Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để đạt được mục đích trên, luận văn tập trung vào thực hiện những nhiệm vụ sau: Hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý của quản nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập. Đánh giá thực trạng quản nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………../……… …../….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MAI KHÁNH LINH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017
Luận văn được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Hà Quang Thanh Phản biện 1: PGS.TS. Trương Thị Hiền Phản biện 2: TS. Phan Ánh Hè Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: phòng 210, Nhà A, Học viện Hành chính Quốc gia cơ sở Thành phố Hồ Chí Minh. Số 10, đường 3/2, quận 10, thành phố Hồ Chí Minh Thời gian: vào hồi 13 giờ 30 ngày 9 tháng 8 năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngay từ những năm cuối của thế kỷ XX, thế giới đã chứng kiến sự phát triển vũ bão của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông, nó đã đưa nhân loại bước vào thời kỳ quá độ của nền kinh tế tri thức và nó cũng tạo ra làn sóng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế mạnh mẽ trên toàn thế giới. Thành tựu cũng như thất bại của các dân tộc trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế của thế kỷ XX đã làm cho các nhà lãnh đạo quốc gia thực sự thức tỉnh về vai trò của giáo dục đại học mà đặc biệt là giáo dục đại học ngoài công lập trong công cuộc phát triển quốc gia. các nước trên thế giới, trong hệ thống giáo dục và đào tạo từ lâu đã ra đời, tồn tại và phát triển một hệ thống các trường đại học ngoài công lập, khu vực này đã đóng góp to lớn vào quá trình phát triển của cả hệ thống giáo dục quốc dân và trở thành một trong các nguồn cung cấp nhân lực có trình độ cao cho nền kinh tế. Tại Việt Nam hệ thống các trường đại học ngoài công lập được hình thành và phát triển từ những năm 1990 và đã có những đóng góp rất quan trọng cho sự nghiệp phát triển giáo dục nước nhà. Thực hiện chủ trương xã hội hóa sự nghiệp giáo dục của Đảng và Nhà nước, ngành giáo dục và đào tạo đã sớm triển khai đa dạng hóa các loại hình trường đại học như bán công, dân lập, tư thục ở các cấp học và trình độ đào tạo (gọi chung là trường đại học ngoài công lập) nhằm đáp ứng nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tạo điều kiện và cơ hội học tập và học tập suốt đời cho mọi người dân [18]. Các trường đại học ngoài công lập cùng song song hoạt động với các trường đại học công lập và có nghĩa vụ, quyền lợi bình đẳng như nhau. Thành phố Hồ Chí Minh, với đặc điểm là trung tâm kinh tế của cả nước, trong nhiều năm qua với sự ra đời, phát triển nhiều trường đại học ngoài công lập. Có thể khẳng định, hệ thống trường này cùng với các trường đại học công 1
lập đã tham gia và đào tạo phần lớn nguồn nhân lực và đa dạng các ngành nghề cho lao động của cả nước. Bên cạnh những thành tựu nêu trên, có thể thấy các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh còn nhiều hạn chế, như: - Chưa hoàn toàn đáp ứng được những kỳ vọng của xã hội. Hệ thống các trường đại học ngoài công lập chưa bắt kịp được sự phát triển của nền kinh tế, nhất là trong thời kỳ hội nhập quốc tế. - Nhiều trường có quy mô nhỏ, lĩnh vực đào tạo hẹp (chủ yếu là các ngành đào tạo về quản trị kinh doanh, tin học, ngoại ngữ), nhiều trường còn hoạt động một cách tạm bợ với cơ sở vật chất - kỹ thuật nghèo nàn, đội ngũ giảng viên cơ hữu mỏng dẫn đến chất lượng đào tạo chưa đạt chuẩn. - Chất lượng đào tạo nhìn chung còn thấp, chưa theo kịp đ i hỏi phát triển kinh tế xã hội của đất nước. - Bộ máy quản lý yếu kém, thương mại hóa đào tạo, nhiều mâu thuẫn từ chiến lược đến hoạt động đào tạo. Những hạn chế nêu trên xuất phát bởi nhiều nguyên nhân, nhưng có thể khẳng định nguyên nhân có ảnh hưởng trực tiếp và to lớn đến hệ quả trên đó là cơ chế quản lý của nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập còn nhiều bất hợp lý kéo dài, chưa tạo ra động lực đủ mạnh để phát huy năng lực sáng tạo và sự tự chịu trách nhiệm của đội ngũ giảng viên, các nhà quản lý và sinh viên để đổi mới mạnh mẽ, căn bản giáo dục đại học ngoài công lập nói riêng và giáo dục đại học nói chung. Hướng đến hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập, chúng tôi chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh” làm nội dung nghiên cứu cho luận văn bậc cao học của mình nhằm giải quyết các hạn chế nêu trên. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu và ấn phẩm khoa học sau đây: - Nguyễn Thị Bình (2009), Bảo đảm sự phát triển ổn định hệ thống đại học, cao đẳng ngoài công lập ở nước ta. 2
- Ben Wilkinson, Laura Chirot (2010), Nhìn xa hơn các trường đại học đỉnh cao: Hướng tới cách tiếp cận hệ thống đối với cải cách giáo dục đại học ở Việt Nam. Đối với nhóm luận án tiến sĩ: - Đặng Thị Minh (2014), Chính sách phát triển trường đại học tư thục ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ Quản lý hành chính công thực hiện tại Học viện Hành Chính Quốc gia. - Nguyễn Đăng Đào (2015), Đổi mới quản trị trong các trường đại học ngoài công lập ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế thực hiện tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Đối với nhóm luận văn thạc sĩ: - Nguyễn Thị Lan Hương (2010), Quản lý nhà nước về giáo dục đại học từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý hành chính công được thực hiện tại Học viện Hành chính. - Vũ Anh Sao (2013), Quản lý nhà nước về chất lượng trường đại học ngoài công lập qua thực tiễn tại Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý hành chính công. 3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn này là nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập, nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích trên, luận văn tập trung vào thực hiện những nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập. - Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. 3
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn có đối tượng nghiên cứu là quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh từ 2010 đến nay. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn lấy chủ nghĩa Mác-Lênin, chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước về Nhà nước và pháp luật làm cơ sở phương pháp luận. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết vài vấn đề cụ thể của luận văn, các phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành đều được áp dụng, gồm: - Phương pháp thu thập và hồi cố thông tin dữ liệu - Phương pháp hệ thống - Phương pháp tổng hợp, phân tích - Phương pháp thống kê 6. Đóng góp mới của luận văn Về lý luận: Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý về quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập, làm rõ nội hàm và đặc điểm của trường đại học ngoài công lập, phân biệt trường đại học ngoài công lập vì lợi nhuận và trường đại học ngoài công lập không vì lợi nhuận, làm rõ nội dung, hình thức và phương pháp quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập. Về thực tiễn: Luận văn chỉ ra và phân tích những hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập, đề xuất một số giải 4
pháp khắc phục những bất cập này nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập. Bên cạnh đó, luận văn c n là nguồn tài liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy về quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau: Chương 1. Cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập. Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3. Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. 5
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP 1.1. Những vấn đề chung về trƣờng đại học ngoài công lập 1.1.1. Khái niệm Trong bối cảnh chưa có một định nghĩa thống nhất và chuẩn xác cho khái niệm “trường đại học ngoài công lập”, chúng tôi xin tạm thời đưa ra cách hiểu khái niệm “trường đại học ngoài công lập” được sử dụng trong luận văn này như sau: Trường đại học ngoài công lập là những trường đại học thuộc các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam được tổ chức và hoạt động dưới loại hình trường đại học tư thục, và các trường đại học có vốn đầu tư nước ngoài thuộc các cơ sở giáo dục đại học nước ngoài theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Luật Giáo dục đại học năm 2012. 1.1.2. Đặc điểm của trường đại học ngoài công lập Thứ nhất, không thuộc sở hữu của Nhà nước, thay vào đó, nó có thể thuộc sở hữu của tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức kinh tế tư nhân hoặc cá nhân; Thứ hai, không do Nhà nước đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất; Thứ ba, kinh phí hoạt động của trường được đảm bảo từ những chủ sở hữu của trường. 1.1.3. Phân loại trường đại học ngoài công lập Theo quy định của pháp luật và thực tiễn quản lý, trường đại học ngoài công lập được phân loại thành các loại hình trường, gồm: Trường đại học dân lập, Trường đại học tư thục, Trường đại học có vốn đầu tư nước ngoài. Phân loại theo tiêu chí tài chính, thì ta có trường đại học ngoài công lập vì lợi nhuận và trường đại học ngoài công lập không vì lợi nhuận. 1.1.4. Vai trò của trường đại học ngoài công lập Khái quát một số vai trò của trường đại học ngoài công lập: 6
1.1.4.1. Thu hút sự tham gia của các thành phần kinh tế ngoài Nhà nước đóng góp nguồn lực cho sự phát triển của giáo dục đại học 1.1.4.2. Mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục đại học cho những người dân có nhu cầu 1.1.4.3. Thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học 1.1.4.4. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và kiến tạo tri thức mới 1.2. Quản lý nhà nƣớc đối với trƣờng đại học ngoài công lập 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập Có thể hiểu: Quản lý nhà nước là hoạt động mang tính chất chấp hành và điều hành của các cơ quan hành chính chính Nhà nước trên cơ sở và để thi hành hiến pháp, luật, và các văn bản của các cơ quan Nhà nước cấp trên nhằm đáp ứng các nhu cầu hợp pháp của công dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội. Trên cơ sở cách hiểu của khái niệm quản lý nhà nước, khái niệm trường đại học ngoài công lập và các quy định của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học năm 2012 có thể hiểu: Quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập là hoạt động của cơ quan hành chính Nhà nước và người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước, được thực hiện trên cơ sở và để thi hành pháp luật trong lĩnh vực giáo dục đại học và các lĩnh vực khác có liên quan đến các trường đại học ngoài công lập; đảm bảo sự phát triển ổn định, bền vững của trường đại học ngoài công lập; bảo vệ quyền lợi của người học tại các trường đại học ngoài công lập và lợi ích của xã hội; góp phần thực hiện mục tiêu chung và từng mục tiêu cụ thể của giáo dục đại học theo quy định tại Điều 5 Luật Giáo dục năm 2012. 1.2.2. Quy định pháp lý của quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập Về mặt chính sách, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết 05/2005/NQ- CP ngày 18/4/2005 về đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động giáo dục, y tế, văn hóa và thể dục thể thao. Tiếp theo là Nghị định số 69/2008/NĐ-CP ngày 7
30/5/2008 của Chính phủ về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường. Sau đó, những thay đổi lớn nhất về chính sách có liên quan tới Luật Giáo dục năm 2005 và Nghị định số 75/2006/NĐ-CP ngày 2/8/2006 của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục, tại đây 2 loại hình trường đại học bán công và dân lập bị xóa bỏ trên văn bản, chỉ còn một loại hình trường đại học ngoài công lập duy nhất là trường đại học tư thục. Đây là những văn bản đặc biệt quan trọng, có tác dụng định hướng phát triển cho giáo dục đại học ngoài công lập ở nước ta từ năm 2005 trở lại đây. Quyền sở hữu của các cơ sở ngoài công lập được xác định theo Bộ luật Dân sự. Ngày 18/06/2012, Quốc hội Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam - khóa 13 thông qua Luật Giáo dục Đại học năm 2012. Sự ra đời của Luật tạo cơ sở pháp lý vững chắc, thống nhất cho sự phát triển của giáo dục đại học, chuẩn hóa các mục tiêu giáo dục Việt Nam đảm bảo sự hài hòa giữa trình độ giáo dục thế giới với yêu cầu phát triển, đổi mới đất nước. 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập Theo quy định tại Điều 68 Luật Giáo dục đại học năm 2012 thì có tổng cộng mười vấn đề thuộc về nội dung quản lý nhà nước đối với giáo dục đại học. Dựa trên mười hai nội dung quản lý nhà nước đối với giáo dục đại học nêu trên, căn cứ vào quy định của một số văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan đến trường đại học ngoài công lập, đồng thời dựa trên đặc điểm của khách thể quản lý là các trường đại học ngoài công lập, chúng tôi cho rằng quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập tập trung vào những nội dung chính sau đây: Một là, xây dựng quy hoạch phát triển các trường đại học ngoài công lập. Hai là, xây dựng chính sách phát triển các trường đại học ngoài công lập. Ba là, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập. Bốn là, tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành đối với các trường đại học ngoài công lập. 8
Năm là, thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực giáo dục đại học đối với các trường đại học ngoài công lập. Sáu là, xử phạt vi phạm hành chính, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các trường đại học ngoài công lập. Bảy là, thực hiện công tác thống kê, thông tin về tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập. 1.2.4. Chủ thể quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập Nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật vừa nêu trên cho thấy, hiện nay có các cơ quan Nhà nước và người có thẩm quyền sau đây tham gia thực hiện hoạt động quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập với các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn khác nhau. Cụ thể: Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc đối với trƣờng đại học ngoài công lập của một số quốc gia trên thế giới 1.3.1. Kinh nghiệm về mô hình quản lý cơ sở giáo dục đại học Hiện nay trên thế giới có một số mô hình quản lý đáng chú ý sau: mô hình của Mỹ; mô hình của Anh; mô hình của Đức. 1.3.2. Kinh nghiệm về chính sách đối với trường đại học ngoài công lập 1.3.3. Kinh nghiệm về việc kiểm định chất lượng giáo dục đại học 1.3.4. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam Thứ nhất, nhằm mục tiêu tạo điều kiện, bảo đảm và thúc đẩy tính tự trị và tự do học thuật của các trường đại học ngoài công lập, Nhà nước cần can thiệp ở mức thấp nhất có thể vào quá trình tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập. Thứ hai, nhằm đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục đại học, Nhà nước cần có cơ chế khuyến khích sự gia tăng và phát triển của các hình thức kiểm định chất lượng giáo dục đại học. Thứ ba, sự tham gia của khu vực tư nhân vào lĩnh vực giáo dục đại học là điều tất yếu và Nhà nước cần có cơ chế khuyến khích đối với hoạt động này. 9
Tiểu kết Chƣơng 1 Trong Chương 1 luận văn đã: Thứ nhất, đề cập và phân tích một cách khái quát những vấn đề chung liên quan đến trường đại học ngoài công lập, bao gồm: Khái niệm trường đại học ngoài công lập; Đặc điểm của trường đại học ngoài công lập; Phân loại trường đại học ngoài công lập; Vai trò của trường đại học ngoài công lập. Qua những phân tích này đã giúp phần nào làm rõ đối tượng quản lý của hoạt động quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập. Thứ hai, đề cập và phân tích những vấn đề chung và những vấn đề mang tính chuyên sâu trong hoạt động quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập, bao gồm: Khái niệm quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập; Quy định pháp lý của quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập; Nội dung quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập; Chủ thể quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập. Trong bốn vấn đề được nêu và phân tích ở trên, thì Nội dung quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập được xác định là vấn đề trọng tâm, do đó, vấn đề này được quan tâm phân tích đầy đủ và kỹ lưỡng hơn so với các vấn đề khác. Việc này là quan trọng, vì đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. Vì vậy, những nội dung trong mục 1.2.3 của luận văn là cơ sở trực tiếp để tác giả đi vào Chương 2 của luận văn, bàn về thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. Thứ ba, đề cập và phân tích một số kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với trường đại học ngoài công lập trên thế giới nhằm cung cấp một số bài học kinh nghiệm hữu ích cho Việt Nam. 10
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Khái quát về các trƣờng đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Bảng 2.1. Các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Giảng viên cơ hữu Học phí Sinh viên Tên trƣờng Cơ sở vật chất (người) (triệu đồng) (người) TS ThS CN - Diện tích đất: 2,65 ha; Đại học công - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp 9 79 61 8 - 10/ học kỳ 5.200 nghệ Sài Gòn phục vụ đào tạo: 28.000 m2; - Diện tích giảng đường: 11.000 m2. - Diện tích đất: 6,94 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo: 86.795 m2; Đại học công - Diện tích giảng đường: 53.362 m2; nghệ 125 416 182 20 - 22/ năm 15.409 - Diện tích thư viện: 2.168 m2; TP.HCM - Diện tích xưởng thực hành: 10.325 m2; - Diện tích ký túc xá: 0 m2. - Diện tích đất: 6,16 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo: 30.544 m2; Đại học dân 8,5 - 13,5/ học - Diện tích giảng đường: 19.448 m2; 45 219 180 4.972 lập Văn Lang kỳ - Diện tích thư viện: 803 m2; - Diện tích xưởng thực hành: 10.293 m2; - Diện tích đất: 1,1002 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo: 31.916 m2; Đại học Hoa - Diện tích giảng đường: 17.873 m2; 55 250 74 3,6 - 4,9/ tháng 8.343 Sen - Diện tích thư viện: 995 m2; - Diện tích nhà xưởng thực hành: 1.063 m2; - Diện tích ký túc xá: 0 m2. Đại học Kinh - Diện tích đất: 5,693 ha; 39 98 41 64/ năm 1.200 tế - Tài chính - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp 11
TP.HCM phục vụ đào tạo: 12.816 m2; - Diện tích giảng đường: 4.434 m2; - Diện tích thư viện: 565 m2; - Diện tích nhà xưởng thực hành: 3.988 m2; - Diện tích ký túc xá: 0 m2. - Diện tích đất: 3,8 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp Đại học Ngoại phục vụ đào tạo: 18.283 m2; ngữ - Tin học - Diện tích giảng đường: 15.970 m2; 57 272 88 1,7 - 1,9/ tháng 6.572 2 TP.HCM - Diện tích thư viện: 436 m ; - Diện tích xưởng thực hành: 0 m2; - Diện tích ký túc xá: 0 m2. - Diện tích đất: 7,3 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo: 78.122 m2; Đại học - Diện tích giảng đường: 46.117 m2; Nguyễn Tất 80 480 518 25,5/ năm 18.878 - Diện tích thư viện: 4.000 m2; Thành - Diện tích xưởng thực hành: 13.806 m2; - Diện tích ký túc xá: 5.112 m2. - Diện tích đất: 6,5 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo: 58.857 m2; Đại học Quốc - Diện tích giảng đường: 40.492 m2; 63 148 226 8 - 10/ học kỳ 10.159 tế Hồng Bàng - Diện tích thư viện: 1.762 m2; - Diện tích xưởng thực hành: 37.320 m2; - Diện tích ký túc xá: 2.850 m2. - Diện tích đất: 5,189 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp Đại học tư phục vụ đào tạo: 5.765 m2; thục công - Diện tích giảng đường: 3.053 m2; 20 41 16 12/ năm 2.004 nghệ thông tin - Diện tích thư viện: 177,84 m2; Gia Định - Diện tích xưởng thực hành: 1.689 m2; - Diện tích ký túc xá: 200 m2. - Diện tích đất: 5,3 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp Đại học Văn phục vụ đào tạo: 11.656 m2; 32 71 19 9 - 10/ năm 2.568 Hiến 2 - Diện tích giảng đường: 3.541 m ; - Diện tích thư viện: 193,3 m2; 12
- Diện tích xưởng thực hành: 183,18 m2; - Diện tích ký túc xá: 0 m2. - Diện tích đất: 60,58 ha; - Diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo: 38.119 m2; - Diện tích giảng đường: 30.274 m2; Đại học FPT 37 160 103 18 - 23/ học kỳ 4.844 - Diện tích thư viện: 2.000 m2; - Diện tích xưởng thực hành: 5.845 m2; - Diện tích ký túc xá: 26.621 m2. Đại học Hùng - - - - 0 0 Vương 2.2.Thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với các trƣờng đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh 2.2.1. Về xây dựng quy hoạch phát triển các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Xây dựng quy hoạch phát triển mạng lưới các trường đại học ngoài công lập, như đã đề cập tức là xây dựng định hướng phát triển về số lượng, chất lượng và sự phân bố trong một không gian và thời gian nhất định của các trường đại học ngoài công lập. Theo tìm hiểu của chúng tôi, cho đến thời điểm hiện nay (25/01/2017) ở Việt Nam không có bất cứ một quy hoạch riêng nào cho sự phát triển của các trường đại học ngoài công lập trên tất cả các cấp độ (quốc gia, vùng, tỉnh) được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành, và do đó, cũng không có quy hoạch phát triển riêng của các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. 2.2.2. Về xây dựng chính sách phát triển các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Theo tìm hiểu của chúng tôi, từ trước cho đến nay hầu hết các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh không được hưởng chính sách ưu đãi riêng nào so với các trường đại học ngoài công lập đóng tại các tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ương khác (ngoại trừ trường hợp Trường Đại học Hoa Sen được Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh giao 1.500 m2 đất tại đường Nguyễn Văn Tráng, Quận 1 và 9.600 m2 đất tại công viên phần mềm 13
Quang Trung, Quận 12 không thu tiền sử dụng đất). Điều này bắt nguồn từ nhiều lý do khác nhau, nhưng nguyên nhân quan trọng nhất bắt nguồn từ thẩm quyền quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập chủ yếu thuộc về các cơ quan Nhà nước ở trung ương, thẩm quyền của chính quyền địa phương (chủ yếu là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) trong lĩnh vực này tương đối hạn chế. Như vậy, các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng chịu chung sự tác động của các chính sách liên quan giống như các trường đại học ngoài công lập khác trên phạm vi cả nước. 2.2.3. Về ban hành các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh tổ chức và hoạt động của trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Xuất phát từ thẩm quyền quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập, trong đó có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm phạm pháp luật mà các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập hầu hết là do các cơ quan Nhà nước, hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan Nhà nước ở trung ương ban hành. Do đó, các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng chỉ chịu sự điều chỉnh đối với quá trình tổ chức và hoạt động của mình bởi các văn bản quy phạm pháp luật áp dụng chung cho tất cả các trường đại học ngoài công lập trên phạm vi cả nước, chứ không phải là các văn bản quy phạm pháp luật riêng của Thành phố Hồ Chí Minh. 2.2.4. Về tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành đối với trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Ban hành văn bản quy phạm pháp luật có chất lượng là vấn đề quan trọng, nhưng làm thế nào để các văn bản này có hiệu lực trên thực tế lại là vấn đề quan trọng hơn, bởi nếu không các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành sẽ không có ý nghĩa và giá trị gì. Việc tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành đối với các trường đại học ngoài công lập, do đó là một vấn đề rất quan trọng, và là lý do phải tổ chức ra một hệ thống cơ quan Nhà nước để quản lý các cơ sở giáo dục nói chung và các trường đại học ngoài công lập nói riêng. 14
2.2.5. Về thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực giáo dục đại học đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Theo tìm hiểu của chúng tôi trong giai đoạn 2012 - 2016, Thanh tra Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa tiến hành cuộc thanh tra chuyên ngành nào trong lĩnh vực giáo dục đại học đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. 2.2.6. Về xử phạt vi phạm hành chính, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Về thực trạng xử phạt vi phạm hành chính: Theo khảo sát của chúng tôi, trong giai đoạn 2012 - 2016 không một trường đại học ngoài công lập nào tại Thành phố Hồ Chí Minh bị xử phạt vi phạm hành chính. Trên thực tế, việc xử phạt vi phạm hành chính (nếu có) đối với các trường đại học chủ yếu liên quan đến hành vi tuyển sinh vượt chỉ tiêu. Về thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo: Nếu không tính các khiếu nại, tố cáo liên quan đến các vấn đề nội bộ của Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh diễn ra trong năm 2010 và 2011 (dẫn đến cuộc thanh tra toàn diện vào tháng 8/2011 của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh đối với trường này) thì trong giai đoạn 2012 – 2016 hầu như không có khiếu nại, tố cáo liên quan đến các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. 2.2.7. Về thực hiện công tác thống kê, thông tin về tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh Hiện nay rất khó khăn để có thể tiếp cận được các thông tin chính thống và được kiểm chứng về các trường đại học ngoài công lập bởi các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Hầu hết các thông tin mà chúng tôi có thể thu thập được liên quan đến các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh đến từ các trang mạng, trong đó chủ yếu là từ các website của các trường, chứ không phải là website của Bộ Giáo dục và Đào tạo, và càng không phải là website của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, hay Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh. 15
2.3.Đánh giá công tác quản lý nhà nƣớc đối với các trƣờng đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh 2.3.1. Ưu điểm Thứ nhất, số lượng trường đại học ngoài công lập chiếm 25% trong tổng số các trường đại học đóng tại Thành phố Hồ Chí Minh. Rõ ràng tỷ lệ này là không cao, nhưng là một tỷ lệ rất đáng kể nếu so với lịch sử phát triển của loại hình trường đại học này. Ngoài ra, một số trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh tuy có thời gian phát triển chưa lâu những đã khẳng định được uy tín và chất lượng đào tạo của mình. Thứ hai, không thể phủ nhận rằng ở thời điểm hiện tại các văn bản quy phạm pháp luật đã tạo nên một hành lang pháp lý tương đối đầy đủ và đồng bộ cho tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập. Đây là một ưu điểm quan trọng góp phần vào sự ổn định và phát triển các trường đại học ngoài công lập trong thời gian tới. Thứ ba, việc Nhà nước cam kết và ban hành một số chính sách ưu đãi cho sự hình thành và phát triển của các trường đại học ngoài công lập hoạt động theo cơ chế phi lợi nhuận cũng là một ưu điểm của công tác quản lý nhà nước. Thứ tư, cũng ở mức độ hạn chế và trên một khía cạnh nhỏ của công tác tổ chức thực hiện pháp luật thì việc Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trên cơ sở kết luận thanh tra của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh đã ra quyết định đình chỉ tuyển sinh từ năm 2012 cho đến nay đối với Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh là một kết quả quan trọng và có ý nghĩa của công tác này. 2.3.2. Những hạn chế Thứ nhất, về công tác xây dựng quy hoạch phát triển trường đại học ngoài công lập. Có thể nói đây là thất bại đầu tiên của các chủ thể quản lý nhà nước. Thứ hai, về công tác xây dựng chính sách phát triển các trường đại học ngoài công lập. Thứ ba, về công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Thứ tư, về công tác tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật. 16
Thứ năm, về công tác thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực giáo dục đại học và xử phạt vi phạm hành chính đối với sai phạm của các trường đại học ngoài công lập. Thứ sáu, về công tác thống kê, thông tin về tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập. 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế Một số nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong công tác quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh có thể kể ra như sau: Thứ nhất, nếu như trước đây chỉ có một vài trường đại học, với ít vấn đề quản lý phát sinh, thì nay đã có gần 500 trường đại học, cao đẳng trên khắp cả nước với đủ các loại hình và phương thức đào tạo khác nhau thì rõ ràng việc Bộ áp dụng cách thức quản lý cũ với việc Bộ đóng vai tr là “Ban Giám hiệu” của các cơ sở giáo dục đại học là điều không hợp lý và không khả thi. Chính sự thiếu nhất quán và một tầm nhìn hạn chế về mặt chính sách đã khiến cho các quy định của pháp luật thường xuyên thay đổi và mâu thuẫn với nhau, dẫn đến sự phát triển không ổn định của các trường đại học ngoài công lập. Thứ hai, xuất phát từ tư duy ôm đồng mà hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo với tư cách là chủ thể quản lý chủ yếu đối với các trường đại học ngoài công lập đang có quá nhiều nhiệm vụ phải giải quyết, trong khi năng lực của Bộ này không tương xứng với số lượng và tính chất của nhiệm vụ. Thứ ba, trình độ và kỹ thuật lập pháp của chúng ta về cơ bản còn kém. Thứ tư, yếu tố lợi nhuận đang chi phối quá mạnh đối với các trường đại học ngoài công lập. 17
Tiểu kết Chƣơng 2 Trong Chương 2 luận văn đã: Thứ nhất, trình bày khái quát thực trạng tổ chức và hoạt động của các trường đại học ngoài công lập có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả cho thấy phần lớn các trường đều không đảm bảo các yêu cầu về cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên so với quy định của pháp luật về tiêu chuẩn tối thiểu đối với các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục đại học. Thứ hai, trình bày khái quát thực trạng, nhưng có kết hợp phân tích sâu một số vấn đề trong 7 vấn đề sau: Quy hoạch phát triển trường đại học ngoài công lập; Chính sách phát triển trường đại học ngoài công lập; Văn bản quy phạm pháp luật điểu chỉnh trường đại học ngoài công lập; Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh trường đại học ngoài công lập; Thanh tra chuyên ngành giáo dục đối với trường đại học ngoài công lập; Xử lý vi phạm hành chính, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với trường đại học ngoài công lập; Thống kê, thông tin về tổ chức và hoạt động của trường đại học ngoài công lập. Thứ ba, trên cơ sở thực trạng 7 nhóm vấn đề được trình bày, luận văn nêu các ưu điểm, hạn chế và phân tích nguyên nhân của các mặt hạn chế này để làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp khắc phục các hạn chế, bất cập, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các trường đại học ngoài công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, tại cả nước nói chung. 18