Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Phát triển các khu công nghiệp theo hướng bền vững ở thành phố Đà Nẵng

Chia sẻ: Vdfv Vdfv | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trình bày các nội dung chính như: lý luận và thực tiễn về phát triển các khu công nghiệp, thực trạng phát triển các khu công nghiệp theo hướng bền vững ở thành phố Đà Nẵng, các giải pháp chủ yếu phát triển các khu công nghiệp theo hướng bền vững ở thành phố Đà Nẵng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Phát triển các khu công nghiệp theo hướng bền vững ở thành phố Đà Nẵng

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG NGUY N NG C TU N PHÁT TRI N CÁC KHU CÔNG NGHI P THEO HƯ NG B N V NG THÀNH PH ĐÀ N NG Chuyên ngành : Qu n tr kinh doanh Mã s : 60.34.05 LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguy n Trư ng Sơn Đà N ng – Năm 2010
2 M Đ U 1. Lý do l a ch n ñ tài S ra ñ i c a các KCN là xu th t t y u c a n n kinh t hi n ñ i và ñã tr thành hư ng phát tri n quan tr ng góp ph n chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng CNH, HĐH; thu hút ngu n v n ñ u tư trong nư c và ngoài nư c...; tác ñ ng m nh ñ n thay ñ i quy ho ch nông thôn, ñô th , phát tri n các ngành d ch v và thay ñ i l i s ng c a m t b ph n dân cư theo hư ng văn minh, hi n ñ i. Bên c nh nh ng m t ñư c thì vi c phát tri n các KCN th i gian qua cũng b c l nh ng b t c p, thi u b n v ng, chưa ñi ñôi v i b o v môi trư ng, các v n ñ xã h i chưa ñư c gi i quy t t t. Hơn n a, bư c sang th k XXI, khi mà PTBV tr thành chi n lư c c a m i qu c gia trên th gi i, thì m t v n ñ phát tri n các KCN theo hư ng b n v ng ñư c ñ t ra là t t y u, phù h p v i quá trình h i nh p qu c t . Sau hơn 15 năm xây d ng và phát tri n, cho ñ n nay Đà N ng ñã hình thành và ñi vào ho t ñ ng 6 KCN góp ph n th c hi n ñô th hóa di n ra nhanh chóng hơn, tăng cư ng ti p thu công ngh tiên ti n, gi i quy t vi c làm, ñóng góp vào tăng thu ngân sách… Tuy nhiên, ñ ng trư c yêu c u phát tri n mang tính b n v ng, các KCN t i Đà N ng cũng b c l nh ng v n ñ b t c p như ch t lư ng tăng trư ng không cao, phát tri n chưa ñ ng b gi a trong và ngoài KCN, v n ñ ô nhi m môi trư ng chưa ñư c quan tâm ñúng m c, khai thác và s d ng qu ñ t chưa h p lý... Do ñó, ñòi h i các ngành, các c p ñ a phương c n ph i quan tâm nhi u hơn n a ñ n kh năng phát tri n mang tính b n v ng c a các KCN. V i yêu c u th c ti n ñ t ra như v y, tác gi ñã ch n ñ tài “Phát tri n các khu công nghi p theo hư ng b n v ng thành ph Đà N ng” làm lu n văn c a mình. 2. T ng quan tình hình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài 3. M c tiêu nghiên c u 4. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u - Đ i tư ng nghiên c u: Lu n văn t p trung nghiên c u h th ng các
3 chính sách phát tri n các KCN, th c tr ng phát tri n các KCN Đà N ng. - Ph m vi nghiên c u: + V m t không gian: Lu n văn nghiên c u th c tr ng phát tri n các KCN trên ñ a bàn thành ph Đà N ng. Tuy nhiên, ñ có s li u so sánh và rút ra bài h c kinh nghi m, tác gi nghiên c u thêm tình hình phát tri n các KCN m t s ñ a phương trong nư c. + V m t th i gian: Ph n th c tr ng, lu n văn s nghiên c u và l y s li u phân tích t năm 2003 h t năm 2009. Ph n ñ xu t phương hư ng và gi i pháp l y m c th i gian ñ n năm 2015. 5. Phương pháp nghiên c u: - Phương pháp duy v t bi n ch ng và phương pháp duy v t l ch s c a ch nghĩa Mác - Lênin. - Phương pháp thu th p thông tin, s li u; phương pháp phân tích t ng h p và phương pháp so sánh. 6. Nh ng ñóng góp v khoa h c c a lu n văn: - H th ng hóa và góp ph n làm rõ hơn m t s v n ñ lý lu n và th c ti n v PTBV các KCN. - Phân tích nh ng nguyên nhân, t n t i th c tr ng PTBV các KCN, t ñó ñ xu t phương hư ng và các gi i pháp ch y u nh m phát tri n các KCN theo hư ng b n v ng thành ph Đà N ng. - Là tài li u tham kh o b ích cho các cơ quan ho ch ñ nh chính sách PTBV t i Đà N ng và các ñ a phương có ñi u ki n tương t như Đà N ng, dùng làm tài li u tham kh o trong nghiên c u và gi ng d y. 7. C u trúc lu n văn: Ngoài ph n m ñ u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, lu n văn g m 3 chương: Chương 1: Nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n v PTBV các KCN Chương 2: Th c tr ng PTBV các KCN thành ph Đà N ng Chương 3: Các gi i pháp ch y u phát tri n các KCN theo hư ng b n v ng thành ph Đà N ng
4 CHƯƠNG 1 NH NG V N Đ LÝ LU N VÀ TH C TI N V PHÁT TRI N B N V NG CÁC KHU CÔNG NGHI P 1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V KHU CÔNG NGHI P 1.1.1. Khái ni m và phân lo i KCN 1.1.1.1. Khái ni m KCN KCN là khu chuyên s n xu t hàng công nghi p và th c hi n các d ch v cho s n xu t công nghi p, có ranh gi i ñ a lý xác ñ nh, ñư c thành l p theo quy ñ nh. 1.1.1.2. Phân lo i KCN - Theo ñ c ñi m qu n lý: KCN t p trung, KCX, KCNC và CCN. - Theo tính ch t ngành ngh : KCN chuyên ngành, KCN ña ngành, KCN sinh thái và KCN h n h p. - Theo c p qu n lý: KCN do CP quy t ñ nh thành l p, KCN do UBND c p t nh thành l p và KCN do UBND c p huy n thành l p. - Theo quy mô các KCN: KCN có quy mô nh (≤ 100ha), KCN có quy mô trung bình (100 - 300 ha) và KCN quy mô l n (> 300 ha). 1.1.2. Đ c ñi m các KCN - KCN là khu v c ñư c quy ho ch mang tính liên vùng, có ph m vi nh hư ng không ch trong KCN mà còn nh hư ng ñ n các khu v c xung quanh, các khu v c khác. - Các DN trong KCN ñư c hư ng Quy ch riêng và ưu ñãi riêng theo quy ñ nh c a Chính ph và cơ quan ñ a phương s t i, có chính sách kinh t ñ c thù, ưu ñãi nh m thu hút v n ñ u tư nư c ngoài. - Ngu n v n xây d ng CSHT ch y u là thu hút t nư c ngoài hay các t ch c, cá nhân trong nư c. - Trong KCN không có dân cư sinh s ng nhưng bên ngoài KCN có h th ng d ch v ph c v ngu n lao ñ ng ñang làm vi c KCN. - KCN là mô hình t ng h p phát tri n kinh t v i nhi u thành ph n và nhi u hình th c s h u khác nhau cùng t n t i.
5 1.1.3. Tác ñ ng c a các KCN ñ i v i s phát tri n c a vùng 1.1.3.1. Nh ng tác ñ ng tích c c S hình thành và phát tri n các KCN nhi u qu c gia, nhi u vùng, nhi u ñ a phương ñã ñem ñ n nh ng tác ñ ng tích c c sau ñây: (1) Thu hút v n ñ u tư, ti p thu k thu t và công ngh tiên ti n cũng như phương pháp qu n lý hi n ñ i; (2) T o công ăn vi c làm và phát tri n k năng cho ngư i lao ñ ng; (3) Góp ph n quan tr ng vào chuy n d ch cơ c u kinh t ; (4) Góp ph n làm cho ti n trình ñô th hoá ñư c di n ra m t cách nhanh chóng. 1.1.3.2. Nh ng tác ñ ng tiêu c c Bên c nh nh ng tác ñ ng tích c c, s hình thành và ho t ñ ng c a các KCN có th s gây ra nh ng tác ñ ng mang tính tiêu c c, ñó là: (1) Tình tr ng m t ñ t canh tác nông nghi p và thi u vi c làm c a nông dân; (2) nh hư ng ñ n ch t lư ng tăng trư ng kinh t ; (3) nh hư ng ñ n v n ñ dân sinh, an ninh, tr t t xã h i; (4) Ô nhi m môi trư ng gia tăng. 1.2. CƠ S LÝ LU N PHÁT TRI N B N V NG CÁC KCN 1.2.1. Quan ni m v PTBV và PTBV các KCN 1.2.1.1. Phát tri n b n v ng PTBV là quá trình phát tri n có s k t h p ch t ch , h p lý, hài hoà gi a 3 m t c a s phát tri n, g m: phát tri n kinh t , phát tri n xã h i và b o v môi trư ng. 1.2.1.2. Phát tri n b n v ng các KCN PTBV các KCN là s phát tri n hài hoà b o ñ m ñ ng th i các yêu c u v hi u qu kinh t , xã h i, môi trư ng; s phát tri n trong ng n h n không làm t n h i ñ n s phát tri n trong dài h n. 1.2.2. N i dung và các tiêu chí ñánh giá PTBV các KCN 1.2.2.1. N i dung PTBV các KCN - Đ m b o hư ng ñ n vi c duy trì tính ch t b n v ng và hi u qu trong ho t ñ ng trong b n thân các KCN. - Đ m b o t o ra nh ng tác ñ ng lan to tích c c c a các KCN ñ n ho t ñ ng kinh t , xã h i và môi trư ng c a ñ a phương có KCN.
6 1.2.2.2. Các tiêu chí ñánh giá PTBV các KCN B ng 1.1: H th ng các tiêu chí và các ch tiêu/ch s ñánh giá PTBV KCN V nñ Tiêu chí Ch tiêu/phương pháp ñ ánh giá I. B n v ng v kinh t • B trí qui ho ch các KCN trong các khu v c và t ng ñ a bàn (1) V trí ñ t c a • Kh năng ti p c n các h t ng như ñư ng xá, b n KCN c ng, sân bay... • Kh năng tác ñ ng tiêu c c t v trí KCN ñ n các lĩnh v c khác (2) Quy mô di n • Đ i chi u qui mô bình quân, cơ c u di n tích các 1.B n v ng tích KCN KCN v i qui mô KCN hi u qu kinh t n i • Đánh giá theo t ng giai ño n: Xây d ng k t c u h t i KCN (3) T l l p ñ y t ng; thu hút ñ u tư theo Ngh ñ nh 29/2008/NĐ-CP: KCN T l l p ñ y S ñã cho thuê x 100 % (%) = S CN (4) S d án ñ u tư • S s d án ñ u tư và t ng v n ñ u tư • T ng s v n ñ u tư (5) Trình ñ công • Qui mô VĐT/d án ngh • T l v n/lao ñ ng… (1) Đóng góp vào • Qui mô và t l GDP KCN chi m trong GDP ngành tăng trư ng kinh t , CN và GDP c a ñ a phương 2.B n v ng chuy n d ch cơ c u v kinh t kinh t c a ñ a ñ a phương phương có KCN (2) Tác ñ ng ñ n • Tác ñ ng c a KCN ñ n các thay ñ i v h t ng h th ng h t ng ngoài hàng rào KCN: ñư ng xá, ñi n, nư c, thông tin k thu t ñ a phương liên l c… II. B n v ng v xã h i 1.Đ a (1) S lao ñ ng ñ a • Quy mô và t l lao ñ ng ñ a phương so v i t ng s phương b phương làm vi c lao ñ ng trong KCN nh hư ng trong KCN b i vi c phát • Chuy n d ch cơ c u lao ñ ng theo ngành, tính ch t tri n KCN (2) Chuy n d ch cơ công vi c và theo trình ñ lao ñ ng. c u lao ñ ng ñ a • T l s d ng lao ñ ng ñ a phương trong t ng s lao phương. ñ ng KCN.
7 (3) Vi c làm và ñ i • Thay ñ i tính ch t công vi c và thu nh p c a các h s ng c a ngư i dân trư c và sau khi b thu h i ñ t b thu h i ñ t ñ xây d ng các KCN • M c thu nh p bình quân/tháng/lao ñ ng c a lao (1) Thu nh p c a ñ ng trong KCN so v i lao ñ ng cùng ngành ngh ngư i lao ñ ng các KCN khác và ngoài KCN. • Đi u ki n nơi ngư i lao ñ ng 2.Đ i s ng (2) Đ i s ng v t • Các ñi u ki n ph c v sinh ho t hàng ngày c a ngư i lao ch t ngư i lao ñ ng ngư i lao ñ ng. ñ ng trong • S ñi m văn hóa, th thao, vui chơi gi i trí ph c v KCN ngư i lao ñ ng (3) Đ i s ng tinh • S lư ng các ho t ñ ng văn hóa, tinh th n c a th n c a ngư i lao doanh nghi p, BQL KCN t ch c hàng năm; ñ ng • T l s d ng th i gian sau gi làm vi c c a ngư i lao ñ ng… III. B n v ng v môi trư ng • Qui mô và t c ñ tăng lư ng nư c th i KCN ra môi trư ng • Ch t lư ng x lý ngu n nư c th i t KCN ra môi 1. Đánh giá vi c x lý trư ng: T l s KCN ñ t tiêu chu n x th i lo i A, nư c th i các KCN lo i B và không ñ t lo i B… • T l , s lư ng KCN có h th ng x lý nư c th i t p trung • T l , s lư ng KCN có h th ng x lý, phân lo i ch t th i r n. 2. Đánh giá vi c x lý • Phương pháp x lý rác th i KCN: phân lo i, tái ch ; ch t th i r n các KCN x lý t i ch … • T l , kh i lư ng rác th i ñư c thu gom và x lý, ñ c bi t là các ch t th i nguy h i. • Các ch s ph n ánh ch t lư ng không khí trong và 3. Ô nhi m v không ngoài KCN: N ng ñ khí ñ c SO2, NO2, Ozone, CO, khí TSP; chì… • V n ñ ñ u tư và v n hành các trang thi t b x lý ô nhi m không khí c a các doanh nghi p trong KCN. 1.2.3. Nh ng nhân t ch y u nh hư ng ñ n s PTBV các KCN 1.2.3.1. Đi u ki n t nhiên, ñ a lý, quy mô ñ t xây d ng V trí ñ a lý và ñi u ki n t nhiên có ý nghĩa h t s c quan tr ng trong quá trình hình thành và phát tri n c a các KCN, nh hư ng ñ n vi c v n chuy n hàng hoá và nguyên li u ra vào cho các KCN.
8 1.2.3.2. Trình ñ quy ho ch phát tri n các khu công nghi p Ch t lư ng công tác quy ho ch có tính quy t ñ nh ñ n quá trình phát tri n b n v ng sau này c a các KCN. Nó th hi n tính h p lý, ñ ng b , khoa h c, th c ti n và hi u qu trong quy ho ch các y u t ch ñ o c a KCN như xác ñ nh các lĩnh v c và ngành thu hút ñ u tư, ñ t ñai, các khu ch c năng, CSHT... 1.2.3.3. Ch t lư ng cơ s h t ng k thu t và xã h i c a vùng Cơ s h t ng là ñi u ki n quan tr ng cho s phát tri n theo hư ng b n v ng c a các KCN. V i m t CSHT hi n ñ i và ñ ng b s là n n t ng v ng ch c cho s phát tri n kinh t c a các DN. 1.2.3.4. Chính sách c a Nhà nư c và ñ a phương v phát tri n các KCN Chính sách c a Nhà nư c và ñ a phương ñóng vai trò quan tr ng ñ i v i s thành công hay th t b i c a vi c phát tri n theo hư ng b n v ng c a các KCN. 1.2.3.5. Trình ñ phát tri n công ngh Trình ñ công ngh c a DN và các ho t ñ ng tri n khai khoa h c công ngh vào SXKD ph n ánh kh năng c nh tranh công ngh c a các DN trong n i b KCN, gi a các KCN trong ñ a phương hay gi a các KCN trong c nư c. Nó còn ph n ánh kh năng duy trì ho t ñ ng SXKD hi u qu c a DN và xu hư ng hi n ñ i hoá, v n d ng các thành t u khoa h c công ngh vào SXKD. 1.2.3.6. T ch c qu n lý ñi u hành các KCN Đ t o ñi u ki n và thu hút các nhà ñ u tư ñ u tư vào các KCN v i m c ñích phát tri n các KCN theo hư ng b n v ng thì các BQL KCN c n ph i ho t ñ ng có hi u qu , th t c hành chính ph i g n nh . 1.2.4. S c n thi t PTBV các KCN PTBV là m t nhu c u c p bách và là xu th t t y u trong ti n trình phát tri n c a xã h i loài ngư i, là m t l a ch n mang tính chi n lư c mà t t c các qu c gia ñ u ph i quan tâm. M c tiêu b o ñ m PTBV ñ t nư c trong th k 21 ch có th ñư c th c hi n trên cơ s th c hi n chi n lư c
9 PTBV trong t ng ngành, t ng lĩnh v c, t ng ñ a phương, trong ñó có PTBV các KCN. Hơn n a, xu hư ng PTBV ñang làm thay ñ i ñ nh hư ng phát tri n kinh t - xã h i và ñòi h i ñ nh hư ng m i trong phát tri n KCN. D a trên nh ng kh năng c a ti n trình phát tri n kinh t tri th c nên phát tri n b n v ng v i yêu c u phát tri n ñ ng thu n gi a tăng trư ng kinh t v i ti n b xã h i và b o v môi trư ng. Đây là m t t m nhìn m i quan tr ng ñ i v i nư c ta và trư c h t ph i v n d ng vào phát tri n KCN. 1.3. KINH NGHI M M T S Đ A PHƯƠNG V PHÁT TRI N CÁC KCN THEO HƯ NG B N V NG 1.3.1. Kinh nghi m c a t nh Đ ng Nai 1.3.2. Kinh nghi m c a t nh Bình Dương 1.3.3. Nh ng bài h c kinh nghi m - M t là, vi c quy ho ch các KCN ph i g n li n v i quy ho ch phát tri n kinh t - xã h i. - Hai là, công tác gi i phóng m t b ng ñ xây d ng các KCN c n ph i có s ch ñ o th ng nh t và k p th i. - Ba là, c n ch ñ ng xây d ng h t ng k thu t và xã h i ph c v cho phát tri n các KCN. - B n là, ch ñ ng xây d ng và th c hi n các chương trình xúc ti n ñ u tư thích h p. - Năm là, BQL các KCN & Ch xu t ph i ñ m nh n và th c hi n t t nhi u ch c năng khác nhau ñ ñ m b o các KCN ra ñ i và PTBV.
10 CHƯƠNG 2 TH C TR NG PHÁT TRI N B N V NG CÁC KHU CÔNG NGHI P THÀNH PH ĐÀ N NG 2.1. GI I THI U T NG QUAN V THÀNH PH ĐÀ N NG 2.1.1. Đ c ñi m v ñi u ki n t nhiên 2.1.2. Tình hình phát tri n kinh t - xã h i 2.1.2.1. Tăng trư ng kinh t và chuy n d ch cơ c u kinh t Hình 2.1: T c ñ tăng trư ng kinh t c a Đà N ng qua các năm 2.1.2.2. Tình hình ñ u tư phát tri n Đ u tư phát tri n xã h i tăng nhanh c v quy mô và t c ñ tăng trư ng, t o ngu n l c cho phát tri n kinh t . N u năm 2005, t ng v n ñ u tư phát tri n xã h i là 7.328,62 t ñ ng, thì ñ n năm 2009, t ng ñ u tư phát tri n xã h i là 15.300 t ñ ng, tăng g p 2 l n, bình quân tăng 20,41%/năm trong giai ño n 2003 – 2009. 2.1.2.3. Dân s - lao ñ ng, vi c làm và thu nh p Tính ñ n ngày 31/12/2008, dân s c a Thành ph là 822.339 ngư i, trong ñó s ngư i trong ñ tu i lao ñ ng chi m kho ng trên 65,09%, ch y u là lao ñ ng tr dư i 35 tu i (chi m 41,08%), ñây là l i th phát tri n quan tr ng c a thành ph Đà N ng nh ng năm qua.
11 2.1.2.4. Phát tri n cơ s h t ng Thành ph ñã t p trung phát tri n ñ ng b nhi u công trình tr ng ñi m v k t c u h t ng ñô th ñã hình thành nên di n m o “ñô th tr ” theo hư ng hi n ñ i, h t ng ñi trư c m t bư c ñ phát tri n kinh t - xã h i và góp ph n c i thi n ñi u ki n s ng c a ngư i dân. 2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N B N V NG CÁC KHU CÔNG NGHI P THÀNH PH ĐÀ N NG 2.2.1. Quá trình hình thành và phát tri n các KCN Hi n t i trên ñ a bàn thành ph có 6 KCN v i t ng di n tích là 1.519ha, trong ñó có 3 KCN m i ñư c hình thành trong giai ño n 2001-2005 là KCN Hòa Khánh m r ng, KCN Hòa C m và KCN DVTS Đà N ng. 2.2.2. Th c tr ng PTBV v kinh t 2.2.2.1. Th c tr ng phát tri n b n v ng n i t i KCN a. V trí ñ t các KCN: Các KCN Đà N ng hi n có ñ u ñư c b trí vào các khu v c ñ t thu n l i v v n t i hàng hóa như g n c ng, sân bay qu c t và d c theo các tuy n xa l vành ñai, qu c l và g n trung tâm Thành ph . Vì v y, các KCN Đà N ng có v trí thu n l i v v n chuy n ñư ng b , ñư ng hàng không và ñư ng bi n. b. S d án ñ u tư và t ng s v n ñ u tư thu hút Tính ñ n nay, Đà N ng ñã có 305 d án ñang ho t ñ ng v i 241 d án trong nư c (t ng v n ñ u tư trên 9.133,7 t ñ ng) và 64 d án có v n ñ u tư nư c ngoài (t ng s v n ñ u tư là 577,25 tri u USD). Tuy nhiên, ñ u tư nư c ngoài vào các KCN Đà N ng trong nh ng năm g n ñây gi m sút ñáng k c v s lư ng d án và quy mô v n ñ u tư trên m t d án. N u năm 2005 thu hút ñư c 11 d án v i quy mô v n trung bình/1 d án là 14070,5 ngàn USD thì năm 2009 gi m xu ng còn 5 d án v i quy mô v n trung bình/1 d án là 3490 ngàn USD. c. T l l p ñ y c a các KCN Tính ñ n tháng 12/2009, t l l p ñ y các KCN thành ph Đà N ng như sau:
12 Hình 2.4: Di n tích l p ñ y các KCN Đà N ng ñ n h t năm 2009 Như v y, tính trung bình t l l p ñ y các KCN Đà N ng ñ t: 56,1%, cao so v i các ñ a phương phát tri n m nh v KCN như Bình Dương (50%) và Bà R a-Vũng Tàu (45%), Hà N i (52,9%), H i Phòng (37,4%)… d. Quy mô di n tích các khu công nghi p T l các KCN Đà N ng có di n tích dư i 200 ha chi m 3,33% (2/6 KCN) và trên 200 ha chi m 66,67% (4/6 KCN). N u xét v i qui mô hi u qu c a KCN là 200 – 300 ha ñ i KCN n m trong khu v c thành th và vùng kinh t tr ng ñi m thì ch có 4/6 KCN ñáp ng yêu c u và ñ m b o hi u qu trong vi c thu hút ñ u tư nư c ngoài. e. Trình ñ công ngh c a doanh nghi p trong các KCN Trong nh ng năm g n ñây, cơ c u ngành ngh trong các KCN Đà N ng ñã có nh ng chuy n bi n tương ñ i rõ nét, chuy n t các ngành s d ng lao ñ ng nhi u, công ngh trung bình, v n ít, hi u qu kinh t không cao chuy n d n sang các ngành có hàm lư ng công ngh tiên ti n, hi u qu kinh t cao. Tuy nhiên, hàm lư ng công ngh cao, hàm lư ng ch t xám trong các s n ph m công nghi p chi m t l còn ít.
13 2.2.2.2. Th c tr ng PTBV v kinh t ñ i v i vùng có KCN a. Đóng góp vào t ng giá tr GDP, ngân sách c a thành ph Đà N ng và chuy n d ch cơ c u kinh t GDP do các KCN mang l i cho Đà N ng tăng lên ñáng k c v giá tr l n t tr ng, ñ c bi t giai ño n t 2003 - 2008. V giá tr tăng t 614.825 tri u ñ ng (2003) lên 2.366.915 tri u ñ ng (2009), t c ñ tăng bình quân h ng năm kho ng 4%; t tr ng trong GDP tăng t 7,92% (2003) lên 11,17% (2008). b. Tác ñ ng ñ n h th ng h t ng k thu t ñ a phương 2.2.3. Th c tr ng PTBV v xã h i 2.2.3.1. Các v n ñ xã h i c a ñ a phương b nh hư ng b i KCN a. Thu hút lao ñ ng vào các KCN T ng s lao ñ ng ñang làm vi c t i các KCN tính ñ n 31/12/2009 là 52.026 ngư i, trong ñó lao ñ ng n chi m hơn 64%. N u so v i toàn ngành công nghi p thì t tr ng lao ñ ng tham gia trong các KCN tăng liên t c t 8,43% năm 2003 lên 12,47% năm 2009. Đi u này cho th y các KCN có kh năng gi i quy t v i s lư ng l n lao ñ ng tham gia, góp ph n gi m t l th t nghi p t i Đà N ng và các ñ a phương lân c n. Tuy nhiên, lao ñ ng ñã qua ñào t o có xu hư ng gi m xu ng và không n ñ nh các KCN. b. S chuy n d ch cơ c u lao ñ ng trên ñ a bàn S chuy n d ch cơ c u lao ñ ng trong các ngành kinh t trên ñ a bàn qu n Liên Chi u (nơi có 3 KCN l n t p trung) nó th hi n rõ nét tác ñ ng c a vi c phát tri n các KCN t i ñ a phương ñ n s chuy n d ch cơ c u lao ñ ng trên ñ a bàn. Tuy nhiên, s chuy n d ch cơ c u lao ñ ng này không n ñ nh và thi u tính b n v ng, c th lao ñ ng tham gia trong các d ch v l i gi m c v s lư ng và t tr ng qua các năm. c. Vi c làm và ñ i s ng c a ngư i có ñ t b thu h i ñ t Theo s li u ñi u tra c a Đ i h c Kinh t qu c dân, s ngư i b thu h i ñ t không có vi c làm tăng t 7,4% lên 13%, trong khi ñó t l s h dân
14 có m c thu nh p tăng thêm sau khi thu h i Đà N ng th p hơn nhi u so v i các ñ a phương có ñi u ki n ñánh giá tương ñương v i Đà N ng. Hình 2.5: M c thay ñ i t ng thu nh p c a các h so v i trư c khi b thu h i ñ t t i Đà N ng và m t s ñ a phương 2.2.2.2. V n ñ vi c làm và ñ i s ng c a ngư i lao ñ ng trong các KCN a. Thu nh p bình quân c a ngư i lao ñ ng t i các KCN Thu nh p c a ngư i lao ñ ng nhìn chung ñã có chi u hư ng tăng lên hàng năm nhưng t c ñ tăng thu nh p qua các năm không n ñ nh và còn m c th p so v i m c thu nh p chung c a ngư i dân TPĐN (kho ng 2,3 tri u ñ ng/ngư i/tháng). Hình 2.6: T c ñ tăng thu nh p c a ngư i lao ñ ng qua các năm
15 b. Đ i s ng v t ch t c a ngư i lao ñ ng trong các KCN - Đi u ki n ch cho ngư i lao ñ ng: Có ñ n 62,4% công nhân ph i thuê nhà , ch có 37,6% công nhân nhà riêng. Trong s ph i thuê nhà ñ thì h u h t ph i thuê nhà tr tư nhân bên ngoài (98,3%), m t s ít không ñáng k ñư c thuê nhà c a DN ho c c a nhà nư c (1,7%). - Các ñi u ki n khác ph c v ñ i s ng: V i m c thu nh p th p và ñi u ki n nhà khó khăn hi n nay, ngư i lao ñ ng trong các KCN r t khó ñ tho mãn các nhu c u v t ch t khác. c. Đ i s ng tinh th n c a ngư i lao ñ ng trong các KCN: Các KCN Đà N ng chưa xây d ng ñư c các cơ s y t , giáo d c, văn hóa th thao, khu vui chơi gi i trí… phù h p v i ñ c thù c a lao ñ ng trong KCN ñ ngư i lao ñ ng ñư c thư giãn sau gi làm vi c. 2.2.4. Th c tr ng PTBV v môi trư ng 2.2.4.1. Th c tr ng x lý nư c th i các KCN: Ô nhi m v nư c th i công nghi p trong các KCN Đà N ng ñang là v n ñ nan gi i và ngày càng tr lên nghiêm tr ng hơn. Hi n nay, ch có 2/6 KCN có h th ng x lý nư c th i, do ñó hàng ngày có kho ng hơn 7.000 m3 nư c th i công nghi p t các KCN th i ra mà không ñư c x lý ho c x lý chưa ñ t các tiêu chu n cho phép v môi trư ng. 2.2.4.2. Th c tr ng x lý ch t th i r n các KCN: Hi n nay, c 6 KCN Đà N ng v n chưa có h th ng thu gom, phân lo i và v n chuy n ñ ñưa ch t th i r n ñi x lý theo ñúng quy ñ nh hi n hành. T l thu gom ch ñ t kho ng 5/7, s còn l i th i ra môi trư ng. S thu gom ñư c thì cũng ch x lý b ng phương pháp chôn l p, không ñ m b o quy trình x lý v rác th i công nghi p. 2.2.4.4. Th c tr ng v n ñ ô nhi m v không khí: M c ñ ô nhi m v không khí m t s KCN Đà N ng ñã vư t nhi u l n tiêu chu n cho phép. H th ng l c khí, b i và h n ch ti ng n t các nhà máy trong các KCN còn khá h n ch , ñ c bi t t i các cơ s s n xu t trong nư c. Các cơ
16 s s n xu t s d ng nhiên li u d u FO, DO cho các n i hơi, lò s y, lò nung qua ki m tra ñ u không ñ t tiêu chu n v các ch s ô nhi m không khí. 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG 2.3.1. Nh ng k t qu ñã ñ t ñư c 2.3.1.1. Các m t ñ t ñư c v kinh t - T l l p ñ y c a các KCN Đà N ng khá cao so v i các ñ a phương khác phát tri n m nh v KCN. - Thu hút nhi u d án ñ u tư trong và ngoài nư c. - Qui mô s n xu t cũng như ñóng góp ngân sách c a các DN trong các KCN ngày càng tăng cao. - Thúc ñ y chuy n d ch cơ c u kinh t c a thành ph theo hư ng CNH, HĐH. - H t ng trong KCN ñư c ñánh giá khá t t. 2.3.1.2. Các m t ñ t ñư c v xã h i - Gi i quy t vi c làm, t o cơ h i phát tri n c a các ngành ngh m i và nâng cao thu nh p cho m t b ph n ngư i dân lao ñ ng ñ a phương. - Đ i s ng v t ch t, tinh th n c a ngư i dân nhìn chung ñ u ñư c c i thi n và n ñ nh, ñ c bi t là nh ng h dân thu c di n di d i, gi i t a t i ñ a phương. - Đi u ki n CSHT trên ñ a bàn có KCN ñư c nâng c p rõ r t. 2.3.1.3. Các m t ñ t ñư c v môi trư ng - H th ng pháp lu t v BVMT trong các KCN nói chung ngày càng ñư c hoàn thiên, có tính kh thi cao hơn. - Vi c phát tri n mô hình KCN góp ph n ki m soát m c ñ ô nhi m môi trư ng. - Bư c ñ u nâng cao nh n th c ñư c trách nhi m c a các DN trong KCN v công tác BVMT. 2.3.2. Nh ng t n t i b t c p c n gi i quy t 2.3.2.1. V chính sách - Các KCN thi u s quy ho ch ñ ng b , chưa th hình thành ñư c các KCN chuyên ngành ch l c.
17 - Chưa có s ch n l c d án ñ u tư nên các DN có hàm lư ng công ngh cao còn ít. - Ho t ñ ng d ch v t i các KCN chưa có chính sách phát tri n lâu dài, ch y u di n ra t phát, chưa ñ u tư chi u sâu. - Các DN nh và v a, các DN m i trong KCN khó khăn v ti p c n ngu n v n c a ngân hàng. 2.3.2.2. V kinh t - Tình tr ng chi m ñ t c a các DN trong các KCN còn nhi u, d n t i hi u qu s d ng ñ t còn th p. - Quy mô m t s KCN Đà N ng còn nh và quá nh . - CSHT nhi u KCN phát tri n còn thi u ñ ng b gi a trong và ngoài hàng rào KCN. - Ch t lư ng ngu n nhân l c trong các KCN còn h n ch . 2.3.2.3. V xã h i: - Còn b ph n không nh ngư i lao ñ ng sau khi b thu h i ñ t và chưa th tìm ñư c vi c làm m i, ñ i s ng g p nhi u khó khăn. - Thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong các KCN th p, không ñ m b o trang tr i các nhu c u sinh ho t hàng ngày, r t ít có tích lũy. - Đ i s ng v t ch t, tinh th n c a ngư i lao ñ ng trong các KCN còn thi u th n, t m b và nh ch nhác. 2.3.2.4. V môi trư ng: - Ô nhi m môi trư ng t các KCN Đà N ng m c ñ khá cao và ñang có xu hư ng ti p t c gia tăng. - T l các KCN, DN trong KCN có h th ng x lý nư c th i, khí th i và ch t th i r n còn r t th p. - V n ñ qu n lý v môi trư ng còn l ng l o; x lý chưa nghiêm. 2.3.3. Nguyên nhân c a nh ng t n t i 2.3.3.1. V kinh t - Tình tr ng chi m d ng ñ t m t ph n do các DN khó khăn v tài chính ñ tri n khai, m t khác m t s DN c tình ñăng ký thuê di n tích ñ t l n hơn nhu c u th c t nh m m c ñích gi l i bán l i ho c cho thuê l i ñ
18 ki m l i. - Qui mô m t s KCN còn nh do k t qu c a vi c xây d ng và qui ho ch KCN thi u t m nhìn chi n lư c. - CSHT KCN phát tri n thi u ñ ng b do vi c l a ch n các nhà ñ u tư KCN chưa th u ñáo, ti m l c tài chính c a các nhà ñ u tư còn h n ch ; chưa có chính sách ñi u ti t các nhà ñ u tư. - Ch t lư ng ngu n nhân l c h n ch m t ph n do ph n l n lao ñ ng trong các KCN xu t phát t nông thôn có trình ñ th p, chưa qua ñào t o; trong khi ñó vi c thi u quan tâm t phía các DN, chính quy n ñ a phương,… trong vi c ñào t o ngư i lao ñ ng. 2.3.3.2. V xã h i: - Công tác quy ho ch phát tri n các KCN, thu h i ñ t nông nghi p chưa g n v i quy ho ch, chính sách chuy n ñ i ngh , t o vi c làm m i cho ngư i lao ñ ng. - Thi u s chăm lo, quan tâm th a ñáng t phía chính quy n ñ a phương, BQL các KCN & KCX và các DN trong vi c cung c p các ñi u ki n v nhà , nhà văn hóa hay t ch c các ho t ñ ng văn hóa ph c v ngư i lao ñ ng. 2.3.3.3. V môi trư ng: - Công tác quy ho ch các KCN còn nhi u ñi m không h p lý, như vi c b trí g n ñư ng giao thông, quá g n khu dân cư, do ñó d gây ô nhi m môi trư ng xung quanh. - Quan ñi m ch y theo thành tích mà không tính ñ n hi u qu phát tri n b n v ng. - H th ng pháp lu t v BVMT trong các KCN ít ñư c ph bi n t i các cơ s công nghi p, các KCN. - Ch m tri n khai xây d ng h th ng x lý ch t th i; h t ng trong và ngoài KCN chưa ñư c k t n i m t cách ñ ng b . - Công tác qu n lý và x lý vi ph m và t ch c th c hi n d án ch ng ô nhi m còn y u kém. - Nh n th c v môi trư ng, PTBV còn th p.
19 CHƯƠNG 3 GI I PHÁP CH Y U PHÁT TRI N CÁC KCN THEO HƯ NG B N V NG THÀNH PH ĐÀ N NG 3.1. CƠ H I VÀ THÁCH TH C Đ I V I S PHÁT TRI N CÁC KCN THEO HƯ NG B N V NG 3.1.1. Cơ h i - Tri n v ng gia tăng FDI xu th n n kinh t ñang ngày càng h i nh p m nh m v i khu v c và th gi i - Các văn b n pháp lý v môi trư ng ñ u tư và KCN ngày càng hoàn thi n - N m trong vùng kinh t tr ng ñi m mi n Trung - CSHT ñã và ñang ñ u tư xây d ng ngày càng hoàn thi n 3.1.2. Thách th c - C nh tranh trong vi c thu hút ñ u tư t các KCN các qu c gia trong khu v c và các ñ a phương - Gia tăng nguy cơ ô nhi m môi trư ng - S c ép c a vi c l p ñ y nhanh - Quá t i v h t ng xã h i - Ch u nh hư ng nhi u c a th i ti t 3.1.3. Phân tích SWOT v PTBV các KCN Đà N ng 3.2. QUAN ĐI M, PHƯƠNG HƯ NG VÀ M C TIÊU PHÁT TRI N CÁC KCN ĐÀ N NG THEO HƯ NG B N V NG 3.2.1. Quan ñi m phát tri n 3.2.1.1. Phát tri n các KCN Đà N ng ph i phù h p v i xu th phát tri n chung c a th i ñ i và ñ t nư c 3.1.1.2. Phát tri n KCN Đà N ng ph i ñ m b o tính b n v ng ñ i v i b n thân các KCN và s PTBV chung c a thành ph . 3.1.2.3. K t h p hài hòa gi l i ích trư c m t và lâu dài 3.2.2. Phương hư ng phát tri n - Phát tri n thêm KCN Hoà Khương thu c huy n Hoà Vang - Đ u tư xây d ng CSHT KCNC trên ñ a bàn huy n Hòa Van.
20 - Ti p t c hoàn thi n CSHT các KCN: KCN Hoà C m, Hòa Khánh m r ng, Liên Chi u. - Đ y m nh vi c xây d ng các nhà máy x lý nư c th i t i KCN Hòa Khánh m r ng, Liên Chi u, Hòa C m. - Tăng cư ng tr ng cây xanh trên các tuy n ñư ng, k t h p v i vi c th c hi n Chương trình Ngày ch nh t Xanh - S ch - Đ p. - Xây d ng khu ñô th công nghi p Hoà Khánh 3.2.3. M c tiêu phát tri n - Ph n ñ u ñ n năm 2015 l p ñ y 100% di n tích các KCN còn l i Đà N ng. - Ph n ñ u hàng năm các KCN s t o ra 2 v n ch làm vi c, ñóng góp ngân sách t 35 – 40% t ng thu ngân sách. - Ph n ñ u ñ n năm 2015 t t c các KCN Đà N ng ñ u ph i có cơ s x lý ch t th i ñ m b o nư c th i ñ t TCVN. - Ph n ñ u 100% các d án ñ u tư s n xu t công nghi p, KCN, c m công nghi p ñư c b trí phù h p v i qui ho ch c a thành ph . - Ph n ñ u trên 70% d án/cơ s công nghi p ho t ñ ng trư c 1/2006 hoàn thành vi c xây d ng h th ng x lý ch t th i, v n hành ñ m b o ch t th i th i ra môi trư ng ñ t TCVN tương ng. - Ph n ñ u trên 80% ch t th i công nghi p nguy h i ñư c thu gom và x lý t i các cơ s x lý ch t th i t p trung. 3.3. CÁC GI I PHÁP CH Y U Đ PHÁT TRI N CÁC KCN ĐÀ N NG THEO HƯ NG B N V NG 3.3.1. Công tác t ch c qu n lý và th ch 3.3.1.1. Hoàn thi n khung pháp lý và hi u l c qu n lý Nhà nư c - C n có chính sách h tr , ph i h p gi a các b , ngành, ñ a phương th c hi n các ch tài khi các ch ñ u tư không th c hi n ñúng ti n ñ v ñ u tư và yêu c u v qu n lý nhà nư c; c n có chính sách cho vay v n tín d ng có h tr lãi su t v i th i gian tr n dài hơn cho ñ u tư phát tri n h t ng k thu t KCN.