Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại tỉnh Kon Tum

Chia sẻ: Dfg Dfg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

173
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nhằm tìm ra giải pháp phát triển kinh tế trang trại tỉnh Kom Tum trong thời gian sắp tới, góp phần xây dựng một nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa cả khả năng cạnh tranh cao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại tỉnh Kon Tum

1 2 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Đ I H C ĐÀ N NG ------------------ ------------------ Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. Ninh Th Thu Th y PHAN N QU C Ph n bi n 1: M T S GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I T NH KON TUM ..................................................................... Ph n bi n 2: ..................................................................... Chuyên ngành: Kinh t Phát tri n Mã s : 60.31.05 Lu n văn s ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ Kinh t Phát tri n h p t i Đ i h c TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng vào ngày ….. tháng ….. năm 2011 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin-H c li u, Đ i h c Đà N ng Đà N ng - Năm 2011 - Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng
3 4 M Đ U trong dân cư ñ ñ u tư phát tri n s n xu t, c i thi n b m t nông thôn, 1. TÍNH C P THI T C A Đ TÀI góp ph n chuy n d ch cơ c u kinh t nông nghi p. Trang tr i là lo i hình cơ s s n xu t nông nghi p c a h gia Đ xây d ng n n nông nghi p s n xu t hàng hoá, phát tri n kinh ñình nông dân, ñư c hình thành và phát tri n trong ñi u ki n n n kinh t trang tr i là hư ng ñi ñúng ñ n, c n ñư c quan tâm giúp ñ b ng t th trư ng. Hay nói m t cách khác trang tr i ñư c hình thành t cơ nh ng chính sách h p lý, góp ph n khai thác m t cách có hi u qu và s c a các h ti u nông sau khi phá b cái v b c s n xu t t túc, t b n v ng v ti m năng v ñ t ñai Kon Tum. c p khép kín vươn lên s n xu t nhi u nông s n hàng hóa, ti p c n v i Nghiên c u và ñ ra gi i pháp phát tri n kinh t trang tr i trên th trư ng, t ng bư c thích nghi v i n n kinh t c nh tranh. Tr i qua ñ a bàn t nh Kon Tum, không nh ng ch ñơn thu n gi i quy t các v n hàng m y th k ñ n nay, kinh t trang tr i gia ñình ti p t c phát tri n ñ th c ti n trang tr i ñóng góp v kinh t cho ñ a phương, mà chúng t nh ng nư c tư b n công nghi p lâu ñ i ñ n các nư c ñang phát tôi còn nh n th c vai trò to l n c a trang tr i trong quá trình chuy n tri n, các nư c công nghi p m i và ñi vào các nư c xã h i ch nghĩa d ch cơ c u kinh t , ñ y m nh quá trình công nghi p hoá, hi n ñ i hoá v i cơ c u và qui mô s n xu t khác nhau. Phát tri n kinh t trang tr i nông nghi p nông thôn theo m t tư duy m i tư duy phát tri n nông là xu hư ng t t y u trong s n xu t nông nghi p, nông thôn hi n nay. nghi p theo hư ng v n d ng m t cách ñ y ñ các quy lu t c a n n Ngày nay lo i hình trang tr i gia ñình ñã kh ng ñ nh là lo i hình có qui kinh t th trư ng, ñưa s n xu t nông nghi p c a t nh, c a nư c ta ti n mô hi u qu nh t trong s n xu t nông nghi p thay th d ng nông h d n t i trình ñ phát tri n c a các nư c trong khu v c và các nư c phân tán và xí nghi p tư b n qui mô l n. trong t ch c Thương m i Th gi i, t o ra năng l c c nh tranh trên th nư c ta, trang tr i ñã hình thành và tr i qua các giai ño n l ch trư ng Qu c t . Nh ng lý gi i và ki n ngh c a lu n văn không nh ng s khác nhau c a s phát tri n. Tuy nhiên trang tr i gia ñình ch phát h th ng hoá lý lu n, mà còn t ng k t th c ti n phát tri n trang tr i c a tri n t ñ u th p niên 1990 sau khi có Ngh quy t 10 c a B Chính tr nhi u nư c, c a các vùng trên c nư c, nó là kinh nghi m quý báu và Lu t ñ t ñai ra ñ i năm 1993, giao quy n s d ng ñ t s n xu t n ph c v cho các nhà lý lu n và th c ti n trong vi c ch ñ o, ñ nh ñ nh và lâu dài cho h gia ñình nông dân. hư ng trong phát tri n kinh t trang tr i trong giai ño n hi n nay. T khi có ch trương ñ i m i v cơ ch qu n lý kinh t c a Xu t phát t th c t c a ñ a phương, v i kinh nghi m công tác Đ ng, kinh t h nông dân ñã phát huy ñã phát huy tác d ng to l n, t o c a tác gi trong th i gian qua, ñ tài “M t s gi i pháp phát tri n s c m nh m i trong s nghi p phát tri n nông nghi p và nông thôn. kinh t trang tr i t nh Kon Tum” ñã ñư c ch n ñ nghiên c u. Trên n n t ng kinh t t ch c a các h nông dân ñã hình các trang tr i 2. T NG QUAN NGHIÊN C U ñư c ñ u tư v n, lao ñ ng v i trình ñ chuyên môn cao ñóng góp ngày Đ tài ch y u nghiên c u v th c tr ng c a kinh t trang tr i t i càng nhi u c a c i v t ch t cho xã h i. M i hình thành và phát tri n t nh Kon Tum ñ tìm ra gi i pháp phát tri n kinh t trang tr i c a t nh nhưng kinh t trang tr i ñã khơi d y ti m năng ñ t ñai, lao ñ ng, v n trong th i gian t i.
5 6 3. M C TIÊU NGHIÊN C U 4.2.2. Ph m vi v không gian: T nh Kon Tum 3.1. M c tiêu chung 4.2.3. Ph m vi v th i gian Đánh giá th c tr ng phát tri n kinh t trang tr i t nh Kon - S li u l ch s : 5 năm t năm 2006 – 2010. Tum, t ñó tìm gi i pháp thúc ñ y phát tri n kinh t trang tr i c a t nh - S li u hi n tr ng năm 2010 (ti n hành ñi u tra năm 2011). Kon Tum, góp ph n xây d ng m t n n nông nghi p s n xu t hàng hoá 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U có kh năng c nh tranh cao, hi u qu và b n v ng trên ñ a bàn t nh 5.1. Các câu h i ñ t ra mà ñ tài c n gi i quy t. Kon Tum th i gian t i. Trong nh ng năm qua, kinh t trang tr i c a t nh Kon Tum phát 3.2. M c tiêu c th tri n th nào? Y u t nào nh hư ng t i s phát tri n c a kinh t trang H th ng hoá cơ s lý lu n và th c ti n v phát tri n kinh t tr i c a t nh Kon Tum? Hi u qu kinh t c a các trang tr i t nh Kon trang tr i; ñánh giá th c tr ng phát tri n kinh t trang tr i nh m phát Tum th nào? Gi i pháp nào thúc ñ y phát tri n kinh t trang tr i hi n ra các y u t tr ng i và nh ng ti m năng ñ phát tri n kinh t t nh Kon Tum? trang tr i t i t nh Kon Tum; phân tích ho t ñ ng kinh t trong trang 5.2. Phương pháp nghiên c u tr i t nh Kon Tum, t ñó tìm ra ñư c nh ng nguyên nhân tr c ti p và 5.2.1. Cơ s phương pháp lu n ñ tài gián ti p nh hư ng ñ n k t qu s n xu t và hi u qu kinh t c a trang * Phương pháp ti p c n duy v t tr i. Đ xu t m t s gi i pháp ch y u thúc ñ y phát tri n kinh t trang * Phương pháp ti p c n d a trên quan ñi m kinh t tr i trên ñ a bàn t nh Kon Tum th i gian t i. - Ti p c n kinh t trang tr i theo hư ng kinh t th trư ng 4. Đ I TƯ NG NGHIÊN C U VÀ PH M VI NGHIÊN C U - Ti p c n kinh t trang tr i theo hư ng kinh t h 4.1. Đ i tư ng nghiên c u * Phương pháp ti p c n h th ng Ho t ñ ng kinh t c a các trang tr i cũng như nh hư ng c a nó - Ti p c n h th ng d c t i s phát tri n kinh t - xã h i trên ñ a bàn t nh Kon Tum; ñ i tư ng - Ti p c n h th ng ngang kh o sát: 100% s trang tr i hi n có t i th i ñi m ñi u tra t nh Kon 5.2.2. Các phương pháp nghiên c u khoa h c Tum. - Thu th p tài li u th c p 4.2. Ph m vi nghiên c u - Thu th p các d li u tr c ti p thông qua ñi u tra, kh o sát 4.2.1. N i dung - Phương pháp ñánh giá nhanh nông thôn - RRA (Rapid Rural S lư ng, cơ c u, lo i hình phương hư ng s n xu t c a các Appraisal) trang tr i t nh Kon Tum; tình hình s d ng ñ t ñai, lao ñ ng, v n, - Phương pháp chuyên gia: Ph ng v n bán c u trúc ñ l y thông thu nh p, b trí s n xu t, b trí cây tr ng c a các trang tr i; phân tích tin t m t cá nhân ho c m t nhóm nh chuyên gia ñ i di n các ngành, m t s ch tiêu ñánh giá k t qu , hi u qu kinh t c a các trang tr i. ñ a phương trong lĩnh v c nghiên c u.
7 8 - Phương pháp th ng kê, mô t CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V PHÁT TRI N - Phương pháp phân tích, ñánh giá theo cách so sánh chu i KINH T TRANG TR I - Phương pháp phân tích, ñánh giá thông qua so sánh chéo 1.1. KINH T TRANG TR I - Phương pháp phân t th ng kê 1.1.1. Khái ni m v trang tr i và kinh t trang tr i - Phương pháp phân tích, tính toán nh ng ch s th ng kê, 1.1.1.1. Khái ni m v trang tr i và kinh t trang tr i nh ng ñ i lư ng trung bình và h s tương ñ i... tính hi u qu , ñánh 1.1.1.2. Phân lo i trang tr i giá các nhân t nh hư ng ñ n k t qu s n xu t c a trang tr i (v n, ñ t 1.1.2. Nh ng tiêu chí xác ñ nh kinh t trang tr i ñai, lao ñ ng), so sánh k t qu các lo i hình trang tr i, d báo xu 1.1.2.1. Giá tr s n lư ng hàng hóa d ch v bình quân 1 năm hư ng phát tri n c a trang tr i. 1.1.2.2. Quy mô s n xu t ph i tương ñ i l n và vư t tr i so v i 5.3. H th ng ch tiêu ñánh giá và phương pháp phân tích kinh t nông h tương ng v i t ng ngành s n xu t và vùng kinh t . 5.3.1. H th ng ch tiêu ñánh giá 1.1.3. Nh ng ñ c trưng c a kinh t trang tr i 5.3.1.1. Ch tiêu ph n ánh k t qu s n xu t 1.1.4. Vai trò c a KTTT trong phát tri n kinh t - xã h i 5.3.1.2. Ch tiêu ph n ánh hi u qu s n xu t 1.2. PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I 6. Ý NGHĨA KHOA H C VÀ ĐÓNG GÓP M I C A LU N 1.2.1. Khái ni m phát tri n kinh t trang tr i VĂN 1.2.2. N i dung và tiêu chí ñánh giá phát tri n kinh t trang 7. B C C C A LU N VĂN tr i Chương 1: Cơ s lý lu n v phát tri n kinh t trang t i 1.2.2.1. Phát tri n kinh t trang tr i v quy mô Chương 2: Th c tr ng phát tri n kinh t trang tr i t nh Kon Tum 1.2.2.2. Nâng cao k t qu và hi u qu s n xu t kinh doanh Chương 3: M t s gi i pháp nh m phát tri n kinh t trang tr i c a kinh t trang tr i th i gian t i 1.3. CÁC NHÂN T NH HƯ NG T I PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I 1.3.1. Đi u ki n t nhiên 1.3.2. Đi u ki n kinh t - xã h i 1.3.3. Các chính sách v phát tri n kinh t trang tr i 1.3.4. Các ngu n l c c a b n thân trang tr i 1.3.5. Th trư ng 1.3.6. S phát tri n c a khoa h c k thu t
9 10 1.4. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N KTTT TRÊN TH GI I VÀ 2.1.3.3. Chính sách ñ u tư tín d ng VI T NAM, NH NG BÀI H C KINH NGHI M RÚT RA 2.1.3.4. Chính sách lao ñ ng 1.4.1. Tình hình phát tri n KTTT m t s nư c Châu Âu 2.1.3.5. Chính sách khoa h c, công ngh , môi trư ng 1.4.2. Tình hình phát tri n KTTT m t s nư c Châu Á 2.1.3.6. Chính sách th trư ng 1.4.3. Tình hình phát tri n KTTT Vi t Nam 2.1.3.7. Chính sách b o h tài s n ñã ñ u tư c a trang tr i 1.4.4. Bài h c kinh nghi m v phát tri n KTTT 2.1.4. Ngu n l c b n thân các trang tr i t i t nh Kon Tum 2.1.5. Th trư ng ñ u vào, ñ u ra cho kinh t trang tr i CHƯƠNG 2: TH C TR NG PHÁT TRI N KINH T 2.1.6. S phát tri n c a khoa h c k thu t TRANG TR I T NH KON TUM 2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I 2.1. CÁC NHÂN T NH HƯ NG T I PHÁT TRI N KINH T C A T NH KON TUM TH I GIAN QUA TRANG TR I C A T NH KON TUM 2.2.1. Qúa trình hình thành, phát tri n kinh t trang tr i 2.1.1. Đi u ki n t nhiên t nh Kon Tum 2.1.1.1. V trí ñ a lý và ranh gi i hành chính t nh Kon Tum 2.2.2. Đ c ñi m s n xu t và t ch c qu n lý s n xu t, kinh 2.1.1.2. Đ c ñi m ñ a hình doanh c a các trang tr i t nh Kon Tum 2.1.1.3. Đi u ki n th i ti t khí h u, thu văn 2.2.2.1. Đ c ñi m s n xu t 2.1.1.4. Tài nguyên nư c T ng s có 605 trang tr i thu c ñ a bàn 9 huy n, th trong t nh. 2.1.1.5. Tài nguyên ñ t V i 5 lo i hình kinh doanh chính: 2.1.1.6. H Đ ng th c v t 2.1.1.7. Tài nguyên khoáng s n 2.1.2. Đi u ki n kinh t - xã h i t nh Kon Tum 2.1.2.1. Tăng trư ng và chuy n d ch cơ c u kinh t 2.1.2.2. Dân s , lao ñ ng, vi c làm, thu nh p 2.1.2.3. Cơ s h t ng 2.1.2.4. Văn hoá, giáo d c, y t 2.1.3. Các chính sách phát tri n kinh t trang tr i t nh Kon Tum 2.1.3.1. Chính sách ñ t ñai 2.1.3.2. Chính sách v thu
11 12 B ng 2.7 : S lư ng các trang tr i phân theo lo i hình 2.2.2.2. T ch c qu n lý s n xu t, kinh doanh c a các trang s n xu t 2010 tr i Đơn v tính: trang tr i T ng di n tích c a các trang tr i năm 2010 là 5.382 ha; di n tích Lo i T 2 ha ñ n T 4 ha ñ n T 10 ha bình quân m t trang tr i là 9,36 ha; ñ t nông nghi p là 2,71 ha/ trang S T Dư i 2 ha hình 4 ha 10 ha tr lên tr i; ñ t lâm nghi p là 6,61 ha/ trang tr i. T lư ng l trang T (T.Tr) (%) SL % SL % SL % SL % Di n tích ñ t c a trang tr i lâm nghi p là l n nh t v i 20,08 ha/ tr i 1 trang tr i. Di n tích trang tr i chăn nuôi là nh nh t v i 2,56 ha/ T ng s 605 100 178 29,42 201 33,22 139 22,98 87 14,38 trang tr i. Trang tr i cây hàng năm thư ng n m ven ñô cho nên 1 Trang tr i không có l i th v ñ t ñai, thư ng k t h p v i chăn th cá nên có di n 469 77,52 131 21,65 158 26,12 113 18,68 67 11,07 tr ng tích ñ t thu s n l n: bình quân 0,4 ha/ trang tr i. tr t a. Ngu n nhân l c trong các trang tr i Trang Lao ñ ng c a trang tr i: Các trang tr i năm 2010 ñã s d ng 2 tr i 2.587 lao ñ ng. G m 1.940 lao ñ ng c a ch h trang tr i; 647 lao 103 17,02 26 4,30 32 5,29 26 4,30 19 3,14 t ng ñ ng thuê mư n thư ng xuyên và 1.176 lao ñ ng mư n th i v quy h p ñ i là 45,48%. Trang Các trang tr i ñã thu hút m t l c lư ng lao ñ ng nông thôn, 3 tr i 28 4,63 19 3,14 9 1,49 góp ph n gi i quy t ñư c công ăn vi c làm mang l i thu nh p cho h . chăn nuôi Trang tr i chăn nuôi là trang tr i thuê mư n nhi u lao ñ ng nh t (3,3 Trang lao ñ ng/ TT) và sau ñó là trang tr i cây lâu năm (kho ng 3 lao ñ ng/ 4 tr i TT). Bình quân m t trang tr i có g n 4 lao ñ ng, trong ñó lao ñ ng nuôi thuê mư n ngoài không cao vì ph thu c vào tính ch t th i v nông - 4 0,66 2 0,33 2 0,33 tr ng lâm nghi p. Trình ñ lao ñ ng c a trang tr i ch y u là lao ñ ng ph thu thông chưa qua ñào t o chi m t i 89,89% và th c hi n các công vi c s n thu n tuý gi n ñơn do ch trang tr i ñi u khi n. Lao ñ ng có trình ñ Trang ñ i h c quá th p, chi m t l khiêm t n v i 1,33%. 5 tr i 1 0,17 0,17 b. Trình ñ trang b cơ s v t ch t, k thu t trong các trang tr i lâm nghi p Kon Tum Ngu n: S li u ñi u tra tr c ti p ch trang tr i
13 14 Các trang tr i thư ng trang b ph bi n m t vài lo i máy ch ty, cơ s ch bi n nông s n ñ tránh r i ro khi giá c bi n ñ ng và n y u là máy kéo ña năng công su t nh (lo i c m tay dư i 15 mã l c); ñ nh thu nh p. máy v n t i nông d ng, máy bơm nu c, máy xay xát, máy tu t, ñ p có 2.2.3. S phát tri n v s lư ng, qui mô, cơ c u các lo i hình ñ ng cơ công su t nh . kinh t trang tr i c a t nh Cơ s v t ch t nhà xư ng: H u như là r t ñơn gi n d a trên cơ Quy mô s n xu t các trang tr i còn nh , s n lư ng hàng hoá s cơ ngơi sinh ho t và chu ng tr i gia ñình. Trang tr i chăn nuôi gia th p và ch y u là tiêu th t i th trư ng ñ a phương. Tr ng tr t: Năm súc l n v n còn t n t i hình th c chăn nuôi bán nh t, chăn nuôi gia 2010 di n tích gieo tr ng lúa 115,5 ha; ngô 216,4 ha, xoài 95,4 ha, c m ch y u theo hình th c th vư n. cam quýt 210,3 ha, nhãn 111,9. Chăn nuôi: trâu 87 con, bò 23.258 con, c. Y u t v n s n xu t c a trang tr i l n 34.328 con, gà, v t 982.380 con... Di n tích chăn th cá 25,4 ha. T ng v n ñ u tư c a các ch trang tr i năm 2010 là 109,890 t - Cam, quýt, nhãn bình quân 3,4 ha/ trang tr i cây ăn qu . Cây ñ ng ñ ng, ch y u là v n ñ u tư c a ch trang tr i v i 89.231 t ñ ng ăn qu khác di n tích không ñáng k . chi m 81,2%, trong khi ñó v n vay ngân hàng ch có 20,329 tri u - Đàn trâu, bò c a trang tr i chăn nuôi bình quân vào kho ng 40 ñ ng chi m 18,5%. Bình quân v n ñ u tư s n xu t c a m t trang tr i - 45 con/ trang tr i. là 185 tri u ñ ng. - Chăn nuôi gia c m ch y u là th vư n, chưa chăn nuôi công V n lưu ñ ng c a các trang tr i t p trung vào các lĩnh v c kinh nghi p, t p trung lo i hình trang tr i kinh doanh t ng h p. t như sau: - Thu s n còn quá nh bé: 0,9 ha chăn th / trang tr i trong lo i Nông nghi p 55,6%; Công nghi p - xây d ng 21,8%; còn l i là hình trang tr i cây lâu năm và trang tr i chăn nuôi. các ngành lâm nghi p, thu s n và d ch v khác là 21,6%. - Lâm nghi p cho s n ph m chính trong lo i hình kinh t trang d- Ho t ñ ng liên k t trong s n xu t, tiêu th tr i. * Liên k t, h p tác trong s n xu t kinh doanh: - Ngành ngh , d ch v trong các trang tr i chưa phát tri n. Thu Hình th c h p tác trong s n xu t kinh doanh như thành l p t nh p ñ u nh t là trang tr i chăn nuôi, trang tr i thu s n và trang tr i h p tác s n xu t, h p tác xã chăn nuôi hi n chưa phát tri n Kon tr ng cây lâu năm; g n v i du l ch sinh thái bình quân 24,16 tri u Tum. ñ ng/ trang tr i. * V tiêu th s n ph m: 2.2.4. Đóng góp c a KTTT vào phát tri n kinh t - xã h i S n ph m ch y u ñư c tiêu th trong t nh, thông qua h th ng t nh Kon Tum thu mua c a thương lái ñ a phương. Trên 90% nông h , trang tr i ñư c Giá tr s n ph m s n xu t c a 605 trang tr i ñã t o ra ñư c m t h i cho bi t h r t mu n ký h p ñ ng tiêu th s n ph m v i các công s lư ng s n ph m ñáng k . Năm 2010, t ng thu c a các trang tr i là 91.113 tri u ñ ng, bình quân m t trang tr i 150,6 tri u ñ ng. T ng giá
15 16 tr hàng hoá và d ch v bán ra c a các trang tr i ñ t 73.437 tri u ñ ng. K t qu qua phân tích, ñánh giá rút ra như sau: Trong khi ñó năm 2005 có 373 trang tr i, t ng thu c a các trang tr i * Giá tr gia tăng c a trang tr i: ch là 9.785 tri u ñ ng; năm 2006 v i 417 trang tr i thì t ng thu c a Giá tr gia tăng c a trang tr i lâm nghi p và trang tr i t ng h p các trang tr i là 15.357 tri u ñ ng; năm 2007 có 473 trang tr i v i t ng là cao 157,510 và 132,373 tri u ñ ng/ trang tr i và chi m 1/16.608 thu là 24.450 tri u ñ ng; năm 2008 có 528 trang tr i v i m c thu là ngành nông nghi p, ñi u ñó cho th y giá tr , VA c a trang tr i t ng 37.570 tri u ñ ng; ñ n năm 2009 ñ t 575 trang tr i v i t ng thu là h p cao hơn trang tr i chăn nuôi (g p 1,6 l n) và trang tr i nuôi tr ng 75.650 tri u ñ ng. thu s n (2 l n). Như v y, lo i hình trang tr i lâm nghi p và trang tr i 2.2.5. Hi u qu s n xu t kinh doanh c a khu v c KTTT t ng h p ñã phát huy ti m năng c a ñ a phương và ñem l i hi u qu B ng 2.12: Các ch tiêu ñánh giá hi u qu kinh doanh theo kinh t cao. các lo i hình trang tr i năm 2010 * Hi u qu s d ng lao ñ ng (VA/ lao ñ ng) Lo i hình trang tr i Trang tr i t ng h p có giá tr gia tăng/ 1 lao ñ ng cao hơn 3,22 Trang l n so v i trang tr i tr ng tr t. Đây th hi n m t ñ c ñi m c a là các Trang Trang Trang Trang tr i nuôi ngành ngh phi nông, lâm, th y s n vùng nông thôn giá tr d ch v Ch tiêu ĐVT tr i tr ng tr i t ng tr i chăn tr i lâm tr ng thư ng không cao. Đ ng th i cũng kh ng ñ nh thêm r ng trang tr i tr t h p nuôi nghi p thu s n t ng h p là th m nh và góp ph n gi i quy t vi c làm cho nhân dân (n=469) (n=103) (n=28) (n=1) (n=4) ñ a phương. Gía tr gia tăng * Hi u qu s d ng v n c a trang tr i (VA/ v n) 1tr.ñ 87,595 132,373 84,458 64,241 157,510 (VA) Trang tr i tr ng tr t và trang tr i lâm nghi p có VA thu ñư c là VA/lao ñ ng 1tr.ñ/1lñ 13,686 44,124 13,406 23,792 29,718 1,15 và 1,05 ñ ng/ 1ñ ng v n b ra cao so v i các lo i hình trang tr i VA/v n l n 1,15 0,47 0,58 0,65 1,05 khác. S dĩ trang tr i tr ng tr t và trang tr i lâm nghi p có VA/ v n VA/di n tích 1tr.ñ/ha 5,279 13,563 15,816 8,497 7,215 cao là vì su t ñ u tư trên m t ñơn v di n tích trong các trang tr i tr ng T su t hàng tr t và trang tr i tr ng r ng thư ng không l n. Bên c nh ñó ñ t ñai % 75,54 92,34 78,56 63,45 87,63 lâm nghi p Kon Tum cơ b n là t t cho nên góp ph n gi m chi phí hoá Ngu n: S li u ñi u tra tr c ti p ch trang tr i cho nhà ñ u tư. Căn c vào s li u phân tích b ng trên, chúng tôi so sánh các * Hi u qu s d ng ñ t (VA/ di n tích) ch tiêu hi u qu c a trang tr i v i m t s ch tiêu cơ b n, t ñó phân Trang tr i chăn nuôi có VA thu ñư c là 15,816 tri u ñ ng/ 1 ha tích các y u t nh hư ng và ñánh giá ñư c hi u qu kinh doanh c a ñ t trang tr i, cao hơn so v i VA thu ñư c t 1 ha ñ t các trang tr i t ng lo i hình trang tr i. khác. Tuy nhiên s li u này cũng cho th y các trang tr i chăn nuôi
17 18 t nh thư ng không có ñ ng c chăn th khép kín và chi phí chu ng tr i * So sánh v i các ch tiêu c a ngành nông nghi p: là không l n (hình th c chăn nuôi qu ng canh). T b ng phân tích s li u ta th y giá tr gia tăng c a trang tr i * T su t hàng hoá lâm nghi p và trang tr i t ng h p là cao hơn các trang tr i khác, trong Trang tr i t ng h p có t su t hàng hoá l n nh t so v i các trang khi ñó giá tr s n xu t c a trang tr i tr ng tr t là cao nh t là 70.631,75 tr i khác. Các trang tr i t ng h p phát huy ñư c kh năng s n xu t trñ và ch b ng 0,27% Gía tr c a ngành nông nghi p (năm 2010 ñ t chăn nuôi t ng h p và g n v i d ch v du l ch sinh thái và kinh doanh 2.616.000trñ). Đi u ñó cho th y xu hư ng trong th i gian t i trang tr i ăn u ng nên k t qu cho thu ho ch c a lo i hình trang tr i này có giá lâm nghi p và trang tr i t ng h p s m r ng và phát tri n và có s tr hàng hoá hi n t i cao. chuy n ñ i trong cơ c u lo i hình trang tr i. T su t hàng hoá trang tr i lâm nghi p cũng cho th y ti m năng Gía tr s n xu t bình quân ñư c t o ra c a m t lao ñ ng trong l i th cao, trong tương lai lo i hình trang tr i này phát tri n m nh ñ trang tr i t ng h p là 27,5 tr.ñ cao hơn 1,72 l n so v i giá tr bình quân t n d ng t i ña th m nh c a t nh và ñây cũng là hư ng ñi ñúng. Trang ñư c t o ra c a m t lao ñ ng trong ngành nông nghi p (16tr.ñ). Do ñó, tr i tr ng tr t có t su t hàng hoá th p v i 75,54%, cho th y là v i các s lao ñ ng trong trang tr i t ng h p trong th i gian t i s có xu lo i cây lương th c ng n ngày như lúa, ngô có giá tr hàng hoá không hư ng gia tăng và ñi u ñó nói lên r ng lo i hình trang tr i này ñang cao và s n ph m ch y u là tiêu dùng n i b . Trang tr i nuôi tr ng làm ăn có hi u qu và ñang thu hút các nhà ñ u tư. thu s n có t su t hàng hoá th p nh t là 63,45%, ñi u này ph n ánh 2.2.6. Nh ng h n ch trong phát tri n kinh t trang tr i c a lo i hình trang tr i này kinh doanh thư ng hay b t bênh và b nh t nh và nguyên nhân hư ng nhi u b i thiên tai. 2.2.6.1. Nh ng h n ch N p Ngân sách Nhà nư c c a các trang tr i kho ng 3.150 tri u Các trang tr i trên ñ a bàn t nh Kon Tum t i th i ñi m nghiên ñ ng. Trong ñó Trang tr i t ng h p có m c n p cao nh t chi m c u v quy mô còn nh . Vi c áp d ng khoa h c k thu t vào s n xu t 33,4%; th p nh t là Trang tr i lâm nghi p, hi n nay mô hình này ñang còn y u, hi u qu kinh t chưa cao. M t khác do trình ñ qu n lý, trình ñư c khuy n khích phát tri n. ñ lao ñ ng h u h t là ph thông, s n ph m hàng hoá các trang tr i Các trang tr i t o vi c làm cho kho ng 2.587 lao ñ ng. Trong ñó không l n và thi u s c c nh tranh. Thu nh p bình quân m t lao ñ ng Trang tr i tr ng tr t t o công ăn vi c làm cho nhi u lao ñ ng nh t trong các trang tr i còn th p. chi m 29,5%, nhưng lao ñ ng ch mang tính th i v là ch y u; k ñ n 2.2.6.2. Nguyên nhân kìm hãm s phát tri n kinh t trang tr i là trang tr i t ng h p gi i quy t công ăn vi c làm cho lao ñ ng chi m t nh Kon Tum 25, 7%, lao ñ ng trong lĩnh v c này có tính b n v ng hơn và th p nh t * Thi u quy ho ch ñ nh hư ng phát tri n: T nh chưa th c hi n là trang tr i nuôi tr ng th y s n. ñư c vi c phân vùng kinh t , quy ho ch ñ t ñai ñ dành cho phát tri n kinh t trang tr i.
19 20 * Qu n lý ñ t ñai b t c p, tích t t p trung ñ t khó khăn: CHƯƠNG 3: M T S GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH Hi n nay nông thôn Kon Tum ph bi n có tình tr ng m t h T TRANG TR I T NH KON TUM TH I GIAN T I có t i vài ch c m nh ru ng, như v y tương ng là vài ch c s ñ . Các 3.1. QUAN ĐI M, M C TIÊU, Đ NH HƯ NG PHÁT TRI N h nh n ñ t, nh n r ng ch y u căn c vào ñ t nương r y cũ c a gia KINH T TRANG TR I T NH KON TUM Đ N NĂM 2020 ñình t trư c, mang tính t phát là chính. Đ ñ m b o tính công b ng 3.1.1. Quan ñi m và chính sách phát tri n kinh t trang tr i khi phân chia ñ t ru ng cho các h ph i có các lo i ñ t khác nhau, nên c a Vi t Nam ñ n nay tình tr ng manh mún, nh l là khó kh c ph c. 3.1.1.1. Kinh t trang tr i là hình th c t ch c s n xu t hàng * T ch c bên trong c a các trang tr i còn nhi u y u kém: hoá trong nông nghi p, nông thôn, ch y u d a vào h gia ñình, Nhi u ch trang tr i còn thi u kinh nghi m và ki n th c qu n lý kinh nh m m r ng quy mô và nâng cao hi u qu s n xu t trong lĩnh t . Vi c ñào t o b i dư ng ki n th c qu n lý, chuyên môn k thu t v c tr ng tr t, chăn nuôi, nuôi tr ng thu s n, tr ng r ng, g n s n chưa ñư c quan tâm ñúng m c c phía ch trang tr i l n cơ quan qu n xu t v i ch bi n và tiêu th nông, lâm, thu s n lý nhà nư c. 3.1.1.2. Phát tri n kinh t trang tr i nh m khai thác, s d ng * Môi trư ng xã h i còn nhi u tr ng i: Đ c thù mi n núi, các có hi u qu ñ t ñai, v n, k thu t, kinh nghi m qu n lý góp ph n h nông dân c a t nh Kon Tum ch y u là dân t c thi u s có phong phát tri n nông nghi p b n v ng; t o vi c làm, tăng thu nh p; t c t p quán, l i s ng, tâm lý, văn hóa, phong t c phong phú, có nhi u khuy n khích làm giàu ñi ñôi v i xoá ñói gi m nghèo; phân b l i m t tích c c song m t h n ch cũng r t l n. lao ñ ng, dân cư, xây d ng nông thôn m i * Môi trư ng ñ u tư kinh doanh, tư pháp chưa thu n l i: 3.1.1.3. Quá trình chuy n d ch, tích t ru ng ñ t hình thành Cho ñ n h t năm 2010 m i ch có m t s ít trang tr i th c hi n các trang tr i g n li n v i quá trình phân công l i lao ñ ng nông ñăng ký kinh doanh, chính vì v y s tr giúp c a nhà nư c ñ i v i các thôn, t ng bư c chuy n d ch lao ñ ng nông nghi p sang làm các trang tr i r t còn h n ch . ngành phi nông nghi p, thúc ñ y ti n trình công nghi p hoá trong * Qu n lý nhà nư c v kinh t trang tr i còn b buông l ng. nông nghi p và nông thôn 3.1.2. Quan ñi m phát tri n kinh t trang tr i t nh Kon Tum 3.1.3. M c tiêu phát tri n kinh t trang tr i t nh Kon Tum ñ n năm 2020 3.1.3.1. M c tiêu t ng quát Phát tri n và m r ng mô hình kinh t trang tr i, l y trang tr i cây ăn qu , chăn nuôi ñ i gia súc, lâm nghi p làm ñ t phá v
21 22 hi u qu kinh t . Đ nh hư ng ñ n 2020: xác ñ nh kinh t trang * B o v môi trư ng sinh thái k t h p v i du l ch và d ch v . tr i và kinh t ñ i r ng là hình th c kinh t ch y u ñ khai thác 3.2. M T S GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH T TRANG t t nh t nh ng l i th trong nông nghi p trong quá trình công TR I C A T NH KON TUM Đ N NĂM 2020 nghi p hoá, hi n ñ i hoá và h i nh p kinh t qu c t . 3.2.1. Gi i pháp chung cho các trang tr i 3.1.3.2. M c tiêu c th 3.2.1.1. Quy ho ch khoanh vùng, l a ch n mô hình kinh t T nay ñ n năm 2015 s lư ng trang tr i hàng năm tăng trang tr i phù h p v i t ng vùng sinh thái, ñ c ñi m t nhiên c a bình quân 30%, ph n ñ u ñưa thêm di n tích ñ t s d ng ñ phát t nh và t ng huy n, thành ph tri n kinh t trang tr i 500 ha, doanh thu bình quân cho m t 3.2.1.2. Gi i pháp v ñ t ñai trang tr i tăng: 1,3-1,5 l n so v i năm 2010, trong ñó: trang tr i 3.2.1.3. Gi i pháp v ñ u tư và v n tr ng cây lâu năm tăng 1,7-2,0 l n; chăn nuôi tăng 1,4-1,6 l n; 3.2.1.4. Gi i pháp v khoa h c k thu t và công ngh tr ng cây hàng năm tăng 1,2-1,4 l n; 100% các trang tra có m c 3.2.1.5. Gi i pháp v lao ñ ng và ngu n nhân l c thu nh p hàng hoá và d ch v theo giá th c t ñ t trên 150 tri u 3.2.1.6. Gi i pháp v th trư ng tiêu th ñ ng/ năm. Nâng cao t su t nông lâm s n hàng hoá trong t ng 3.2.1.7. Môi trư ng kinh doanh và tư pháp giá tr nông s n ph m và d ch v c a các trang tr i bình quân ñ t 3.2.1.8. Tăng cư ng vai trò qu n lý nhà nư c ñ i v i kinh t 80%. trang tr i 3.1.4. Đ nh hư ng phát tri n kinh t trang tr i t nh Kon 3.2.1.9. Hình thành, phát tri n quan h h p tác gi a các Tum trang tr i 3.2.2. Gi i pháp cho t ng nhóm trang tr i * Đ i v i nông nghi p, v a chú tr ng ñ u tư thâm canh, chuyên 3.2.2.1. Trang tr i tr ng tr t môn hoá v a k t h p v i ña d ng hoá s n ph m ñ m b o tính b n V cây công nghi p ng n ngày, phát tri n m nh khoai lang, ñ u v ng trong s n xu t kinh doanh. tương, ñ xanh, ñ ñen, l c và mía, dưa h u v.v. trên cơ s s d ng * Đ i v i chăn nuôi: T p trung phát tri n nuôi trâu bò th t, dê, gi ng m i và s n xu t theo dây truy n công ngh tiên ti n nh m nâng l n n c,gia c m theo hư ng bán công nghi p, công nghi p. cao năng su t, ch t lư ng. * V a chú tr ng tr ng r ng s n xu t v a k t h p v i tr ng r ng Tr ng thâm canh, t o vành ñai th c ph m cho thành ph ñ i v i phòng h ñ b o v môi trư ng sinh thái, bên c nh ñó phát tri n m nh các lo i rau, ñ u theo hư ng s ch; tr ng hoa thương ph m các lo i s n xu t lâm s n ngoài g ñ có ngu n thu nh p trư c m t t r ng ph c v cho nhu c u th trư ng. V cây ăn qu , cây công nghi p dài ngày t p trung phát tri n * Phát tri n mô hình nuôi tr ng thu s n theo phương pháp tính t i nhu c u th trư ng các lo i cây như xoài, i, cam, quýt, m n, công nghi p nhãn, v.v trên cơ s gi ng m i và g n v i th trư ng tiêu th s n * Đ y m nh ng d ng khoa công ngh các trang tr i ph m.
23 24 Phát tri n ñ hình thành các vùng nguyên li u t p trung g n v i Đ u tư tr ng 100 nghìn ha cao su, 20 nghìn ha b i l i các công nghi p ch bi n và th trư ng tiêu th : hình thành 4.000 ha rau huy n, thành ph . s ch t i thành ph Kon Tum; th tr n Đăk Hà, Đăk Tô, Ng c H i; 3.2.2.4. Trang tr i thu s n Vùng tr ng ñ tương, khoai lang, Dưa h u 7000 ha t i thành ph Kon Phát tri n nuôi tr ng th y s n nư c ng t các h ch a, h t Tum, Đăk Hà, Đăk Tô, Kon R y. nhiên và nuôi cá l ng trên các sông, su i. Trong nuôi th y s n s d ng 3.2.2.2. Trang tr i chăn nuôi gi ng m i như rô phi ñơn tính, ba ba, cá tra, cá basa, cá h i, lương, cá M t là v gi ng, v t nuôi, ti p t c s d ng con gi ng t t trong trình. nư c, khuy n khích các ch trang tr i, doanh nghi p nh p ngu n gien, Nghiên c u giúp các ñ a phương, các ch trang tr i, các h gia gi ng có năng su t ch t lư ng cao: Chương trình c i t o ch t lư ng ñình nuôi tr ng th y s n xây d ng phương án ñ i ñ t d n ao ñ t o ñàn bò ñ a phương b ng gi ng bò lai Sind; nuôi l n hư ng n c, l n ñi u ki n cho vi c hình thành các trang tr i th y s n s n xu t t p trung siêu n c; phát tri n ña d ng ñàn gia c m trong chăn nuôi có kh năng v i quy mô l n, t o ñi u ki n thu n l i cho vi c ñ u tư nuôi thâm canh tăng tr ng nhanh như các gi ng gà Tam Hoàng, Lương Phư ng, Kabir, công nghi p. Có chính sách thu hút các nhà ñ u tư vào lĩnh v c nuôi S c-sô, ngan Pháp; tr ng th y s n ñ hình thành nên các cơ s s n xu t th y s n t p trung. Hai là v th c ăn chăn nuôi, ngư i chăn nuôi và nhà máy ch Đây chính là nh ng mô hình nuôi tr ng th y s n theo hư ng công bi n ph i ký h p ñ ng, b o ñ m cung c p n ñ nh và ch t lư ng th c nghi p, ñ cho các ch trang tr i, các h gia ñình tham quan h c t p; ăn t t. ñ ng th i cũng là cơ s d ch v ñ u vào con gi ng, th c ăn,.v.v... và Ba là công ngh chu ng tr i, ngư i chăn nuôi ph i nghiên c u tiêu th s n ph m. các m u chu ng tr i, áp d ng các lo i máng ăn, u ng, phù h p v i 3.2.2.5. Trang tr i s n xu t kinh doanh t ng h p t ng v t nuôi. Đây là lo i hình trang tr i ñánh giá có thu nh p n ñ nh, r i ro 3.2.2.3. Trang tr i lâm nghi p th p nh t hi n nay t nh, tuy nhiên chi phí v n chi m t tr ng khá cao Đ i v i di n tích r ng nghèo ki t, khuy n khích các t ch c, cá trong doanh thu. Đi m m nh c a lo i hình này chính là mô hình VAC nhân c i t o và tr ng l i r ng ñ nâng cao giá tr s d ng r ng và ñ t ho c VACR. Đ trong nh ng năm t i, lo i hình trang tr i t ng h p r ng. Đ i v i di n tích ñ t tr ng, thu hút ñ u tư vào lĩnh v c tr ng phát tri n m nh, c n th c hi n tri t ñ các v n ñ sau: r ng t o vùng nguyên li u t p trung, theo hư ng ñ u tư thâm canh g n M nh d n chuy n d ch cơ c u cây tr ng, tăng t tr ng hàng v i công nghi p ch bi n, k t h p s n xu t lâm - nông - ngư nghi p ñ hóa, ưu tiên tr ng các lo i cây ñ c s n trên ñ t nông nghi p như rau nâng cao hi u qu s d ng ñ t. th c ph m, rau an toàn. Loài cây chính cho tr ng r ng s n xu t: Keo, thông, m , trúc... Đ i v i chăn nuôi l n, gà c n có bi n pháp ñ m b o v sinh ñ t o vùng nguyên li u cho s n xu t ván MDF, ván ghép thanh, s n chu ng tr i, th c hi n mô hình BIOGAS nh m gi m thi u ô nhi m xu t gi y. Di n tích tr ng r ng nguyên li u kho ng 400 nghìn ha t p môi trư ng, nh t là lo i hình trang tr i này ñang phát tri n m nh khu trung các huy n ñ s n xu t các m t hàng ñ m c gia d ng, v t li u v c trung tâm thành ph , th tr n trong t nh. xây d ng và ñ g m ngh .
25 26 K T LU N VÀ KI N NGH 5. Qua k t qu nghiên c u cho th y lo i hình kinh doanh có hi u K T LU N qu nh t Kon Tum cũng chính là khai thác và s d ng ngu n l c là 1. Kinh t trang tr i ngày càng ñóng m t vai trò quan tr ng l i th so sánh c a ñ a phương. Cây ăn qu , chăn nuôi ñ i gia súc k t trong s phát tri n c a nông nghi p, nông thôn hi n nay. Nó cho phép h p v i lâm nghi p hi n t i v n hư ng ñi mang l i hi u qu t t nh t khai thác, s d ng tri t ñ ti m năng v ñ t ñai, ñ c bi t nh ng vùng cho các ch trang tr i. Tuy nhiên ñi u ki n t nhiên không ñ ng nh t, ñ i núi như t nh Kon Tum hi n nay mang l i kh i lư ng s n ph m qu n lý ñ t ñai manh mún là m t tr ng i ñ phát tri n s n xu t v i hàng hoá l n cho xã h i. quy mô l n. 2. Tuy m i hình thành và phát tri n nư c ta nói chung và Kon 6. Cũng như các lo i hình kinh t m i hình thành khác, kinh t Tum nói riêng, kinh t trang tr i ñã kh ng ñ nh là m t hình th c t trang tr i c n m t môi trư ng chính sách, th ch c n thi t cho s t n ch c s n xu t ti n b , phù h p và có hi u qu trong nông nghi p. Nó t i và phát tri n n ñ nh, b n v ng. Vai trò c a công tác truy n thông, ñã và ñang góp ph n t o ra quan h s n xu t m i nông thôn, xoá ñói nâng cao năng l c c a ch trang tr i, h tr th trư ng v.v... trong phát gi m nghèo, xây d ng nông thôn m i. tri n kinh t trang tr i là nh ng v n ñ mà các c p chính quy n c n 3. Đi u ki n t nhiên, ñi u ki n kinh t xã h i c a m t vùng nh ph i quan tâm. hư ng r t l n ñ n phát tri n kinh t trang tr i. Chính s k t h p gi a M TS KI N NGH s ña d ng v i s l a ch n lo i hình ñem l i giá tr kinh t cao trong nư c ta, v trí chính th c c a trang tr i gia ñình ñã có hơn 8 kinh doanh trang tr i Kon Tum hi n nay ñã th hi n s năng ñ ng năm hình thành và phát tri n. Đã ñ n lúc c n ph i nhìn l i ñ th y rõ c a các trang tr i. Tuy nhiên s lư ng, quy mô cũng như trình ñ s n m t m nh, m t còn h n ch c a chính sách pháp lu t v trang tr i gia xu t kinh doanh c a các trang tr i c a Kon Tum còn h n ch và ñang ñình. Trên cơ s t ng k t th c ti n phát tri n trang tr i gia ñình, Nhà trong giai ño n phát tri n ban ñ u b i n n kinh t ñ a phương còn nư c c n ban hành m t lu t ho c pháp l nh v trang tr i gia ñình t o mang n ng tính t nhiên, th trư ng nh h p. khung pháp lý cho ho t ñ ng c a lo i hình này, trong ñó xác ñ nh rõ 4. Th c tr ng kinh t trang tr i Kon Tum cho th y, các ngu n l c khái ni m, ñ c ñi m pháp lý, các ñi u ki n ñ ñư c xác ñ nh là trang c a các trang tr i huy ñ ng còn th p, k t qu s n xu t cũng như hi u qu tr i gia ñình, trình t , th t c ñăng ký kinh doanh, quy n và nghĩa v kinh t mang l i cũng chưa cao. Tuy nhiên, qua th c t cũng có th k t c a trang tr i. lu n r ng: nhân t nh hư ng ñ n k t qu s n xu t kinh do nh c a các V i m t tư cách pháp lý ñ c l p, m t ñ a v pháp lý bình ñ ng trang tr i ñây không ph i do quy mô ñ t ñai c a trang tr i mà do s l a v i các ch th kinh doanh khác s là cơ s pháp lý quan tr ng ñ ch n lo i hình kinh doanh phát huy l i th so sánh c a ñ a phương; trình trang tr i gia ñình t tin, ch ñ ng bư c vào “sân chơi” l n - n n kinh ñ qu n lý c a ch trang tr i ñã mang l i nhi u trang tr i có quy mô ñ t t hàng hoá nhi u thành ph n như nư c ta hi n nay. ñai nh nhưng có t su t nông s n hàng hoá l n.