Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Nghiên cứu tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận

Chia sẻ: Tử Tử | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

92
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát là nghiên cứu tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng trong phân phối thu nhập ở tỉnh Ninh Thuận. Mục tiêu cụ thể nghiên cứu cần hướng tới, gồm: Hệ thống cơ sở lý thuyết và thực nghiệm về tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập; thực trạng tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập ở Ninh Thuận trong thời gian qua; phân tích tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng trong phân phối thu nhập ở Ninh Thuận.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Nghiên cứu tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LÝ VỸ CHÍ NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA TĂNG TRƢỞNG KINH TẾ ĐẾN BẤT BÌNH ĐẲNG THU NHẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ PHÁT TRIỂN Mã số: 60.31.01.05 Đà Nẵng - 2017
Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn KH: PGS. TS. BÙI QUANG BÌNH Phản biện 1: TS. NGUYỄN HIỆP Phản biện 2: PGS.TS. ĐỖ NGỌC MỸ Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 19 tháng 8 năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1 MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội là hai trong những vấn đề lớn mà bất cứ xã hội nào cũng đều phải quan tâm. Tăng trưởng nhanh và thực hiện phân phối công bằng là mục tiêu mà nhiều địa phương cũng như chính phủ đều mong muốn đạt được. Đây là những vấn đề đã và đang được các nhà kinh tế trong và ngoài nước đặc biệt quan tâm. Trong những năm qua, kinh tế của tỉnh Ninh Thuận phát triển khá mạnh mẽ và đạt được nhiều thành công nhất định. Tuy nhiên, đi kèm với quá trình phát triển đó cũng xuất hiện nhiều vấn đề kinh tế - xã hội phát sinh, mà một trong những vấn đề đó là bất bình đẳng trong phân phối thu nhập. Gần đây đã có một số nghiên cứu mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập. Tuy nhiên, các nghiên cứu hầu hết là nghiên cứu định tính và các nghiên cứu định lượng chủ yếu mới tập trung nghiên cứu ở tầm quốc gia. Tại các địa phương, nhất là ở tỉnh Ninh Thuận, việc nghiên cứu mối quan hệ của tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập còn ít. Bắt nguồn từ thực tế trên, em quyết định chọn đề tài: “Nghiên cứu tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu tổng quát là nghiên cứu tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng trong phân phối thu nhập ở tỉnh Ninh Thuận. Mục tiêu cụ thể nghiên cứu cần hướng tới, gồm:
2 - Hệ thống cơ sở lý thuyết và thực nghiệm về tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập; - Thực trạng tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập ở Ninh Thuận trong thời gian qua; - Phân tích tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng trong phân phối thu nhập ở Ninh Thuận; - Đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm tận dụng tác động tích cực và hạn chế tác động tiêu cực của bất bình đẳng trong phân phối thu nhập đến tăng trưởng kinh tế ở Ninh Thuận. 3. Câu hỏi nghiên cứu - Luận văn nhằm làm rõ câu hỏi tăng trưởng kinh tế trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận có tác động như thế nào đến bất bình đẳng thu nhập. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu: Tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập ở Ninh Thuận. Phạm vi nghiên cứu: Luận văn chỉ nghiên cứu phân phối thu nhập theo quy mô với trọng tâm là nghiên cứu tăng trưởng kinh tế với bất bình đẳng thu nhập giữa các nhóm dân cư. Luận văn đi sâu phân tích thực trạng tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng ở Ninh Thuận trong giai đoạn 1995 – 2016 dựa trên bộ số liệu được thu thập từ Cục thống kê và UBND các huyện, thành phố của tỉnh. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn Về mặt l luận, luận văn cung cấp cho những ai quan tâm đến vấn đề tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng trong phân phối thu nhập một cách có hệ thống l luận tương đối đầy đủ. Về mặt thực tế, đây là một trong những số ít nghiên cứu ở Việt Nam lượng hóa được mối quan hệ của tăng trưởng kinh tế và bất
3 bình đẳng thu nhập, cung cấp một căn cứ tham khảo cho việc hoạch định các chiến lược tăng trưởng kinh tế, phân phối thu nhập cũng như nghiên cứu sâu về chủ đề này cho từng tỉnh, thành phố khác. Luận văn chứng minh tầm quan trọng của các chính sách trong việc giải quyết mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu 1.Giáo trình kinh tế phát triển. Chủ biên: PGS. TS. Bùi Quang Bình. Trong giáo trình này, em tập trung nghiên cứu chương 1 và chương 12 “tăng trưởng kinh tế và các vấn đề xã hội” để rút ra các lý luận nhằm làm rõ các vấn đề trong luận văn của mình. Các phần này giúp em có được một số kiến thức sau: - Khái niệm và đo lường tăng trưởng kinh tế. - Các mô hình tăng trưởng kinh tế. - Thế nào là phân phối thu nhập. - Phân phối thu nhập theo quy mô. - Đánh giá tình trạng bất bình đẳng trong phân phối thu nhập. - Các lý thuyết về sự bất bình đẳng và nghèo khó. Tăng trưởng kinh tế và các vấn đề xã hội là một trong những vấn đề quan trọng trong các giáo trình về Kinh tế Phát triển. Theo cách tiếp cận này phát triển và phúc lợi con người có quan hệ mật thiết với nhau, và vấn đề đặt ra là sự tăng trưởng và phát triển có cải thiện điều kiện sống cho con người hay không? nếu có thì ở mức độ nào và bằng những cách nào? nếu phúc lợi của họ không được cải thiện, hoặc chậm cải thiện thì những thay đổi nào trong mô hình và quá trình phát triển có thể cải thiện được kết quả trên? Những thay đổi đó xảy ra như thế nào? (Bùi Quang Bình 2010) Theo đó, để đánh
4 giá được những tác động về tình trạng bất bình đẳng trong phân phối thu nhập chúng ta cần thông qua các lý thuyết để đo lường được mức độ bất bình đẳng về thu nhập của một quốc gia, tỉnh thành một cách chính xác hơn. 2. Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập: Lý thuyết và thực tiễn ở Việt Nam Tác giả: PGS. TS. Lê Quốc Hội, tổng biên tập tạp chí kinh tế và phát triển, trường đại học kinh tế quốc dân. Bài viết trên đã giúp em rút ra được một số lý thuyết về mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập; vận dụng vào phân tích thực trạng tăng trưởng kinh tế, bất bình đẳng và giảm nghèo ở Việt Nam nói chung, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, bảo đảm công bằng xã hội và lợi ích chính đáng của mọi tầng lớp nhân dân trong quá trình phát triển. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài lời mở đầu, kết luận và danh mục các tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 4 chương: Chương 1: Tổng quan lý luận về tác động của tăng trưởng kinh tế tới bất bình đẳng thu nhập Chương 2: Địa bàn nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu Chương 3: Kết quả nghiên cứu Chương 4: Bàn luận và hàm ý chính sách
5 CHƢƠNG 1 LÝ LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA TĂNG TRƢỞNG KINH TẾ TỚI BẤT BÌNH ĐẲNG THU NHẬP 1.1. LÝ THUYẾT VỀ TĂNG TRƢỞNG KINH TẾ 1.1.1. Khái niệm về tăng trƣởng kinh tế Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng về sản lượng hay thu nhập thực tế được tính cho toàn bộ nền kinh tế (của một quốc gia, một vùng hay một ngành) trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm). Tăng trưởng kinh tế có thể biểu thị bằng số tuyệt đối (quy mô tăng trưởng) hoặc số tương đối (tỷ lệ tăng trưởng). Trong phân tích kinh tế, để phản ánh mức độ mở rộng quy mô của nền kinh tế, khái niệm tốc độ tăng trưởng kinh tế thường được dùng. Đó là tỷ lệ phần trăm giữa sản lượng tăng thêm của thời kỳ nghiên cứu so với mức sản lượng của thời kỳ trước đó hoặc thời kỳ gốc. Tiêu chí đánh giá được sử dụng là giá trị GDP hay GNP theo giá cố định hay tỷ lệ tăng GDP hay GNP hàng năm và trung bình theo thời gian. Tính ổn định của tăng trưởng thường được xác định bằng tỷ lệ biến thiên – mức ổn định thông qua so sánh sai lệch giữa tăng trưởng hàng năm và trung bình. 1.1.2. Đo lƣờng tăng trƣởng kinh tế Nhìn chung, tăng trưởng kinh tế được tính bằng phần trăm thay đổi của mức sản lượng quốc dân. gt = Trong đó: gt là tốc độ tăng trưởng kinh tế thời kỳ t. yt là GDP thực tế của thời kỳ t.
6 Như chúng ta đã biết, GDP là thước đo được chấp nhận rộng rãi về mức sản lượng của một nền kinh tế. Tất nhiên, ở đây chúng ta nói đến GDP thực tế chứ không phải GDP danh nghĩa, tức là loại bỏ sự biến động của giá cả theo thời gian. Chỉ tiêu nghĩa hơn về tăng trưởng kinh tế được tính bằng phần trăm thay đổi của GDP thực tế bình quân đầu người của thời kỳ nghiên cứu so với thời kỳ trước (thông thường tính cho một năm). 1.1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến tăng trƣởng kinh tế a. Các nhân tố kinh tế Các nhân tố kinh tế tác động đến tăng trưởng kinh tế là những nhân tố có tác động trực tiếp đến yếu tố đầu vào và đầu ra của nền kinh tế, bao gồm vốn, lao động, tiến bộ công nghệ và tài nguyên. b. Các nhân tố phi kinh tế Nhân tố thể chế chính trị- kinh tế xã hội 1.2. LÝ LUẬN VỀ TĂNG BẤT BÌNH ĐẲNG THU NHẬP 1.1.1. Khái niệm về bất bình đẳng thu nhập Bất bình đẳng thu nhập là chênh lệch giữa các cá nhân, các nhóm trong xã hội trong việc phân phối các tài sản, sự giàu có, hay thu nhập. 1.2.2. Đo lƣờng bất bình đẳng thu nhập a. Tỷ lệ Q5/Q1 b. Đường Lorenz c. Hệ số Gini d. Tiêu chuẩn 40 của ngân hàng thế giới 1.2.3. Các nguyên nhân của bất bình đẳng thu nhập Nhìn chung các nguyên nhân gây ra bất bình đẳng trong phân phối thu nhập có thế xếp vào hai nhóm: bất bình đẳng trong phân phối thu nhập từ tài sản, và bất bình đẳng trong phân phối thu nhập
7 từ lao động. 1.3. TỔNG QUAN CÁC LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG CỦA TĂNG TRƢỞNG KINH TẾ ĐẾN BẤT BÌNH ĐẲNG THU NHẬP Nghiên cứu của Simon uzznets vào năm 1995 với tiêu đề “ Tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập” được công bố trên Tạp chí inh tế ỹ năm 1995 đã đặt nền móng cho các nghiên cứu về mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập. ng là người đầu tiên giới thiệu tưởng về một sự liên kết giữa bất bình đẳng và phát triển. uznets đã chỉ ra rằng sự phát triển liên quan đến chuyển dịch dân số từ các hoạt động truyền thống sang các hoạt động hiện đại. Quá trình dịch chuyển này của dân số từ tham gia sản xuất nông nghiệp chuyển sang sản xuất công nghiệp cho ph p uznets dự đoán hành vi của bất bình đẳng trong quá trình phát triển: n . . Đườn on n n ư ủ u n ts
8 tưởng chính trong nghiên cứu của ông là mối quan hệ giữa tốc độ tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập có thể biểu thị bằng hình một chữ U ngược. Điều này thường được biết đến trong các tài liệu kinh tế như là “giả thiết uznets”. Giả thiết này cho rằng, ở mức thu nhập bình quân đầu người thấp, bất bình đẳng thu nhập tăng cùng với sự gia tăng của thu nhập bình quân đầu người và chỉ giảm trong giai đoạn phát triển sau của quá trình công cuộc công nghiệp hóa – tạo ra một mối liên kết hình chữ U ngược giữa thu nhập bình quân đầu người và bất bình đẳng thu nhập – dựa trên một mô hình mà trong đó các cá nhân di cư từ khu vực nông thôn có mức lương thấp và bất bình đẳng thấp đến khu vực đô thị được đặc trưng bởi bất bình đẳng thu nhập cao và thu nhập trung bình cao. Theo lý thuyết của Lewis, A. W. (1954), trong giai đoạn đầu, khi lao động dịch chuyển từ nông nghiệp sang công nghiệp sẽ giúp khu vực này mở rộng quy mô sản xuất. Nhưng xu hướng tăng lương cho lao động di chuyển giúp họ chuyển từ mức sống thấp sang mức sống gần với mức của khu vực thành thị. Trong nghiên cứu này, tác giả đã chỉ ra xu thế tác động dương của tăng trưởng tới bất bình đẳng thu nhập lúc đầu tăng dần và sau đó giảm dần trong quá trình phát triển. 1.3.1. Tác động tích cực của tăng trƣởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập Có nhiều quan điểm cho rằng tăng trưởng kinh tế có thể ảnh hưởng tích cực đến bất bình đẳng thu nhập. Các nghiên cứu có kết luận rất khác nhau về tác động của tăng trưởng kinh tế tới bất bình đẳng thu nhập. Theo lý thuyết truyền thống, thực hiện mục tiêu công bằng xã hội ở đây là lấy thu nhập của người giàu chuyển cho người nghèo, Chính phủ phải thực hiện các chính sách tái phân phối thu
9 nhập, ví dụ như thông qua hệ thống thuế thu nhập lũy tiến và các chương trình phúc lợi và chính vì thế sẽ làm giảm động lực lao động và gây ra tổn thất cho tăng trưởng kinh tế. 1.3.2. Tác động tiêu cực của tăng trƣởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập Có nhiều lý thuyết cho thấy tăng trưởng kinh tế có thể làm tăng thêm bất bình đẳng cũng như có nhiều quan điểm cho rằng tăng trưởng kinh tế tác động tiêu cực đến bất bình đẳng thu nhập. Có thể kể ra các luận cứ sau: Thứ nhất, là luận cứ của aldor, sau đó được Stiglitz (1969) chính thức hoá, cho rằng xu hướng tiết kiệm biên của người giàu cao hơn so với người nghèo. Nếu tốc độ tăng trưởng của GDP có quan hệ trực tiếp với tỷ lệ tiết kiệm so với thu nhập quốc dân, thì nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn có phân phối bất bình đẳng hơn so với các nền kinh tế tăng trưởng chậm hơn. Vì vậy, phân phối lại thu nhập từ người giàu cho người nghèo bằng cách đánh thuế luỹ tiến cao hơn sẽ làm giảm tỷ lệ tiết kiệm của nền kinh tế với tư cách là một tổng thể. Theo lý thuyết tăng trưởng tân cổ điển, tiết kiệm là yếu tố then chốt quyết định quá trình tích luỹ tư bản và giảm tiết kiệm sẽ làm giảm tăng trưởng kinh tế. Lý thuyết kinh tế chính trị được phát triển bởi các nhà nghiên cứu Alesina và Rodrik (1994), Perrson và Tabellini (1994) lý giải về tác động tiêu cực của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng dựa trên nền tảng: (i) Chi tiêu nhằm mục tiêu tái phân phối có thuế và có tác động ngược chiều đến tăng trưởng do tác động tiêu cực của thuế đến tích lũy tư bản; (ii) Các loại thuế có xu hướng tỷ lệ thuận với thu nhập nhưng lợi ích của chi tiêu công nhìn chung được phân bố đều
10 cho tất cả các cá nhân; (iii) Chính phủ lựa chọn chính sách được nhóm cử tri chiếm đa số ủng hộ. Luận cứ tiếp theo ủng hộ cho quan điểm muốn tăng trưởng kinh tế nhanh hơn thì cần hi sinh mục tiêu công bằng liên quan đến tính không thể chia cắt được của đầu tư. Như vậy, các lý thuyết đã đưa ra nhiều kênh mà qua đó tăng trưởng kinh tế có thể tác động đến bất bình đẳng thu nhập và sự tác động này có thể diễn ra theo nhiều chiều. Hơn nữa, nó cũng rất khó để xác định kênh nào sẽ có vai trò chi phối nếu chỉ sử dụng các lý thuyết và phân tích định tính. Do vây, để nghiên cứu mối quan hệ giữa tăng trưởng và bất bình đẳng thu nhập cần thiết phải xem xét các kênh tạo ra tăng trưởng kinh tế và ước lượng tác động của những kênh này đến bất bình đẳng thu nhập. KẾT UẬN CHƢƠNG 1
11 CHƢƠNG 2 ĐỊA BÀN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. GIỚI THIỆU VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên a. Vị trí địa lý b. Địa hình c. Khí hậu, thủy văn d. Tài n uyên đất e. Tài nguyên biển f. Tài nguyên khoáng sản 2.1.2. Đặc điểm xã hội a. Dân số và nguồn l o động b. Giáo dục- đào tạo c. Y tế 2.1.3. Đặc điểm kinh tế a. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội b. Tổng vốn t u út đầu tư c. Kim ngạch xuất - nhập khẩu d. Lư ng khách du lịch e. Khu công nghiệp f. Các ngành kinh tế mũi n ọn 2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.3.1. Phƣơng pháp nghiên cứu định tính - Phương pháp phân tích: Phân tích là nghiên cứu các văn bản, tài liệu, các công trình nghiên cứu về tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập khác nhau bằng cách phân tích chúng thành từng bộ phận để tìm hiểu sâu hơn về tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu
12 nhập cũng như tác động của - Phương pháp tổng hợp lý thuyết: Tổng hợp là liên kết từng khía cạnh, từng bộ phận thông tin đã được phân tích để đúc kết lý thuyết một cách đầy đủ và sâu sắc về tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng thu nhập; tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập. 2.3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng - Phương pháp phân tích thống kê - Phương pháp phân tích hệ thống - Phương pháp thống kê mô tả - Phương pháp phân tích so sán 2.3.3. Xác định mô hình ƣớc lƣợng Để có thể lượng hóa được một cách cụ thể tác động của tăng trưởng kinh tế tới bất bình đẳng thu nhập tại tỉnh Ninh Thuận, trong chương 2 này, luận văn sẽ ứng dụng một số mô hình đã được nghiên cứu ở một số nước, cũng như một số mô hình nghiên cứu khoa học để xây dựng mô hình kinh tế lượng nhằm kiểm định và ước lượng đánh giá tác động của tăng trưởng kinh tế đến bất bình đẳng thu nhập trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Theo như mô hình chữ U ngược của uznet, ông đã đưa ra mô hình lượng hóa xu hướng thay đổi tình trạng bất bình đẳng như sau: G = f(Yp, Yp2) LnG = β0 + β1LnYp + β2LnYp2 với G là hệ số GINI – biến đại diện cho BBĐ thu nhập Yp là GDP/ng – biến đại diện cho tăng trưởng kinh tế Thường hệ số β1 kỳ vọng là dương vì GDP/ng tăng thì hệ số GINI tăng, nhưng β2 kỳ vọng âm vì GDP/ng càng tăng thì sẽ làm giảm GINI.
13 Xuất phát từ mô hình trên, nghiên cứu của Barro, R. (2000) đã phát triển một mô hình phân tích dựa trên mô hình của Kuznets (1955) nhưng thêm vào các biến đặc trưng kinh tế xã hội khác như chỉ số thực thi luật chỉ số dân chủ, tỷ lệ đầu tư so với GDP, độ mở của nền kinh tế, giáo dục… và mô hình viết lại Từ mô hình (1), luận văn sẽ xác định mô hình phân tích tác động từ tăng trưởng tới GINI như mô hình dưới đây: LnGINI = β0 + β1LnGDP/ng + β2LS + β3dieukiensong + + u Diễn giải tên biến và cách tính như dưới Bảng 2.1. Diễn giải các biến sử dụng trong mô hình Tên biến Ký hiệu Diễn giải và cách tính Bất bình lngini Đại diện cho tình trạng bất bình đẳng đẳng thu thu nhập và tính bằng lấy logarit nebe nhập hệ số GINI Đại giện tăng trưởng kinh tế và được Tăng tính bằng bằng lấy logarit nebe trưởng kinh lny GDP/ng. GDP tính theo giá cố định tế 1994 và đơn vị tính là tỷ đồng. GDP/ng tính bằng triệu đồng Đại diện nguồn lực được huy động cho tăng trưởng. Được tính bằng lấy tỷ lệ Nguồn lực LS lao động làm việc so với dân số nhân với tỷ kệ tiết kiệm, tính bằng % Đại diện cho điều kiện sống của người Điều kiện dieukiens dân. Được tình bằng số lần tăng của số sống ong hộ gia đình có đồ dùng lâu bền như xe máy, điện thoại, tivi… 2.3.4. Số liệu dùng cho phân tích Số liệu về thu nhập và mức sống của hộ gia định lấy từ niên giám thống kê của tỉnh Ninh Thuận và điều tra mức sống của tỉnh hàng năm được cung cấp bởi Cục Thống kê tỉnh.
14 GDP lấy từ mục Tài khoản quốc gia của niên giám thống kê của tỉnh Ninh Thuận của Cục Thống kê tỉnh, tính theo giá 1994, đơn vị tính tỷ đồng. Dân số và lao động đang làm việc trong nền kinh tế lấy từ mục Dân số và lao động của niêm giám thống kê của tỉnh Ninh Thuận của Cục Thống kê tỉnh, tính theo giá 1994 đơn vị tính tỷ đồng. Đơn vị tính là 1000 người. Phương pháp ước lượng Từ số liệu thứ cấp thu thập được của tỉnh Ninh Thuận trong khoảng thời gian từ 1991 - 2016 nên có thể áp dụng phương pháp truyền thống. Đó là phương pháp hồi quy đa biến – hương pháp bình phương nhỏ nhất (OLS). Tuy nhiên phương pháp này khá thô sơ vì thế sẽ phải giả định rằng các hệ số hồi quy (hệ số chặn và hệ số góc) là không thay đổi theo thời gian Quá trình ước lượng và kết quả cụ thể được trình bày trong phụ lục 1. Ở đây trình bày ngắn gọn các bước tiến hành ước lượng. Thực hiện hồi quy đa biến sẽ tiến hành các bước như: Thứ nhất; thực hiện hồi quy với số liệu đã có để xem xét kiểm định F, kiếm định t và hệ số tương quan Thứ hai; tiến hành kiểm định Breusch-Pagan / Cook-Weisberg test để xem xét hiện tượng phương sai thay đổi Thứ ba; tiến hành xem xét hệ số VIF về hiện tượng đa cộng tuyến Thứ tư; kiểm định Durbin-Watson để xem xét hiện tượng tự tương quan. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2
15 CHƢƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. TÌNH HÌNH TĂNG TRƢỞNG KINH TẾ 3.1.1. Thực trạng tăng trƣởng kinh tế Hình 3.1. GDP và tỷ lệ tăn trưởng kinh tế tỉnh Ninh Thuận (Nguồn: Xử lý từ niên giám thống kê tỉnh Ninh Thuận) Trong những năm gần đây, kinh tế của tỉnh Ninh Thuận có những chuyển biến tích cực trên nhiều mặt, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân từ năm 2004 - 2016 đạt 9,3%. GDP bình quân đầu người năm 2016 đạt 30,3 triệu đồng, rút ngắn nhanh khoảng cách về thu nhập bình quân đầu người so với cả nước. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế của địa phương không ổn định. Nhìn vào hình 3.1, ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng ở giai đoạn 2001 trở về trước thì tốc độ tăng trưởng kinh tế được duy trì khá ổn định. Tuy nhiên, từ năm 2001 trở về sau thì tốc độ tăng trưởng lại khá bất ổn, có những năm tăng trưởng rất cao nhưng năm liền sau đó thì tốc độ tăng trưởng lại sụt giảm xuống mức rất thấp.
16 Có thể giải thích điều này là do những cuộc suy thoái kinh tế hay tình hình kinh tế vĩ mô chung của cả nước không ổn định. Tuy nhiên, dù sao thì đây cũng là một tồn tại mà địa phương cần phải giải quyết nếu muốn phát triển nhanh và bền vững. 3.1.2. Xu hƣớng tăng trƣởng kinh tế Cùng với sự phát triển của cả nước, kinh tế Ninh Thuận đã có sự chuyển dịch theo hướng tích cực, sự chuyển dịch các yếu tố sản xuất như lao động, vốn từ ngành có hiệu suất thấp là nông nghiệp sang các ngành có hiệu suất cao hơn là dịch vụ và công nghiệp được xem là phù hợp với xu hướng phát triển chung của quốc gia cũng như thế giới. Chính quyền Ninh Thuận đã tập trung chỉ đạo thực hiện nhiều giải pháp cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đặc biệt đã tổ chức khá thành công 02 hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh và nâng cao năng lực cạnh tranh, nhất là các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp như bồi thường giải phóng mặt bằng, thuế, tín dụng, đất đai, xây dựng; hỗ trợ thủ tục thành lập và giải thể doanh nghiệp. 3.1.3. Chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế Năn suất l o động Năng suất lao động của địa phương có sự tăng trưởng khá nhanh và ổn định, đặc biệt là trong giai đoạn 1991-2010. Tuy nhiên, mặc dù năng suât lao động của địa phương có tăng lên một cách ấn tượng cả về con số tương đối lẫn tuyệt đối nhưng so với mặt bằng chung của cả nước thì vẫn còn rất thấp. Điều này xác nhận một thực tế là kinh tế tỉnh Ninh Thuận tăng trưởng dựa trên mở rộng quy mô sản xuất, sử dụng nhiều lao động hơn là phát triển dựa theo chiều sâu. Nhưng dù sao, với việc năng suất lao động của địa phương tăng khá đều và nhanh qua các năm cũng đã chứng tỏ được một điều rằng
17 địa phương về sau này đã chú trọng đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, cộng thêm vào đó là các dự án đầu tư lớn, với công nghệ tiên tiến được triển khai tại địa phương đã góp phần làm cho năng suất lao động của Ninh Thuận tăng cao. Điều này là phù hợp với xu thế phát triển chung. Hiệu quả sử dụng vốn: Xem bảng 3.2 Nhìn vào bảng 3.2, ta có thể thấy là tỷ lệ tiết kiệm của địa phương khá cao. Mà theo lý thuyết kinh tế thì tiết kiệm bằng đầu tư. Như vậy, tỷ lệ đầu tư/GDP của tỉnh là khá cao, cá biệt ở giai đoạn 2011-2016 lên đến 66,5% GDP. Con số này cùng với tỷ lệ tặng trưởng của địa phương đã được thể hiện ở hình 3.1 đã chứng minh một điều rằng tăng trưởng của địa phương chưa tương xứng với đầu tư, và rằng kinh tế Ninh Thuận tăng trưởng dựa trên chiều rộng chứ chưa có chiều sâu. Cũng ở bảng 3.2, ta thấy hệ số ICOR của Ninh Thuận tăng lên theo từng giai đoạn. Điều này đã chứng minh một thực tế rằng khả năng quản lý vốn đầu tư của địa phương còn nhiều hạn chế, đầu tư của địa phương không có hiệu quả cao để thúc đẩy tăng trưởng. 3.2. THỰC TRẠNG BẤT BÌNH ĐẲNG THU NHẬP TẠI NINH THUẬN 3.2.1. Thực trạng bất bình đẳng chung Theo số liệu tính toán từ cục thống kê điều tra mức sống theo hộ gia đình trong giai đoạn 2004-2014 cho thấy thu nhập bình quân đầu người có xu hướng gia tăng trong khi chênh lệch giữa nhóm có thu nhập giàu nhất và nhóm có thu nhập nghèo nhất ngày càng dãn ra. Cụ thể chênh lệch giữa nhóm giàu nhất (nhóm 5) so với nhóm nghèo nhất (nhóm 1) năm 2004 là 6,8 lần, năm 2010 là 8,8 lần và đến năm 2014 là 9,6 lần.
18 Bảng 3.3. Thu nhập b n quân đầu n ười một tháng theo nhóm hộ i đ n ĐVT: nghìn đồng Thu nhập Nhóm Nhóm Nhóm Nhóm Nhóm hoảng trung bình 1 2 3 4 5 cách 1990 50.9 10.5 17 39 57 136 12.95 1991 63.85 19 22 45 61 172.25 9.07 1995 110.55 41.5 48 69 77 317.25 7.64 2000 234.72 82.5 114.1 149 170 666 8.07 2005 441.29 121.35 233.8 325.25 457.9 1068.1 8.80 2010 1123.8 451 561 790 1166 2760 6.12 2015 2328.5 912 1289.5 1852 2460.5 5299.5 5.81 2016 2515.6 1051 1385 1982 2627 5790 5.51 (Nguồn: Điều tra mức sống hộ gia đình cục thống kê Ninh Thuận năm 2016) Ở bảng 3.3, thu nhập bình quân đầu người trong hộ được tính toán dựa trên số liệu mức sống hộ gia đình hằng năm, cho thấy mức thu nhập bình quân đầu người được cải thiện hằng năm. Bảng 3.4. C i tiêu đời sống phân theo nhóm hộ i đ n Đơn vị tính: 1000 đồng Tốc độ tăng Năm 2004 2006 2008 2010 bình quân (%) Chung 300 388 560 1.104 24,25 Nhóm 1 103 146 253 489 29,64 Nhóm 2 185 224 434 564 20,42 Nhóm 3 289 344 525 838 19,41 Nhóm 4 403 479 588 1.172 19,47 Nhóm 5 528 761 1.015 2.416 28,85 Khoảng cách giữa 5,1 5,2 4,01 4,94 nhóm 5 và nhóm 1 (Nguồn: Điều tra mức sống hộ gia đình cục thống kê Ninh Thuận năm 2010)