Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Bình Liêu, Quảng Ninh

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

70
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn góp phần làm rõ hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã nói chung, xã vùng dân tộc thiểu số nói riêng. Luận văn cung cấp những luận cứ khoa học giúp Ban Tổ chức Huyện ủy Bình Liêu, phòng Nội vụ huyện Bình Liêu tham mưu cho Huyện ủy, HĐND và UBND huyện những phương hướng giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Bình Liêu, Quảng Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG THỊ DUNG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ HUYỆN BÌNH LIÊU TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Nguyễn Thị Vân Hƣơng HÀ NỘI – 2016 1
Luận văn đƣợc hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Vân Hƣơng Ngƣời phản biện 1: PGS.TS Vũ Duy Yên Ngƣời phản biện 2: TS. Trần Nghị Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: Phòng họp 402, Học viện Hành chính Quốc gia. Số 77 Nguyễn Chí Thanh – Quận: Đống đa – Thành phố: Hà Nội Thời gian: Vào hồi .......giờ……..tháng ……năm 2016 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 2
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bàn về vai trò, vị trí của đội ngũ cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ là gốc của mọi công việc, công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Đội ngũ cán bộ là nguồn nhân lực có vai trò cực kỳ quan trọng, vừa là người tham mưu, đề xuất; vừa là người thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Hiểu theo cách khác họ chính là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, là lực lượng thực thi chính sách của Nhà nước và là người đại diện cho quyền lợi của nhân dân. Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, hội nhập quốc tế và cạnh tranh toàn cầu hiện nay đòi hỏi phải xây dựng đội ngũ cán bộ có chất lượng với tư duy đổi mới, có năng lực chuyên môn giỏi, phẩm chất chính trị, đạo đức tốt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý xã hội và những thay đổi của thời kỳ đổi mới. Điều này đòi hỏi yêu cầu về chất lượng đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ cán bộ chủ chốt (CBCC) nói riêng luôn là đòi hỏi cấp bách cần được ưu tiên hàng đầu. Trong bộ máy hành chính nhà nước (HCNN) ở địa phương, chính quyền cấp xã có vai trò quan trọng đặc biệt, là chính quyền gần dân nhất. Chính vì vậy, mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước có hiện thức hóa vào thực tiễn đạt hiệu quả hay không phụ thuộc vào sự chỉ đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã. Nâng cao chất lượng đội ngũ này sẽ góp phần quan trọng khẳng định vị trí, vai trò chính quyền của nhân dân; củng cố niềm tin của nhân dân với chính quyền, sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước. Trước yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, việc nghiên cứu và đưa ra những đánh giá một cách sâu sắc về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là một nhu cầu tất yếu. Huyện Bình Liêu là huyện miền núi, dân tộc, biên giới nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh, nơi có cửa khẩu tiểu ngạch thông thương với nước bạn Trung Quốc thuận lợi cho việc phát triển kinh tế. Với địa hình hiểm trở, giao thông đi lại còn nhiều khó khăn, dân cư sống không tập trung, trình độ dân trí còn thấp, không 3
đồng đều. Trong những năm qua, mặc dù đã được Đảng và Nhà nước rất quan tâm nhưng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã của huyện vẫn chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn vì nhiều nguyên nhân cả chủ quan và khách quan. Các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã còn chậm được tiến hành, chưa đồng bộ, chưa phù hợp với đặc thù cán bộ chủ chốt cơ sở, miền núi và dân tộc chiếm đa số. Chính vì vậy, việc xem xét đánh giá một cách khách quan, toàn diện thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã và đưa ra một hệ thống giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã ở huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh có đủ phẩm chất, trình độ, năng lực để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới là thực sự cấp bách, cần thiết và phù hợp với đòi hỏi của tình hình thực tiễn phát triển của huyện. Từ những lý do trên, em lựa chọn đề tài “Nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã. Có thể nêu lên một số công trình tiêu biểu liên quan đến đề tài luận văn như: - Ban tổ chức cán bộ Chính phủ (nay là Bộ nội vụ): Chính quyền cấp xã và quản lý Nhà nước cấp xã, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000. Cuốn sách đề cập tới một số nội dung cơ bản về tổ chức chính quyền cấp xã, những nội dung cơ bản của quản lý Nhà nước chính quyền cấp xã, thực trạng chính quyền cấp xã. Đây là cuốn sách có giá trị tham khảo tốt cho luận văn. - PGS.TS Nguyễn Phú Trọng và PGS.TS Trần Xuân Sầm (đồng chủ biên - 2001) - Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước - Đề tài khoa học, 05 - 03, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. - Phạm Thị Thu Vinh (2003), Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí 4
Minh, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Nhà nước. Luận văn góp phần làm rõ những ưu điểm, hạn chế, từ đó xác định những giải pháp nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở. - Nguyễn Thị Bích Hường (2006) - Chất lượng đào tạo cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn ở Trương đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay - Luận văn Thạc sỹ khoa học chính trị - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Luận văn góp phần làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn và thực trạng về chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở. - Tiến sĩ Nguyễn Duy Hùng, Cơ sở khoa học của việc xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp phường, sách chuyên khảo, Nxb CTQG, Hà Nội 2008. Tác giả cuốn sách đã làm rõ quan niệm cán bộ chủ chốt cấp phường, đề cập vai trò của cấp phường trong hệ thống chính trị, vai trò quan trọng của cấp phường và đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp cơ sở đối với phát triển kinh tế- xã hội Ngoài ra còn có một số bài viết liên quan đến chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở. Nhìn chung các đề tài nói trên đã nghiên cứu cả lý luận và thực tiễn về chất lượng đội ngũ cán bộ nói chung và cán bộ chủ chốt nói riêng dưới các góc độ khác nhau. Đây là nguồn tư liệu tham khảo hữu hiệu, là cơ sở kế thừa cho những nghiên cứu tiếp theo. Tuy nhiên, nghiên cứu cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại huyện miền núi người dân tộc thiểu số ở Quảng Ninh là một đề tài mang đến nhiều điểm mới. Tác giả hy vọng đề tài “Nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh” sẽ là một đóng góp hữu ích. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích: Trên cơ sở lý luận về chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã và từ thực tiễn đánh giá chất lượng cán bộ chủ chốt tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Luận văn đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh trong thời gian tới. 5
3.2. Nhiệm vụ: Để thực hiện được mục đích nghiên cứu, luận văn có nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về cán bộ, cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã, chất lượng, chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã... - Đánh giá thực trạng chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Qua đó chỉ ra những mặt mạnh và hạn chế cần khắc phục để đáp ứng yêu cầu hiện nay. - Đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Về thời gian: Đề tài nghiên cứu chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2011-2016. - Về không gian: Đề tài đánh giá chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. - Về khách thể nghiên cứu: Đề tài chỉ tập trung vào cán bộ HĐND và UBND cấp xã với các chức danh: Bí thư Đảng ủy xã, Phó Bí thư Đảng ủy; Chủ tịch UBND, Phó chủ tịch UBND; Chủ tịch HĐND, Phó chủ tịch HĐND. - Về địa bàn nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu khảo sát tại 7 xã, 01 thị trấn. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1.Phương pháp luận: Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng ta về cán bộ, công tác cán bộ. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Để làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu, luận văn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp trong đó tập trung vào một số phương pháp sau: Phương pháp khảo cứu tài liệu, phương pháp phân tích, đánh giá, phương pháp điều tra, phương pháp thống kê. 6
Ngoài ra, luận văn còn sử dụng phương pháp quan sát, so sánh, tổng hợp, phỏng vấn...để thu thập thêm những thông tin phục vụ cho quá trình phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn góp phần làm rõ hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã nói chung, xã vùng dân tộc thiểu số nói riêng. - Luận văn cung cấp những luận cứ khoa học giúp Ban Tổ chức Huyện ủy Bình Liêu, phòng Nội vụ huyện Bình Liêu tham mưu cho Huyện ủy, HĐND và UBND huyện những phương hướng giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại địa phương. - Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan đế ất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã ở 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, phụ lục, kết luận và danh mục tham khảo luận văn được kết cầu thành 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận về chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã. Chương 2: Thực trạng chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Chương 3: Định hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. 7
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ 1.1. Khái quát về đơn vị hành chính và chính quyền cấp xã 1.1.1. Đơn vị hành chính cấp xã 1.1.2. Chính quyền cấp xã Chính quyền cấp xã bao gồm HĐND và UBND là cấp cuối cùng trong hệ thống chính quyền 4 cấp ở Việt Nam, thực hiện quyền lực Nhà nước ở địa phương, có chức năng thay mặt nhân dân, căn cứ vào nguyện vọng của nhân dân địa phương, quyết định và tổ chức thực hiện những vấn đề có liên quan đến phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đời sống của nhân dân địa phương theo Hiến pháp, pháp luật và các mệnh lệnh, quyết định của cấp trên. Xã là một đơn vị cấp hành chính cuối cùng trong bốn cấp của hệ thống QLHC, là cấp thấp nhất theo sự phân cấp quản lý nhưng cái thấp nhất không đồng nghĩa với cái ít quan trọng nhất. Do vậy, cấp xã là chủ yếu và điển hình, bao trùm và phổ biến trong sự hình dung về cấp cơ sở, về đời sống KT- XH và văn hoá cũng như về hệ thống chính trị ở cơ sở hiện nay. 1.1.3. Vị trí, vai trò của chính quyền cấp xã Cấp xã là địa bàn quan trọng, ở đó có các tổ chức của Đảng được nuôi dưỡng, bảo vệ và hoạt động tuyên truyền, giác ngộ nhân dân lôi cuốn họ vào phong trào đấu tranh cách mạng giành chính quyền. Cấp xã là cấp cuối cùng, là nơi tổ chức, hiện thực hoá và kiểm nghiệm tính đúng đắn đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nơi đảm bảo phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân. Là địa bàn thuận lợi để xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ Tổ quốc. Chính quyền cấp xã là nơi giải quyết và chăm lo mọi mặt đời sống nhân dân, trực tiếp nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, tình cảm của nhân dân. Vì vậy chính quyền cơ sở phải được tổ chức phù hợp để có thể phục vụ nhân dân một cách tốt nhất, hiệu quả nhất, tạo niềm tim trong nhân dân 8
Cấp xã có vai trò quan trọng đặc biệt trong hệ thống chính quyền và HTCT cơ sở nói riêng, thực hiện quyền lực Nhà nước ở địa phương. Là cấp chính quyền trực tiếp với dân, gần dân, sát dân nhất, thường xuyên quan hệ, tiếp xúc với quần chúng nhân dân; Là hình ảnh thu nhỏ của xã hội, vùng nhạy cảm nhất của đời sống xã hội, có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự sống còn, thành bại của chế độ. Cấp xã còn là đơn vị tổ chức cơ bản của huyện, xã mạnh thì huyện mạnh và ngược lại các xã yếu, không ổn định là những “điểm nóng” thì huyện không thể phát triển, vững mạnh, thậm chí còn gây những hậu quả khó lường. Chính quyền cấp xã còn có vị trí, vai trò quan trọng trong triển khai thực hiện chính sách pháp luật, trong công cuộc phát triển KT – XH của đất nước thời kỳ mới. Chính quyền cấp xã là cấp quản lý các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng trên địa bàn cơ sở. Mặt khác chính quyền cấp xã còn là nơi lưu giữ nhiều nhất các giá trị lịch sử và giá trị hiện thực tiến bộ của văn hóa quê hương, dân tộc Việt Nam góp phần quan trọng trong việc giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng sâu sắc, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng đời sống văn hóa mới, đặc biệt là ở vùng nông thôn. 1.1.4. Chức năng, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã Tại Điều 31, Luật số 77/2015/QH13 ngày 19/6/2015 của Quốc Hội về “Luật tổ chức chính quyền địa phương”, thì cấp chính quyền địa phương ở xã có chức năng, nhiệm vụ quyền hạn như sau: Thứ nhất, Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn xã. Thứ hai, Quyết định những vấn đề của xã trong phạm vi được phân quyền, phân cấp theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan. Thứ ba, Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do cơ quan HCNN cấp trên ủy quyền. Thứ tư, Chịu trách nhiệm trước chính quyền địa phương cấp huyện về kết quả thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã. 9
Thứ năm, Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển KT- XH, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã. 1.2. Cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1.1. Khái niệm cán bộ Cán bộ theo quy định tại Luật cán bộ công chức: “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng cộng sản Việt Nam, nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách Nhà nước”. 1.2.1.2. Khái niệm về cán bộ chủ chốt: CBCC là những người được bầu cử hay bổ nhiệm, đảm trách nhiệm vụ thuộc lĩnh vực hoạt động được tổ chức/nhân dân tín nhiệm và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hiệu quả hoạt động thuộc lĩnh vực hay đơn vị mình phụ trách. 1.2.1.3. Quan niệm về cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã: Đội ngũ CBCC chính quyền cấp xã là công dân Việt Nam trong biên chế, được hưởng lương từ ngân sách nhà nước, gồm những người được bầu giữ chức vụ Bí thư, phó Bí thư Đảng ủy xã; Chủ tịch, phó Chủ tịch HĐND; Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND; Chủ tịch MTTQ, Chủ tịch HND, Chủ tịch HPN, Bí thư Đoàn TNCSHCM, Chủ tịch Hội CCB là những người lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành trực tiếp và chịu trách nhiệm ở cơ sở theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm phát triển KT-XH, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. 1.2.2. Tầm quan trọng của cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã CBCC chính quyền cấp xã rất am hiểu các phong tục tập quán, truyền thống dân tộc của địa phương, họ là người tập hợp được khối đại đoàn kết toàn dân ở cơ sở, là người phát huy tính tự quản của cộng đồng dân cư. CBCC chính quyền cấp xã vừa là người đại diện nhà nước, vừa là người đại diện cộng đồng, vừa là người sống cùng làng, cùng họ, vừa là người dân, là những 10
người trực tiếp gần gũi có mối quan hệ chặt chẽ gắn bó, làm việc hàng ngày với nhân dân. Họ thường xuyên lắng nghe, tham khảo ý kiến của dân; nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của dân để báo cáo, đề xuất với cấp trên kịp thời. Trên cơ sở đó đặt ra chính sách đúng, giải quyết những yêu cầu, thắc mắc cũng như lợi ích chính đáng của nhân dân. Cán bộ không chỉ là người có vai trò giác ngộ và hướng dẫn, lãnh đạo quần chúng mà còn là “chiếc cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, là “công bộc” của nhân dân. Cán bộ có vai trò quan trọng trong chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH CBCC cấp xã là người tiếp nhận các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước để cụ thể hóa, xây dựng thành chương trình, kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện ở địa phương; chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và cấp trên về các quyết định của mình. CBCC cấp xã có vai trò quyết định trong việc xây dựng, củng cố tổ chức bộ máy của HTCT cấp xã vững mạnh. CBCC cấp xã có vai trò quan trọng đối với năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ xã, đối với năng lực và hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền xã, hoạt động của các đoàn thể chính trị - xã hội ở xã. Mặt khác CBCC cấp xã là người dẫn dắt, định hướng các phong trào quần chúng ở địa phương, tổng kết rút kinh nghiệm, biểu dương và nhân rộng các điển hình tiên tiến trong các hoạt động sản xuất kinh doanh, xây dựng đời sống văn hóa, phòng chống các tệ nạn xã hội...ở địa phương. CBCC xã có quan hệ chặt chẽ với nhau trên địa bàn hành chính lãnh thổ cấp xã, được bầu để giữ chức vụ hoặc được tuyển dụng giao giữ các chức danh chuyên môn, nghiệp vụ, hoạt động theo sự phân công, phối hợp nhằm đem lại hiệu quả cao nhất trong việc thực hiện chức năng nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. 1.3. Chất lƣợng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã 1.3.1. Khái niệm chất lượng 11
Theo Từ điển tiếng Việt thì chất lượng hiểu ở nghĩa chung nhất là: “Chất lượng cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc” [40, tr.44]. Đây là cách đánh giá một con người, một sự việc, sự vật trong cái đơn nhất, cái tính độc lập của nó. Mỗi con người, mỗi sự vật, hiện tượng đều có “chất lượng” xác định. Giá trị, phẩm chất của mỗi con người, mỗi sự vật, hiện tượng được xác định theo hệ quy chiếu khác nhau, theo những tiêu chí khác nhau. Song chất lượng phải đảm bảo với những tiêu chuẩn đã được công bố, phù hợp với những đòi hỏi của người sử dụng, sự kết hợp cả tiêu chuẩn và đòi hỏi của người tiêu dùng. Đó là yêu cầu không thể thiếu để đánh giá chất lượng một sự vật, sự việc nào đó. 1.3.2. Khái niệm chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã Chất lượng CBCC chính quyền cấp là tổ hợp những phẩm chất, năng lực, đạo đức, thái độ hành vi và hiệu quả điều hành theo chức trách ở mỗi vị trí đảm nhiệm trong bộ máy chính quyền. 1.3.3. Tiêu chí phản ánh chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã 1.3.3.1. Tiêu chí về phẩm chất chính trị 1.3.3.2. Tiêu chí về năng lực - Trình độ kiến thức - Kỹ năng - Thái độ và hành vi ứng xử 1.3.3.3. Các tiêu chí về hiệu quả quản lý điều hành - Sử dụng ngân sách địa phương - Hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực - Hiệu quả điều hành (thông qua quyết định, nghị quyết của HĐND và kết quả phát triển kinh tế - XH của địa phương) 1.3.3.4. Các tiêu chí khác - Về sức khỏe - Về độ tuổi - Về giới tính 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã 12
1.4.1. Các yếu tố khách quan - Xu thế hội nhập và những tác động đến tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương: - Các chính sách của địa phương: - Môi trường làm việc 1.4.2. Các yếu tố chủ quan - Nhận thức của lãnh đạo địa phương về tạo nguồn nhân lực - Nhận thức của người dân về trách nhiệm trong bầu cử - Nhận thức của bản thân cán bộ chủ chốt về vai trò, trách nhiệm và việc hoàn thiện bản thân. - Nhận thức về đào tạo, bồi dưỡng. 13
Tiểu kết chƣơng 1 Trong Chương 1, tác giả đã đi sâu nghiên cứu bốn vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến đề tài, đó là: (1) Khái quát về đơn vị hành chính và chính quyền cấp xã; (2) Cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã; (3) Chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã; (4) Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng CBCC cấp xã. Từ nhận thức về đặc điểm, vai trò của người cán bộ trong Khối Mặt trận tổ quốc và các Đoàn thể chính trị và liên hệ với các học thuyết, lý thuyết khoa học nêu trên, cho thấy việc nâng cao chất lượng CBCC chính quyền cấp xã tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh hiện nay là quan trọng và cần thiết. Công tác này giữ vai trò quyết định trong việc nâng cao hiệu quả, chất lượng thực thi nhiệm vụ chính trị ở địa phương; từ đó nâng cao uy tín, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy công quyền; phát huy quyền làm chủ và thực hiện khối đại đoàn kết toàn dân. Việc phân tích, làm rõ các khái niệm và các yếu tố liên quan đến bốn vấn đề lý luận cơ bản là cơ sở, nền tảng quan trọng định hướng cho tác giả nghiên cứu thực trạng Chương 2 và đề xuất những giải pháp trong Chương 3 của luận văn. 14
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TẠI HUYỆN BÌNH LIÊU TỈNH QUẢNG NINH 2.1. Khái quát về huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh 2.1.1. Điều kiện tự nhiên Bình Liêu là huyện miền núi, dân tộc, biên giới nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh, cách thành phố Hạ Long - Thủ phủ của tỉnh Quảng Ninh 108 km; phía Đông giáp huyện Hải Hà, phía Tây giáp huyện Đình Lập (tỉnh Lạng Sơn), phía Nam giáp huyện Tiên Yên, huyện Đầm Hà, phía Bắc Trung Quốc. Bình Liêu có cấu trúc địa hình đa dạng của miền núi cao thuộc cánh cung bình phong Đông Triều - Móng Cái; có một số đỉnh núi cao trên 1.000m so với mực nước biển như đỉnh Cao Ba Lanh, đỉnh Cao Xiêm. Trong tổng diện tích tự nhiên 47.510,5 ha, diện tích đất nông nghiệp của huyện rất hẹp, khoảng 7.000ha, chiếm 15,6% tổng diện tích đất đai toàn huyện diện tích đất lâm nghiệp của Bình Liêu khoảng 34.683,78ha, chiếm 73%. Huyện có thế mạnh về phát triển lâm nghiệp, phù hợp với nhiều loại cây công nghiệp đặc sản, phù hợp trồng cây dong riềng là nguyên liệu để chế biến thương hiệu đặc sản Miến dong Bình Liêu; xây dựng phát triển thương hiệu rau sạch; xây dựng phát triển thương hiệu mật ong rừng... Khí hậu đặc trưng miền núi phân hóa theo độ cao, tạo ra những tiểu vùng sinh thái nhiệt đới và á nhiệt đới cùng nguồn nước ngầm phong phú với nhiều sông suối nhỏ, ngắn, nhiều thác ghềnh tạo nên cảnh quan hùng vĩ. 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội Bình Liêu là huyện nằm trong tam giác kinh tế trọng điểm Bắc Bộ: Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh và có đường biên giới trên đất liền 42,999 km dài nhất tỉnh giáp với nước bạn Trung Quốc. Đây là cơ hội tăng trưởng và phát triển KT- XH của huyện. năm, cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp, tăng tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ. Thu nhập bình quân đầu người của Huyện đạt khoảng 30% của Tỉnh nên thuộc huyện khó khăn nhất. 15
Hơn nữa, Khu kinh tế Cửa khẩu Hoành Mô - Đồng Văn là tuyến “Hai hành lang, một vành đai kinh tế” trong quan hệ chiến lược Việt - Trung, là cầu nối giao lưu kinh tế, thương mại giữa các địa phương trong, ngoài tỉnh Quảng Ninh và Trung Quốc góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện, nâng cao đời sống nhân dân. Đảng bộ huyện Bình Liêu đã từng bước đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở vật chất trong các đơn vị hành chính. Các hoạt động văn hóa - thông tin, thể dục thể thao, phát thanh đã có nhiều chuyển biến tích cực cả về nội dung và phương thức hoạt động. Huyện Bình Liêu có tiềm năng phát triển du lịch văn hóa - lễ hội, du lịch sinh thái và du lịch nghỉ dưỡng gắn với các trung tâm du lịch lớn. - công tác đối ngoại và ngoại giao nhân dân được tăng cường; KT-XH tiếp tục phát triển. Nhìn toàn cảnh bức tranh chung về sự phát triển kinh tế của huyện Bình Liêu cho phép ta thấy được phần nào hiệu quả của sự đáp ứng yêu cầu thực tiễn của CBCC chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Bình Liêu. 2.2. Khái quát về cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bình Liêu Theo Ban tổ chức Huyện ủy Bình Liêu tính đến tháng 12/2015, toàn huyện có 47 CBCC chính quyền cấp xã thuộc diện Ban thường vụ huyện quản lý, không tính 03 cán bộ là Phó bí thư Đảng ủy xã biên giới do sỹ quan biên phòng tăng cường không thuộc diện Ban thường vụ huyện quản lý trong đó: - Chức danh Bí thư Đảng ủy xã có 08 người; Chức danh Phó bí thư Đảng ủy xã có 11 người do 02 xã có 01 Phó bí thư Đảng ủy; - Chức danh Chủ tịch HĐND xã do các chức danh khác kiêm nhiệm do 07 xã do Bí thư Đảng ủy kiêm nhiệm, 01 xã Lục Hồn do Phó Bí thư kiêm nhiệm; Chức danh Phó chủ tịch HĐND xã có 06 người do 02 xã chức danh trên do Phó bí thư Đảng ủy kiêm nhiệm; - Chức danh Chủ tịch UBND xã có 07 người do 01 xã do Bí thư Đảng ủy kiêm nhiệm; Chức danh Phó Chủ tịch UBND xã có 15 người (trong đó có 07 xã có 02 Phó Chủ tịch, riêng xã Húc Động không phải xã biên giới nên chỉ có 01 Phó Chủ tịch UBND). 16
* Về số lượng: * Về Giới tính, độ tuổi, dân tộc: - Về giới tính: 14,89% 85,11% Nam Nữ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu theo giới tính CBCC cấp xã - Về độ tuổi: 45 40 35 30 25 20 2011-2016 15 2016-2021 10 5 0 Dưới 30 tuổi Từ 30 đến 40 Từ 41 đến 50 Từ 51 đến 55 Trên 55 tuổi tuổi tuổi tuổi Sơ đồ 2.2: Độ tuổi của cán bộ chủ chốt cấp xã giai đoạn 2011 - 2016 và 2016 – 2021 ( Nguồn Phòng Nội vụ huyện Bình Liêu) - Về cơ cấu dân tộc: Theo thống kê của Ban tổ chức Huyện ủy Bình Liêu CBCC chính quyền cấp xã đa số là người dân tộc, nhiệm kỳ 2016-2021 chiếm 90,8% tăng 2,30% so với nhiệm kỳ 2011-2016. - Về trình độ chuyên môn nghiệp vụ: 100% CBCC đã có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên. Bên cạnh đó, số cán bộ được đào tạo về kiến thức QLNN, tin học, ngoại ngữ cũng tăng hơn so với nhiệm kỳ trước. số cán bộ có trình độ tin học từ chứng chỉ A trở lên tăng từ 42,54% lên 82,95% so với nhiệm kỳ năm 2011-2016, trong khi đó số cán bộ chưa có chứng chỉ tin học giảm từ 57,46% xuống còn 17,05%.. 2.3. Thực trạng chất lƣợng cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh 2.3.1. Cơ sở pháp lý: 17
2.3.1.1.Văn bản từ Trung ương 2.3.1.2.Văn bản của tỉnh và huyện 2.3.2. Thực trạng chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Bình Liêu thông qua các tiêu chí đánh giá 2.3.2.1. Tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức *Về trình độ lý luận chính trị: 100 80 60 40 2011 - 2016 2016 - 2021 20 0 Chưa đào Sơ cấp Trung cấp Cao cấp tạo Sơ đồ 2.3: Trình độ lý luận chính trị của BT, PBT;CT, PCT HĐND và UBND cấp xã (Nguồn: Ban Tổ chức huyện Bình Liêu ). *Về phẩm chất đạo đức: 2.3.2.2. Tiêu chí về năng lực - Về trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn được đào tạo: 100 80 60 40 2011 -2016 2016 - 2021 20 0 Sơ cấp Trung cấp - Đại học Cao học Cao đẳng Sơ đồ 2.5: Trình độ chuyên môn (Nguồn: Ban tổ chức Huyện ủy Bình Liêu) 18
- Kiến thức về quản lý 90 80 70 60 50 40 2011 - 2016 30 2016 - 2021 20 10 0 Chưa bồi dưỡng Bồi dưỡng QLNN QLNN Sơ đồ 2.6: Kiến thức Q LNN của BT, PBT;CT, PCT HĐND và UBND cấp xã (Nguồn: Ban Tổ chức huyện Bình Liêu ). - Kiến thức về hiểu biết văn hóa xã hội - Về năng lực hoàn thành nhiệm vụ được giao - Năng lực tham mưu, hoạch định chính sách: - Kỹ năng: - Thái độ và hành vi: 2.4. Đánh giá chung về chất lƣợng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã của huyện Bình Liêu tỉnh Quảng Ninh. 2.4.1. Những kết quả đạt được 2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân 19
Tiểu kết chƣơng 2 Trong Chương 2, tác giả đã khảo sát, nghiên cứu về thực trạng chất lượng và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện Bình Liêu, từ đó có đánh giá những mặt đạt được và các hạn chế, nguyên nhân của vấn đề chất lượng cán bộ chủ chốt của huyện để làm cơ sở cho việc đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã tại huyện Bình Liêu tỉnh Quảng Ninh. Từ phân tích những biểu hiện chất lượng cán bộ chủ chốt có thể thấy chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã chịu sự tác động của các yếu tố (về nguồn nhân lực, chính sách của địa phương, đào tạo, bồi dưỡng); Việc nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã đã được quan tâm nhưng chưa thật sự bài bản và có hệ thống. Từ việc xác định rõ thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và nguyên nhân sẽ là cơ sở cho việc đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trong chương tiếp theo. 20