Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ: Pháp luật Việt Nam về hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán trong mối quan hệ với vấn đề bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư

Pháp luật Việt Nam về hoạt động kinh doanh<br /> của công ty chứng khoán trong mối quan hệ với<br /> vấn đề bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư<br /> Lê Anh Đức<br /> <br /> Khoa Luật<br /> Luận văn ThS. Chuyên ngành: Luật kinh tế; Mã số: 60 38 50<br /> Người hướng dẫn: TS. Phạm Thị Giang Thu<br /> Năm bảo vệ: 2009<br /> Abstract: Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề pháp lý điều chỉnh các nội dung hoạt động<br /> kinh doanhh của CTCK trong mối tương quan với việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của NĐT.<br /> Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sẽ chỉ ra những vấn đề pháp lý chưa đồng bộ, chưa hoàn<br /> thiện, đồng thời, đánh giá thực trạng và những vướng mắc phát sinh trong quá trình áp dụng<br /> pháp luật. Trên cơ sở đó, đề tài sẽ đề xuất các giải pháp hoàn thiện khung pháp lý về CTCK nói<br /> riêng, TTCK nói chung, góp phần củng cố, cải thiện tính minh bạch, ổn định của thị trường và<br /> lợi ích của các bên khi tham.<br /> Keywords: Pháp luật Việt Nam; Luật kinh tế; Công ty chứng khoán; Hoạt động kinh doanh<br /> Content:<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Mới chỉ ra đời chưa đầy 9 năm, TTCK Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể, trở<br /> thành kênh huy động vốn trung và dài hạn hiệu quả cho doanh nghiệp nói riêng, cho thị trường<br /> vốn nói chung. Nửa cuối năm 2006, đầu năm 2007, TTCK đã có bước phát triển nhảy vọt, kéo<br /> theo sự ra đời của hàng loạt các thiết chế trung gian trên thị trường, trong đó có các CTCK.<br /> CTCK ra đời đã kịp thời đáp ứng được đòi hỏi cấp bách của thị trường, gia tăng tính minh<br /> bạch, bình đẳng, công bằng giữa các chủ thể tham gia thị trường. Tuy nhiện, sự ra đời ồ ạt của<br /> hàng loạt các CTCK cũng gây ra những hậu quả tiêu cực cho thị trường, ảnh hưởng trực tiếp đến<br /> <br /> bản thân các công ty này và lợi ích của các NĐT tham gia thị trường. Hệ quả đưa lại sau khoảng<br /> thời gian “chạy đua” xin cấp giấy phép thành lập CTCK là tình trạng các công ty này phải “vật<br /> lộn” trước bài toán duy trì hoạt động trước áp lực cạnh tranh giữa các CTCK với nhau, đặc biệt<br /> là trong giai đoạn thị trường tài chính thế giới và trong nước đang có những biến cố bất lợi. Mặt<br /> khác, do có những lợi thế nhất định nên dễ dẫn đến khả năng CTCK xâm phạm đến quyền lợi<br /> của khách hàng (NĐT).Vì vậy, tác giả chọn đề tài nêu trên để triển khai nghiên cứu vì những lý<br /> do sau:<br /> Một là, mặc dù Luật CK và các văn bản hướng dẫn thi hành đã có những quy định khá cụ<br /> thể về trách nhiệm của CTCK khi tiến hành thành lập, hoạt động kinh doanh nhưng sau một<br /> khoảng thời gian áp dụng, những quy định này đã bộc lộ những lỗ hổng lớn có khả năng gây<br /> phương hại đến các chủ thể khách cùng tham gia thị trường trong đó có các NĐT – là chủ thể<br /> chính quyết định sự tồn tại, ổn định và phát triển của thị trường;<br /> Hai là, pháp luật dường như mới chỉ tính đến tình huống CTCK thành lập mà chưa có những<br /> dự liệu cần thiết cho tình huống các công ty này lâm vào tình trạng giải thể, phá sản. Đặc thù<br /> hoạt động của CTCK là có khả năng ảnh hưởng, tác động đến nhiều chủ thể khác nhau. Hoạt<br /> động kinh doanh CK của CTCK là hoạt động kinhh doanh có điều kiện. Mặt khác, trong nhiều<br /> trường hợp, tài sản, quyền lợi, nghĩa vụ của các chủ thể trong mối quan hệ với CTCK rất khó xác<br /> định. Vì vậy, nếu chỉ đơn thuần dựa vào các quy định của luật phá sản doanh nghiệp sẽ không<br /> thể xử lý thấu đáo và đôi khi không tìm ra giải pháp hợp lý, tối ưu các vấn đề pháp lý phát sinh;<br /> Ba là, trong mối tương quan với khách hàng, CTCK là chủ thể có nhiều ưu thế hơn trong quá<br /> trình đầu tư. CTCK không chỉ có thế mạnh, khả năng về năng lực tài chính mà còn có lợi thế lớn<br /> về nhân lực và kỹ thuật. Trong khi đó, trong những trường hợp nhất định, CTCK và khách hàng<br /> đều là những NĐT có mục tiêu hướng tới là lợi nhuận. Trên TTCK tập trung, tất cả các lệnh của<br /> khách hàng phải thực hiện thông qua CTCK, do vậy, rất dễ dẫn đến khả năng xung đột lợi ích<br /> giữa hai chủ thể này. Nghiên cứu thực trạng áp dụng pháp luật điều chỉnh hoạt động kinh doanh<br /> của CTCK trong mối quan hệ với vấn đề bảo vệ quyền lợi của NĐT sẽ góp phần đóng góp ý<br /> kiến, đề xuất cho các nhà làm luật hoàn thiện các quy phạm pháp luật điều chỉnh có hiệu quả<br /> hoạt động kinh doanh của CTCK nhằm đem lại sự phát triển ổn định, lành mạnh của thị trường<br /> và bảo vệ tối ưu quyền lợi hợp pháp, chính đáng của NĐT.<br /> <br /> 2. Tình hình nghiên cứu và ý nghĩa lý luận của đề tài<br /> Qua tra cứu cho thấy, ở nước ta, đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu, bài báo và tạp<br /> chí đề cập đến khía cạnh pháp lý của hai chủ thể: CTCK và NĐT. Có thể kể đến một số công<br /> trình như: Đoàn Quốc Hùng, Pháp luật về hoạt động kinh doanh CK của CTCK – Thực trạng và<br /> giải pháp hoàn thiện, Trường Đại học Luật Hà Nội, năm 2002; Nguyễn Bảo Giang, CTCK theo<br /> pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Hà Nội, năm 2005; Hoàng Thị Quỳnh Chi, Pháp luật<br /> về bảo vệ quyền và lợi ích của NĐT trên TTCK tập trung ở Việt Nam, năm 2008; Vũ Nhất Tâm,<br /> Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NĐT cá nhân trên TTCK ở Việt Nam, năm 2008. Các<br /> công trình này đề cập đến các vấn đề pháp lý liên quan đến hoạt động kinh doanh của CTCK và<br /> các vấn đề pháp lý liên quan đến việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của NĐT. Tuy nhiên, một số<br /> công trình được nghiên cứu vào thời điểm những năm trước khi Luật CK được ban hành nên<br /> chưa giải quyết được các vấn đề pháp lý cơ bản đặt ra trong giai đoạn hiện nay. Mặt khác, hầu<br /> hết các công trình này mới chỉ nghiên cứu một cách độc lập vấn đề cơ cấu tổ chức, nội dung hoạt<br /> động và các vấn đề khác của CTCK mà chưa đề cập và giải quyết mối tương qua giữa hoạt động<br /> kinh doanh của CTCK với việc đảm bảo quyền lợi của NĐT. Thêm vào đó, trước bối cảnh<br /> TTCK trong nước và thế giới đang có những biến động lớn như hiện nay, hàng loạt các CTCK<br /> lâm vào tình trạng khó khăn, thua lỗ, trên thị trường có những vụ việc tranh chấp gây tổn hại<br /> nghiêm trọng đến lợi ích của NĐT thì việc tác giả lựa chọn nghiên cứu một cách có hệ thống và<br /> đầy đủ đề tài trên mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc. Những kiến nghị của đề tài hy vọng<br /> sẽ đem lại những kết quả thiết thực cho việc hoàn thiện các quy định pháp luật về CTCK khi tiến<br /> hành sửa đổi, bổ sung trong thời gian tới nhằm vừa tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho các<br /> CTCK hoạt động hiệu quả, vừa đảm bảo tốt nhất lợi ích hợp pháp chính đáng của các NĐT khi<br /> tham gia thị trường. Tác giả hy vọng rằng, với sự đầu tư thích đáng, kết quả nghiên cứu của đề<br /> tài sẽ là một tài liệu tham khảo có giá trị.<br /> 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề pháp lý điều chỉnh các nội dung hoạt động kinh<br /> doanhh của CTCK trong mối tương quan với việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của NĐT. Trong<br /> quá trình nghiên cứu, tác giả sẽ chỉ ra những vấn đề pháp lý chưa đồng bộ, chưa hoàn thiện, đồng<br /> thời, đánh giá thực trạng và những vướng mắc phát sinh trong quá trình áp dụng pháp luật. Trên<br /> cơ sở đó, đề tài sẽ đề xuất các giải pháp hoàn thiện khung pháp lý về CTCK nói riêng, TTCK nói<br /> <br /> chung, góp phần củng cố, cải thiện tính minh bạch, ổn định của thị trường và lợi ích của các bên<br /> khi tham<br /> 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn<br /> Trên thực tế, CTCK và NĐT có thể tham gia vào các loại TTCK, kể cả TTCK chính thức và<br /> TTCK phi chính chính thức, TTCK tập trung và TTCK phi tập trung. Theo đó, mối quan hệ giữa<br /> NĐT và CTCK cũng rất đa dạng. Tuy nhiên, trong phạm vi của luận văn, tác giả chỉ đi sâu<br /> nghiên cứu các khía cạnh pháp lý liên quan đến hoạt động kinh doanh của CTCK trên TTCK tập<br /> trung trong mối quan hệ với vấn đề bảo vệ quyền lợi của NĐT.<br /> gia TTCK.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> Tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp nhằm tìm hiểu và khái quát những nội<br /> dung pháp lý cơ bản điều chỉnh hoạt động của CTCK và những quy định pháp lý ghi nhận, bảo<br /> vệ quyền lợi của NĐT; thống kê, khảo sát thực tiễn hoạt động kinh doanh của một số CTCK và<br /> thực tiễn tham gia giao dịch của NĐT trên thị trường. Luận văn cũng sử dụng phương pháp so<br /> sánh quy phạm pháp luật nước ngoài có cùng đối tượng và lĩnh vực điều chỉnh để vận dụng<br /> những điểm tích cực phù hợp với thực tế của TTCK Việt Nam.<br /> 6. Dự kiến kế hoạch thực hiện<br /> Bước 1: Nghiên cứu các vấn đề pháp lý chung về bảo vệ quyền lợi của NĐT và hoạt động<br /> kinh doanh của CTCK;<br /> Bước 2: Nghiên cứu thực trạng áp dụng pháp luật Việt Nam điều chỉnh hoạt động kinh<br /> doanh của C TCK trong mối tương quan với vấn đề bảo vệ quyền lợi của NĐT;<br /> Bước 3: Đề xuất các giải pháp hoàn thiện các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam để<br /> hài hòa lợi ích của CTCK và NĐT.<br /> 7. Kết cấu của đề tài<br /> Chương 1. Những vấn đề lý luận pháp luật về NĐT và hoạt động kinh doanh của CTCK trên<br /> TTCK<br /> <br /> Chương 2. Thực trạng áp dụng pháp luật Việt Nam về hoạt động kinh doanh của CTCK<br /> trong mối quan hệ với việc bảo vệ quyền lợi của NĐT<br /> Chương 3: Giải pháp hoàn thiện pháp luật về hoạt động kinh doanh của CTCK để bảo vệ<br /> lợi ích của NĐT<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Tiếng Việt<br /> 1. Ban quản lý phát hành- UBCKNN (2004), “Bảo vệ NĐT cổ phiếu trên TTCK Việt Nam Thực trạng và giải pháp”, đề tài khoa học cấp Ủy ban, Mã số UB.04.02.<br /> 2. Ban quản lý kinh doanh CK - UBCKNN (2005), “Công ty chứng khoán - kết quả đạt<br /> được và định hướng phát triển”, Tạp chí CK Việt Nam, 2005 số đặc biệt tháng 7.<br /> 3. Ban Pháp chế - UBCKNN (2005), “Kinh nghiệm xây dựng Luật Chứng khoán tại một số<br /> quốc gia”, Tạp chí CK Việt Nam, 2005 số 4.<br /> 4. Ban Pháp chế - UBCKNN (2006), “Quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật về CK và<br /> TTCK”, Tạp chí CK Việt Nam, 2006 số 1+2.<br /> 5. Bộ trưởng Bộ Tài Chính nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2004), Quyết định số<br /> 60/2004/QĐ-BTC ngày 11/8/2004 ban hành quy chế đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán CK.<br /> 6. Bộ trưởng Bộ Tài Chính nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2005), Quyết định số<br /> 72/2005/QĐ-BTC ngày 21/03/2005 sửa đổi, bổ sung Quyết định số 60/2004/QĐ-BTC này<br /> 11/8/2004 ban hành quy chế đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán CK;<br /> 7. Bộ trưởng Bộ Tài chính nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Quyết định<br /> số 898/QĐ-BTC ngày 20/02/2006 ban hành Kế hoạch phát triển thị trường chứng khoán Việt<br /> Nam giai đoạn 2006-2010.<br /> 8. Bộ trưởng Bộ Tài chính nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2007), Quyết định<br /> số 27/2007/QĐ-BTC ngày 24/04/2007 ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của CTCK.<br /> 9. Bộ trưởng Bộ Tài chính nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2007), Thông tư số<br /> 97/2007/TT-BTC ngày 8/8/2007 hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 36/2007/NĐ-CP<br /> ngày 8/3/2007 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực CK và TTCK.<br /> 10. Bộ trưởng Bộ Tài Chính nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2007), Quyết định số<br /> 87/2007/QĐ-BTC ngày 22/10/2007 ban hành quy chế đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán CK.<br /> <br />