trách nhiệm hành chính b) Nguyên tắc cụ thể của việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - Mọi hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ phải được phát hiện kịp thời và phải bị đình chỉ ngay. Việc xử phạt vi phạm hành chính phải được tiến hành nhanh chóng, khách quan, triệt để. Mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật. - Cá nhân, tổ chức chỉ bị xử phạt khi vi phạm quy định tại Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - Việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ phải do người có thẩm quyền thực hiện và được tiến hành theo quy định của pháp luật. - Một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính một lần. Cá nhân, tổ chức thực hiện nhiều hành vi vi phạm hành chính thì bị xử phạt từng hành vi vi phạm. Nếu nhiều cá 12
nhân, tổ chức cùng thực hiện một hành vi vi phạm hành chính thì mỗi cá nhân, tổ chức vi phạm đều bị xử phạt. - Việc xử phạt vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm, nhân thân của người vi phạm và những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ để quyết định hình thức, mức xử phạt và các biện pháp xử phạt thích hợp theo quy định; không xử phạt vi phạm hành chính đối với người vi phạm trong các trường hợp thuộc tình thế cấp thiết, phòng về chính đáng, sự kiện bất ngờ hoặc vi phạm hành chính trong khi đăng mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi. 1.3. Hình thức, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.3.1. Hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.3.1.1. Các hình thức phạt chính * Cảnh cáo * Phạt tiền 1.3.1.2. Các hình thức phạt bổ sung - Hình thức thứ nhất: Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề. - Hình thức thứ hai: Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm hành chính. 1.3.1.3. Các biện pháp khắc phục hậu quả a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra; b) Buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng không có giấy phép hoặc xây dựng không đúng với giấy phép; c) Buộc thực hiện biện pháp để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường do vi phạm hành chính gây ra; d) Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc tái xuất phương tiện; 13
đ) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính; e) Các biện pháp khắc phục hậu quả khác được quy định tại Chương II và Chương III của Nghị định này. 1.3.2. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ * Nguyên tắc xác định thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính. - Về nguyên tắc xác định thẩm quyền xử phạt theo mức tối đa của khung tiền phạt. - Về nguyên tắc xác định thẩm quyền xử phạt theo thẩm quyền quản lý 1.3.3. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.3.3.1. Thủ tục xử phạt đơn giản 1.3.3.2. Thủ tục xử phạt có lập biên bản vi phạm hành chính Tiểu kết chương 1 Như vậy, chương 1 đã trình bày được những vấn đề lý luận và pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao động đường bộ. Luận văn đã nêu lên được các khái niệm về vi phạm hành chính, khái niệm, đặc điểm và phân loại vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; các yếu tố ảnh hưởng tới xử phãt vi phạm hành chính, nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính và kiểm soát hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Đồng thời, Luận văn này cũng đã trình bày được hình thức, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Tiếp theo chương 2, Luận văn này sẽ trình bày các vấn đề thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Phú Yên. 14
Chương 2: THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ Ở TỈNH PHÚ YÊN HIỆN NAY 2.1. Đặc điểm tình hình trên địa bàn tỉnh Phú yên có liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Phú Yên trải dài từ 12°42'36" đến 13°41'28" vĩ Bắc và từ 108°40'40" đến 109°27'47" kinh Đông, phía Bắc giáp tỉnh Bình Định, phía Nam giáp Khánh Hòa, phía Tây giáp Phú Yên và Gia Lai, phía Đông giáp Biển Đông. 2.2. Thực trạng và nguyên nhân của vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên hiện nay 2.2.1. Thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên hiện nay - Vi phạm hành chính về giao thông đường bộ qua số liệu thống kê của cơ quan chức năng. - Vi phạm hành chính về giao thông đường bộ qua quan sát. 2.2.2. Nguyên nhân của vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên hiện nay Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng vi phạm hành chính trong giao thông đường bộ ở Phú Yên trong thời gian qua: Một là, sự gia tăng nhanh chóng số lượng phương tiện tham gia giao thông, nên các đảm bảo, điều kiện khác cho việc tham gia giao thông chưa được đáp ứng, tạo nên sự thiếu hụt điều kiện so với yêu cầu của pháp luật, kể cả về ý thức pháp luật. Hai là, cơ sở hạ tầng về giao thông đường bộ còn nhiều thiếu hụt, chưa duy trì được trạng thái theo quy chuẩn, cũng là nguyên nhân của vi phạm hành chính, của tai nạn giao thông. Thứ ba, công tác phát hiện và xử lý vi phạm chưa đáp ứng được so với sự gia tăng nhanh chóng các vi phạm nên chưa đảm bảo tính răn đe của pháp luật, gián tiếp làm cho tâm lý coi thường pháp luật “lan truyền” trong bộ phận không nhỏ dân cư. 15
Thứ tư, thời tiết thường xuyên nắng, nóng khắc nghiệt, kéo dài gây khó khăn cho việc chấp hành pháp luật về giao thông đường bộ. 2.3. Hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên hiện nay 2.3.1. Tổng hợp chung 2.3.2. Kết quả xử lý theo nhóm hành vi vi phạm 2.3.2.1. Xử lý hành vi vi phạm quy định về quy tắc giao thông đường bộ 2.3.2.2. Xử lý hành vi vi phạm quy định về phương tiện giao thông đường bộ 2.3.2.3. Xử lý hành vi vi phạm quy định về kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ 2.3.2.4. Xử lý hành vi vi phạm quy định về người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ 2.3.2.5. Xử lý vi phạm về quy định vận tải đường bộ 2.4. Hoạt động kiểm soát hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên 2.4.1. Giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp 2.4.2. Kiểm tra của các cơ quan hành chính nhà nước 2.4.3. Giám sát của Tòa án 2.5. Nhận xét về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên hiện nay 2.5.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân Nhìn chung, công tác xử phạt vi phạm đã có tác động to lớn đến việc ngăn chặn vi phạm hành chính về vực trật tự an toàn giao thông đường bộ; giáo dục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân, nâng cao tinh thần tự giác, trách nhiệm với công tác đảm bảo vực trật tự an toàn giao thông đường bộ, ủng hộ và giúp đỡ cơ quan chức năng làm nhiệm vụ. 2.4.2. Hạn chế, khó khăn và nguyên nhân Tóm lại, công tác xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Phú Yên trong thời gian qua đã có những 16
kết quả nhất định, góp phần quan trọng trong việc ngăn ngừa vi phạm giao thông, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội. Tuy nhiên bản thân nó luôn xuất hiện những khó khăn, vướng mắc như là một tất yếu của sự vận động xã hội. Trong các nguyên chủ quản và khách quan đó, cần được nhìn nhận, đánh giá một cách nghiêm túc để tạo căn cứ tìm kiếm những giải pháp hợp lý, khả thi. Tiểu kết chương 2 Tại chương 2 này, Luận văn đã nêu lên được các đặc điểm, tình hình trên địa bàn tỉnh Phú yên có liên qua n đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; thực trạng và nguyên nhân của vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Phú Yên, giai đoạn từ năm 2012 đến tháng 1 và tháng 2 năm 2017; Luận văn này cũng đã làm nổi bật được các hoạt động xử phạt vi phạm hành chính, hoạt động kiểm soát, kiểm tra, giám sát trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Phú Yên; đồng thời nêu lên được các kết quả đạt được và nguyên nhân của các kết quả đó, cũng như các tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của các tồn tại hạn chế đó. Tiếp theo chương 3, Luận văn sẽ trình bày về phương hướng và các giải pháp bảo đảm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ từ thực tiễn tỉnh Phú Yên. 17
Chương 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TỪ THỰC TIỄN TỈNH PHÚ YÊN 3.1. Phương hướng bảo đảm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ từ thực tiễn tỉnh Phú Yên 3.1.1. Bảo đảm trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan nhà nước trong xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Bảo đảm trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan trong xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ, nội dung cốt lõi là kiểm soát việc ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, để trả lời cho các câu hỏi: ban hành quyết định xử phạt là cần thiết, quyết định được ban hành đảm bảo đúngm đủ căn cứ pháp lý và thực tiễn, đúng quy trình, áp dụng đúng đối tượng, đúng mức độ lỗi. Có như vậy mới đảm bảo được mục đích của xử phạt vi phạm hành chính là răn đe, phòng ngừa, giáo dục ý thức pháp luật. 3.1.2. Minh bạch hóa xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Dưới góc độ lý luận, công khai, minh bạch là đòi hỏi, yêu cầu, điều kiện thiết yếu đối với hoạt động của bộ máy hành chính công chuyên nghiệp, hiện đại. Ở Việt Nam hiện nay việc công khai hoá, minh bạch hoá hoạt động của bộ máy nhà nước nói chung, bộ máy hành chính nhà nước nói riêng là đòi hỏi quan trọng trong quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, xây dựng xã hội dân sự định hướng xã hội chủ nghĩa. 3.1.3. Bảo đảm sự kiểm soát đối với xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ Trong điều kiện mở rộng quyền dân chủ, tăng cường các biện pháp bảo đảm, bảo vệ quyền công dân, siết chặt kỷ cương hành chính như hiện nay, bên cạnh các cơ chế kiểm soát truyền thống như: giám sát của Hội đồng nhân dân, kiểm tra, thanh tra hành chính của cơ 18