Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu về hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất ở huyện Phú Quốc, giúp cho các nhà quản lý của huyện Phú Quốc, của tỉnh Kiên Giang có cái nhìn tổng thể, toàn diện để vận dụng những cơ chế chính sách phù hợp với tình hình thực tiễn của tỉnh Kiên Giang nói chung và đặc thù của huyện Phú Quốc, góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại nhằm ổn định tình hình, phát triển kinh tế - xã hội ở huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN NGỌC LAN ANH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT TẠI HUYỆN PHÚ QUỐC, TỈNH KIÊN GIANG Chuyên ngành: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2017
Công trình đƣợc hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Bùi Thị Thanh Thúy Phản biện 1: Tiến sĩ Trần Thị Diệu Oanh Phản biện 2: PGS. TS. Nguyễn Cảnh Hợp Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng 211, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số 10 - Đường 3/2 - Quận 10 - Thành phố Hồ Chí Minh Thời gian: vào hồi 09 giờ 30 phút ngày 22 tháng 7 năm 2017
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Khiếu nại và quyền khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân, được ghi nhận tại Điều 30 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm phải giải quyết để đảm bảo các quyền của công dân được thực hiện trong thực tế. Thực hiện định hướng phát triển đảo Phú Quốc theo Quyết định số 178/2004/QĐ-TTg ngày 05/10/2004 của Thủ tướng Chính phủ, huyện Phú Quốc từng bước triển các phương án thu hồi đất, bồi thường giải tỏa để xây dựng các khu phức hợp dịch vụ - du lịch. Từ đó, khiếu nại và giải quyết khiếu nại là vấn đề "nóng" ở huyện Phú Quốc. Trong bối cảnh đó, việc lựa chọn đề tài: "Giải quyết khiếu nại về đất đai khi nhà nƣớc thu hồi đất tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang" để triển khai Luận văn thạc sĩ Quản lý công là hoàn toàn cấp thiết về mặt lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Liên quan đến hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính nói chung, khiếu nại về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã có một số đề tài nghiên cứu ở các tỉnh, thành phía bắc và khu vực miền trung. Tuy nhiên, ở huyện Phú Quốc từ trước đến nay chưa có luận văn hay đề tài nghiên cứu vấn đề giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Phú Quốc. 1
Đề xuất các giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại ở huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang; góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà nước ở địa phương. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa lý luận về khiếu nại, giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất; - Phân tích, đánh giá thực tiễn về hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất. Đề xuất quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất ở huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất. - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nội dung: luận văn giới hạn nghiên cứu về hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất của UBND huyện Phú Quốc. Phạm vi không gian, thời gian: huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, từ năm 2010 đến nay. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp luận về việc nghiên cứu đề tài là những luận điểm khoa học của học thuyết Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh về đường lối đổi mới; sự lãnh đạo của Đảng về cải cách hệ thống thể chế, cải cách tổ chức bộ máy nhà nước, cải cách hành chính; về bảo đảm các quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 2
Trong quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu: phân tích, tổng hợp, diễn dịch, quy nạp, phương pháp lịch sử, phương pháp hệ thống, phương pháp so sánh, phương pháp xã hội học… 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài Đề tài nghiên cứu về hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất ở huyện Phú Quốc, giúp cho các nhà quản lý của huyện Phú Quốc, của tỉnh Kiên Giang có cái nhìn tổng thể, toàn diện để vận dụng những cơ chế chính sách phù hợp với tình hình thực tiễn của tỉnh Kiên Giang nói chung và đặc thù của huyện Phú Quốc, góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, ổn định tình hình, phát triển kinh tế - xã hội ở huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được kết cấu gồm 3 chương. Chương 1: Cơ sở khoa học của giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất Chương 2: Thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. 3
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT 1.1. Khái quát về khiếu nại, khiếu nại về đất đai khi Nhà nƣớc thu hồi đất 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm khiếu nại "Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình" (khoản 1 Điều 2 Luật Khiếu nại năm 2011). Đối tượng của khiếu nại bao gồm: quyết định hành chính, hành vi hành chính và quyết định kỷ luật cán bộ, công chức. * Khiếu nại có những đặc điểm sau: - Mục đích của khiếu nại là để người khiếu nại bảo vệ và khôi phục lại quyền và lợi ích của người khiếu nại đã bị quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật của cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước xâm hại. - Chủ thể khiếu nại bao gồm: công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức thực hiện quyền khiếu nại. - Đối tượng của khiếu nại là các quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật cán bộ, công chức. - Khiếu nại được thực hiện theo thủ tục hành chính được quy định trong Luật Khiếu nại và các văn bản hướng dẫn thi hành. 4
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất "Đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, nguồn lực quan trọng phát triển đất nước, được quản lý theo pháp luật", "là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý" (Điều 53, 54 Hiến pháp năm 2013). Điều 3 Luật Đất đai năm 2013: "Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai". Khoản 1 Điều 204 Luật Đất đai năm 2013: "Người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai". Khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất là đề nghị của công dân, cơ quan, tổ chức sử dụng đất yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định thu hồi đất, hành vi thu hồi đất khi có căn cứ cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại bởi quyết định và hành vi thu hồi đất. Người khiếu nại thực hiện các khiếu nại: về đất đai, quyết định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, quyết định cưỡng chế thu hồi đất, quyết định kiểm đếm bắt buộc; quyết định cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc; hành vi công vụ của cán bộ, công chức trong quá trình thu hồi đất. * Khiếu nại về đất đai có các đặc điểm nhận dạng sau: - Khiếu nại về đất đai phát sinh trong mối quan hệ pháp lý giữa cơ quan có thẩm quyền với người sử dụng đất. - Chủ thể khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất phải là người sử dụng đất. 5
- Đối tượng của khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất là các quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai của các cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính trong hoạt động thu hồi đất. - Chủ thể bị khiếu nại về đất đai trong hoạt động thu hồi đất là: UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện và cá nhân có thẩm quyền tại UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện. 1.1.3. Phân loại khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất Khi Nhà nước thực hiện quyền thu hồi đất, Nhà nước sẽ ban hành quyết định thu hồi đất và thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho người có quyền sử dụng đất hoặc người đang quản lý, sử dụng đất. Nhà nước thực hiện việc bồi thường quyền sử dụng đất cho chủ sử dụng đất hợp pháp bằng quyết định bồi thường. Trong trường hợp người sử dụng đất không phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng để thực hiện việc đo đạc, kiểm đếm thì Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ ban hành quyết định kiểm đếm bắt buộc. Người có đất thu hồi không chấp hành quyết định kiểm đếm bắt buộc thì Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện kiểm đếm bắt buộc. Nhà nước còn thực hiện quyết định thu hồi đất trong trường hợp cá nhân, tổ chức, công dân có hành vi vi phạm pháp luật đất đai. Người bị thu hồi đất không chấp hành quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì cơ quan này sẽ ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất. Khi đủ căn cứ, người sử dụng đất sẽ thực hiện các khiếu nại: - Khiếu nại quyết định thu hồi đất; khiếu nại việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyết định thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; 6
- Khiếu nại quyết định cưỡng chế thu hồi đất, khiếu nại quyết định kiểm đếm bắt buộc, cưỡng chế quyết định kiểm đếm bắt buộc; - Khiếu nại quyết định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; khiếu nại quyết định xử lý vi phạm về đất đai; quyết định giải quyết khiếu nại; - Khiếu nại hành vi hành chính của cán bộ, công chức trong quá trình thực thi công vụ về thu hồi đất. 1.2. Giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nƣớc thu hồi đất 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất Giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất là việc cơ quan hành chính nhà nước, người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước thụ lý, xác minh, thu thập chứng cứ, xem xét, đánh giá tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính, hành vi hành chính về thu hồi đất đai bị khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của mình để kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại. * Đặc điểm của hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất: - Chủ thể giải quyết khiếu nại về đất đai là cán bộ, công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước. Chủ thể giải quyết khiếu nại phải kết luận được quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại đúng hay sai, nội dung công dân khiếu nại là đúng hay sai để thừa nhận hay không thừa nhận khiếu nại của công dân. - Giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất phải theo đúng trình tự, thủ tục, hình thức và đúng thời hạn luật định. - Mục đích của giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất là nhằm khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. 7
1.2.2. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất - Giải quyết khiếu nại phải được thực hiện theo quy định của pháp luật. - Giải quyết khiếu nại phải bảo đảm khách quan, công khai, dân chủ và kịp thời. 1.2.3. Những yếu tố tác động đến giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất Trong hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất có nhiều yếu tố tác động, chi phối quá trình giải quyết các khiếu nại của công dân như: thể chế, con người, cơ sở vật chất; trong đó yếu tố thể chế và yếu tố con người tác động rất lớn, là khâu then chốt trong hoạt động giải quyết khiếu nại của công dân. 1.2.4. Vai trò của hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất Góp phần bảo đảm pháp chế, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất, phát huy dân chủ, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của công dân; đảm bảo trật tự, an toàn xã hội. Góp phần hoàn thiện pháp luật; nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức, hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà nước. 1.2.5. Chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất - Chủ tịch UBND cấp huyện: giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình. Giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch UBND cấp xã, Thủ trưởng cơ quan thuộc UBND cấp huyện đã giải quyết lần đầu; 8
- Chủ tịch UBND cấp tỉnh: giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình. Giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch UBND cấp huyện, Giám đốc sở và cấp tương đương đã giải quyết lần đầu. 1.2.6. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất 1.2.6.1. Thụ lý, chuẩn bị xác minh nội dung khiếu nại Cá nhân, tổ chức khi nhận được quyết định hành chính hoặc biết được hành vi hành chính và có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính đó là trái pháp luật, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình thì có quyền khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết. Việc khiếu nại được thực hiện bằng đơn hoặc khiếu nại trực tiếp đến cơ quan có thẩm quyền để được thụ lý đơn. 1.2.6.2. Tiến hành xác minh nội dung khiếu nại Cơ quan được giao nhiệm vụ thẩm tra, phân công cán bộ thẩm tra, xác minh, thu thập chứng cứ để đối chiếu với chính sách pháp luật, kiến nghị giải quyết khiếu nại. Người giải quyết khiếu nại lần đầu phải trực tiếp gặp gỡ, đối thoại với người khiếu nại để làm rõ nội dung khiếu nại, nếu yêu cầu của người khiếu nại và kết quả xác minh nội dung khiếu nại còn khác nhau. 1.2.6.3. Ban hành và thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lựa chọn quy phạm pháp luật tương ứng với nội dung khiếu nại để ra quyết định giải quyết khiếu nại. Quyết định giải quyết khiếu nại có thể công nhận một phần hay toàn bộ hoặc không công nhận nội dung khiếu nại. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày có quyết định giải quyết khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần đầu có trách nhiệm gửi 9
quyết định giải quyết khiếu nại cho người khiếu nại. Quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu có hiệu lực pháp luật sau 30 ngày, kể từ ngày ban hành quyết định nếu người khiếu nại không khiếu nại tiếp; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày. Quyết định giải quyết khiếu nại lần hai cũng phải có các nội dung như quyết định giải quyết lần đầu. Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có quyết định giải quyết khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần hai phải gửi quyết định giải quyết khiếu nại cho người khiếu nại. Quyết định giải quyết khiếu nại lần hai có hiệu lực pháp luật sau 30 ngày, kể từ ngày ban hành; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày. Tiểu kết chƣơng 1 Chương 1 đã làm rõ một số vấn đề lý luận cơ bản như sau: 1. Khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất là việc công dân, cơ quan, tổ chức sử dụng đất yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định thu hồi đất, hành vi thu hồi đất khi có căn cứ cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình đã bị xâm hại bởi quyết định và hành vi thu hồi đất của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. 2. Hoạt động giải quyết khiếu nại là hoạt động bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, xã hội, bảo vệ trật tự, kỷ cương pháp luật, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường pháp chế XHCN. 3. Làm rõ chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại để các cơ quan nhà nước thực hiện đúng quy định của pháp luật trong quá trình thực thi công vụ. 10
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT TẠI HUYỆN PHÚ QUỐC, TỈNH KIÊN GIANG 2.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội và tình hình thu hồi đất, quản lý nhà nƣớc về đất đai tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội của huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang có ảnh hưởng đến hoạt động giải quyết khiếu nại về thu hồi đất 2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên Huyện đảo Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang, cách thành phố Rạch Giá 120 km, cách thị xã Hà Tiên 46 km; diện tích tự nhiên 593 km2, gồm 27 hòn đảo lớn nhỏ, chu vi bờ biển 150 km; nằm trong vùng biển tiếp giáp với Thái Lan, Malaixia, Campuchia. Phú Quốc có tiềm năng to lớn để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là về du lịch, có vị trí quan trọng về quốc phòng, an ninh. 2.1.1.2. Tình hình kinh tế Năm 2014 Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đảo Phú Quốc là đô thị loại II, tạo động lực tiếp tục thúc đẩy Phú Quốc phát triển. UBND huyện Phú Quốc triển khai nhiều phương án thu hồi đất, bồi thường, dẫn đến phát sinh nhiều khiếu nại của người sử dụng đất. 2.1.1.3. Tình hình văn hóa Huyện Phú Quốc có đặc trưng của nền văn hóa nông nghiệp truyền thống, người dân Phú Quốc rất hiền hòa, thân thiện. Khi xã hội phát triển, người dân quan tâm nhiều về lợi ích kinh tế, khi bị ảnh hưởng lợi ích liên quan đến đất đai đều phát sinh khiếu nại gay gắt. 2.1.1.4. Tình hình dân cư 11
Dân số huyện Phú Quốc có 124.503 người, có 8 xã và 2 thị trấn, 51 ấp, khu phố và 453 Tổ nhân dân tự quản. 2.1.2. Tình hình thu hồi đất và quản lý nhà nước về đất đai tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang 2.1.2.1. Tình hình quản lý nhà nước về đất đai tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang Trước năm 1993, công tác quản lý nhà nước về đất đai ở huyện Phú Quốc chưa được chú trọng. Đến năm 2011, UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo bản đồ địa chính 20.404 thửa, tổng diện tích 6.074ha. Còn lại 4.764 thửa cần cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 2.1.2.2. Tình hình thu hồi đất tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang Từ năm 2010 đến năm 2016, UBND huyện Phú Quốc đã tiến hành triển khai thực hiện thu hồi đất 207 phương án, 8.133 quyết định thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ với số tiền 5.249,798 tỷ đồng. Bảng 2.1. Số liệu phương án thu hồi đất và quyết định thu hồi đất huyện Phú Quốc qua các năm Năm thực hiện Phƣơng án Quyết định thu hồi đất 2010 13 709 2011 34 1.558 2012 30 2.034 2013 38 948 2014 45 1.200 2015 38 604 2016 9 1.080 Tổng số 207 8.133 (Nguồn: các Báo cáo của phòng Tài nguyên và Môi trường) 12
2.2. Thực trạng khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nƣớc thu hồi đất trên địa bàn huyện Phú Quốc 2.2.1. Tình hình khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang Bảng 2.2. Số liệu hoạt động tiếp nhận đơn và phân loại đơn Năm Tiếp nhận đơn Phân loại đơn Giải quyết Tiếp Kỳ Không Đơn Khiếu Tranh Tố Khiếu Tỷ nhận trước đủ phải nại chấp cáo nại lệ trong chuyển điều giải (%) kỳ sang kiện quyết thụ lý 2010 270 22 0 292 254 36 2 252 99,2 2011 211 02 0 213 190 23 0 189 99,4 2012 505 01 0 506 486 19 1 370 77,7 2013 561 127 09 679 656 23 0 536 81,7 2014 375 121 75 421 408 13 0 279 68,3 2015 231 137 0 368 361 07 0 254 70,3 2016 297 111 0 408 316 06 0 235 74,3 Trong 7 năm, từ năm 2010 - 2016, UBND huyện Phú Quốc tiếp nhận 2.388 đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền, trong đó có 2.204 đơn khiếu nại về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính; trong đó có 2.113 đơn khiếu nại thu hồi đất; 95 đơn tranh chấp đất đai; 03 đơn tố cáo; 86 đơn phản ánh, kiến nghị. Như vậy, trong tổng số 2.204 đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết, số lượng đơn khiếu nại về thu hồi đất là 2.113 đơn, chiếm 95,96%. 13
Bảng 2.3. Số lượng đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền huyện Phú Quốc so với toàn tỉnh Kiên Giang Năm Đơn huyện Phú Quốc Đơn tỉnh Kiên Giang 2010 254 530 2011 190 530 2012 486 561 2013 656 706 2014 408 987 2015 361 792 2016 316 697 Tổng 2.671 4.083 (Nguồn: các báo cáo kết quả công tác giải quyết khiếu nại của UBND huyện Phú Quốc và tỉnh Kiên Giang) Từ bảng số liệu trên cho thấy trong tổng số 2.204 đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết, số lượng đơn khiếu nại về thu hồi đất là 2.113 đơn, chiếm 95,96%. Tình hình khiếu nại về đất đai do những nguyên nhân chính là: Nguyên nhân khách quan Do giá đất của thị trường bất động sản ở huyện Phú Quốc được xem là cao nhất tỉnh Kiên Giang, nên người sử dụng đất rất sợ bị thu hồi đất. Việc đo đạc, lập phương án bồi thường, giải tỏa của đơn vị tư vấn thiếu tính chính xác. Một số hộ dân hiểu biết pháp luật còn hạn chế dễ bị lôi kéo, xúi giục, lợi dụng quyền khiếu nại của công dân để kích động khiếu nại đông người; nhiều vụ việc đã có quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật nhưng vẫn được các cơ quan Trung ương nhận đơn để xem xét lại, dẫn đến việc khiếu nại không có điểm dừng. Nguyên nhân chủ quan 14
Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật cho công dân chưa thực hiện tích cực. Các văn bản pháp luật trong lĩnh vực đất đai thường xuyên thay đổi, chưa phù hợp với thực tế. Trình độ, năng lực, sự yếu kém trong quản lý của UBND cấp xã dẫn đến việc lấn chiếm đất đai, phát sinh khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất. Đội ngũ công chức làm nhiệm vụ giải quyết khiếu nại thiếu, ít kinh nghiệm; tham mưu giải quyết khiếu nại còn sai sót, người dân sau khi được giải quyết khiếu nại tiếp tục tái khiếu. Công tác phối hợp giữa các đơn vị ở địa phương và đơn vị tư vấn lập phương án bồi thường chưa được chặt chẽ, thiếu tính chính xác; việc thông tin trong giải quyết khiếu nại chưa có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan Trung ương và địa phương dẫn đến việc khiếu nại kéo dài. 2.2.2. Tình hình giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang Bảng 2.4: Số liệu tiếp công dân huyện Phú Quốc Năm Cấp huyện Cấp xã Toàn huyện Ghi chú (đoàn đông (lượt người) người) 2010 1.164 1.267 2.431 2011 1.029 1.815 2.844 2012 840 1.178 2.018 2013 1.543 949 2.492 14 2014 1.249 1.178 2.427 14 2015 1.461 968 2.429 02 2016 995 950 1.945 07 (Nguồn: các Báo cáo kết quả công tác giải quyết khiếu nại của UBND huyện Phú Quốc ) 15
Biểu 2.4: Số lượng đơn khiếu nại đã giải quyết (NguồnUBND huyện Phú Quốc ) Kết quả giải quyết được 2.115/2.204 đơn khiếu nại, (trong đó giải quyết được 2.001 đơn khiếu nại về thu hồi đất), đạt tỷ lệ 94,6%. Bảng 2.5: Số liệu giải quyết lần 2 tại UBND tỉnh Kiên Giang Kết quả giải quyết Năm Công nhận quyết định Công nhận một phần của huyện quyết định của huyện 2010 18 1 2011 17 2 2012 39 5 2013 43 4 2014 27 2 2015 28 3 2016 25 3 Tổng số 177 20 (Nguồn UBND huyện Phú Quốc) 2.2.3. Đánh giá chung Thời gian qua, công tác giải quyết khiếu nại của huyện Phú Quốc đảm bảo trung thực, khách quan, kịp thời, đúng pháp luật. Tuy nhiên, thời gian giải quyết chậm, đơn tồn nhiều, một số trường hợp 16
giải quyết quá thời hạn luật định, ban hành văn bản không kịp thời, hiệu lực các quyết định giải quyết chưa cao, tỷ lệ đơn tái khiếu nhiều. Một vài cán bộ, công chức chưa thật sự khách quan, công tâm trong tham mưu giải quyết khiếu nại; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Việc tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật chưa đúng trình tự thủ tục, chậm tổ chức thực hiện. Tình trạng khiếu nại vượt cấp, kéo dài vẫn được cấp trên xem xét giải quyết, có trường hợp giải quyết theo hướng có lợi cho người khiếu nại, làm gia tăng khiếu nại đông người, kéo dài, vượt cấp, làm giảm uy tín, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở địa phương. 2.2.3.1. Ưu điểm và nguyên nhân Công tác tuyên truyền pháp luật được quan tâm. Trách nhiệm của các cấp, các ngành, của người đứng đầu trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo được phát huy tích cực. UBND tỉnh Kiên Giang thành lập tổ công tác hỗ trợ UBND huyện Phú Quốc thẩm tra, xác minh, giúp Chủ tịch UBND huyện giải quyết khiếu nại của công dân, ổn định tình hình trật tự ở địa phương. 2.2.3.2 Hạn chế và nguyên nhân Công tác giải quyết khiếu nại về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Phú Quốc còn những hạn chế cần khắc phục như sau: Một là, nhiều trường hợp giải quyết khiếu nại vượt quá thời hạn luật định; gửi quyết định giải quyết định giải quyết khiếu nại cho người khiếu nại chậm hơn so với thời gian quy định. Hai là, ý thức trách nhiệm, trình độ, năng lực, kinh nghiệm, đạo đức công vụ của một số cán bộ, công chức làm công tác giải quyết khiếu nại chưa cao, dẫn đến việc giải quyết khiếu nại không công bằng, tạo sự bất bình trong nhân dân. 17
Ba là, công tác tiếp công dân chưa được chú trọng, bố trí cán bộ làm công tác tiếp dân chưa đảm bảo về trình độ, năng lực. Bốn là, quy trình giải quyết khiếu nại phức tạp, thường xuyên thay đổi, hệ thống pháp luật chưa đồng bộ; công chức làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại thay đổi thường xuyên, không cập nhật kịp thời quy trình thủ tục mới, dẫn đến sai sót trong giải quyết. Nguyên nhân do công tác quản lý đất đai trên địa bàn huyện Phú Quốc còn nhiều bất cập, việc chỉnh lý biến động đất đai không được cập nhật đầy đủ; hoạt động theo dõi, kiểm tra công tác quản lý hồ sơ địa chính ở cấp xã không chặt chẽ; công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn chậm và nhiều sai sót, việc chồng lấn ranh giới giữa đất rừng phòng hộ Phú Quốc, đất Vườn Quốc gia Phú Quốc với đất nhà nước quản lý; đùn đẩy trách nhiệm trong quản lý đất đai thuộc thẩm quyền. Trong trường hợp phải chờ kết quả giám định đã giải quyết đơn khiếu nại không đúng thời hạn luật định. Chưa thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ tiếp công dân và giải quyết khiếu nại. Việc kiểm tra, chấn chỉnh trong thực hiện nhiệm vụ ở các cơ quan chuyên môn chưa nghiêm khắc. Một bộ phận cán bộ, công chức thiếu tu dưỡng đạo đức công vụ, không đảm bảo hài hòa lợi ích của người khiếu nại, hiệu lực các quyết định giải quyết khiếu nại không cao. Tiểu kết chƣơng 2 Từ năm 2010 đến nay là giai đoạn đầu tiên và cũng là giai đoạn huyện Phú Quốc triển khai thực hiện nhiều phương án bồi thường giải tỏa, thu hồi đất nhiều nhất trong lịch sử phát triển của huyện Phú Quốc. Lượng đơn khiếu nại tăng, giảm không đều qua các năm, có cả tăng đột biến, nội dung phức tạp; khiếu nại kéo dài, đông người, kết hợp gây rối diễn biến gay gắt. Nhìn chung, lượng đơn 18