Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách Thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại Ủy ban nhân dân Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: Tuhai999 Tuhai999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn là tìm hiểu thực trạng cải cách TTHC theo cơ chế một cửa tại UBND Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Từ đó, thấy được những ưu điểm và hạn chế trong công tác triển khai thực hiện mô hình. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cải cách TTHC theo cơ chế một cửa tại UBND Thành phố Vệt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ CCHC trong tình hình mới hiện nay

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách Thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại Ủy ban nhân dân Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ ÁNH NGUYỆT CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA” TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8. 34. 04. 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2018
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐINH THỊ CẨM LÊ Phản biện 1: TS. Nguyễn Thị Hà, Học viện Hành chính Quốc gia …………………………………………………………………………… Phản biện 2: TS. Ngô Kim Ngân, Học viện Chính trị Quốc gia HCM …………………………………………………………………………… Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 204 Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia 77 Nguyễn Chí Thanh, Láng Hạ, Đống Đa, Hà Nội. Thời gian: vào hồi 10 giờ, ngày 25 tháng 09 năm 2018. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xu thế phát triển đất nước và hội nhập sâu rộng với thế giới như hiện nay, Việt Nam đang đứng trước rất nhiều cơ hội xong cũng đặt ra những thách thức không nhỏ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống Kinh tế - Chính trị - Văn hóa - Xã hội - Quốc phòng - An ninh. Để hội nhập có ý nghĩa thiết thực với mỗi quốc gia thì vai trò của Nhà nước trong việc điều hành nền kinh tế, xã hội là cực kỳ quan trọng. Do đó, yêu cầu cấp bách đặt ra, song song với những cải cách về kinh tế, chúng ta cần thực hiện một số đổi mới quan trọng trong hệ thống chính trị. Trong đó, CCHC mà trọng tâm là cải cách TTHC luôn được Đảng, Nhà nước xác định là khâu quan trọng để phát triển đất nước và hội nhập quốc tế. Mặc dù công cuộc CCHC đã được khởi đầu từ rất sớm, triển khai trên nhiều lĩnh vực khác nhau của nền hành chính: Cải cách thể chế, cải cách bộ máy, cải cách TTHC, nâng cao chất lượng của đội ngũ nhân sự làm việc trong các cơ quan nhà nước,… Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa tương xứng với chi phí và nguồn lực cho công cuộc này. Chính vì vậy, việc nhấn mạnh ưu tiên cải cách TTHC là hoàn toàn cần thiết và phù hợp trong bối cảnh hiện nay, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của nền hành chính. Cải cách TTHC được coi là khâu đột phá trong cải cách nền HCNN. Để cải cách hành chính đạt hiệu quả thì TTHC phải được đơn giản hóa một cách tối đa, đảm bảo tính công khai, minh bạch trong giải quyết các công việc hành chính, loại bỏ những thủ tục rườm rà gây khó khăn cho nhân dân. Nhận thức được tầm quan trọng của cải cách hành chính nói chung và cải cách thủ tục hành chính nói riêng, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 30c/NQ-CP về Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2011-2020 kèm theo Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 25/3/2015 về việc ban hành Quy chế thực hiện cơ chế “một cửa”, cơ chế “một cửa liên thông” tại cơ quan HCNN ở địa phương. Đây được coi là giải pháp đổi mới về phương thức làm việc thức làm việc của cơ quan HCNN ở địa phương các cấp, nhằm 1
tạo chuyển biến cơ bản trong quan hệ giữa cơ quan HCNN với các tổ chức và công dân. Hòa chung vào công cuộc cải cách thủ tục hành chính trong cả nước, Tỉnh ủy và UBND Tỉnh Phú Thọ đặc biệt quan tâm và xem đây là nhiệm vụ trọng tâm để hoàn thành tốt mục tiêu thực hiện CCHC. Đồng thời cải cách TTHC là công cụ hỗ trợ đắc lực nhằm đơn giản hóa, cũng như nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan Nhà nước trên địa bàn tỉnh. Để triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về việc thực hiện cơ chế “một cửa”, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành Quyết định số 19/2015/QĐ- UBND ngày 22/12/2015 về việc thực hiện cơ chế “một cửa”, cơ chế “một cửa liên thông” tại các cơ quan HCNN tỉnh Phú Thọ. Mô hình “một cửa” đã được đưa vào áp dụng thí điểm tại các đơn vị hành chính trong toàn tỉnh. UBND Thành phố Việt Trì là một trong những đơn vị điển hình, tiên phong triển khai thực hiện mô hình “một cửa hiện đại”, đến nay đã mang lại những kết quả nhất định như: Nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ, hạn chế hồ sơ trễ hẹn và tồn đọng, tránh tình trạng cán bộ đùn đẩy trách nhiệm, kéo dài thời gian giải quyết vụ việc… Bên cạnh những kết quả đạt được, việc ứng dụng mô hình “một cửa” tại UBND Thành phố Việt Trì vẫn còn gặp không ít khó khăn trong việc vận dụng các quy định pháp lý mới, cũng như chất lượng giao dịch trên một số lĩnh vực còn hạn chế, cần tiếp tục được hoàn thiện hơn nữa. Nhận thức rõ được những vấn đề nêu trên và hiểu được tầm quan trọng của việc cải cách TTHC trong tiến trình CCHC tại các cơ quan Nhà nước nói chung và tại UBND Thành phố Việt Trì nói riêng, tôi lựa chọn đề tài: “Cải cách Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại Ủy ban nhân dân Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ” làm luận văn Thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý công. Với mong muốn đem lại cái nhìn tổng quan về công cuộc CCHC trong các cơ quan HCNN nói chung và tình hình cải cách TTHC tại UBND Thành phố Việt Trì nói riêng, đồng thời đánh giá lại quá trình áp dụng cơ chế “một cửa” tại UBND Thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ, để từ đó đề 2
xuất những giải pháp hoàn thiện công tác cải cách TTHC, góp phần thúc đẩy hoạt động của UBND Thành phố một cách có hiệu quả. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cải cách TTHC là một trong những nội dung quan trọng trong công tác CCHC Nhà nước, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước và đảm bảo các quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Trong thời gian qua cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả về cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” như: Trong bài nhiên cứu “Từ mô hình “một cửa” một số giải pháp để cải cách dịch vụ hành chính công”, tác giả Lê Chi Mai đã cho thấy mô hình “một cửa” là một trong những giải pháp để cải cách dịch vụ hành chính công. Tuy nhiên, tác giả không đi sâu vào việc áp dụng mô hình này tại cơ quan hành chính nhà nước mà tiếp cận với đối tượng chính là cải cách dịch vụ hành chính công. Với đề tài “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại một số Ủy ban nhân dân huyện thuộc tỉnh Quảng Ninh”, tác giả Nguyễn Thị Thanh đã hệ thống được những kiến thức tổng quan nhất về HCNN và các bộ phận cấu thành nền HCNN, trong đó đi sâu nghiên cứu về TTHC và cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND huyện Vân Đồn và UBND thị xã Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Tác giả Lê Thị Hồng Giang trong đề tài “Cải cách hành chính trên địa bàn huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội giai đoạn 2011 - 2020” cũng đã hệ thống hóa được những vấn đề lý luận cơ bản về CCHC và những kinh nghiệm thực tế thực hiện CCHC thời gian qua tại địa bàn huyện Sóc Sơn, để từ đó nêu lên một số kiến nghị, giải pháp tập trung vào hai nội dung chính là cải cách TTHC và nâng cao chất lượng đội ngũ CB, CC nhằm thực hiện CCHC trên địa bàn huyện Sóc Sơn giai đoạn 2011 - 2020. Với đề tài “Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá thực hiện chương trình cải cách hành chính ở cấp huyện trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc”, tác giả Phùng Việt Hưng đã đi sâu nghiên cứu thực trạng công tác đánh giá cải cách hành chính cấp huyện theo các tiêu chí cụ thể, đồng thời đưa ra giải pháp để xây 3
dựng và triển khai thực hiện bộ tiêu chí đánh giá cải cách hành chính cấp huyện trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Trong đề tài luận văn “Hiện đại hóa hành chính tại Ủy ban nhân dân Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ”, năm 2017, tác giả Tạ Thị Diệu Hằng ngoài việc đưa ra hệ thống cơ sở lý luận về nền hành chính, cải cách hành chính nói chung, đã nêu lên thực trạng công tác hiện đại hóa hành chính tại UBND Thành phố Việt Trì. Trên cơ sở đó đề xuất phương hướng giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện công tác hiện đại hóa hành chính tại địa phương, trong đó có một số nội dung liên quan đến việc hoàn thiện cơ chế “một cửa”. Bài viết “Cải cách nền hành chính nhà nước giai đoạn 2011 - 2015” của tác giả Hà Quang Trường đã mô tả rõ mục đích, nhiệm vụ và các mục tiêu cụ thể của quá trình cải cách nền hành chính Nhà nước phù hợp với những vấn đề của thời kỳ phát triển kinh tế xã hội hiện nay. Thực tế, cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” đã được tổ chức và đi vào hoạt động ở hầu hết các địa phương trên cả nước. Song, ở mỗi giai đoạn, mỗi thời điểm công cuộc cải cách TTHC lại có những biến chuyển nhất định, cần được tìm hiểu, nghiên cứu để hoàn thiện chương trình cải cách sao cho hiệu quả nhất và phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương. Thành phố Việt Trì là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Phú Thọ. Tuy nhiên, công tác cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” mới chỉ dừng lại ở những đề án, báo cáo tổng kết của địa phương mà chưa có nghiên cứu mang tính hệ thống, chuyên sâu về thực tiễn hoạt động. Do đó, việc tìm hiểu, nghiên cứu những thành tựu, khó khăn và hạn chế trên cơ sở lý luận chung về cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND Thành phố Việt Trì là vô cùng cần thiết. Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp phù hợp với tình hình thực tiễn tại địa phương, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND Thành phố Việt Trì. Kết quả của quá trình nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa to lớn đối với các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn Thành phố mà còn có tác động mạnh mẽ đến tiến trình cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại các địa phương khác trong toàn tỉnh. 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Nâng cao hiệu quả hoạt động cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn tiếp theo. 3.2. Nhiệm vụ Nghiên cứu cơ sở lý luận về TTHC, cơ chế “một cửa” và cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa”. Tìm hiểu thực trạng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Từ đó, thấy được những ưu điểm và hạn chế trong công tác triển khai thực hiện mô hình. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND Thành phố Vệt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ CCHC trong tình hình mới hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng Đối tượng nghiên cứu của luận văn là cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa”. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2014 – 2016. Phạm vi nội dung: Luận văn tập trung khảo sát 4 lĩnh vực: Lĩnh vực tài nguyên - môi trường; Lĩnh vực tư pháp - hộ tịch; Lĩnh vực lao động thương binh và xã hội; Lĩnh vực công thương. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Đề tài được nghiên cứu dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác–Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và kế thừa, tiếp thu có chọn lọc một số ý tưởng mới có liên quan trong các công trình nghiên cứu đã công bố. 5
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập - xử lý thông tin: Phương pháp này được thực hiện nhằm thu thập thông tin, hệ thống các khái niệm và luận điểm, xây dựng cơ sở lý thuyết liên quan đến TTHC và cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” từ các công trình nghiên cứu, các tài liệu của các tác giả đã được công bố trước đây. Phương pháp phân tích và so sánh: Luận văn tiến hành nghiên cứu tài liệu là các văn bản pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật như Nghị định; Nghị quyết; Quyết định; Thông tư; Chương trình; Đề án… của các cơ quan Đảng và Nhà nước, chính quyền địa phương để làm căn cứ pháp lý cho việc phân tích các khái niệm liên quan đến đề tài. Bên cạnh đó, luận văn còn sử dụng phương pháp so sánh các số liệu thu thập được, cụ thể ở đây là các báo cáo kết quả thực hiện công tác CCHC công vụ qua các năm 2014 - 2016 tại UBND Thành phố Việt Trì để thấy rõ hơn hiệu quả cải cách TTHC qua từng năm, nhìn nhận những kết quả đạt được cũng như những tồn tại hạn chế khi triển khai mô hình “một cửa”. Phương pháp thống kê: Các số liệu thu thập được từ thực tế khảo sát và qua các văn bản báo cáo của UBND Thành phố sẽ được xử lý bằng các phần mềm máy tính đơn giản để cho ra một bảng số liệu đầy đủ, ngắn gọn và mang tính khoa học. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm lý luận về cơ chế “một cửa” trong cải cách TTHC. Kết quả nghiên cứu sẽ có những đóng góp nhất định vào công tác CCHC tại UBND Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ và công cuộc cải cách nền HCNN hiện nay. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng như một tài liệu giúp các nhà quản lý tham khảo cho việc hoạch định chính sách liên quan đến thể chế HCNN nói chung và TTHC nói riêng trong hoạt động của chính quyền địa phương. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần vào kho tàng tài liệu phục 6
vụ cho công tác nghiên cứu, đào tạo và giảng dạy cho các cơ sở có liên quan. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu; Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo; Nội dung chính của luận văn gồm có 3 phần: Chương 1. Cơ sở lý luận về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”. Chương 2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại UBND thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Chương 3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại UBND thành phố Việt Trì. 7
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA” 1.1. Cơ sở lý luận về Thủ tục hành chính 1.1.1. Khái niệm Thủ tục hành chính Có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau về thủ tục hành chính. Theo nghĩa chung nhất, thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết công việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt các nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn. Thủ tục theo nghĩa tiếng việt là “cách thức tiến hành công việc theo một trình tự hay một luật lệ đã quen. Cũng có thể hiểu thủ tục là những quy tắc, chế độ, phép tắc hay quy định chung phải tuân theo khi tiến hành công việc. Thủ tục hành chính theo cuốn đại từ điển tiếng việt là cách thức tiến hành một công việc với nội dung, trình tự nhất định, theo quy định của cơ quan nhà nước. Trong khoa học Luật hành chính Việt Nam có nhiều quan niệm khác nhau về thủ tục hành chính, có quan niệm cho rằng: Thủ tục hành chính là trình tự và cách thức thực hiện hoạt động hành chính nói chung, hoặc là trình tự và cách thức thực hiện những hoạt động cụ thể trong các ngành và lĩnh vực hoạt động hành chính và do luật hành chính quy định. Theo quy định tại Khoản 1, Điều 3 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 8/6/2010 của Chính phủ về kiểm soát thủ tục hành chính có định nghĩa “Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan Nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức”. Như vậy, có thể hiểu TTHC là trình tự, cách thức giải quyết công việc của cơ quan HCNN có thẩm quyền trong mối quan hệ nội bộ của cơ quan hành chính và giữa cơ quan HCNN với các tổ chức và cá nhân công dân. TTHC có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Thông 8
qua TTHC, các cá nhân, tổ chức thực hiện được quyền lợi, nghĩa vụ của mình đồng thời các cơ quan HCNN thực hiện chức năng quản lý nhà nước. 1.1.2. Đặc điểm của Thủ tục hành chính Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục - là cơ sở pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý HCNN. Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp. Thứ tư, TTHC có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung của luật hành chính, đòi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. 1.1.3. Vai trò của Thủ tục hành chính TTHC đóng vai trò là cơ sở pháp lý để thực thi công vụ. TTHC là phương tiện bảo đảm thực hiện đúng đắn các quyền và nghĩa vụ của cá nhân và tổ chức. TTHC là nền tảng để hướng dẫn việc thực hiện pháp luật, là phương tiện đưa pháp luật vào đời sống xã hội. TTHC có ý nghĩa như một chiếc cầu nối quan trọng giữa các cơ quan nhà nước với tổ chức, công dân. TTHC trên một phương diện nhất định là sự biểu hiện trình độ văn hóa của tổ chức. 1.1.4. Phân loại các Thủ tục hành chính Một là, phân loại theo đối tượng quản lý của Nhà nước Các TTHC được xây dựng cho từng lĩnh vực quản lý nhà nước và được phân loại theo cơ cấu, chức năng của bộ máy quản lý nhà nước hiện hành. Ví dụ: Thủ tục cấp giấy phép xây dựng, thủ tục đăng ký kinh doanh, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thủ tục hộ tịch, hộ khẩu. Hai là, phân loại theo công việc của cơ quan Nhà nước - Thủ tục thông qua và ban hành văn bản - Thủ tục tuyển dụng cán bộ, công chức - Thủ tục khen thưởng cán bộ, công chức. 9
Ba là, phân loại theo chức năng chuyên môn Theo cách phân loại này, có các loại TTHC như sau: Thủ tục cung cấp các dịch vụ thông tin, thủ tục kiểm tra mức độ an toàn trong lao động, thủ tục hải quan … Bốn là, phân loại theo quan hệ công tác - Thủ tục hành chính nội bộ - Thủ tục hành chính thực hiện thẩm quyền - Thủ tục hành chính văn thư 1.1.5. Nguyên tắc thực hiện Thủ tục hành chính - Chỉ có cơ quan Nhà nước người có thẩm quyền do pháp luật quy định mới được thực hiện các thủ tục hành chính. - Khi thực hiện thủ tục hành chính phải đảm bảo tính chính xác, khách quan, công minh. - Thủ tục hành chính phải rõ ràng và được thực hiện công khai. - Các bên tham gia thủ tục hành chính bình đẳng trước pháp luật - Thủ tục hành chính được thực hiện đơn giản tiết kiệm 1.2. Cơ sở lý luận về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” 1.2.1. Khái niệm cơ chế “một cửa” và cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” Cơ chế “một cửa” là cách thức giải quyết công việc của cá nhân, tổ chức thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của một cơ quan hành chính nhà nước trong việc công khai, hướng dẫn thủ tục hành chính, tiếp nhận hồ sơ, giải quyết và trả kết quả được thực hiện tại một đầu mối là Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của cơ quan hành chính nhà nước. Đây được coi như là một giải pháp mang tính đột phá trong cải cách TTHC, nhằm tạo chuyển biến cơ bản trong quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức, công dân. Bản chất của cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” là nhằm giảm bớt các thủ tục hành chính rườm rà và không cần thiết, tập trung việc giải quyết các dịch vụ hành chính vào một đầu mối thống nhất để tiện lợi cho người dân và các tổ chức khi có yêu cầu giải quyết công việc mà Nhà nước cần quản lý. 10
1.2.2. Sự cần thiết phải cải cách Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” Xuất phát từ nền kinh tế của Việt Nam chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần. Trước yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế đặt ra nhiều cơ hội và thử thách. Cải cách TTHC đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội. Cải cách thủ tục hành chính nhằm bảo đảm tính pháp lý, hiệu quả, minh bạch, công bằng trong giải quyết công việc cho cá nhân, tổ chức. 1.2.3. Nguyên tắc thực hiện cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” Việc áp dụng thực hiện cơ chế “một cửa” cần đảm bảo các nguyên tắc: Thứ nhất, TTHC đơn giản, rõ ràng, đúng pháp luật. Thứ hai, công khai các thủ tục hành chính, mức thu phí, lệ phí, giấy tờ, hồ sơ và thời gian giải quyết công việc của tổ chức, cá nhân. Thứ ba, nhận yêu cầu và trả lại kết quả tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả. Thứ tư, bảo đảm giải quyết công việc nhanh chóng, thuận tiện, đúng thời gian cho tổ chức, công dân. Thứ năm, đảm bảo sự phối hợp giải quyết công việc giữa các bộ phận, cơ quan hành chính nhà nước để giải quyết công việc của tổ chức, cá nhân. 1.2.4. Quy trình giải quyết Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” Bước 1. Tiếp nhận hồ sơ Bước 2. Chuyển hồ sơ Bước 3. Giải quyết hồ sơ Bước 4. Trả kết quả giải quyết hồ sơ 11
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA” TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ 2.1. Khái quát về UBND thành phố Việt Trì và Bộ phận “một cửa” 2.1.1. Khái quát về UBND Thành phố Việt Trì 2.1.1.1. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND Thành phố Việt Trì Về vị trí, chức năng: Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương được Quốc Hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 19 tháng 6 năm 2015, Ủy ban nhân dân do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu ra, là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương, Hội đồng nhân dân cùng cấp và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên. Ủy ban nhân dân Thành phố chịu trách nhiệm chấp hành Hiến pháp, luật, các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên và Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp nhằm bảo đảm thực hiện chủ trương, biện pháp phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh và thực hiện các chính sách khác trên địa bàn. Về nhiệm vụ, quyền hạn: Nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân thành phố trực thuộc tỉnh nói chung cũng như của UBND Thành phố Việt Trì nói riêng được quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 77/2015/QH13 ngày 19 tháng 6 năm 2015 của Quốc Hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 2.1.1.2. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của UBND thành phố Việt Trì Cơ cấu tổ chức bộ máy của UBND Thành phố Việt Trì gồm 12 phòng, ban chuyên môn. Mỗi phòng, ban chuyên môn có trưởng phòng phụ trách và các phó phòng cùng các chuyên viên, cán sự. Các phòng ban trên có chức năng tham mưu, giúp việc cho UBND theo từng lĩnh vực chuyên môn của 12
ngành mình phụ trách. Thực hiện chức năng quản lý nhà nước theo ngành, theo lĩnh vực. Chịu trách nhiệm công tác trước Chủ tịch UBND thành phồ về công tác chuyên môn của mình. 2.1.2. Khái quát về Bộ phận “một cửa” 2.1.2.1. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Bộ phận “một cửa” Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ hành chính gọi tắt là Bộ phận “một cửa” trực thuộc văn phòng UBND - HĐND thành phố, do Phó chánh văn phòng làm trưởng bộ phận. Các CB,CC do UBND thành phố điều động từ văn phòng UBND - HĐND và từ các phòng ban chuyên môn có liên quan tới lĩnh vực “một cửa” và chịu sự quản lý trực tiếp của văn phòng UBND - HĐND thành phố Việt Trì. Bộ phận “một cửa” tại UBND Thành phố Việt Trì giải quyết các công việc thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND Thành phố bao gồm các 10 lĩnh vực. Bộ phận “một cửa” có chức năng, nhiệm vụ như sau: - Tiếp nhận và giải quyết hồ sơ hành chính của tổ chức, cá nhân khi có yêu cầu giải quyết công việc trong phạm vi thẩm quyền của UBND Thành phố. - Các trường hợp không thuộc thẩm quyền thì có trách nhiệm hướng dẫn để tổ chức và cá nhân đến cơ quan chức năng có thẩm quyền giải quyết. - Hướng dẫn tổ chức và cá nhân về thủ tục, hồ sơ theo quy định. - Đối với các hồ sơ chưa hoàn chỉnh thì hướng dẫn cụ thể để tổ chức, cá nhân bổ sung hoàn chỉnh theo quy định. - Cán bộ tiếp nhận chuyển hồ sơ đã thụ lý cho Trưởng bộ phận để kiểm tra, xác nhận sau đó chuyển đến các phòng chuyên môn giải quyết. - Theo đúng ngày hẹn trả kết quả cho tổ chức, cá nhân và hướng dẫn nộp phí, lệ phí theo quy định. 2.1.2.2. Tổ chức bộ máy và nhân sự của Bộ phận “một cửa” Biên chế chính thức của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của UBND Thành phố Việt Trì gồm 01 Trưởng bộ phận và 06 thành viên. 2.1.2.3. Các mối quan hệ phối hợp công việc của Bộ phận “một cửa” 13
Bộ phận “một cửa” của UBND Thành phố Việt Trì có mối quan hệ mật thiết với các phòng ban chuyên môn trong việc phối hợp hoạt động giải quyết hồ sơ hành chính cho công dân, tổ chức. Để bộ phận tiếp nhận và trả kết quả có thể hoạt động được theo đúng quy định của pháp luật, đòi hỏi phải có sự phối hợp với các bộ phận khác trong UBND và phải có sự chỉ đạo, giám sát chặt chẽ của lãnh đạo. 2.2. Thực trạng giải quyết Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại UBND thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ 2.2.1. Quá trình triển khai thực hiện cải cách Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại UBND thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ Nhìn lại tiến trình cải cách thủ tục hành chính, bên cạnh việc tập trung nguồn lực phát triển kinh tế, xã hội, tỉnh Phú Thọ đã sớm chỉ đạo triển khai đồng bộ nhiệm vụ CCHC, áp dụng cơ chế “một cửa” giải quyết công việc của tổ chức, công dân. Cụ thể, từ năm 2003, tỉnh đã áp dụng cơ chế “một cửa” tại 23 sở, ngành. Năm 2004 áp dụng cơ chế “một cửa” tại 100% huyện, thị xã, thành phố và 100% xã, phường, thị trấn. Năm 2005 đã trang bị phương tiện làm việc cho bộ phận tiếp nhận và trả kết quả “một cửa” tại 12 huyện, thị xã, thành phố tương đối đồng bộ. Trong thời gian qua, việc thực hiện cơ chế “một cửa” trong cải cách thủ tục hành chính đã mang lại những kết quả đáng kể, song vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Đó là việc triển khai cải cách thủ tục hành chính nhiều nơi còn mang tính hình thức, hệ thống thủ tục hành chính còn bất cập, vướng mắc, gây khó khăn, phiền hà cho cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp. Để phát huy những ưu điểm, khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành Kế hoạch số 1199/KH-UBND ngày 9/4/2012 về cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2015, trong đó xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cải cách thủ tục hành chính là thực hiện xây dựng mô hình “một cửa” hiện đại tại UBND cấp huyện và UBND các phường, thị trấn theo hướng phát triển và hội nhập. Thành phố Việt Trì là đơn vị đầu tiên của tỉnh triển khai thực hiện mô hình “một cửa” điện tử hiện đại để từ đó đánh giá, tổng kết làm cơ sở nhân rộng ra các đơn vị huyện/thị khác trong toàn tỉnh. 14
Tháng 1 năm 2014, mô hình “một cửa hiện đại” của thành phố Việt Trì chính thức đi vào hoạt động. Mô hình “một cửa hiện đại” của thành phố Việt Trì ra đời và đi vào hoạt động không chỉ giúp tập trung công việc về một đầu mối, mà người dân chỉ cần đến một địa chỉ sẽ được phục vụ theo phương châm “4 công khai”- công khai về thủ tục, thời gian, lệ phí và người thực hiện. Hiện nay, sau hơn 3 năm triển khai thực hiện, Đề án mô hình một cửa điện tử, liên thông theo hướng hiện đại tại UBND thành phố đến nay cơ bản đã phát huy tốt hiệu quả. Có thể thấy, công tác tiếp nhận và trả kết quả theo cơ chế “một cửa” điện tử theo hướng hiện đại của thành phố Việt Trì tương đối ổn định, hoạt động đi vào nề nếp, giảm phiền hà cho tổ chức, công dân. Chất lượng phục vụ được cải thiện đáng kể, mức độ hài lòng của người dân đối với hoạt động hành chính công ngày càng cao, giúp thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố nói riêng và của tỉnh Phú Thọ nói chung. 2.2.2. Thực trạng giải quyết Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” trên một số lĩnh vực cụ thể 2.2.2.1. Lĩnh vực Tài nguyên - môi trường (TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện 30 TTHC) Lĩnh vực tài nguyên - môi trường là một trong những lĩnh vực rất đa dạng và phức tạp đòi hỏi phải có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước. Đến nay, thủ tục hành chính trong lĩnh vực tài nguyên - môi trường được giải quyết tại UBND thành phố Việt Trì chủ yếu diễn ra trong lĩnh vực quản lý đất đai. Cụ thể, các thủ tục hành chính này được quy định tại quyết định số 2025/QĐ- UBND ngày 26 tháng 08 năm 2015 của UBND tỉnh Phú Thọ về việc công bố thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện, tỉnh Phú Thọ. Hiện nay thủ tục hành chính được tiến hành giải quyết thường xuyên nhất là thủ tục đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở. Tại UBND Thành phố Việt Trì, trình tự, thủ tục việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại Bộ phận “một cửa” được quy định cụ thể về thành phần hồ sơ, thời hạn giải quyết, cơ quan thực hiện TTHC. 15
Nhìn chung, trong thời gian qua công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở được cấp ủy, chính quyền của thành phố Việt Trì quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện và đạt được kết quả khá tích cực, từng bước đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý nhà nước về đất đai, tạo điều kiện để các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định. 2.2.2.2. Lĩnh vực Tư pháp - hộ tịch Các TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND Thành phố Việt Trì trong lĩnh vực tư pháp - hộ tịch được quy định chặt chẽ, rõ ràng tại Quyết định số 1005/QĐ-UBND ngày 18 tháng 05 năm 2015 về việc công bố thủ tục hành chính lĩnh vực tư pháp thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện, tỉnh Phú Thọ. Trong đó, TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND Thành phố 15 TTHC, chia ra làm 02 lĩnh vực lớn, gồm lĩnh vực hộ tịch và lĩnh vực chứng thực. 2.2.2.3. Lĩnh vực Lao động - Thương binh - Xã hội Theo Quyết định số 2217/QĐ-UBND ngày 11 tháng 09 năm 2015 của UBND tỉnh Phú Thọ ban hành bộ TTHC về lĩnh vực lao động - thương binh và xã hội thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND huyện gồm 49 TTHC. Tại UBND Thành phố Việt Trì, quy trình giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực LĐ-TB&XH do Trưởng phòng LĐ-TB&XH trực tiếp giải quyết do tính chất đặc thù của loại thủ tục hành chính này. Bộ phận “một cửa” tiếp nhận năm loại thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực LĐ- TB&XH, còn các thủ tục khác thì tổ chức, công dân liên hệ trực tiếp tại phòng LĐ-TB&XH để giải quyết. 2.2.2.4. Lĩnh vực công thương Đối với lĩnh vực công thương, bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của Thành phố Việt Trì thực hiện các TTHC sau: Cấp giấy phép kinh doanh bán lẻ rượu; Cấp sửa đổi, bổ sung giấy phép kinh doanh bán lẻ sản phẩm thuốc lá. Các TTHC này được quy định rất cụ thể trong Quyết định số 3234/QĐ- UBND của Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ ban hành về việc công bố TTHC được sửa đổi, bổ sung về lĩnh vực công thương thuộc thẩm quyền giải quyết 16
của UBND cấp huyện trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Trong đó, quy định thời hạn giải quyết TTHC cấp sửa đổi, bổ sung Giấy phép kinh doanh bán lẻ sản phẩm thuốc lá là 05 ngày làm việc và thời hạn giải quyết TTHC Cấp Giấy phép kinh doanh bán lẻ rượu là 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ (theo mẫu). Đây cũng là một trong số những lĩnh vực mà phòng chuyên môn trực tiếp giải quyết, không phải thông qua UBND Thành phố để giải quyết. Theo báo cáo về cải cách hành chính, nhìn chung bộ phận “một cửa” của Thành phố tiếp nhận số lượng hồ sơ về lĩnh vực công thương hàng năm tương đối ít, các hồ sơ đều được các cơ quan giải quyết đúng hạn. 2.2.3. Đánh giá chung về kết quả thực hiện cải cách Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại UBND thành phố Việt Trì 2.2.3.1. Ưu điểm a. Một số kết quả đạt được Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện, đề án mô hình “một cửa” điện tử theo hướng hiện đại tại UBND thành phố đến nay cơ bản đã phát huy tốt hiệu quả và đạt được những kết quả nhất định. Cụ thể: - Việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” đã nâng cao chất lượng giải quyết hồ sơ hành chính, hạn chế hồ sơ trễ hẹn và tồn đọng, tránh tình trạng cán bộ đùn đẩy trách nhiệm, kéo dài thời gian giải quyết vụ việc. - Thành phố đã xây dựng được một phần mềm hoàn chỉnh, phù hợp với quy trình giải quyết công việc, đồng thời hiện đại hóa cơ sở vật chất cần thiết để nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công. - Công tác tiếp nhận và trả kết quả theo cơ chế “một cửa” tương đối ổn định, hoạt động đã đi vào nề nếp. - Trách nhiệm, quyền hạn, quyền lợi của tổ chức, công dân và CB, CC cũng như các phòng ban chuyên môn rõ ràng hơn. - Năng lực của đội ngũ CB, CC tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả ngày càng được nâng cao, đáp ứng được những yêu cầu mới đặt ra của nền hành chính. - Quy chế phối hợp hoạt động với các phòng ban được chặt chẽ, phù hợp với điều kiện thực tế của UBND Thành phố. 17
b. Hiệu quả cải cách Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” Đối với cơ quan quản lý Nhà nước: - Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế "một cửa" góp phần sắp xếp lại tổ chức bộ máy các cơ quan hành chính nhà nước theo hướng gọn nhẹ, hoạt động có hiệu quả. - Thực hiện cơ chế "một cửa" đã cơ bản thay đổi bộ mặt của cơ quan hành chính các cấp, nâng cao chất lượng hiện đại hóa công sở. - Góp phần tăng cường năng lực, trách nhiệm của cán bộ, công chức và cơ quan nhà nước. Đối với các cá nhân, tổ chức: - Góp phần làm giảm giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, tạo thuận lợi cho các tổ chức và doanh nghiệp. - Góp phần củng cố, phát triển mối quan hệ giữa cơ quan nhà nước và người dân, tổ chức. 2.2.3.2 Những tồn tại, hạn chế Mặc dù việc triển khai thực hiện cơ chế “một cửa” tại UBND Thành phố Việt Trì tuy đã có nhiều tiến bộ, nhưng trong quá trình thực hiện vẫn còn một số tồn tại, hạn chế dẫn đến việc chưa đạt được hiệu quả như mong muốn, đó là: - Công tác cải cách hành chính tại thành phố Việt Trì vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện. - Hệ thống văn bản pháp luật do các cơ quan trung ương ban hành liên tục thay đổi dẫn đến các thủ tục, huớng dẫn, biểu mẫu cũng thay đổi gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện ở cơ sở. - Cách thức tổ chức, hoạt động của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa rõ ràng, chưa độc lập chuyên trách, còn phụ thuộc vào bộ phận chuyên môn. - Sự phối hợp của các phòng chuyên môn với Bộ phận “một cửa” trong công tác giải quyết hồ sơ hành chính cũng như rà soát, thống kê các thủ tục hành chính chưa có sự phối hợp đồng bộ nhịp nhàng. - Chức năng, nhiệm vụ của công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa được xác định rõ ràng. 18