Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội, từ thực tiễn tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản của thể chế quản lý nhà nước về BHXH. Làm rõ nội dung thể chế quản lý nhà nước về BHXH. Đánh giá thực trạng thể chế quản lý nhà nước về BHXH, và thực trạng thể chế quản lý nhà nước về BHXH từ thực tiễn địa bàn tỉnh Quảng Trị. Chỉ rõ các kết quả, hạn chế và những nguyên nhân chủ yếu từ thực trạng đó.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội, từ thực tiễn tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............./............. ........../.......... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ PHƢỚC THẮNG THỂ CHẾ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG TRỊ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Huế - 2019
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Đàm Bích Hiên Phản biện 1:………………………………………………............ ................................................................................ Phản biện 2:……………………………………………................ ................................................................................ Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà....... - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số:203 - Đường Phan Bội Châu – TP Huế - Tỉnh Thừa Thiên Huế Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 2019
PHẦN MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Sự xuất hiện của BHXH là một tất yếu khách quan khi mà mọi thành viên trong xã hội đều cảm thấy sự cần thiết phải tham gia hệ thống BHXH và sự cần thiết được BHXH. Từ khía cạnh kinh tế thì tham gia BHXH và được BHXH là sự phản ánh một quy luật có tính khách quan: quy luật cung – cầu. Vì vậy, BHXH đã trở thành nhu cầu và quyền lợi của người lao động và được thừa nhận là một nhu cầu tất yếu khách quan, một trong những quyền lợi của con người như trong Tuyên ngôn nhân quyền của Đại hội đồng Liên hợp quốc đã nêu. Tại tỉnh Quảng Trị, ngoài những thể chế, chính sách trên còn đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về BHXH để phù hợp với thực tế của từng địa phương trên địa bàn tỉnh. Từ nhận thức đó, học viên đã lựa chọn đề tài: “ Thể chế Quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội - từ thực tiễn tỉnh Quảng Trị” làm luận văn tốt nghiệp, nhằm giải quyết những vấn đề nêu trên, đặc biệt là xây dựng thể chế để hoàn thiện vấn đề quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội. 2.Tình hình nghiên cứu đề tài Thể chế quản lý nhà nước và thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội là vấn đề được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, nhiều nhà quản lý. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu có những liên quan nhất định đến nội dung của đề tài. Chẳng hạn như: 1
Một số luận án tiến sĩ cũng có đề cập đến vấn đề này như Luận án tiến sĩ quản lý công “Thể chế quản lý nhà nước đối với giáo dục sau đại học ở Việt Nam hiện nay” của Lê Như Phong, năm 2017; Luận án kinh tế: “Hoàn thiện thể chế quản lý công chức ở Việt Nam trong điều kiện phát triển và hội nhập quốc tế” của Trần Anh Tuấn, Đại học Kinh tế Quốc dân năm 2007 và Luận án quản lý hành chính công của Bùi Thị Ngọc Hiền: “ Nâng cao năng lực thể chế hành chính nhà nước để thích ứng với kinh tế thị trường và yêu cầu hội nhập quốc tế ở nước ta hiện nay” (2014). Hoàng Thị Thu (2017), "Thể chế đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp huyện - từ thực tiễn huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội", thực hiện và hoàn thiện thể chế đào tạo, bồi dưỡng công chức huyện Phú Xuyên, nhằm nâng cao trình độ năng lực, chuyên môn,phẩm chất của đội ngũ công chức huyện đáp ứng nhu cầu phát triển của huyện trong tình hình mới. Trần Thị Thúy (2015), “ Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội Hà Nội”, luận văn nêu rõ công tác quản lý thu BHXH bắt buộc là nhiệm vụ quan trọng và khó khăn của ngành BHXH. Công tác thu BHXH bắt buộc đạt hiệu quả cao thì đòi hỏi phải có quy trình quản lý thu chặt chẽ, hợp lý, khoa học. Luận văn đã nêu cách khắc phục những hạn chế trên, nhằm mở rộng và tăng trưởng nguồn thu BHXH bắt buộc, phát triển bền vững quỹ BHXH. Trong quá trình nghiên cứu, tôi thấy đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến các khía cạnh khác nhau về quản lý nhà nước và thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, tại địa bàn tỉnh Quảng Trị chưa có đề tài nào nghiên cứu thể chế Quản lý nhà nước về Bảo hiểm xã hội. 2
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn * Mục đích: Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn để đề xuất giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội nói chung và ở tỉnh Quảng Trị nói riêng. * Nhiệm vụ: - Làm rõ cơ sở khoa học của thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội: khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung và yếu tố ảnh hưởng của thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội. - Phân tích, đánh giá thực trạng thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội tại tỉnh Quảng Trị để chỉ ra những kết quả đạt được, ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân. - Đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về BHXH nói chung và ở tỉnh Quảng Trị nói riêng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn * Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tại là thể chế Quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội, từ thực tiễn tỉnh Quảng Trị. * Phạm vi nghiên cứu: - Về nội dung: Đề tài nghiên cứu thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội dưới giác độ hệ thống văn bản pháp luật quản lý nhà nước về Bảo hiểm xã hội và việc tổ chức thực hiện thể chế này trong thực tế. - Về không gian: Nghiên cứu thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội ở tỉnh Quảng Trị. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội ở tỉnh Quảng Trị từ năm 2014-2018. 3
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng - Phương pháp nghiên cứu khoa học: + Phương pháp phân tích tài liệu + Phương pháp tổng hợp + Phương pháp so sánh 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản của thể chế quản lý nhà nước về BHXH. - Làm rõ nội dung thể chế quản lý nhà nước về BHXH. - Đánh giá thực trạng thể chế quản lý nhà nước về BHXH, và thực trạng thể chế quản lý nhà nước về BHXH từ thực tiễn địa bàn tỉnh Quảng Trị. Chỉ rõ các kết quả, hạn chế và những nguyên nhân chủ yếu từ thực trạng đó. - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về BHXH, thực trạng thể chế quản lý nhà nước về BHXH tại tỉnh Quảng Trị. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn đƣợc chia thành 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học của thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội. Chƣơng 2 : Thực trạng thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội ở tỉnh Quảng Trị. Chƣơng 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội, từ thực tiễn tỉnh Quảng Trị. 4
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA THỂ CHẾ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. Khái quát chung về Bảo hiểm xã hội 1.1.1.Khái niệm BHXH Bảo hiểm xã hội là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH. 1.1.2. Đối tượng của BHXH và đối tượng tham gia BHXH Đối tượng của BHXH là phần thu nhập của NLĐ bị biến động hoặc giảm, mất đi do gặp phải những rủi ro ngẫu nhiên, bất ngờ xảy ra. Đối tượng tham gia của BHXH là NLĐ và người SDLĐ. 1.1.3. Đặc điểm của BHXH Thứ nhất, BHXH là hoạt động chia sẻ rủi ro của cộng đồng theo nguyên tắc “số đông bù số ít” và nguyên tắc “tiết kiệm chi tiêu”: + Theo nguyên tắc “số đông bù số ít” + Theo nguyên tắc “tiết kiệm chi tiêu” Thứ hai, BHXH thực hiện phân phối lại thu nhập của các thành viên trong xã hội theo chiều dọc và chiều ngang. Thứ ba, BHXH là thực thi chính sách xã hội, đảm bảo an toàn và hiệu quả xã hội, không nhằm mục đích kinh doanh. Thứ tư, BHXH phải theo nguyên tắc có đóng, có hưởng, quyền lợi tương ứng với nghĩa vụ, đảm bảo sự công bằng và bền vững của hệ thống BHXH. 5
Thứ năm, BHXH thực hiện phân phối trên cơ sở mức đóng góp vào quỹ BHXH. 1.1.4. Vai trò của BHXH - Đối với NLĐ: BHXH là một trong những chính sách an sinh - xã hội của Nhà nước, góp phần ổn định cuộc sống cho NLĐ. - Đối với người SDLĐ: BHXH đã góp phần làm giảm gánh nặng cho đơn vị khi NLĐ không đi làm việc và nhờ đó còn giúp NLĐ có điều kiện nhanh chóng quay trở lại tham gia vào quá trình sản xuất. - Đối với xã hội: Đảm bảo quyền lợi về an sinh xã hội cho NLĐ, giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước trong việc hỗ trợ người cao tuổi không có thu nhập từ lương. 1.1.5. Chức năng của BHXH - Đảm bảo ổn định đời sống kinh tế cho NLĐ và gia đình họ khi bản thân NLĐ bị giảm hoặc mất khả năng lao động. - Tiến hành phân phối và phân phối lại thu nhập giữa những NLĐ tham gia BHXH. - Gắn lợi ích giữa người SDLĐ, NLĐ và Nhà nước. - Đảm bảo an toàn xã hội, gắn NLĐ với xã hội. 1.1.6. Nguyên tắc của BHXH Một, mức hưởng BHXH được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHXH và có chia sẻ giữa những người tham gia BHXH. Hai, mức đóng BHXH bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương tháng của NLĐ. 6
Ba, NLĐ vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc vừa có thời gian đóng BHXH tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng BHXH. Bốn, Quỹ BHXH được quản lý tập trung, thống nhất, dân chủ, công khai minh bạch. Năm, việc thực hiện BHXH phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia BHXH. 1.2. Quản lý nhà nƣớc về BHXH 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về BHXH QLNN về BHXH là Nhà nước định ra chính sách quốc gia và các quy định pháp luật về BHXH, xác định các loại chế độ BHXH phù hợp với trình độ kinh tế, văn hóa, xã hội từng thời kỳ đặt ra. Nhà nước thông qua chức năng lập pháp, hành pháp và tư pháp, xây dựng chính sách, pháp luật về BHXH và tổ chức, quản lý việc thực hiện các chính sách pháp luật về BHXH trong khuôn khổ pháp luật quy định nhằm đáp ứng nhu cầu, quyền được tham gia và quyền được thụ hưởng BHXH của người lao động, góp phần bảo đảm sự ổn định, công bằng và phát triển xã hội”. 1.2.2. Đặc điểm của quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội - Nhà nước là chủ thể tổ chức và quản lý các hoạt động BHXH trong nền kinh tế thị trường. - Pháp luật là cơ sở và là công cụ quản lý hàng đầu, công cụ không thể thay thế do xuất phát từ nhu cầu khách quan trong nền kinh tế thị trường để Nhà nước tổ chức và quản lý các hoạt động BHXH nói riêng và hoạt động kinh tế - xã hội nói chung. 7
- Sự quản lý của Nhà nước đối với hoạt động BHXH đòi hỏi có một bộ máy thực hiện các hoạt động BHXH mạnh, có hiệu lực và hiệu quả và một hệ thống pháp luật về BHXH đồng bộ, hoàn chỉnh. 1.3. Thể chế quản lý nhà nƣớc về BHXH 1.3.1. Khái niệm thể chế quản lý nhà nước về BHXH Thể chế quản lý nhà nước về BHXH là hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về BHXH một cách thống nhất nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu trong việc thực hiện chính sách BHXH. 1.3.2. Đặc điểm của thể chế quản lý nhà nước về BHXH Từ khái niệm trên, có thể xem xét một số đặc điểm cơ bản của thể chế QLNN về BHXH như sau: Một là, thể chế QLNN về BHXH là một chỉnh thể thống nhất, được hợp thành bởi hệ thống quy phạm pháp luật về BHXH. Hai là, thể chế QLNN về BHXH là một bộ phận của thể chế QLNN nói chung. 1.3.3. Vai trò của thể chế quản lý nhà nước về BHXH Một là, thể chế QLNN về BHXH tạo ra khung pháp lý, định hướng, hướng dẫn cho việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội, góp phần ổn định đời sống của người lao động tham gia BHXH. Hai là, thể chế tạo ra nền tảng, xác lập và định hình khung khổ chung cho mọi hoạt động BHXH. Ba là, thể chế đóng vai trò làm chủ thể quản lý xã hội, xác lập các quan hệ quản lý xã hội hữu hiệu, làm tăng thêm mối quan hệ gắn bó giữa người lao động, người sử dụng lao động và Nhà nước. 8
Bốn là, thể chế QLNN về BHXH góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội Năm là, tạo nên trụ cột của hệ thống ASXH, góp phần điều tiết các chính sách, các chương trình ASXH của mỗi quốc gia. Sáu là, kiểm soát các nguồn lực trong xã hội, thể hiện vai trò mục tiêu, lý tưởng, bản chất tốt đẹp của chế độ chính trị, xã hội. 1.3.4. Nội dung của thể chế quản lý nhà nước về BHXH 1.3.4.1. Thể chế QLNN về ốm đau Giúp đỡ người lao động gặp các sự cố về ốm đau, bệnh tật nhưng không phải do tính chất của công việc gây ra, làm mất khả năng làm việc dẫn đến mất hoặc giảm thu nhập một khoảng thời gian. 1.3.4.2. Thể chế QLNN về thai sản Thể chế QLNN về trợ cấp thai sản bao gồm các quy định của Nhà nước nhằm bảo hiểm thu nhập và đảm bảo sức khỏe cho người lao động nữ nói riêng khi mang thai, sinh con và cho người lao động chung khi nuôi con nuôi sơ sinh. 1.3.4.3.Thể chế QLNN về tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp Thể chế QLNN về chế độ này ở nước ta trong những năm vừa qua đã góp phần không nhỏ đảm bảo thu nhập, ổn định cuộc sống cho người lao động không may bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp. 1.3.4.4. Thể chế QLNN về hưu trí Thể chế QLNN về hưu trí là tổng hợp các quy phạm pháp luật của Nhà nước quy định về các điều kiện và mức trợ cấp cho những người tham gia bảo hiểm hưu trí, khi đã hết tuổi lao động hoặc không còn tham gia quan hệ lao động. 9
1.3.4.5.Thể chế QLNN về tử tuất Chế độ này đã giúp cho thân nhân của người chết có được khoản trợ cấp bù đắp một phần thiếu hụt thu nhập của gia đình do người lao động bị chết. 1.3.5. Tổ chức thực hiện thể chế QLNN về BHXH - Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện văn bản QPPL pháp luật BHXH. - Thực hiện thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật BHXH. - Tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về BHXH. - Tổ chức bộ máy thực hiện BHXH. 1.2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến thể chế quản lý nhà nước về BHXH Các yếu tố ảnh hưởng đến thể chế quản lý nhà nước về BHXH bao gồm: Yếu tố chinh trị; yếu tố nhận thức; yếu tố kinh tế xã hội; yếu tố con người; yếu tố truyền thống văn, hóa phong, tục tập quán; yếu tố hội nhập khu vực và quốc tế; yếu tố năng lực lập pháp, lập quy. 1.4. Kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới và giá trị tham khảo đối với Việt Nam. 1.4.1. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Như đã nêu trên, do nhu cầu thực tế và trên cơ sở những đặc điểm kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, hiện nay trên thế giới có nhiều mô hình thể chế QLNN về BHXH như: - Mô hình BHXH nhà nước thuần túy. - Mô hình BHXH quốc gia và BHXH ngành (bắt buộc) - Mô hình BHXH kết hợp giữa bắt buộc và tự nguyện 10
Mô hình của một số nước trên thế giới như Đức,Trung Quốc,Thụy điển. 1.4.2. Giá trị tham khảo đối với Việt Nam Trên cơ sở kinh nghiệm thực hiện chính sách BHXH của các nước trên thế giới, nước ta cần tiếp tục thực hiện 2 nhóm giải pháp cơ bản sau : Một là: bảo hiểm. Tiếp tục đổi mới và hoàn thiện khung các chính sách Hai là: Tiếp tục đổi mới và hoàn thiện công tác tổ chức triển khai chính sách bảo hiểm. Tiểu kết chƣơng 1 Trong chương 1, luận văn đã làm rõ nội hàm những khái niệm chủ chốt liên quan đến đề tài như: Bảo hiểm xã hội, Quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội, thể chế, thể chế quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội.Từ đó, luận văn đưa ra quan niệm của thể chế QLNN về BHXH là hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về QLNN đối với BHXH một cách thống nhất nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu trong việc thực hiện chính sách BHXH. Như vậy, luận văn tiếp cận dưới góc độ: hệ thống văn bản pháp luật QLNN về BHXH. Trên cơ sở đó, luận văn phân tích đặc điểm, vai trò, nội dung, các yếu tố ảnh hưởng đến thể chế quản lý nhà nước về BHXH. Luận văn nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng các quy định pháp luật và các thức tổ chức thực hiện BHXH ở một số quốc gia điển hình trên thế giới như: Đức, Trung Quốc, Thụy Điển... từ đó rút ra một số kinh nghiệm Việt Nam. 11
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG THỂ CHẾ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở TỈNH QUẢNG TRỊ 2.1. Khái quát chung về tỉnh Quảng Trị và Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Trị 2.1.1. Khái quát chung về tỉnh Quảng Trị 2.1.2. Tổng quan về Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Trị Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Trị được thành lập theo quyết định số 75/QĐ-TC ngày 27 tháng 07 năm 1995 của Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam. a) Cơ cấu, tổ chức bộ máy: Cơ cấu BHXH tỉnh Quảng Trị gồm có Giám đốc và 03 Phó Giám đốc, 11 phòng nghiệp vụ và 09 đơn vị BHXH các huyện, thị xã, thành phố. Tổng số biên chế được giao là 250 người, trong đó công chức, viên chức làm chuyên môn nghiệp vụ 228 người, lao động hợp đồng theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP là 22 người. b) Trụ sở làm việc Trụ sở đặt tại: Số 178 Trần Hưng Đạo, TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị ; Với tổng diện tích là: 2.500 m2. 2.1.3. Hệ thống các cơ quan QLNN về BHXH trên địa bàn tỉnh Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, hệ thống tổ chức cơ quan QLNN về BHXH như sau: - Uỷ ban nhân dân tỉnh - Sở Lao động thương binh và xã hội - Sở Y tế - Sở Tài chính 12
2.2. Thực trạng hệ thống văn bản pháp luật về bảo hiểm xã hội tại tỉnh Quảng Trị 2.2.1. Hệ thống văn bản pháp luật về bảo hiểm xã hội Trong những năm qua, công tác thực hiên chính sách BHXH luôn được quan tâm chú trọng. Chính phủ, Bộ Lao động thương binh và xã hội, Bộ y tế, Bộ tài chính, BHXH Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác BHXH. Luật BHXH số 58 đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 20/11/2014. Ngoài ra, còn rất nhiều các luật, nghị định, thông tư, văn bản liên quan đến BHXH và QLNN về BHXH như: - Luật BHYT số 46/2014/QH13 sửa đổi bổ sung một số điều của luật Bảo hiểm y tế ngày 13/06/2014 quy đinh về đối tượng tham gia, mức đóng, phương thức đóng, hồ sơ cấp thẻ, phạm vi quyền lợi BHYT, quản lý sử dụng quỹ và trách nhiệm của các cơ quan trong việc thực hiện các chính sách BHYT. - Bộ luật lao động số 10/2012/QH13 ngày 18/6/2012 của Quốc hội Nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. -Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc. - Nghị định số 134/2015/NĐ-CP ngày 29/12/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội tự nguyện. 13
- Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH ngày 29/12/2015 của Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội. - Thông tư số 01/2016/TT-BLĐTBXH ngày 18/02/2016 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện. - Quyết định 595/QĐ-BHXH ban hành quy trình thu bảo hiêm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nan lao động- bênh nghề nghiệp, quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT ngày 14/01/2017 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam. - Quyết định 828/QĐ-BHXH ban hành quy định quản lý chi trả các chế độ BHXH,BHTN ngày 27/05/2016 của Tổng giám đốc bảo hiểm xã hội Việt Nam. 2.2.2. Nội dung thể chế QLNN về BHXH tại tỉnh Quảng Trị Bao gồm: Thể chế QLNN về chế độ ốm đau, thể chế QLNN về chế độ thai sản ,thể chế QNLL về chế độ TNLĐ-BNN, thể chế QLNN về chế độ hưu trí ,thể chế QLNN về chế độ tử tuất. 2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện thể chế quản lý nhà nƣớc về bảo hiểm xã hội tại tỉnh Quảng Trị - Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật - Tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về BHXH tại tỉnh Quảng Trị - Công tác tham mưu, phối hợp thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội - Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về BHXH - Kết quả thực hiện các chỉ tiêu chủ yếu về BHXH trên địa bàn tỉnh Quảng Trị: Công tác phát triển số người tham gia, kết quả thu BHXH, số nợ BHXH, chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội, công 14
tác khám chữa bệnh ,công tác ứng dụng công nghệ thông tin và cải cách hành chính. 2.4. Đánh giá thực trạng thể chế quản lý nhà nƣớc về bảo hiểm xã hội tại tỉnh Quảng Trị 2.4.1. Ưu điểm Những ưu điểm cơ bản của pháp luật về BHXH từ thực tiễn địa bàn tỉnh Quảng Trị có thể khái quát những điểm chính sau: Công tác tuyên truyền đã được thực hiện góp phần thay đổi mạnh mẽ nhận thức và hành động của các cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc thực hiện chính sách BHXH; hệ thống chính trị các cấp đều xác định được vai trò, ý nghĩa của chính sách BHXH trong hệ thống an sinh xã hội. Việc thể chế hóa các quan điểm, đường lối chính sách của Đảng thành văn bản pháp luật chỉ đạo và tổ chức thực hiện chính sách BHXH được quan tâm, hệ thống văn bản ngày càng được hoàn thiện. BHXH tỉnh đã phối hợp với các Sở, ban, ngành làm tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc ban hành các văn bản chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn tỉnh. Công tác cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính và việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý và giải quyết các chế độ, chính sách về BHXH từng bước hiện đại hóa. Cơ sở vật chất, bộ máy tổ chức được củng cố và hoàn thiện từ tỉnh đến huyện, trình độ năng lực cán bộ, viên chức, lao động ngày càng nâng cao đáp ứng yêu cầu công tác trước mắt và lâu dài. 15
2.4.2. Tồn tại, hạn chế Mặc dù việc thực hiện thể chế QLNN về BHXH nói chung và thể chế QLNN về BHXH tại tỉnh Quảng Trị nói riêng đã đạt được những kết quả bước đầu, từng bước hạn chế sự vi phạm pháp luật BHXH. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì thể chế quản lý nhà nước về BHXH cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế: Khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị trên địa bàn tỉnh. Nhận thức chưa đầy đủ của một số chủ sử dụng lao động, một số bộ phận người lao động và nhân dân về chính sách BHXH. Khó khăn, vướng mắc trong công tác khởi kiện để thu hồi nợ đọng BHXH chưa thể thực hiện. Công tác phát triển đối tượng cùng tham gia BHXH bắt buộc trong các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn còn hạn chế. Việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Công tác quản lý nguồn quỹ khám chữa bệnh tại các đơn vị và dự báo, dự tính chi phí khám chữa bệnh trong toàn tỉnh gặp nhiều khó khăn, thiếu chính xác. Việc giải quyết chế độ, chính sách BHXH cho người lao động và nhân dân tại một số địa phương vẫn còn nhiều thiết sót và chưa kịp thời; công tác quản lý đối tượng còn nhiều nhiều bất cập. 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật BHXH năm 2014 có hiệu lực từ 2016 thì đã có sự điều chỉnh cho phù hợp hơn với thực 16
tế. Tuy nhiên, chế tài xử phạt chưa nghiêm, mức phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH chưa đủ mạnh. Việc phối hợp thực hiện nghị quyết 21-NQ/TW, luật BHXH sửa đổi và các văn bản pháp luật liên quan đến BHXH giữa các cấp ủy đảng, chính quyền, các Sở, Ban, Ngành, đoàn thể vẫn chưa được quan tâm đúng mức, thiếu đồng bộ. Một số cấp ủy đảng, chính quyền địa phương vẫn còn chưa thực sự coi trọng chính sách BHXH. Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách BHXH tuy có nhiều đổi mới nhưng chưa thường xuyên liên tục và sâu rộng. Tiểu kết chƣơng 2 Trên cơ sở những kiến thức lý luận chung nhất về thể chế quản lý nhà nước về Bảo hiểm xã hội, luận văn đã phân tích, đánh giá thực trạng thể chế quản lý nhà nước về Bảo hiểm xã hội ở tỉnh Quảng Trị và đánh giá kết quả đạt được, nêu các tồn tại, hạn chế của thể chế Quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội để tạo tiền đề, đề xuất giải pháp hoàn thiện, nâng cao hiệu lực hiệu quả của thể chế quản lý nhà nước về Bảo hiểm xã hội tại tỉnh Quảng Trị. 17
CHƢƠNG 3 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỂ CHẾ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG TRỊ 3.1. Quan điểm hoàn thiện thể chế quản lý nhà nƣớc về Bảo hiểm xã hội 3.1.1. Mở rộng và hoàn thiện thể chế chính sách BHXH có bước đi, lộ trình phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đảng ta xác định rõ quan điểm mở rộng và hoàn thiện thể chế chính sách BHXH nhưng phải có bước đi và lộ trình phù hợp, thống nhất, đồng bộ với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Điều này đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn và luôn luôn đúng trong giai đoạn tiếp theo, khi cả nước bước vào thời kỳ đẩy mạnh toàn diện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập toàn diện với thế giới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần XI của Đảng. 3.1.2. Thực hiện tốt các chế độ, chính sách BHXH là trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và của mỗi người dân Sự phát triển mạnh mẽ của BHXH đòi hỏi cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo mạnh mẽ, quyết liệt của Đảng ta. Thực hiện tốt quan điểm “Thực hiện tốt các chế độ, chính sách BHXH là trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và của mỗi người dân” nhằm tăng cường hơn trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện tốt hơn các chế độ, chính sách BHXH trong giai đoạn mới. 18