Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại địa bàn quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN NGỌC SÁNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 11, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. THIỀU THỊ THU HƯƠNG Phản biện 1: .......................................................... Phản biện 2: ........................................................... Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn thạc sĩ Học viện Hành Chính Quốc Gia Địa điểm : Phòng họp ....., Nhà ...- Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số : 10 đường 3/2, Phường 12, quận 10 -TP Hồ Chí Minh Thời gian : vào hồi .....giờ ..... ngày .....tháng ...... năm 2024 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban QLĐT Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam đang trong tiến trình công nghiệp hóa và đô thị hóa mạnh mẽ, các đô thị có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và trở thành những hạt nhân thúc đẩy tăng trưởng quốc gia. Tuy nhiên sự tập trung dân số quá đông cùng các hoạt động công nghiệp đã làm nảy sinh các vấn đề môi trường như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm đất…Tình trạng vệ sinh môi trường tại các đô thị chưa được bảo đảm nhất là trong lĩnh vực xử lý rác thải, nước thải..gây ra chất thải độc hại đã tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và trạng thái sức khỏe của cộng đồng dân cư. Quận 11 nằm ở phía Tây thành phố Hồ Chí Minh, có tổng diện tích 5,14 km² với số dân 210.901 người, mật độ dân số là 41.027 người/ km² , kinh tế phát triển chủ yếu dựa trên ngành thương mại dịch vụ, du lịch và văn hóa giải trí. Là quận có tốc độ đô thị hóa cao, dân sô đông, mật độ dân số cao nên việc đảm bảo công tác vệ sinh môi trường là thách thức rất lớn đối với chính quyền. Gần đây, quản lý vệ sinh môi trường trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và đặc biệt là tại Quận 11 đã nhận được sự quan tâm và chú trọng từ phía cơ quan quản lý nhà nước. [26] Dựa trên những nghiên cứu cơ bản đã thực hiện, tác giả quyết định chọn đề tài "Quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh" làm chủ đề nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ Quản lý Công. Tình hình nghiên cứu đề tài 1
Quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường là một nội dung được nghiên cứu ở rất nhiều công trình khác nhau, Các công trình nghiên cứu trong thời gian qua tập trung vào 2 vấn đề chính sau đây: Năm 2015, Phạm Thị Giang đã thực hiện luận văn thạc sĩ quản lý đô thị với đề tài "Nâng cao hiệu quả công tác quản lý duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội". Trong luận văn của mình, tác giả phân tích thực trạng của công tác quản lý, Tác giả đã tổng hợp lại các vấn đề khó khăn trong công tác quản lý, sau đó đề xuất giải pháp cụ thể như cải thiện hiệu quả vệ sinh môi trường, điều chỉnh cơ chế chính sách và pháp lý, tái cấu trúc tổ chức quản lý, tối ưu hóa nguồn lực tài chính, và đưa vệ sinh môi trường vào quy trình xã hội hóa. Trong bối cảnh này, nhà nước được nhấn mạnh về vai trò của mình trong việc tạo ra điều kiện để khuyến khích sự cạnh tranh và sẵn sàng tạo điều kiện để doanh nghiệp có thể thực hiện các chức năng điều phối. Nhà nước thúc đẩy việc cung cấp các dịch vụ công, việc đánh giá chất lượng cung ứng dịch vụ công và dịch vụ vệ sinh môi trường. Đối với Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh tính đến thời điểm hiện nay không có công trình nghiên cứu nào đã được tác giả cập nhật về nội dung này. Do đó, việc lựa chọn nghiên cứu về vấn đề này được xem xét là cần phải tiếp tục nghiên cứu để làm rõ và đồng thời tránh sự trùng lắp thông tin. Sự chọn lựa đề tài của tác giả được đảm bảo mang lại ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn. Trong nghiên cứu này, tác giả sẽ tiếp cận dưới góc độ quản lý nhà nước , các giải pháp quản lý và cung cấp vệ sinh môi trường một 2
cách hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của người dân và phát triển bền vững cho đất nước. Nghiên cứu này sẽ tập trung vào đánh giá các hoạt động vệ sinh môi trường như thu gom, xử lý và tái chế rác thải, quản lý chất thải nguy hại và nước thải, hoạt động quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường như sự phân công, phân cấp giữa các cấp chính quyền trong việc cung ứng vệ sinh môi trường, cơ chế giá thu gom rác, việc đấu thầu và xã hội hoá việc cung ứng vệ sinh môi trường. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1.Mục đích nghiên cứu Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại địa bàn quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Qua các nghiên cứu nêu trên, luận văn cần tập trung làm rõ các vấn đề như sau: Một là phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước đối với vệ sinh môi trường, các chính sách, quy định pháp lý trong quản lý lĩnh vực này. Hai là đánh giá thực trạng những hạn chế, nguyên nhân tồn tại trong quá trình thực hiện quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, thành phố Hồ Chí Minh. Ba là đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện và tối ưu hóa hoạt động quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, thành phố Hồ Chí Minh. Qua nghiên cứu này sẽ đóng góp ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng vệ sinh môi trường tại Quận 11, Thành phố Hồ 3
Chí Minh và cũng có thể vận dụng để nâng cao quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại các địa phương khác trên cả nước. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước đối với vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11. Không gian nghiên cứu: Địa bàn Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh Thời gian nghiên cứu: từ năm 2019 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1 Phương pháp luận Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp với lập luận theo chủ nghĩa Mác - Lê Nin và tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước về dịch vụ công làm nền tảng cho phương pháp luận của nghiên cứu. 5.2 Các phương pháp cụ thể Để giải quyết những vấn đề cụ thể về quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường, các phương pháp nghiên cứu được áp dụng như: 5.2.1 Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp Phương pháp này được áp dụng để thực hiện phân tích các tài liệu nghiên cứu liên quan đến vai trò quản lý nhà nước trong lĩnh vực vệ sinh môi trường. - Các tài liệu nghiên cứu chủ yếu là: + Các bài báo, bài viết khoa học + Các báo cáo của Ủy ban nhân dân Quận 11 về quản lý nhà nước đối với vệ sinh môi trường. 4
Phương pháp này sử dụng các tài liệu, báo cáo, các nguồn tài liệu khác để tìm hiểu và đánh giá các chính sách, pháp luật và quy định liên quan đến vệ sinh môi trường. Phương pháp này có thể giúp hiểu rõ hơn về tình hình quản lý vệ sinh môi trường đánh giá các khuyết điểm và đề xuất các giải pháp. Từ việc phân tích các tài liệu thứ cấp, chúng ta có thể thu thập được số liệu và nhận định hữu ích cho quá trình nghiên cứu luận văn. Phương pháp này giúp chúng ta tìm ra các luận cứ và quan điểm, không chỉ về mặt lý luận mà còn liên quan đến thực tiễn. 5.2.2 Phương pháp điều tra Phương pháp này áp dụng các kỹ thuật điều tra như khảo sát, phỏng vấn, quan sát và trò chuyện để tiến hành việc thu thập dữ liệu từ các đối tượng có liên quan đến quản lý vệ sinh môi trường. Các đối tượng này có thể là cơ quan chức năng, nhân viên quản lý, người dân và các tổ chức đại diện cho cộng đồng. Phương pháp này giúp thu thập thông tin đầy đủ và chi tiết về tình hình vệ sinh môi trường, đánh giá hiệu quả của các chính sách và đề xuất các cải tiến. 5.2.3. Phương pháp so sánh Phương pháp này sử dụng các thông tin thu thập được để so sánh tình hình vệ sinh môi trường của các địa phương khác nhau hoặc giữa các thời điểm khác nhau. Phương pháp này có thể giúp phân tích sự khác biệt và hiểu rõ hơn về tình hình quản lý vệ sinh môi trường trên địa bàn. 6. Đóng góp của đề tài 6.1 Đóng góp về lý luận 5
Luận văn làm rõ được cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, thành phố Hồ Chí Minh. 6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn Dựa trên việc đánh giá thực tế về quản lý nhà nước trong lĩnh vực vệ sinh môi trường, luận văn đưa ra những hướng và giải pháp để cải thiện quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường tại Quận 11, thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian sắp tới. 7 Kết cấu đề tài Nội dung chính của luận văn gồm có ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11, thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỆ SINH MÔI TRƯỜNG 1.1. Những vấn đề chung về động lực làm việc 1.1.1. Vệ sinh môi trường 1.1.1.1. Khái niệm Khái niệm vệ sinh môi trường có nhiều cách nhìn nhận khác nhau, Theo từ điển Việt Nam "vệ sinh môi trường" (Environmental Sanitation) là một khái niệm dùng để mô tả các biện pháp và quy trình được thực hiện để duy trì và cải thiện chất lượng môi trường, đặc biệt là môi trường sống của con người. Nó bao gồm một loạt các hoạt động 6
và quy trình nhằm bảo đảm môi trường sạch sẽ, an toàn, và có lợi cho sức đề kháng của con người và các sinh vật. Bảo vệ môi trường: Là quá trình đảm bảo sự bền vững và bảo vệ môi trường sống của con người bằng cách giảm thiểu tác động của hoạt động sản xuất và tiêu thụ đến môi trường. 1.1.2. Dịch vụ công 1.2. Quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường: 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường 1.2.2. Vai trò của nhà nước trong quản lý vệ sinh môi trường Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực vệ sinh môi trường thông qua việc định hình và xác định mục tiêu. Trước đây theo phương thức quản lý truyền thống, trách nhiệm thực hiện công việc vệ sinh môi trường phụ thuộc vào sử dụng nguồn vốn từ ngân sách. Tuy nhiên, với ngân sách hạn chế trong khi nhu cầu về vệ sinh môi trường tăng lên, Nhà nước cần tìm kiếm các nguồn vốn phù hợp hơn từ các đối tác như doanh nghiệp tư nhân hoặc cộng đồng. 1.2.3 Nội dung quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường Để thực hiện quản lý nhà nước về cung ứng vệ sinh môi trường thì các cơ quan nhà nước phải ban hành là cơ sở để nâng cao công tác về vệ sinh môi trường và được ban hành phân cấp quản lý từ trung ương đến địa phương như sau: + Cấp Trung ương: Theo đó Chính phủ ban hành Nghị Định, các Bộ ban hành Thông tư, Quyết định liên quan đến công tác quản lý nhà nước về vệ sinh môi 7
trường cụ thể bao gồm: Ban hành các điều khoản trong các văn bản QPPL liên quan đến lĩnh vực hoạt động của mình, triển khai các văn bản xuống các cấp để thực thi các lĩnh vực liên quan đến quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường + Cấp địa phương: Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh và các cơ quan chuyên môn : Xây dựng và ban hành các kế hoạch bảo vệ môi trường có thẩm quyền; tổ chức triển khai chương trình, kế hoạch, và nhiệm vụ quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường; thực hiện kiểm tra, thanh tra, và xử lý các vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường; giải quyết khiếu nại, tố cáo, và kiến nghị liên quan đến bảo vệ môi trường. 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường 1.3.1. Hệ thống chính sách, pháp luật Hệ thống văn bản pháp luật đầy đủ không chỉ đóng vai trò như một cơ sở pháp lý mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển toàn diện của nền kinh tế và hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực cung ứng vệ sinh môi trường. Để quản lý hiệu quả hoạt động này, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật cần sự rõ ràng và chi tiết. Trong trường hợp xuất hiện bất cập, cần tiến hành xem xét và nghiên cứu để điều chỉnh, bổ sung phù hợp với tình hình thực tế. Sự lạc hậu và sự chồng chéo trong quy định của nhiều văn bản pháp luật tạo ra nhiều thách thức cho tổ chức thực hiện. Tính ổn định 8
thấp gây khó khăn trong quá trình chuẩn bị nhân lực và điều kiện vật chất trước khi triển khai. Thay đổi thường xuyên trong pháp luật làm tăng chi phí triển khai và gây khó khăn cho các chủ thể cung cấp dịch vụ, khiến cho chất lượng cung ứng vệ sinh môi trường trở nên khó kiểm soát. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc đảm bảo dự báo và định hình phát triển cung ứng vệ sinh môi trường ở cả tầm ngắn và dài hạn. 1.3.2. Yếu tố kinh tế - xã hội Sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển tổng thể. Môi trường kinh tế ổn định không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng tích cực đến việc xây dựng các dịch vụ vệ sinh môi trường, đặc biệt là những dịch vụ có ích cho cộng đồng địa phương. Trước khi đưa ra các đề xuất, các đơn vị cần phân tích cẩn thận động thái của môi trường kinh tế để đảm bảo tính thiết thực và hiệu quả của sản phẩm 1.3.3. Khoa học công nghệ Khoa học công nghệ là một những phương tiện phục vụ cho công tác quản lý nhà nước, đồng thời là một giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Ngày nay với sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp 4.0 thì khoa học công nghệ đã được sử dụng vào mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, trong đó có lĩnh vực quản lý nhà nước. Với sự tham gia của khoa học công nghệ sẽ giúp cho công tác quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường được dễ dàng và hiệu quả hơn. Nó sẽ giúp cho cơ quan nhà nước hình thành được hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ cho công tác trong lĩnh vực này. Hiện nay, 9
đòi hỏi các cơ quan nhà nước phải đẩy mạnh ứng dụng những thành tựu của khoa học công nghệ vào công tác quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường. 1.3.4. Năng lực của cán bộ công chức, viên chức, người lao động Cán bộ công chức viên chức và người lao động đóng vai trò quan trọng trong bốn yếu tố cấu thành nền hành chính nhà nước (bao gồm thể chế, bộ máy hành chính và nguồn lực vật chất). Vì vậy, đội ngũ cán bộ cần có đủ năng lực để đảm bảo tăng cường hiệu suất và hiệu quả của công tác quản lý nhà nước. [11] 1.3.5. Ý thức hợp tác của người dân Người dân với tư cách là người sử dụng dịch vụ, đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ cung ứng vệ sinh môi trường. Sự nhận thức, tuân thủ pháp luật, trách nhiệm và sự tham gia tích cực của cộng đồng đều quyết định chất lượng quản lý và cung ứng vệ sinh môi trường. Môi trường hiện nay đang chịu tác động đáng kể của ô nhiễm môi trường và đáng chú ý, người chịu trách nhiệm chính là chính chúng ta. Tuy nhiên, một số người dân đang lơ là, quên mất, hoặc thậm chí không chú ý đến vấn đề này. Họ thể hiện sự thiếu ý thức trong việc duy trì vệ sinh môi trường. Phổ biến là quan điểm rằng những nơi công cộng không thuộc sở hữu cá nhân, vì vậy không cần phải giữ gìn, khiến công việc này dường như là trách nhiệm của đội ngũ công nhân thực hiện công tác vệ sinh môi trường. Tiểu kết chương 10
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 11, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Khái quát về Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh 2.1.1. Điều kiện tự nhiên Quận 11 có vị trí địa lý nằm ở phía Tây TP.Hồ Chí Minh, là quận nội thành với diện tích 5,14 km². Quận 11 được định hướng phát triển thương mại, dịch vụ ăn uống và văn hóa giải trí. Là nơi có trung tâm thể dục thể thao của thành phố nổi bật là công viên Văn hóa Đầm Sen và nhà thi đấu Phú Thọ nằm trong khu vực này. Hiện nay Quận 11 gồm có 16 phường. Theo niên giám thống kê năm 2022, Quận 11 có dân số là 210.901 người; dân tộc Hoa là 76.226 người; mật độ dân số là 41.027 người/ km², là quận có tỉ lệ dân số người hoa chiếm nhiều nhất tại Thành phố Hồ Chí Minh. 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội Trong giai đoạn hiện nay, Quận ủy và ủy ban nhân dân quận luôn quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư và phát triển tại Quận 11. Điều này đã tăng số lượng doanh nghiệp trên địa bàn, đạt mức tăng trưởng khá cao. Quận 11 hiện có 427 doanh nghiệp và 539 hộ kinh doanh đã đăng ký. Với ưu thế về chính trị-hành chính và địa lý-tự nhiên, các lĩnh vực thương mại và dịch vụ đang phát triển, thu hút dân số và nhân lực chất lượng cao. Điều này tạo ra áp lực lớn cho các đơn vị cung ứng dịch vụ vệ sinh môi trường và quản lý 11
nhà nước về vệ sinh môi trường nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ đáp ứng đúng nhu cầu của cộng đồng. 2.1.3. Qui mô dân số theo cơ cấu tổ chức hành chính Quận 11 năm 2022 2.2. Thực trạng công tác vệ sinh môi trường tại Quận 11 Công tác vệ sinh môi trường tại Quận 11 đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực như quản lý rác thải, chăm sóc cây xanh, Quận 11 đã khẩn trương và quyết liệt chú trọng nâng cao công tác quản lý môi trường, cụ thể một số kết quả đạt được như sau: Tăng cường trách nhiệm của các Phòng ban, các đơn vị vận hành công tác vệ sinh môi trường, phát triể n cây xanh, thoát nước song song với các giải pháp thúc đẩy xanh hóa sản xuất, xanh hóa tiêu dùng, tiến tới thành phố xanh - phát triể n bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tăng cường quản lý vệ sinh môi trường, xử lý vi phạm hành chính liên quan đến rác thải và môi trường. Triển khai các giải pháp phòng ngừa và giảm tác động của nước thải, khí thải, và chất thải rắn trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ. Tăng cường tuyên truyền và động viên cộng đồng tham gia công tác vệ sinh môi trường ở địa phương bằng cách sử dụng các hình thức đa dạng và phù hợp với từng đối tượng, đặc biệt chú trọng vào sự tham gia của công nhân và người lao động trong các hoạt động và sự kiện về vệ sinh môi trường tại quận. 2.2.1. Công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn Hiện nay, lượng rác thải trung bình tại Quận 11 là khoảng 75 - 77 tấn/ngày đêm. Tính đến 6 tháng đầu năm 2023, tỷ lệ thu gom rác 12
trên khu vực này đạt khoảng 71,3 tấn/ngày. Trong đó, rác từ chợ chiếm 5,3%, rác công sở là 7,7%, rác duy trì vệ sinh đường phố là 2,8%, và rác từ hộ gia đình chiếm phần lớn, tức là khoảng 84,2%, với tỷ lệ cụ thể cho từng loại rác như sau: 3,8 tấn/ngày từ chợ, 5,5 tấn/ngày từ công sở, 2 tấn/ngày từ vệ sinh đường phố, và khoảng 60 tấn/ngày từ các hộ gia đình. Các thùng chứa chất thải hữu cơ chủ yếu chứa rau, củ, quả, lá cây và chất thải thực phẩm. a/ Nguồn phát sinh và thành phần rác trên địa bàn Quận 11 Các nguồn gốc của chất thải trên địa bàn Quận 11 bao gồm: Chất thải từ khu dân cư: Bao gồm rác sinh ra từ các hộ gia đình cá nhân, các tòa nhà chung cư, biệt thự, và những nơi ở khác. Chất thải từ khu thương mại và dịch vụ: Bao gồm rác phát sinh từ các cửa hàng, chợ, siêu thị, nhà hàng, quán ăn, khách sạn, và các cơ sở dịch vụ khác. 2.2.2. Công tác quản lý, chăm sóc cây xanh 2.3. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh 2.3.1. Xây dựng văn bản pháp luật về quản lý vệ sinh môi trường 2.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý về vệ sinh môi trường tại Quận 11 2.3.3. Tổ chức triển khai thực hiện quản lý vệ sinh môi trường tại địa bàn Quận 11 a/ Lập kế hoạch về quản lý vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11 13
Quận 11 đã nhanh chóng ban hành các văn bản thực hiện pháp luật, bám sát quy định của Đảng và Nhà nước, nhằm cụ thể hóa quan điểm và chủ trương về cung ứng dịch vụ vệ sinh môi trường. Các văn bản này được lập theo hướng dẫn của Trung ương và Thành phố nhằm đảm bảo việc thực hiện pháp luật về cung ứng dịch vụ vệ sinh môi trườngmột cách linh hoạt, đáp ứng thực tế và điều kiện kinh tế - xã hội cụ thể của quận. Tuy nhiên khi triển khai cụ thể thì còn gặp nhiều vướng mắc: Trách nhiệm và quyền hạn của từng cấp quản lý cũng đang gặp sự mập mờ, sự không rõ ràng trong việc xác định trách nhiệm và quyền hạn đã tạo ra tình trạng bất định trong việc thực thi. Tình huống này gây ra khả năng trì hoãn trong quyết định và thậm chí là bỏ qua một số nhiệm vụ quan trọng. b/ Quản lý cung ứng dịch vụ vệ sinh môi trường tại địa bàn Quận 11 Trước đây, quá trình thu gom và vận chuyển chất thải sinh hoạt đã được đánh giá và quy định bởi Sở Xây dựng, theo hướng dẫn của Thông tư số 14/2017/TT-BXD ngày 28/12/2017 của Bộ Xây dựng về việc xác định và quản lý chi phí dịch vụ công ích đô thị, đồng thời kèm theo Định mức được ban hành theo Quyế t đinh số 592/QĐ-BXD ngày ̣ 30/5/2014 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng. Tính đến nay, Quận 11 có 4 hệ thống thu gom rác: Lực lượng rác dân lập do Phường quản lý Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 11 Công ty TNHH một thành viên Môi trường đô thị Thành phố 14
Công ty TNHH công ích Sài Gòn Xanh Doanh nghiệp tư nhân thu gom rác Thùy An. Căn cứ Quyết định số 1873/QĐ-UBND ngày 21/07/2022 của ủy ban nhân dân Quận 11 về việc phê duyệt điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu dịch vụ vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11; Quyết định số 39/QLDA ngày 27/07/2022 Ban quản lý dự án Quận 11 về phê duyệt kết quả nhà thầu vệ sinh mội trường, Ban quản lý đầu tư dự án đã tổ chức đấu thầu tập trung gói thầu Dịch vụ vệ sinh môi trường giai đoạn 2022-2025 từ tháng 7/2022 đến hết tháng 07/2025 (3 năm). c/ Xã hội hóa cung ứng dịch vụ vệ sinh môi trường tại địa bàn Quận 11 Quá trình quản lý nhà nước về cung ứng vệ sinh môi trường tại địa bàn Quận 11 trong thời gian qua đã có sự tham gia của nhiều chủ thể như Công ty Công viên cây xanh thành phố, Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích Quận 11, Công ty cấp thoát nước thành phố, Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích sài gòn xanh, Công ty TNHH MTV Môi trường thành phố,… Như vậy, với quá trình cung ứng vệ sinh môi trường đã thu hút đông đảo sự tham gia của nhiều chủ thể vào quá trình cung ứng dịch vụ vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh. Trước đây từ năm 2018 trở về trước, công tác về cung ứng vệ sinh môi trường trên địa bàn quận được ủy ban nhân dân quận đặt hàng và giao cho Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích Quận 11 là công ty 100% vốn nhà nước do uỷ ban nhân dân thành phố quản lý không thông qua đầu thầu. 15
Tuy nhiên, quá trình xã hội hóa còn một số khó khăn như: Cơ chế đấu thầu: mặc dù cơ chế đấu thầu được triển khai nhưng mức độ hiệu quả trong đấu thầu thực hiện các dự án vệ sinh môi trường chưa cao do có hiện tượng gom chung nhiều dịch vụ vệ sinh trong một gói thầu lớn mà không chia nhỏ từng gói thầu để các công ty tư nhân vừa và nhỏ tham gia. Thêm vào đó, không chia tách gói thầu trong dịch vụ vệ sinh môi trường cũng gây ra sự cạnh tranh không lành mạnh. Bởi vì các đơn vị tư nhân chủ yếu tập trung vào mảng mình có lợi thế và chuyên môn, điều này đã dẫn đến sự thiếu cân nhắc và đồng thuận trong việc cung cấp dịch vụ toàn diện và chất lượng cao. Việc ưu tiên cho công ty nhà nước trong gói thầu dịch vụ vệ sinh môi trường dù với mục đích tốt là ổn định chính trị vì dù sao công ty nhà nước ngoài tạo ra lợi nhuận nhưng cũng song song thực hiện nhiệm vụ chính trị đã tạo ra một mô hình cạnh tranh không cân đối và không khả thi cho các đơn vị tư nhân. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của họ mà còn gây ra mất cân bằng trong chất lượng và phạm vi của dịch vụ vệ sinh môi trường, để đảm bảo sự phát triển cân bằng và bền vững, cần xem xét lại cách tiếp cận hiện tại và tìm ra các biện pháp khả thi để thúc đẩy một môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn. 2.2.4. Đánh giá chung hoạt động quản lý nhà nước về dịch vụ công ích vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11 Tiểu kết chương 2 16
Chương 3 PHƯỚNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DỊCH VỤ VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 11, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 3.1. Phương hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về dịch vụ vệ sinh môi trường trên địa bàn Quận 11 Quản lý vệ sinh môi trường là một phần quan trọng không thể thiếu trong bức tranh hoạt động kinh tế - xã hội ngày nay. Điều này không chỉ giúp giảm rủi ro ô nhiễm mà còn hạn chế mức độ nguy cơ gây bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của cộng đồng. Tại thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là Quận 11, công tác thu gom chất thải hiện vẫn đang diễn ra theo phương thức truyền thống. Rác thải được thu gom và sau đó được chôn lấp hoặc xử lý tại các khu vực xử lý riêng biệt. Quản lý chất thải ở các đô thị thường chỉ đơn giản là quy trình thu gom, vận chuyển và xử lý chôn lấp tại các bãi rác. Trong những năm gần đây, một số địa phương đã bắt đầu thực hiện thí điểm việc phân loại rác tại nguồn (PLRTN) nhằm mục đích giảm thiểu lượng rác thải đưa vào bãi chôn lấp và tăng cường sử dụng tái chế. Điều này là một bước quan trọng hướng tới việc quản lý chất thải một cách hiệu quả và bền vững, đồng thời khuyến khích cộng đồng tham gia tích cực vào quá trình này. Các biện pháp bảo vệ môi trường tại Quận 11 đang trải qua những sự thay đổi tích cực trong nhận thức của cộng đồng, các tổ chức, và doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong quá trình thu gom và xử lý rác thải, 17
vẫn còn những vấn đề tồn tại và hạn chế nhất định. Rác thải vẫn chưa được phân loại đúng mức, chủ yếu là thu gom và đưa về nơi chôn lấp. 3.1.2. Mục tiêu Việc thu gom, vận chuyển, và xử lý rác thải cần phải được thực hiện một cách linh hoạt, đồng thời phải đáp ứng đúng với điều kiện cụ thể của địa phương, nhằm hạn chế tối đa tác động gây ô nhiễm môi trường từ phía rác thải. Mục tiêu của quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường là bảo vệ sức khỏe của con người, bảo vệ và phát triển môi trường sống, tăng cường năng suất lao động và phát triển kinh tế xã hội bền vững. 3.1.3 Định hướng Định hướng của quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường hiện nay là tập trung vào việc xử lý, giảm thiểu và ngăn chặn ô nhiễm môi trường. Điều này đòi hỏi các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ và triển khai các chính sách, giải pháp cụ thể để đạt được mục tiêu này. Các định hướng chính của quản lý nhà nước về vệ sinh môi trường gồm: + Tăng cường giám sát và quản lý các nguồn ô nhiễm, đòi hỏi các cơ quan chức năng cần phải tăng cường việc giám sát, phân tích và đánh giá chất lượng môi trường, đồng thời thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm tại nguồn, Đẩy mạnh xử lý và tái sử dụng chất thải, điều này bao gồm việc tăng cường khả năng xử lý chất thải của các nhà máy, cơ sở sản xuất và xử lý chất thải. Ngoài ra, cần tạo điều kiện để tái sử dụng và tái chế các loại chất thải. 18