Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là từ việc nghiên cứu lý luận, thực tiễn và đề xuất các giải pháp quản lý nhà nước đối với lễ hội truyền thống, luận văn nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước trong giai đoạn trước mắt và lâu dài.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------/------ ---/--- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG TẤN PHONG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƢỚC Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 08 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG BÌNH PHƢỚC, NĂM 2019
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Hường Phản biện 1: TS. Lê Văn Từ Phản biện 2: TS. Lê Đức Niêm Luận văn được bảo vệ tại hội trường Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia Khu vực Tây Nguyên, 51 Phạm Văn Đồng TP. Buôn Mê Thuộc vào lúc 13 giờ 30 ngày 5 tháng 5 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại thư viện Phân viện khu vực Tây Nguyên và khoa sau Đại học Học viện Hành chính Quốc gia.
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Nói đến các hình thức sinh hoạt cộng đồng trước hết người ta phải nói đến lễ hội truyền thống. Lễ hội truyền thống là một trong những thành tố quan trọng nhất của văn hóa dân gian. Lễ hội truyền thống là một hình thức sinh hoạt văn hóa tinh thần biểu hiện những giá trị tiêu biểu của một cộng đồng, một dân tộc. Lễ hội truyền thống mang tính tập thể, có giá trị lớn mang ý nghĩa cố kết cộng đồng dân tộc, giáo dục tình cảm đạo đức con người hướng về cội nguồn. Lễ hội truyền thống mang đặc trưng riêng, phản ánh những nét đẹp văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc, vùng miền lễ hội truyền thống còn mang tính giáo dục tư tưởng, đạo đức, lối sống giáo dục lòng yêu nước, yêu quê hương tự hào dân tộc, xây dựng tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Vì vậy, lễ hội truyền thống có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống của các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, trong bối cảnh đất nước ta đang ngày càng hội nhập sâu rộng, dưới tác động nhiều chiều của sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, hoạt động lễ hội có nhiều vấn đề bất cập, bức xúc đòi hỏi phải tăng cường công tác quản lý nhà nước. Bình Phước là một địa phương có khá nhiều lễ hội phong phú về loại hình, đa dạng về hình thức và nội dung. Bên cạnh những mặt tích cực là đáp ứng một phần nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng của người dân và góp phần gìn giữ phát huy bản sắc dân tộc, việc tổ chức các lễ hội tại tỉnh Bình Phước cũng nằm trong tình trạng chung của cả nước, nhất là tình trạng duy trì đan xen những yếu tố lạc hậu và du nhập những yếu tố mới thiếu tính hợp lý trong hình thức tổ chức và nội dung các lễ hội, tình trạng thương mại hóa lễ hội, có biểu hiện 1
mê tín dị đoan, đồng bóng, bói toán, xin quẻ, thời gian kéo dài việc quản lý điều hành chính quyền địa phương thiếu chặt chẽ, công tác quản lý nhà nước đối với các lễ hội chưa được quan tâm đúng mức, chưa tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức và hướng dân cụ thể để người dân nâng cao ý thức thực hiện nếp sống văn minh khi tham gia lễ hội, việc chỉ đạo của chính quyền về Lễ hội ở một số nơi chưa chặc chẽ về kế hoạch, nội dung, thời gian, những vấn đề về an ninh trật tự an toàn trong lễ hội, đặt biệt là vai trò quản lý điều hành của ban chỉ đạo lễ hội còn hạn chế nên nhiều việc đặt ra trong lễ hội còn bị buôn lỏng quản lý, thiếu kiểm tra, kiểm soát…đặt ra cho các cấp, ngành hữu quan ở Bình Phước yêu cầu cần phải có những giải pháp mới, hợp lý và quyết liệt hơn để quản lý một cách hiệu quả các lễ hội trên địa bàn nhằm bảo tồn phát huy những giá trị tích cực của lễ hội. Với lý do đó, tôi chọn đề tài luận văn “Quản lý nhà nƣớc về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phƣớc” làm đề tài luận văn tốt nghiệp chương trình cao học quản lý công. 2. Mục đích nghiên cứu. Mục đích nghiên cứu. Từ việc nghiên cứu lý luận, thực tiễn và đề xuất các giải pháp quản lý nhà nước đối với lễ hội truyền thống, luận văn nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước trong giai đoạn trước mắt và lâu dài. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn. 3.1. Đối tượng nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản lý nhà nước đối với lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước. 3.2. Phạm vi nghiên cứu. 2
+ Về nội dung: Tập trung vào các nội dung quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống theo quy định của pháp luật. + Về không gian: Quản lý nhà nước về lễ hội trong địa bàn tỉnh Bình Phước. + Về thời gian: từ năm 2010 đến nay. 4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu. 4.1. Phương pháp luận. Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quản lý hoạt động lễ hội truyền thống trong thời kỳ đổi mới. 4.2. Phương pháp nghiên cứu. Để thực hiện luận văn đề tài tác giả sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như sau: Phương pháp phân tích; Phương pháp tổng hợp; Phương pháp so sánh. 5. Đóng góp của luận văn Luận văn trình bày khái quát về thực trạng nghiên cứu hoạt động lễ hội truyền thống và quản lý lễ hội truyền thống và đề xuất một số giải pháp góp phần quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh bình phước. Luận văn của tác giả có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong học tập, nghiên cứu trong hoạt động quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống. 6. Kết cấu của luận văn. Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận văn kết cấu thành 3 chương: 3
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚCVỀ LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến lễ hội truyền thống 1.1.1.Văn hóa Văn hóa là Tổng thể các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình tương tác với môi trường tự nhiên và xã hội nhằm phục vụ lợi ích nhu cầu của con người; Văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua quá trình xã hội hóa; Văn hóa là những gì còn lại sau những chu trình lịch sử khác nhau, qua đó, người ta có thể phân biệt được các dân tộc khác nhau. Thông qua mỗi chu kỳ của sự phát triển, dân tộc đó tương tác với mình và với những dân tộc khác, cái còn lại còn gọi là bản sắc, hay còn gọi là văn hóa. 1.1.2. Lễ hội Lễ hội là một loại hình văn hóa, có thể nói là một sản phẩm văn hóa của một dân tộc, là một nhu cầu không thể thiếu trong tư duy, trong đời sống tinh thần của mỗi người dân. 1.1.3 .Lễ hội truyền thống và hoạt động lễ hội truyền thống lễ hội truyền thống là hiện tượng lịch sử, hiện tượng văn hóa có mặt ở Việt Nam từ lâu đời và có vai trò không nhỏ trong đời sống xã hội. Hoạt động lễ hội truyền thống là các bước tiến hành, các sự việc xảy ra trong phạm vi thời gian, không gian của một lễ hội truyền thống theo một chu trình được định sẵn. 1.1.4. Vai trò của lễ hội truyền thống trong phát triển kinh tế- xã hội 4
1.1.4.1. Lễ hội truyền thống thực hiện liên kết cộng đồng 1.1.4.2. Lễ hội truyền thống phản ánh, bảo lưu và truyền bá các giá trị văn hóa truyền thống, ôn lại truyền thống đã qua 1.1.4.3. Lễ hội truyền thống đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần, tâm lý, giải quyết những khát khao, những ước mơ của cộng đồng các dân tộc ở địa phương 1.1.4.4. Lễ hội truyền thống giúp sáng tạo và hưởng thụ văn hóa 1.1.4.5. Tổ chức lễ hội truyền thống kích thích phát triển kinh tế ở địa phương 1.2. Quản lý nhà nƣớc về lễ hội truyền thống 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống là quá trình nhà nước sử dụng các sông cụ chính sách, luật pháp, bộ máy và các nguồn lực khác để kiểm soát hay can thiệp vào các hoạt động lễ hội nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống trong lễ hội và đảm bảo góp phần định hướng, điều chỉnh sự phát triển của lễ hội truyền thống. 1.2.2. Chủ thể, đối tượng quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống Chủ thể quản lý nhà nước là cơ quan quản lý nhà nước, các nhà chức trách, các cá nhân, tổ chức được ủy quyền. chủ thể quản lý nhà nước có những đặc điểm: có tính quyền lực nhà nước và phải luôn gắn với thẩm quyền pháp lý, nếu tách rời thẩm quyền nhà nước thì không còn là chủ thể quản lý; lĩnh vực hoạt động rộng, bao gồm các mặt của đời sống xã hội; quản lý chủ yếu thông qua các quyết định hành chính, hành vi hành chính. 5
Đối tượng quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống là các hoạt động lễ hội của cộng đồng. Chủ thể của lễ hội truyền thống là cộng đồng, đó là cộng đồng phát triển trong môi trường làng xã, cộng đồng nghề nghiệp, cộng đồng tôn giáo tín ngưỡng, cộng đồng thị dân và lớn hơn nữa là cộng đồng quốc gia dân tộc. Cộng đồng chính là chủ thể sáng tạo, thực hiện và hưởng thụ các giá trị truyền thống và cộng đồng chính là đối tượng quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống. 1.2.3. Vai trò và sự cần thiết quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống 1.2.3.1. Vai trò quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống Quản lý nhà nước đối với hoạt động lễ hội truyền thống đóng vai trò cần thiết và không thể thiếu được vì nó dẫn dắt hoạt động lễ hội truyền thống theo hướng tích cực khắc phục, sửa chữa những gì mà bản chất tự phát của lễ hội truyền thống chưa đạt được và những hệ lụy mà nó gây ra. 1.2.3.2. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước đối với hoạt động lễ hội truyền thống - Thực hiện chức năng của nhà nước trong lễ hội - Quản lý việc lạm dụng tín ngưỡng trong lễ hội. - Quản lý dịch vụ, môi trường, trật tự công cộng trong hoạt động lễ hội. - Bảo tồn, phát huy các giá trị của lễ hội truyền thống 1.2.4. Nội dung quản lý nhà nƣớc về lễ hội truyền thống 1.2.4.1. Xây dựng chiến lược, thể chế, chính sách quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống 1.2.4.2. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch hoạt động lễ hội truyền thống 6
1.2.4.3. Tổ chức bộ máy và đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức quản lý hoạt động lễ hội truyền thống 1.2.4.4. Sử dụng các nguồn lực và hợp tác để bảo vệ và phát huy giá trị của lễ hội truyền thống 1.2.4.5. Thanh tra, kiểm tra và xử lý hoạt động quản lý nhà nước về lễ hội 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về lễ hội truyền thống ở một số địa phƣơng trong nƣớc 1.3.1. Tỉnh Phú Thọ: 1.3.2. Tỉnh Tiền Gian 1.3.3. Bài học rút ra cho tỉnh Bình Phước Thứ nhất, phải tập trung công tác tuyên truyền các giá trị lịch sử văn hóa và tôn vinh công trạng của danh nhân được thờ để nhân dân hiểu rõ giá trị của di tích cũng như quy định của pháp luật có liên quan, kịp thời chấn chỉnh những biểu hiện lệch lạc, đẩy mạnh truyên truyền và thực hiện nếp sống văn hóa trong lễ hội, làm cho lễ hội ngày càng văn minh, thật sự trở thành ngày hội văn hóa của nhân dân, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Thứ hai, các cấp chính quyền địa phương cần phải quản lý chặt chẽ như nội dung tổ chức lễ hội, an ninh trật tự, sắp xếp các dịch vụ vui chơi, ăn uống… tạo điều kiện cho nhân dân địa phương có thêm thu nhập nhưng vẫn đảm bảo tính văn hóa, không để các kẽ hở để các đối tượng lợi dụng làm mất đi bản sắc văn hóa của dân tộc, ý nghĩa tốt đẹp của lễ hội. Thứ ba, là trước khi tổ chức lễ hội phải xây dựng kế hoạch thật chi tiết cụ thể. Cần xây dựng kịch bản phù hợp gắn với chủ đề riêng của lễ hội. Đây là vấn đề cần khảo cứu và nghiên cứu kỹ lưỡng và có 7
các bước thử thể nghiệm để được định hình được các nghi thức lễ và các hoạt động hội. Thứ tư, cần phải chú ý bảo tồn có chọn lọc các giá trị văn hóa truyền thống đặt sắc trong lễ hội, loại bỏ dần các yếu tố lạc hậu, xây dựng thêm các tiêu chí văn hóa mới phù hợp. Phục hồi những trò chơi dân gian truyền thống, coi trọng tính đặc thù, độc đáo của mỗi loại hình lễ hội, tránh cào bằng dẫn đến sự nhàm chán trong hoạt động và sinh hoạt lễ hội. Thứ năm, phải khôi phục, giữ lại nét riêng của mỗi lễ hội, gắn với truyền thống của mỗi vùng, miền và đặc biệt là gắn kết với cộng đồng địa phương với tổ chức lễ hội, qua đó nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh của địa phương, thu hút khách du lịch và các nhà đầu tư đến với địa phương góp phần cải thiện đời sống, giữ gìn an ninh chính trị, an ninh quốc gia. Thứ sáu, việc huy động, sử dụng các nguồn lực tham gia bảo tồn và phát huy giá trị lẽ hội là làm tốt việc xác định vai trò và mối quan hệ giữa nhà nước với cộng đồng trong việc tổ chức và quản lý hoạt động lễ hội truyền thống. Tiểu kết chƣơng 1 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG LỄ HỘI VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƢỚC 2.1. Điều kiện tự nhiên, xã hội của tỉnh tác động đến hoạt động lễ hội truyền thống 2.1.1. Điều kiện tự nhiên 2.1.2. Điều kiện kinh tế 2.1.3. Điều kiện văn hóa xã hội 2.2. Thực trạng về lễ hội truyền thống ở tỉnh Bình Phƣớc. 8
2.2.1. Khái quát về lễ hội truyền thống tại Bình Phước Bình Phước là một tỉnh có nhiều thành phần dân tộc anh em cùng sinh sống, đa dạng văn hóa vùng miền, phong phú về danh thắng, di tích và có nhiều lễ hội đặc sắc. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh (theo Báo cáo một năm triển khai thực hiện Chỉ thị 41-CT/TW của Sở VHTT&DL) có 73 lễ hội được tổ chức thường xuyên định kỳ tại các địa bàn huyện, xã. Trong đó, có 12 lễ hội cấp tỉnh, 19 lễ hội cấp huyện, 42 lễ hội cấp xã quản lý; với 42 loại hình lễ hội dân gian, 11 lễ hội lịch sử cách mạng, 01 lễ hội ngành nghề, 15 lễ hội tôn giáo và 06 lễ hội văn hóa du lịch. 2.2.2. Một số lễ hội truyền thống tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Bình Phƣớc 2.2.2.1. Lễ hội đâm trâu mừng lúa mới 2.2.2.2. Lễ hội cầu mưa 2.2.2.3. Tết Chol Chnăm Thmây 2.2.2.4. Lễ hội Phá bàu 2.3. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phƣớc 2.3.1. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch về lễ hội truyền thống 2.3.2. Tổ chức thực hiện và ban hành văn bản qui phạm pháp luật về lễ hội truyền thống 2.3.3 Sử dụng huy động các nguồn lực trong tổ chức thực hiện hoạt động lễ hội truyền thống 2.3.4. Tổ chức bộ máy và đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức quản lý hoạt động lễ hội truyền thống 2.3.5. Thanh tra, kiểm tra, hoạt động tổ chức lễ hội truyền thống. 9
2.4. Đánh giá kết quả quản lý nhà nƣớc về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phƣớc. 2.4.1. Kết quả đạt được trong quản lý nhà nước đối với hoạt động lễ hội truyền thống trên địa bàn Tỉnh Bình Phước Thứ nhất, việc tổ chức lễ hội giúp tái tạo, bảo tồn và phát huy những truyền thống văn hóa của cộng đồng: Thứ hai, việc tổ chức lễ hội đúng theo quy định của nhà nước Thứ ba, việc tổ chức lễ hội truyền thống góp phần xây dựng đời sống văn hóa, góp phần gắn kết cộng đồng, phát triển kinh tế ở địa phương Thứ tư, việc tổ chức và quản lý lễ hội truyền thống góp phần bảo tồn, nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng và tuyên truyền cho người dân có ý thức giữ gìn di sản 2.4.2. Hạn chế trong quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống Cùng với những kết quả đạt được, việc quản lý lễ hội ở Tỉnh Bình Phước cũng bộc lộ những hạn chế. Cơ bản có thể thấy như sau: Vấn đề thương mại hóa vẫn còn xảy ra trong các lễ hội như nhiều người lợi dụng việc tổ chức lễ hội truyền thống để thu lợi nhuận bằng cách kinh doanh các loại hình dịch vụ ăn theo lễ hội ăn, nghỉ, bán hàng lưu niệm, giữ xe với giá cao Các quy định về tổ chức và quản lý lễ hội ở nước ta còn nằm rải rác ở nhiều văn bản khác nhau khiến cho việc nắm bắt cũng như vận dụng các văn bản chưa thuận lợi, nội dung về lễ hội, quy định tổ chức và quản lý lễ hội chưa đầy đủ, nhất là những quy định cụ thể về chế tài trong xử lý các vấn đề của thực tiễn tổ chức lễ hội. Ở một số địa phương, ban tổ chức lễ hội làm việc chưa hiệu quả, sự phối hợp giữa các tiểu ban chưa chặt chẽ, chưa giải quyết 10
được các phát sinh, tồn tại trong lễ hội. Mặc dù các địa phương đã có kế hoạch chi tiết cho từng lễ hội, tuy nhiên, một số lễ hội triển khai thực hiện chưa đúng kế hoạch, sự phối hợp và trách nhiệm chưa cao. Một số địa phương trên địa bàn tỉnh thực hiện chưa tốt việc quán triệt các văn bản chỉ đạo của Trung ương và địa phương về công tác tổ chức việc bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa của lễ hội truyền thống. Việc thực hiện nếp sống văn minh trong sinh hoạt tín ngưỡng, lễ hội chưa triệt để, văn hóa giao tiếp, ứng xử có nơi còn yếu, ý thức thực hiện nếp sống văn minh của du khách nhiều nơi còn chưa cao. Việc đặt nhiều hòm công đức, khay tiền dầu đèn tại các điểm thờ tự vẫn còn. Việc thu, chi sử dụng nguồn tiền công đức tại các cơ sở tín nguỡng, thờ tự một số nơi chưa thống nhất, có nơi chính quyền địa phương quản lý, có nơi thủ từ, thủ nhang hoặc sư trụ trì quản lý thu giữ, nên việc tái đầu tư tu bổ di tích chưa được hiệu quả. Trong những năm gần đây, việc chấn chỉnh các hoạt động lễ hội, tăng cường công tác quản lý lễ hội luôn được quan tâm. Tuy nhiên, vẫn chưa thể giải quyết triệt để tình trạng tiêu cực xảy ra trong các lễ hội. Nhìn chung, một số địa phương có biểu hiện buông lỏng quản lý, chưa kịp thời báo cáo, cung cấp thông tin để xử lý những vấn đề phát sinh trong tổ chức lễ hội. Mô hình ban quản lý di tích, lễ hội còn nhiều bất cập. Ban quản lý cấp xã phường, thị trấn đều hầu hết chưa có cán bộ được đào tạo chuyên sâu, còn thiếu hụt nhiều kiến thức, am hiểu về văn hóa bản địa cũng như kinh nghiệm tổ chức lễ hội. Việc nghiên cứu khoa học, công tác phục dựng và bảo tồn lễ hội truyền thống được thực hiện nhiều nhưng kết quả các công trình nghiên cứu này mới dừng lại ở mức sưu tầm tài liệu cất giữ hoặc 11
phục dựng một lần rồi giao lại cho địa phương lưu giữ nên chưa mang tính áp dụng cao. Song song với đó là kinh phí đầu tư cho phục dựng tôn tạo di tích còn hạn chế . Hoạt động tuyên truyền về lễ hội truyền thống có lúc chưa kịp thời còn chậm, chưa thường xuyên liên tục nên chưa thu hút đông du khách đến tham dự. Hiện nay, các hình thức tuyên truyền ở lễ hội còn đơn điệu, chưa hấp dẫn du khách, chưa giúp họ hiểu về các giá trị lịch sử văn hóa của di tích. Hoạt động lễ hội truyền thống hiện nay có xu hướng trọng lễ hơn trọng hội người đi lễ hội chủ yếu là nhằm việc cầu cúng, lễ bái, cầu phúc cầu tài, đồ đi lễ nhiều, cồng kềnh Sự phối kết hợp giữa các cơ quan liên quan chưa thật sự chặt chẽ, chưa tạo nên sự thống nhất cao trong tổ chức và quản lý trong hoạt động thanh tra, kiểm tra lễ hội truyền thống. một số nơi, ban tổ chức chưa thể hiện hết trách nhiệm, phối hợp chưa tốt, chưa kịp thời giải quyết, chấn chỉnh các tiêu cực diễn ra trong lễ hội. . Công tác tuyên truyền thực hiện nếp sống văn minh tại lễ hội chưa hợp lý, chưa triệt để. ý thức của người tham gia lễ hội còn kém, dẫn đến hành vi ứng xử chưa thật văn hóa trong thực hành lễ hội, đặc biệt còn tồn tại hiện tượng chạy theo đám đông với tâm lý cuồng tín thực dụng và trục lợi. Tiểu kết chƣơng 2 Chƣơng 3 ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƢỚC 3.1. Định hƣớng quản lý và phát triển lễ hội truyền thống 3.1.1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về lễ hội truyền thống 12
Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, cùng với quá trình đặt trọng tâm vào đổi mới về kinh tế, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định đường lối xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Quan điểm này đánh dấu sự phát triển tư duy lý luận của Đảng, đồng thời cũng là kết quả tổng kết thực tiễn xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam trong suốt quá trình lãnh đạo của Đảng. 3.1.2. Xu hướng biến đổi của lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước. Lễ hội hiện nay có xu hướng biến đổi mạnh mẽ, bên cạnh lễ hội cổ truyền đang bị tác động bởi nhiều yếu tố kinh tế xã hội đương đại nên biến đổi, còn xuất hiện việc tổ chức các sự kiện, festival hiện đại. Vì vậy, khái niệm lễ hội cổ truyền chỉ là khái niệm tương đối vì hầu hết các thành tố, thậm chí cả chức năng của lễ hội cũng thay đổi. Không gian lễ hội cũng mở rộng. Chủ thể lễ hội Lễ hội cổ truyền đang có xu hướng biến đổi cả về mục đích, chức năng và cấu trúc. Biến đổi về các nghi lễ, thủ tục trong lễ hội truyền thống Biến đổi về lễ vật cúng tế trong lễ hội truyền thống 3.1.3. Định hướng của tỉnh Bình Phước về quản lý nhà nước đối với hoạt động lễ hội truyền thống. Để quản lý tốt lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh giai đoạn 10 năm từ 2010 đến năm 2020 Tỉnh Bình Phước đã đề ra một số định hướng sau đây: Thứ nhất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, truyền thông những quy định của pháp luật liên quan đến lễ hội truyền thống. Đổi mới công tác tuyên truyền đa dạng về hình thức tuyên 13
truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để giới thiệu quảng bá các lễ hội, từng bước nâng cao nhận thức của người dân về giá trị lịch sử, văn hóa các lễ hội truyền thống và tự giác thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội. Thứ hai, nâng cao chất lượng toàn diện của việc xây dựng đời sống văn hóa và môi trường văn hóa thông qua đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước và cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Đẩy mạnh việc xây dựng môi trường văn hóa trong tổ chức Đảng và cơ quan nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội, trong các doanh nghiệp, trong gia đình và trong cộng đồng dân cư. Xây dựng nếp sống văn minh trong xã hội, nhất là nơi công cộng. Thứ ba, chính quyền địa phương chỉ đạo các ngành, các ban quản lý di tích, ban tổ chức lễ hội tăng cường sự phối hợp, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong việc quản lý lễ hội truyền thống ở địa phương. cần đạt biệt quan tâm thực hiện có hiệu quả các chỉ thị của Bộ chính trị, Nghị định và quy chế thực hiện nếp sống văn minh của Chính phủ, quy chế tổ chức lễ hội của Bộ VH-TT&DL và các văn bản có liên quan; kịp thời uốn nắn xử lý những sai phạm, làm cho lễ hội truyền thống ngày càng văn minh góp phần vào sự phát triển kinh tế - văn hóa của địa phương. Thứ tư, mở rộng và phát triển các dịch vụ văn hóa, gắn kết chặt chẽ văn hóa với nhiệm vụ phát triển kinh tế, khai thác tài nguyên văn hóa một cách hợp lý để phát triển dịch vụ du lịch. Đa dạng hóa các ngành nghề sáng tạo và sản xuất các sản phẩm văn hóa giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập. Thứ năm, đảm bảo tự do và dân chủ trong hoạt động sáng tạo văn học nghệ thuật, báo chí xuất bản, phát huy vai trò tích cực của các lĩnh vực này trong việc xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. 14
Thứ sáu, bên cạnh việc tiếp tục đầu tư, tôn tạo, bảo tồn và phát huy các di tích lịch sử văn hóa, chú trọng xây dựng các công trình văn hóa trọng điểm quốc gia. Quan tâm đầu tư xây dựng đời sống văn hóa ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng núi, vùng biên giới. Thứ bảy, tăng cường nghiên cứu khoa học về tổ chức, quản lý và bảo tồn lễ hội truyền thống. Thống kê, rà soát, nhận diện và phân loại lễ hội truyền thống hiện có trên địa bàn, trên cơ sở đó tiến hành quy hoạch và có kế hoạch bảo tồn, phục hồi và phát triển. Bảo tồn có chọn lọc các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc coi trọng tính đặc thù của mỗi loại hình lễ hội ở địa phương. Thứ tám, quy hoạch, sắp xếp quản lý các dịch vụ vui chơi giải trí hợp lý chặt chẽ. Giải quyết tốt mối quan hệ giữa văn hóa và kinh tế trong tổ chức lễ hội tạo điều kiện để nhân dân địa phương tham gia dịch vụ có thêm thu nhập nhưng vẫn đảm bảo tính văn hóa trong giao tiếp ứng xử, không vì lợi nhuận mà đánh mất bản sắc văn hóa và ý nghĩa tốt đẹp của lễ hội truyền thống. Thứ chín, tổ chức lễ hội truyền thống phải thực hiện đúng quy định của nhà nước, vừa phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và chú trọng việc phát huy vai trò chủ thể, năng lực sáng tạo của nhân dân. Phải củng cố kiện toàn các ban chỉ đạo, ban tổ chức lễ hội ở các địa phương theo đúng quy định; đẩy mạnh công tác xã hội hóa các hoạt động lễ hội truyền thống nhằm tăng cường sự tham gia một cách chủ động, sáng tạo của nhân dân theo sự quản lý hướng dẫn chung của cơ quan quản lý nhà nước. 3.2. Giải pháp quản lý nhà nƣớc về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phƣớc. 3.2.1. Giải pháp xây dựng và triển khai thực hiện quy hoạch về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh. 15
Để quản lý, tổ chức lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước cần phải xây dựng kế hoạch, chiến lược về lễ hội truyền thống phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Quy hoạch phát triển lễ hội phải đặt trong quy hoạch tổng thể với các lĩnh vực kinh tế khác. Việc tổ chức và quản lý lễ hội có nhiều mục đích khác nhau, không chỉ mục đích thuần túy văn hóa. Bên cạnh đó, việc phát triển, tổ chức và quản lý lễ hội không thể tiến hành một cách riêng rẽ mà phải được gắn với chiến lược phát triển du lịch, nâng cao đời sống kinh tế cho cộng đồng dân cư địa phương, bảo vệ môi trường… 3.2.2. Giải pháp tổ chức thực hiện và xây dựng hệ thống văn bản chính sách quản lý lễ hội trên địa bàn tỉnh Bình Phước. Trên cơ sở các văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương, tỉnh Bình Phước cần sớm nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, triển khai tổ chức thực hiện phù hợp với tình hình thực tế ở địa phương. Đồng thời phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường vai trò trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa các cấp, đi đôi với việc phát huy tính chủ động, sáng tạo của cộng đồng, chủ thể của lễ hội truyền thống. Về số lượng, hình thức văn bản hướng dẫn phải khắc phục tình trạng kém hiệu quả, cần tăng cường số lượng và chất lượng các văn bản hướng dẫn của các cơ quan quản lý nhà nước. Khi vấn đề mới phát sinh phải hướng dẫn xử lý kịp thời. 3.2.3. Giải pháp hoàn thiện và ổn định cơ cấu tổ chức bộ máy và đào tạo bổi dưỡng đội ngũ cán bộ,công chức, quản lý lễ hội truyền thống của tỉnh Bình Phước Hoàn thiện và ổn định cơ cấu tổ chức Tiến hành kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước về văn hóa các cấp, tách biệt cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan sự nghiệp về văn 16
hóa để thực hiện chức năng quản lý tránh chồng chéo nhiệm vụ giữa cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan sự nghiệp, xây dựng quy chế phối hợp hoạt động, hoàn thiện chức năng nhiệm vụ cho các đơn vị thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về di sản văn hóa như Sở VH, TT&DL, phòng văn hóa thông tin cấp huyện, thị, công chức văn hóa phường xã thống nhất quản lý, nâng cao hiệu quả, tránh chồng chéo trong quản lý lễ hội. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý lễ hội của tỉnh Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, nguồn lực, việc tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ văn hóa là vấn đề cần thiết và cấp bách. Cán bộ quản lý nhà nước về văn hóa phải có kiến thức quản lý nhà nước, am hiểu pháp luật, nhất là các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động văn hóa, am hiểu về chuyên môn thuộc lĩnh vực mình phụ trách, có tri thức để quản lý chuyên môn . 3.2.4. Giải pháp tuyên truyền giáo dục pháp luật và quảng bá về lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước. Việc tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho người dân nắm vững những chủ trương đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Từ đó, giúp người dân nhận thức tốt hơn về lễ hội, chống mê tín dị đoan, bảo đảm hoạt động lễ hội thực sự văn hóa, văn minh lành mạnh, an toàn, tiết kiệm, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Thường xuyên tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng qua hệ thống phát thanh, truyền hình, báo chí, mạng xã hội, cổng thông tin điện tử…Đồng thời hợp tác trao đổi, giao lưu văn hóa để quảng bá hình ảnh lễ hội đến công chúng trong và ngoài tỉnh. 3.2.5. Giải pháp tăng cường nghiên cứu khoa học, bảo tồn phát huy giá trị lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Bình Phước 17
Việc bảo tồn, khai thác và phát triển các lễ hội truyền thống phát huy giá trị lịch sử, văn hóa góp phần ngăn chặn nguy cơ xuống cấp các di tích văn hoá là vấn đề quan trọng và cấp bách, không chỉ có ý nghĩa về mặt văn hóa mà trước hết đó là nhiệm vụ chính trị để củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc. Nội dung nghiên cứu bao gồm nguồn gốc hình thành lễ hội truyền thống, các nghi lễ, phong tục, tập quán, tín ngưỡng, các giá trị văn hóa, giá trị lịch sử của hoạt động lễ hội truyền thống, Di tích gắn với lễ hội truyền thống. Tập trung vào việc nghiên cứu văn hóa truyền thống (bao gồm văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể) của các dân tộc, qua đó đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu. 3.2.6. Giải pháp đẩy mạnh xã hội hóa và phát huy vai trò của cộng đồng, tăng cường tính tự quản trong tổ chức và quản lý lễ hội truyền thống Đẩy mạnh công tác xã hội hóa Để công tác quản lý văn hóa ngày càng tốt hơn, cùng với xu hướng hội nhập và phát triển, thì hoạt động xã hội hóa trong lĩnh vực quản lý văn hóa, giảm dần sự phụ thuộc, hỗ trợ của nhà nước đang được các cấp, các ngành của tỉnh quan tâm triển khai huy động tối đa nguồn lực từ phía các doanh nghiệp, người dân trên địa bàn và trong và ngoài tỉnh vào thực hiện xã hội hóa. 3.2.7. Giải pháp tăng cường công tác thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động văn hóa Công tác kiểm tra, kiểm soát văn hóa của Tỉnh Bình Phước Công tác thanh tra, kiểm tra được tiến hành trên tất cả các lĩnh vực hoạt động, tập trung điều chỉnh các vấn đề bức xúc, mới phát 18