Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng tố cáo và giải quyết tố cáo về đất đai đô thị trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, từ đó đề ra phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động giải quyết tố cáo trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ KIM OANH GIẢI QUYẾT TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2023
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Quốc Sửu Phản biện 1: PGS.TS Nguyễn Thị Phượng, Học viện Hành chính Quốc gia Phản biện 2: TS Nguyễn Huy Hoàng, Thanh tra Chính phủ Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng 4B, Nhà G - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - Thành phố Hà Nội Thời gian: Vào hồi 08 giờ 30 ngày 18 tháng 4 năm 2023
3 TÓM TẮT LUẬN VĂN GIẢI QUYẾT TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 1. Lý do lựa chọn đề tài luận văn: Kiểm tra, giám sát là nội dung rất quan trọng trong quá trình lãnh đạo của Đảng, là chức năng lãnh đạo, nhiệm vụ thường xuyên của toàn Đảng, trước hết là nhiệm vụ của cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy. Công tác kiểm tra, giám sát phải được tiến hành công khai, dân chủ, khách quan, thận trọng và chặt chẽ theo đúng nguyên tắc và phương pháp công tác đảng. Tổ chức đảng và đảng viên phải chịu sự kiểm tra, giám sát của Đảng và chịu sự giám sát của nhân dân. Công tác kiểm tra, giám sát góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, sự đoàn kết thống nhất và bảo đảm thực hiện dân chủ trong đảng, giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng; phòng ngừa sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên, bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, tránh các nguy cơ sai lầm về đường lối, quan liêu, xa dân của đảng cầm quyền. Giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân là trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội. Nhà nước phải đảm bảo và không ngừng phát huy quyền làm chủ mọi mặt của nhân dân, nghiêm trị mọi hành vi xâm phạm lợi ích Nhà nước và nhân dân, xây dựng đất nước giàu mạnh, thực hiện công bằng xã hội, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện. Quyền khiếu nại, tố cáo liên quan chặt chẽ với các quyền và nghĩa vụ cơ bản khác của công dân, là quyền dân chủ trực tiếp, là một nội dung quan trọng của chế định dân chủ XHCN để công dân thông qua đó tích cực tham gia vào việc quản lý Nhà nước, quản lý xã hội. Nước ta đang trong thời kỳ thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, nhiều dự án như các khu công nghiệp, nhà máy, các khu đô thị mới, khu dân cư đang được triển khai xây dựng một cách mạnh mẽ. Để thực hiện được các nhiệm vụ trên và mang tính khả thi thì mặt bằng đất đai là một trong những
4 nhân tố quan trọng, nó quyết định đến hiệu quả của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, ảnh hưởng đến cả tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá của đất nước. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng cũng như quá trình thực hiện các quan hệ về đất đai vẫn luôn xảy ra những biến động, mâu thuẫn, bất đồng làm cho những chính sách, quyết định của cơ quan nhà nước không được thực thi hoặc thực thi không đầy đủ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến các khiếu nại, tố cáo về đất đai nảy sinh, ngày càng trở nên bức xúc và gia tăng cả về số lượng lẫn tính chất phức tạp. Vì vậy, giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai ở đô thị đã trở thành một trong những nội dung quan trọng của công tác quản lý nhà nước về đất đai nói chung. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai đô thị nhằm giải quyết các mâu thuẫn trong quan hệ đất đai đô thị, nó liên quan đến nhiều vấn đề phức tạp thuộc về pháp luật và những quan hệ xã hội khác, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi thiết thực của các tổ chức, cá nhân. Để giải quyết một vụ việc khiếu nại, tố cáo về đất đai đô thị không gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, đạt được mục tiêu "thấu tình, đạt lý", đảm bảo được tính khả thi trong thực tiễn đòi hỏi tổng hợp nhiều yếu tố: Đó là xử lý nghiêm các trường hợp cố tình trì hoãn việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai; đó là tuyên truyền sâu rộng, đúng trọng tâm các quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo, pháp luật về đất đai; đó là hoàn thiện các quy định liên quan đến nội dung. Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, đặc biệt là về lĩnh vực đất đai nếu thực hiện không tốt có thể gây nên sự bất ổn định hoặc có khả năng trực tiếp gây nên sự bất ổn định chính trị - xã hội. Trong những năm gần đây, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo đã được quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội quan tâm chỉ đạo, giải quyết có chất lượng, hiệu quả. Tuy nhiên, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai đô thị vẫn còn tồn tại những hạn chế như: Một số vụ việc chưa được giải quyết kịp thời hoặc được giải quyết nhưng chưa đúng quy định của pháp luật; tinh thần trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai chưa cao; việc giải quyết khiếu nại về đất đai đô thị có nơi làm chưa triệt để, còn có biểu hiện
5 ngại khó, ngại va chạm, chưa thực hiện tốt việc tổ chức đối thoại với người khiếu nại, tố cáo; một số vụ việc đã thanh tra, kiểm tra, có kết luận nhưng chậm ban hành quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo; kiến thức, ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật về khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai đô thị của một bộ phận cán bộ, công chức, nhân dân còn hạn chế. Xét ở góc độ pháp luật về tố cáo, năm 2018, Luật Tố cáo được sửa đổi, bổ sung, có nhiều điểm mới nhằm tăng cường trách nhiệm của cơ quan, người có thẩm quyền, trách nhiệm trong giải quyết tố cáo nói chung, trong đó có lĩnh vực đất đai. Từ đây, nhiều văn bản pháp quy được ban hành để hướng dẫn thi hành Luật Tố cáo 2018, trong đó có công tác giải quyết tố cáo về lĩnh vực đất đai ở quận Thanh Xuân. Chính vì vậy, việc nghiên cứu những quy định của pháp luật về tố cáo trong lĩnh vực đất đai; đánh giá tình hình tố cáo trong lĩnh vực đất đai ở Thanh Xuân, kết quả thực hiện công tác giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai đô thị từ thực tiễn quận Thanh Xuân để làm rõ những ưu điểm, hạn chế trong công tác giải quyết tố cáo về đất đai đô thị, từ đó tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai đô thị trên địa bàn quận Thanh Xuân là vấn đề có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. Xuất phát từ mục đích và ý nghĩa đó, tác giả đã lựa chọn đề tài “Giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Có nhiều công trình khoa học, tài liệu nghiên cứu được công bố liên quan đến các vấn đề khiếu nại, tố cáo về đất đai, giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai, ở nhiều mức độ, giác độ và phạm vi nghiên cứu không giống nhau. Có thể kể tới một số công trình như: - Kỹ năng áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp đất đai ở Việt Nam (Sách chuyên khảo, Tiến sĩ Doãn Hồng Nhung, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội 2014); Pháp luật về thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật đất đai ở Việt Nam
6 (Sách chuyên khảo, Tiến sĩ Doãn Hồng Nhung. Nxb Xây dựng 2013); Khiếu nại, tố cáo hành chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính ở Việt Nam hiện nay (Sách chuyên khảo, Viện Khoa học thanh tra, Thanh tra Chính phủ, 2012). - Pháp luật về giải quyết khiếu nại tố cáo ở Việt Nam (Trần Ngân Hà, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội); Hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước ở Ninh Bình hiện nay (Nguyễn Thị Hồng Thơm, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội); Cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam hiện nay và vấn đề hoàn thiện (Phạm Anh Tuấn, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội); Thực thi pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh (Nguyễn Ngọc Linh, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội); Thi hành pháp luật giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Đà Nẵng (Võ Nguyên Chương, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội). - Khiếu nại, tố cáo hành chính - cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp (Đề tài Khoa học cấp Nhà nước, Thanh tra Chính phủ); Thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về thu hồi đất ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận và thực tiễn (Đề tài khoa học, Viện Khoa học Thanh tra, Thanh tra Chính phủ). Bài viết trên các trang báo: Giải quyết khiếu nại, tố cáo phải biến nhận thức thành hành động (trên trang WWW.thanh tra.gov.vn); Giải quyết khiếu nại, tố cáo luôn đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị (trên trang WWW.noichinh.com); Khiếu nại, tố cáo về đất đai vẫn tăng (trên trang www.dangcongsan.vn), v.v ... Các công trình, bài viết đã làm rõ nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về khiếu nại, tố cáo, giải quyết khiếu nại, tố cáo, từ góc độ luật học, khoa học quản lý, khoa học thanh tra,… Trong đó có tố cáo và giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai. Đây là những tài liệu tham khảo quý báu cho Luận văn. Qua tìm hiểu, đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu riêng về hoạt động giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội dưới góc độ khoa học quản lý công, nhất là từ sau khi Luật Tố
7 cáo năm 2018 có hiệu lực. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài là cần thiết, đáp ứng được nhu cầu về lý luận và thực tiễn, nhằm kiến nghị những giải pháp hoàn thiện pháp luật cũng như công tác giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở trình bày tư tưởng của Hồ Chí Minh, những quan điểm của Đảng về giải quyết khiếu nại, tố cáo và những vấn đề pháp lý về tố cáo, giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai; phân tích, đánh giá thực trạng tố cáo và giải quyết tố cáo về đất đai đô thị trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, từ đó đề ra phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động giải quyết tố cáo trong giai đoạn hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích này, luận văn có nhiệm vụ nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về giải quyết khiếu nại, tố cáo; những quy định của pháp luật về tố cáo và giải quyết tố cáo, thực trạng tố cáo và giải quyết tố cáo về đất đai ở quận Thanh Xuân. Trên cơ sở đó chỉ ra những thiếu sót, tồn tại trong hoạt động giải quyết tố cáo nói chung và tố cáo về đất đai ở đô thị nói riêng và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết tố cáo về đất đai đô thị, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý công ở Thanh Xuân trong điều kiện hiện nay 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn: 4.1. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động giải quyết tố cáo về đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội giai đoạn hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Giải quyết tố cáo về đất đai
8 - Về phạm vi đối tượng: Các vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND quận Thanh Xuân; - Về không gian: Ở quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội - Về thời gian: Từ năm 2017 đến hết năm 2022. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Cơ sở lý luận Quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh, pháp luật của Nhà nước về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo, gắn liền với tăng cường bảo đảm quyền công dân, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. 5.2. Phương pháp luận Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử trong khoa học chính trị Mác – Lênin, phương pháp quản lý công mới hiện nay. 5.3. Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết các vấn đề do đề tài đặt ra, luận văn sử dụng phương pháp lịch sử, phương pháp thống kê, phương pháp phân tích, tổng hợp. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn làm phong phú thêm lý luận quản lý công trong lĩnh vực cơ bản của đời sống xã hội - giải quyết tố cáo về đất đai, gắn liền với quyền tài sản và quyền công dân, đó là quyền tố cáo và quyền tài sản đối với đất đai. - Luận văn là nguồn tư liệu tổng hợp về thực trạng giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai đô thị ở quận Thanh Xuân; cung cấp thêm các luận cứ khoa học trong công tác giải quyết tố cáo về đất đai đô thị tại địa phương trong thời gian tới. - Từ các đề xuất tại khóa luận có thể là những gợi ý để tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao chất lượng về tố cáo, giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai đô thị trên địa bàn quận Thanh Xuân nói riêng và cả nước nói chung, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong
9 thực hiện quyền tố cáo và giải quyết tố cáo, từ đó hạn chế những bức xúc, điểm nóng có thể gây nên sự bất ổn định chính trị - xã hội. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý của giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai Chương 2: Thực trạng giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội .
10 CHƢƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA GIẢI QUYẾT TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI 1.1. Những vấn đề lý luận về giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai 1.1.1. Khái niệm giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai 1.1.1.1. Khái niệm tố cáo trong lĩnh vực đất đai Tố cáo trong lĩnh vực đất đai được điều chỉnh bởi văn bản pháp luật về tố cáo và văn bản pháp luật về đất đai. Pháp luật về tố cáo điều chỉnh chung về tố cáo trong các lĩnh vực, còn pháp luật đất đai gồm nhiều nội dung, trong đó có chế định về tố cáo. Việc nhận diện khái niệm tố cáo trong lĩnh vực đất đai cũng được hình thành từ 02 văn bản pháp luật nêu trên. 1.1.1.2. Khái niệm giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai Điều 2 Luật Tố cáo 2018 định nghĩa: Giải quyết tố cáo là việc thụ lý, xác minh, kết luận nội dung tố cáo và xử lý kết luận nội dung tố cáo của người giải quyết tố cáo (Khoản 7). Người giải quyết tố cáo là cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tố cáo (Khoản 6) [21]. Từ cách phân loại trên, tố cáo trong lĩnh vực đất đai được khoanh vùng và phân định vào nhóm tố cáo hành chính, và do đó, cũng như theo quy định, thẩm quyền giải quyết tố cáo thuộc cơ quan hành chính nhà nước. Điều này có nghĩa, giải quyết tố cáo chính là hoạt động hành chính nhà nước để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý hành chính nhà nước. Việc giải quyết tố cáo được thực hiện theo thủ tục chặt chẽ được luật định. Như vậy, giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai là hoạt động hành chính nhà nước, do cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện theo thủ tục chặt chẽ được quy định, để thụ lý, xác minh, kết luận nội dung tố cáo và xử lý kết luận nội dung tố cáo trong lĩnh vực đất đai, nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
11 1.2. Nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai 1.2.1. Nguyên tắc giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai Điều 4 Luật Tố cáo năm 2018 quy định riêng về “Nguyên tắc giải quyết tố cáo”. Luật Đất đai 2013 không quy định riêng về nguyên tắc giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai. Do vậy, theo các áp dụng luật được quy định trong Luật Tố cáo 2018 (Điều 3), thì việc giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai được thực hiện theo nguyên tắc chung quy định ở Điều 4 Luật Tố cáo 2018 [21]. 1.2.2. Thẩm quyền giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai Từ quy định của Luật Tố cáo 2018, có hai nội dung chính của vấn đề thẩm quyền giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai, gồm: Nguyên tắc xác định thẩm quyền và thẩm quyền cụ thể, tương ứng với hai nội dung tố cáo là: Hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ - quản lý đất đai, và hành vi vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai - sử dụng đất. 1.2.3. Trình tự, thủ tục giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai 1.2.3.1. Sự khác biệt về giải quyết tố cáo trong quản lý với tố cáo về sử dụng đất Khoản 1 Điều 41 Luật Tố cáo quy định: “1. Trình tự, thủ tục tiếp nhận, phân loại, xác minh, kết luận nội dung tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực được thực hiện theo quy định tại các điều 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39 và 40 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại Điều 43 của Luật này” [21]. Như vậy, về cơ bản, trình tự, thủ tục giải quyết tố cáo trong quản lý đất đai giống tố cáo trong sử dụng đất, và được thực hiện theo quy định nêu trên. 1.2.3.2. Một số quy định mới của Luật Tố cáo năm 2018 có liên quan đến trình tự, thủ tục giải quyết tố cáo (1) Bổ sung quy định về tố cáo nặc danh Tiếp nhận, xử lý tố cáo nặc danh là nội dung mới được bổ sung tại Điều 25, Luật Tố cáo năm 2018:
12 (2) Rút gọn trình tự giải quyết tố cáo Tại Điều 28 Luật Tố cáo năm 2018, trình tự giải quyết tố cáo được rút gọn lại chỉ còn 04 bước, thay vì 05 bước như quy định trước đây. 04 bước gồm: Thụ lý tố cáo; xác minh nội dung tố cáo; kết luận nội dung tố cáo; xử lý kết luận nội dung tố cáo của người giải quyết tố cáo. Bỏ bước công khai kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo của Luật Tố cáo năm 2011. (3) Rút ngắn thời gian giải quyết tố cáo Luật Tố cáo năm 2018 quy định thời hạn giải quyết tố cáo là không quá 30 ngày, kể từ ngày thụ lý tố cáo; đối với vụ việc phức tạp thì có thể gia hạn giải quyết tố cáo một lần nhưng không quá 30 ngày; đối với vụ việc đặc biệt phức tạp thì có thể gia hạn giải quyết tố cáo hai lần, mỗi lần không quá 30 ngày. Trong khi đó Luật Tố cáo năm 2011 quy định thời hạn là 60 ngày, vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết là 90 ngày, kể từ ngày thụ lý giải quyết tố cáo. (4) Cho phép rút tố cáo Điều 33, Luật Tố cáo năm 2018 quy định: “1. Người tố cáo có quyền rút toàn bộ nội dung tố cáo hoặc một phần nội dung tố cáo trước khi người giải quyết tố cáo ra kết luận nội dung tố cáo. Việc rút tố cáo phải được thực hiện bằng văn bản. 2. Trường hợp người tố cáo rút một phần nội dung tố cáo thì phần còn lại được tiếp tục giải quyết theo quy định của Luật này; trường hợp người tố cáo rút toàn bộ nội dung tố cáo thì thực hiện theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 34 của Luật này. Trường hợp nhiều người cùng tố cáo mà có một hoặc một số người tố cáo rút tố cáo thì tố cáo vẫn tiếp tục được giải quyết theo quy định của Luật này. Người đã rút tố cáo không được hưởng quyền và không phải thực hiện nghĩa vụ quy định tại Điều 9 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này.
13 3. Trường hợp người tố cáo rút tố cáo mà người giải quyết tố cáo xét thấy hành vi bị tố cáo có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc có căn cứ xác định việc rút tố cáo do bị đe dọa, mua chuộc hoặc người tố cáo lợi dụng việc tố cáo để vu khống, xúc phạm, gây thiệt hại cho người bị tố cáo thì vụ việc tố cáo vẫn phải được giải quyết. 4. Người tố cáo rút tố cáo nhưng có căn cứ xác định người tố cáo lợi dụng việc tố cáo để vu khống, xúc phạm, gây thiệt hại cho người bị tố cáo thì vẫn phải chịu trách nhiệm về hành vi tố cáo của mình, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật” [21]. (5) Quy định rõ về bảo vệ người tố cáo Điều 47 Luật Tố cáo năm 2018, quy định rõ về đối tượng, phạm vi bảo vệ người tố cáo: Bảo vệ người tố cáo là việc bảo vệ bí mật thông tin của người tố cáo; bảo vệ vị trí công tác, việc làm, tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người tố cáo, vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người tố cáo. Khi có căn cứ về việc vị trí công tác, việc làm, tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người tố cáo và người thân của họ đang bị xâm hại hoặc có nguy cơ bị xâm hại ngay tức khắc hay họ bị trù dập, phân biệt đối xử do việc tố cáo, người giải quyết tố cáo, cơ quan khác có thẩm quyền tự quyết định hoặc theo đề nghị của người tố cáo quyết định việc áp dụng biện pháp bảo vệ cần thiết. (6) Tạm đình chỉ, đình chỉ việc giải quyết tố cáo Trước đây, Luật Tố cáo năm 2011 không quy định về điều này, trong khi đó Luật Tố cáo năm 2018 cho phép người giải quyết tố cáo ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố cáo khi cần đợi kết quả giải quyết của các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác hoặc đợt kết quả giải quyết vụ việc khác có liên quan hoặc đợi kết quả giám định bổ sung, giám định lại. Việc đình chỉ giải quyết tố cáo được thực hiện khi: Người tố cáo rút toàn bộ nội dung tố cáo; người bị tố cáo là cá nhân chết và nội dung tố cáo chỉ liên quan đến trách nhiệm của người bị tố cáo; vụ việc đã được giải quyết bằng bản
14 án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền… (Điều 34) [21]. 1.3. Yếu tố ảnh hƣởng đến giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai 1.3.1. Sự hoàn thiện pháp luật Luật Đất đai 2013 đã có nhiều sự thay đổi lớn so với các quy định trước đây trong công tác quản lý nhà nước về đất đai ở đô thị nói riêng, đồng thời cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản pháp quy hướng dẫn cụ thể, hoàn chỉnh hệ thống quy phạm [23]. 1.3.2. Sự phát triển kinh tế và giá trị của đất đai ở đô thị Nhằm thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nhà nước cần phải thu hồi đất của những người đang sử dụng để mở rộng đô thị, xây dựng công trình công cộng. Tuy nhiên, thực tế giá bồi thường, hỗ trợ về đất chưa đáp ứng được mong muốn, nguyện vọng của nhân dân dẫn đến khiếu nại, tố cáo của người dân về phương án đền bù thiệt hại và kéo theo đó làm chậm tiến độ triển khai các công trình. 1.3.3. Năng lực và ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức giải quyết tố cáo về đất đai Đất đai ở đô thị là một vấn đề phức tạp, đã và đang phát sinh nhiều khiếu nại, nhưng tổ chức và cơ chế giải quyết khiếu nại, tố cáo thiếu ổn định, còn nhiều bất cập so với yêu cầu thực tế. Đặc biệt, tình trạng đơn thư, vụ việc từ khiếu nại không thành chuyển sang tố cáo cán bộ giải quyết. Giải quyết một vụ tố cáo nói chung, nhất là về đất đai đòi hỏi phải có các bước thu thập hồ sơ, tài liệu, nghiên cứu, xác minh, kết luận và thi hành kết luận, do đó, cần một đội ngũ những người am hiểu pháp luật, có nghiệp vụ chuyên sâu và làm việc chuyên trách. Nguồn nhân lực làm công tác tiếp dân, xử lý đơn thư, giải quyết tố cáo về đất đai ở đô thị vừa thiếu vừa yếu, tình trạng này tồn tại ở cả cấp trung ương và địa phương. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng giải quyết tố cáo chậm, thiếu dứt điểm, chất lượng thấp, tái khiếu tố nhiều. 1.3.4. Nhận thức của người dân ở đô thị
15 Trình độ dân trí, hiểu biết pháp luật hạn chế là một trong những trở ngại lớn để người dân thực hiện quyền khiếu tố của mình. Thậm chí khi có khiếu tố và được cơ quan có thẩm quyền giải quyết đúng quy định của pháp luật rồi nhưng họ vẫn cho rằng giải quyết như vậy là không đúng và tiếp tục khiếu tố. Điều này gây mất thời gian, công sức của cơ quan nhà nước trong việc giải quyết khiếu nại của họ, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại. 1.3.5. Các yếu tố khác Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác tác động tới giải quyết khiếu tố về đất đai ở đô thị như: Mức độ giám sát của các cơ quan dân cử và toàn xã hội đối với hoạt động giải quyết khiếu tố, mức độ công khai, dân chủ trong giải quyết khiếu tố, tài chính; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác giải quyết khiếu tố; việc ứng dụng công nghệ thông tin...
16 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 2.1. Khái quát về điều kiện địa lý, tình hình kinh tế- xã hội ảnh hƣởng đến giải quyết tố cáo về đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân 2.1.1. Điều kiện địa lý Quận Thanh Xuân là một trong các quận trung tâm, nằm chếch về trục phía Tây Nam của Thành phố Hà Nội. Quận Thanh Xuân được thành lập theo Nghị định số 74/NĐ-CP ngày 22/11/1996 của Chính phủ, quận gồm 11 đơn vị hành chính cấp phường là: Thanh Xuân Bắc, Thanh Xuân Nam, Thanh Xuân Trung, Khương Đình, Nhân Chính, Phương Liệt, Hạ Đình, Kim Giang, Khương Mai, Khương Trung, Thượng Đình (có 3 phường được thành lập từ các xã ngoại thành của 2 huyện Từ Liêm và Thanh Trì, còn lại là các phường cũ của quận Đống Đa chuyển sang) [10]. 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội So với các quận của Hà Nội, đô thị hoá quận Thanh Xuân đã có bước phát triển mạnh, vượt bậc. Quận Thanh Xuân là quận nằm ở trục phía Tây Nam của thủ đô có vị trí địa lý khá thuận lợi, có sức hấp dẫn các nhà đầu tư, hiện tại có nhiều dự án phát triển đô thị đã và đang triển khai trên địa bàn các phường đã mang sắc thái mới cho diện mạo đô thị của quận. Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư, nâng cấp, trên địa bàn đã hình thành các khu công nghiệp, trung tâm thương mại hiện đại. 2.2. Tình hình tố cáo về đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân Trong giai đoạn 2017-2022, nhìn chung các đơn vị thuộc UBND quận đã nghiêm túc triển khai thực hiện Chỉ thị 35-CT/TW ngày 26-5-2014 của Bộ chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và giải quyết tố cáo [4]. Công tác tiếp công dân và giải quyết tố cáo được quan tâm, chỉ đạo thực hiện, tổ chức bộ máy thường xuyên được củng cố, kiện toàn. UBND quận Thanh Xuân đã triển khai thực hiện chỉ đạo của UBND Thành phố, xác
17 định đây không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là nhiệm vụ chính trị quan trọng; đã huy động được sức mạnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ Quận đến cơ sở, nhất là việc xử lý, giải quyết các vụ khiếu nại phức tạp nhằm giữ vững an ninh trật tự, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn Quận Thanh Xuân. 2.3. Tình hình giải quyết tố cáo về đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân 2.3.1. Về công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư Xác định hoạt động tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân được quy định trong Luật khiếu nại, Luật tố cáo và Luật tiếp công dân là trách nhiệm của tất cả các cấp, các ngành. Vì vậy, trong những năm qua, công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư tố cáo về đất đai của công dân trên địa bàn quận đã được cấp ủy Đảng, chính quyền quận quan tâm, chỉ đạo, xem xét xử lý kịp thời, đảm bảo ổn định tình hình, giảm khiếu nại, tố cáo. 2.3.2. Về công tác xử lý đơn thư Nhìn chung, đơn thư tố cáo được tiếp nhận và xử lý theo quy trình được hướng dẫn bởi thông tư của Thanh tra Chính phủ. Đặc biệt, theo quy định của Luật Tố cáo năm 2018, cơ quan có thẩm quyền ở quận Thanh Xuân thống nhất thực hiện xử lý đơn thư về tố cáo nặc danh được quy định tại Điều 25. Theo đó, không xử lý đối với tố cáo không rõ họ tên, địa chỉ của người tố cáo hoặc qua kiểm tra, xác minh không xác định được người tố cáo hoặc người tố cáo sử dụng họ tên của người khác để tố cáo hoặc thông tin có nội dung tố cáo được phản ánh không theo hình thức quy định tại Điều 22 của Luật Tố cáo (Việc tố cáo được thực hiện bằng đơn hoặc được trình bày trực tiếp tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền). 2.3.3. Việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong giải quyết tố cáo Khảo sát các báo cáo của Thanh tra quận cho thấy, việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong giải quyết tố cáo của người giải quyết tố cáo được thực hiện nghiêm túc trong các khâu: Thụ lý tố cáo, thông báo việc thụ lý tố cáo; Xác minh nội dung tố cáo; Làm việc trực tiếp với người tố cáo; Làm việc trực tiếp
18 với người bị tố cáo; Yêu cầu cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu, bằng chứng liên quan đến nội dung tố cáo; Xác minh thực tế; Báo cáo kết quả xác minh nội dung tố cáo; Kết luận nội dung tố cáo; Xử lý kết luận nội dung tố cáo. Riêng có khâu trưng cầu giám định, thực tiễn giải quyết tố cáo về đất đai ở Thanh Xuân thời gian qua, người giải quyết tố cáo chưa phải sử dụng đến quyền này. 2.3.4. Kết quả giải quyết tố cáo về đất đai Trong công tác giải quyết tố cáo về đất đai trên địa bàn quận cho thấy, quản lý và sử dụng đất đai là vấn đề nổi cộm, phức tạp, đơn thư khiếu tố không những chiếm tỷ lệ cao, mà thường gay gắt, bức xúc và dễ xung đột. 2.3.5. Kết quả kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ việc tố cáo, tồn đọng, bức xúc kéo dài Quận Thanh Xuân có 07 vụ việc tố cáo tồn đọng, phức tạp thực hiện theo Nghị quyết 15 và Chỉ thị 15 của Thành ủy Hà Nội, hiện nay 06/07 vụ việc đã được Thành phố đưa ra khỏi danh sách theo dõi 2.3.6. Công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về tố cáo Thanh tra, kiểm tra là một nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác tiếp dân, giải quyết tố cáo, qua đó tăng cường trách nhiệm thực hiện Luật Tố cáo đối với thủ trưởng các cấp, các ngành. Từ năm 2017 - 2022, UBND quận Thanh Xuân đã tiến hành 28 cuộc thanh tra các cơ quan, đơn vị về công tác tiếp dân, giải quyết tố cáo về đất đai ở 28 cơ quan, đơn vị [29,30,31,32,33,34]. 2.4. Đánh giá hoạt động giải quyết tố cáo về đất đai trên địa bàn quận Thanh Xuân 2.4.1. Kết quả đạt được Công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo nói chung, trong đó có tố cáo về đất đai nói riêng trên địa bàn quận thời gian qua đã có những chuyển biến tích cực; đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo tích cực của cấp uỷ các cấp, sự tham gia tích cực của các tổ chức đoàn thể, các cơ quan thông tin
19 đại chúng, tạo được sự thống nhất của cả hệ thống chính trị trong công tác tiếp công dân và giải quyết tố cáo; nhận thức và trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền địa phương đối với công tác này được nâng lên rõ rệt. 2.4.2. Yếu kém và nguyên nhân yếu kém - Ủy ban nhân dân cấp phường như phường Nhân Chính, phường Phương Liệt còn coi nhẹ công tác giải quyết tố cáo về đất đai của công dân, do vậy việc chỉ đạo giải quyết tố cáo thiếu thống nhất, thiếu tập trung, chưa huy động được vai trò của các tổ chức quần chúng trong công tác giải quyết tố cáo về đất đai, chưa gắn việc giải quyết với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phương, do vậy nhiều vụ việc mới phát sinh nhưng không được giải quyết kịp thời, gây bức xúc cho nhân dân.
20 Chƣơng 3 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1. Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về tố cáo và giải quyết tố cáo 3.1.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tố cáo và giải quyết tố cáo Tố cáo là một phương thức thể hiện quyền dân chủ của nhân dân và là một trong những phương thức thực hiện quyền giám sát của nhân dân đối với bộ máy Nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của chúng ta luôn coi giải quyết khiếu nại, tố cáo chính là một biện pháp quan trọng và thiết thực để củng cố mối quan hệ giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước. Làm tốt công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo là một hình thức thể hiện trực tiếp của mối quan hệ giữa nhân dân với Nhà nước. Do đó, việc quan tâm làm tốt công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo là thể hiện bản chất dân chủ, là biện pháp củng cố mối quan hệ giữa dân với Đảng và Nhà nước. 3.1.2. Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về tố cáo và giải quyết tố cáo Xuất phát từ tư tưởng “lấy dân là gốc”, từ bản chất chính trị của chế độ dân chủ nhân dân, ngay từ khi mới thành lập chính thể mới, cùng với việc thiết lập chính quyền các cấp, Đảng, Bác Hồ và Chính phủ đã khẳng định quyền làm chủ của nhân dân, quan tâm đến việc kiểm soát hoạt động của bộ máy nhà nuớc, việc giải quyết khiếu kiện của dân, chống phiền hà, nhũng nhiễu dân. Để củng cố mối quan hệ giữa nhân dân đối với Đảng và Nhà nước cần phải làm tốt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Chính vì vậy, ngay từ ngày đầu xây dựng nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà, Đảng, Chính phủ đã luôn quan tâm đến việc thể chế hoá và hiện thực hoá các quyền tự do, dân chủ trong đó có quyền khiếu nại, tố cáo của công dân. Ngày 23/11/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 64-SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt.