Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững - Từ thực tiễn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài sẽ góp phần làm hiểu rõ hơn về cơ sở lý luận và ý nghĩa của thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trong việc phát triển KT-XH, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, góp phần vào sự nghiệp phát triển chung của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững - Từ thực tiễn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ......../........ ......../........ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ......../........ LÊ DIỆU THUẦN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG – TỪ THỰC TIỄN HUYỆN ĐAKRÔNG, TỈNH QUẢNG TRỊ TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. Lê Thị Vân Hạnh Thừa Thiên Huế - Năm 2019
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ THỊ VÂN HẠNH (Ghi rõ họ tên, chức danh khoa học, học vị) Phản biện 1: TS. Chu Xuân Khánh Phản biện 2: TS. Nguyễn Ngọc Châu Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 203, Nhà B - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 201- Đường Phan Bội Châu - Phường Trường An - TP Huế Thời gian: vào hồi 15 giờ 30 ngày 18 tháng 10 năm 2019. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Thực hiện mục tiêu giảm nghèo là chủ trương lớn, luôn được Đảng, Nhà nước ta quan tâm, là một trong những vấn đề vừa mang tính cấp bách vừa mang tính lâu dài của chính sách xã hội trong chiến lược phát triển con người.Từ Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VIII, xóa đói giảm nghèo chính thức được đặt thành một trong những chương trình mục tiêu quốc gia và thực sự đã trở thành phong trào sâu rộng của toàn xã hội.Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XI đã đề ra mục tiêu là “Tập trung giải quyết vấn đề việc làm và thu nhập cho người lao động, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Tạo bước tiến rõ rệt về thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, giảm tỷ lệ hộ nghèo; cải thiện điều kiện chăm sóc sức khỏe cho nhân dân”. Đến Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XII đã tiếp tục nhấn mạnh“Đổi mới chính sách giảm nghèo theo hướng tập trung, hiệu quả và tiếp cận phương pháp đo lường nghèo đa chiều nhằm bảo đảm an sinh xã hội cơ bản và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản” và đưa ra chỉ tiêu quan trọng về xã hội là “Đến năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân khoảng 1,0- 1,5%/năm”. Trong thời gian qua, cùng với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, thành tựu giảm nghèo đạt được đã góp phần ổn định xã hội, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, cải thiện đời sống nhân dân. Tốc độ giảm nghèo bình quân hằng năm khoảng 2%. Tuy nhiên công tác giảm nghèo ở nước ta vẫn còn nhiều vấn đề cần phải tiếp tục giải quyết, tỷ lệ chênh lệnh về thu nhập và mức sống giữa khu vực thành thị và khu vực nông thôn còn cao, số hộ nghèo và tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức cao, việc thoát nghèo chưa mang tính bền vững mà 1
có nguy cơ tái nghèo. Đây là những vấn đề lớn mà Đảng và Nhà nước cần phải tiếp tục quan tâm giải quyết để thực hiện tốt hơn nữa chính sách giảm nghèo bền vững của Quốc gia. Đakrông là một huyện miền núi vùng cao biên giới phía tây nam của tỉnh Quảng Trị, với dân số là đồng bào Vân Kiều, Pa Cô chiếm 78,79%, là một huyện nghèo theo Nghị quyết 30 của Chính phủ. Toàn huyện gồm 01 thị trấn và 13 xã, trong đó có 09 xã đặc biệt khó khăn, phần lớn số hộ đói nghèo là nông dân và đồng bào dân tộc thiểu số. Trong những năm qua, huyện Đakrông đã có nhiều nỗ lực trong xóa đói, giảm nghèo, nên đã giảm nhanh số hộ nghèo (từ 56,55% cuối năm 2015 xuống còn 39,72% cuối năm 2018). Tuy nhiên, kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững, số hộ đã thoát nghèo nhưng mức thu nhập nằm sát chuẩn nghèo còn lớn, tỷ lệ hộ tái nghèo hàng năm còn rất cao; đời sống người nghèo còn gặp nhiều khó khăn. Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, từng bước giảm nghèo bền vững được xem là nhiệm vụ trọng tâm trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội của huyện Đakrông. Với thực trạng tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo khá cao như vậy, việc thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông chưa hiệu quả, cần có những giải pháp phù hợp với thực trạng của huyện để đẩy mạnh chương trình giảm nghèo bền vững, từng bước ổn định cuộc sống và tránh tái nghèo. Xuất phát từ những yêu cầu và tình hình thực tế việc thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tôi nhận thấy vấn đề nghèo và thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững cần được quan tâm và có những chính sách phù hợp thì mới có thể thực hiện tốt hơn công tác giảm nghèo 2
bền vững ở địa phương. Đây là lý do mà tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững – Từ thực tiễn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị” để làm luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong thời gian qua, vấn đề thực hiện chính sách giảm nghèo luôn được quan tâm, có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều luận văn tốt nghiệp đã đề cập đến chính sách giảm nghèo bền vững ở các địa phương khác nhau trên cả nước. Tất cả các công trình nghiên cứu đều thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách giảm nghèo, phân tích thực trạng và đề ra một số giải pháp để thực hiện tốtcác chính sách về giảm nghèo, giảm nghèo nhanh và bền vững Mặc dù có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề giảm nghèo, tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu về chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. Tùy thuộc vào điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, trình độ năng lực của cán bộ, công chức và đặc thù của địa phương thì việc thực hiện chính sách giảm nghèo trên địa bàn huyện Đakrông hoàn toàn khác so với các địa phương khác, và cần nghiên cứu để hoàn thiện thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững. 3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn * Mục đích: Nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng, đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị ngày càng hiệu quả hơn. * Nhiệm vụ của đề tài: 3
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về nghèo, giảm nghèo bền vững và chính sách giảm nghèo bền vững. - Phân tích, đánh giá về thực trạng tình hình giảm nghèo, thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. - Đề xuất một số giải pháp giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị trong những năm tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. - Phạm vi nghiên cứu: *Về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu nội dung thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững. *Về không gian: Nghiên cứu trong phạm vi huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. * Về thời gian: Nghiên cứu thông qua số liệu được thống kê và tổng hợp trong giai đoạn 2008-2019. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận:Việc nghiên cứu luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giảm nghèo. - Phương pháp nghiên cứu: Tác giả sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó chú trọng các phương pháp dưới đây: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Tác giả sử dụng phương này để nghiên cứu các tài liệu sẵn có (sách, báo khoa học, luận văn, luận án, văn bản quản lý của nhà nước, các báo cáo, 4
website, các số liệu, tài liệu đã được công bố từ các niên giám thống kê...) liên quan đến chính sách giảm nghèo bền vững và thực trạng thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ở huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. - Phương pháp điều tra xã hội học: Qua quá trình nghiên cứu và tìm hiểu, tác giả lựa chọn điều tra phỏng vấn các đối tượng là cán bộ, công chứcliên quan đến thực hiện chính sách giảm nghèo và người dân đang được hưởng lợi từ các chính sách giảm nghèo. Với tổng số phiếu điều tra là 120 phiếu để khảo sát ý kiến của cán bộ, công chức và người dân về chất lượng, tính hiệu quả của việc thực hiện các chính sách giảm nghèo trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu: Số liệu điều tra được tổng hợp phù hợp với mục tiêu của luận văn. Việc tính toán, xử lý số liệu được tiến hành trên máy tính theo các phần mềm thống kê thông dụng như Microsoft Office Excel 2010, SPSS 16.0. Phương pháp thống kê, so sánh: Tác giả thống kê, so sánh số liệu giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2008-2019. 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận Đề tài sẽ góp phần làm hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chính sách giảm nghèo bền vững trong việc phát triển KT-XH, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, góp phần vào sự nghiệp phát triển chung của địa phương. - Ý nghĩa thực tiễn Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng nghèo và chính sách giảm nghèo bền vững tại huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị giúp cho các cơ quan nhà nước hiểu rõ hơn về thực trạng nghèo, chính sách giảm 5
nghèo bền vững, tồn tại, hạn chế, những giải pháp phù hợp với thực tiễn địa phương góp phần thực hiện thành công chính sách giảm nghèo bền vững, để chính sách giảm nghèo đi vào thực tiễn và mang lại hiệu quả đích thực. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung chính của luận văn được trình bày thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững. Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách giảm nghèo trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. Chương 3: Một số giải pháp thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG 1.1. Cơ sở lý luận về giảm nghèo bền vững 1.1.1. Một số khái niệm liên quan Tại Hội nghị về chống nghèo đói do Uỷ ban Kinh tế Xã hội Khu vực Châu Á- Thái Bình Dương (ESCAP) tại Bangkok, Thái Lan vào tháng 9 năm 1993, các quốc gia trong khu vực đã thống nhất cao rằng: “Nghèo khổ là tình trạng một bộ phận dân cư không có khả năng thoả mãn những nhu cầu cơ bản của con người mà những nhu cầu ấy phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế xã hội, phong tục tập quán của từng vùng và những phong tục ấy được xã hội thừa nhận”. Giảm nghèo bền vững:được hiểu là kết quả những nỗ lực của nhà nước, cộng đồng và người dân về giảm nghèo có khả năng chịu được những cú sốc hay rủi ro thông thường để không cho nghèo quay lại nơi chúng ta đã thực hiện giảm nghèo. Giảm nghèo bền vững là kiên quyếtkhông để tái nghèo, là phải duy trì tiếp tục các nguồn đầu tư và các biện pháp chỉ đạo thực hiện triển khai liên tục có hướng đích để không cho nghèo quay lại chính nơi chúng ta đang thực hiện quyết tâm giảm nghèo. Chính sách giảm nghèo bền vững là kết quả ý chí chính trị của nhà nước được thể hiện bằng một tập hợp các quyết định có liên quan với nhau, bao hàm trong đó định hướng mục tiêu và cách thức giải quyết những vấn đề như: tạo điều kiện giúp đỡ người nghèo có khả năng tiếp cận các nguồn lực của sự phát triển một cách nhanh nhất, trên cơ sở đó họ có nhiều lựa chọn hơn, giúp họ từng bước thoát khỏi tình trạng nghèo. 7
Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững:là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của Nhà nước về chính sách giảm nghèo bền vững thành hiện thực đến với các đối tượng quản lý là các hộ nghèo nhằm đạt mục tiêu giảm nghèo bền vững, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người nghèo, góp phần thu hẹp khoảng cách, chênh lệch về mức sống giữa nông thôn và thành thị, giữa các vùng, các dân tộc và các nhóm dân cư. 1.1.2. Tiêu chí xác định chuẩn nghèo đói của quốc tế và Việt Nam 1.1.2.1. Tiêu chí xác định chuẩn nghèo quốc tế 1.1.2.2. Tiêu chí xác định chuẩn nghèo của Việt Nam 1.1.2.3. Tiêu chí đánh giá thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững 1.1.2.4. Nhóm tiêu chí đánh giá chính sách chung - Tính hiệu lực của chính sách - Kết quả thực hiện chính sách - Tính hiệu quả của chính sách 1.1.2.5. Nhóm tiêu chí bổ sung - Kỹ năng tổ chức triển khai thực hiện chính sách của các cơ quan nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức. - Khả năng huy động sự tham gia của các chủ thể khác vào quá trình thực hiện chính sách. - Khả năng huy động nguồn lực và hình thức huy động nguồn lực cho quá trình thực hiện chính sách. - Sự thay đổi của đời sống và các dịch vụ xã hội. 1.2. Cơ sở pháp lý về thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững 8
1.2.1. Sự cần thiết phải thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững Xóa đói giảm nghèo là một trong những vấn đề xã hội được các quốc gia đặt vào vị trí ưu tiên cần được giải quyết trong phát triển xã hội và là một trong những chính sách quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội ở các quốc gia trên thế giới. Để thực hiện mục tiêu này thì chính sách giảm nghèo sẽ là một trong các chính sách quan trọng trong hệ thống chính sách an sinh xã hội. 1.2.2. Quan điểm, chủ trương của Đảng và, chính sách của Nhà nước ta về thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững Giảm nghèo bền vững là một trọng tâm của Chiến lược phát triển KT-XH giai đoạn 2011-2020 được ghi nhận trong Nghị Quyết Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XI, XII.Giảm nghèo bền vững còn là cam kết của Việt Nam trong thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc. Giảm nghèo bền vững nhằm cải thiện và từng bước nâng cao điều kiện sống của người nghèo, trước hết là ở khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện ở các vùng nghèo, thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng, các dân tộc và các nhóm dân cư. Nhiệm vụ đó đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý và điều hành của Nhà nước, sự vào cuộc của các đoàn thể chính trị, xã hội, sự nỗ lực của toàn dân, nhằm tăng giàu, bớt nghèo, hạn chế phân hoá giàu nghèo, góp phần thực hiện mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Việc bổ sung và hoàn thiện chính sách giảm nghèo bền vững là một nhiệm vụ quan trọng, cấp bách đặt ra hiện nay. Giảm nghèo bền vững là vấn đề có quy mô rộng lớn và phức tạp không thể giải quyết trong một thời gian nhất định mà chỉ có thể giải quyết thành 9
công bằng các chính sách của Nhà nước với các giải pháp và công cụ hiệu quả. 1.2.3. Văn bản pháp lý về thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững 1.2.3.1. Chính sách hỗ trợ y tế cho người nghèo 1.2.3.2. Chính sách hỗ trợ về giáo dục và đào tạo 1.2.3.3. Chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở 1.2.3.4. Chính sách đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng 1.2.3.5. Chính sách tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo 1.2.3.6. Chính sách hỗ trợ về sản xuất, đào tạo nghề, giải quyết việc làm 1.2.3.7. Chính sách hỗ trợ đất sản xuất, đất ở 1.2.3.8. Chính sách trợ giúp pháp lý cho người nghèo 1.2.4. Nội dung chính sách giảm nghèo bền vững 1.2.4.1. Mục tiêu của chính sách giảm nghèo bền vững a) Mục tiêu tổng quát: b) Mục tiêu cụ thể: 1.2.4.2.Vai trò của thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững Giảm nghèo là một trong những vấn đề xã hội được các quốc gia đặt . Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững có vị trí đặc biệt rất quan trọng trong chu trình chính sách giảm nghèo bền vững, là công đoạn hiện thực hóa mục tiêu chính sách giảm nghèo bền vững. Thực hiện tốt chính sách giảm nghèo bền vững góp phần quan trọng vào việc thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, tạo tiền đề để khai thác và phát triển nguồn lực con người, đưa đất nước ta thoát khỏi nguy cơ tụt hậu và tiến tới ngang tầm với các nước trong khu vực và trên thế giới. 1.2.4.3. Quy trình thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững 10
Bước 1: Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách Bước 2: Phổ biến, tuyên truyền về chính sách Bước 3: Phân công, phối hợp thực hiện Bước 4: Đôn đốc quá trình thực hiện chính sách Bước 5: Đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm thực hiện chính sách 1.2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững 1.2.5.1. Tăng trưởng kinh tế 1.2.5.2.Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đô thị hóa 1.2.5.3. Thiên tai, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường 1.2.5.4. Năng lực tổ chức quản lý của bộ máy nhà nước các cấp 1.2.5.5. Nguồn lực của đối tượng chính sách 1.3. Kinh nghiệm quốc tế và trong nƣớc về thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững 1.3.1. Kinh nghiệm quốc tế về thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững 1.3.1.1. Kinh nghiệm giảm nghèo bền vững của Trung Quốc 1.3.1.2. Kinh nghiệm giảm nghèo bền vững của Hàn Quốc 1.3.2. Chính sách giảm nghèo bền vững của một số địa phương trong nước 1.3.2.1. Chính sách giảm nghèo bền vững của huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế 1.3.2.2. Chính sách giảm nghèo bền vững của huyện Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi 1.3.3. Bài học kinh nghiệm đối với huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị 11
Thứ nhất, cần triển khai thực hiện đồng bộ và có hiệu quả các chính sách giảm nghèo, tập trung đầu tư có hiệu quả vào các xã nghèo. Có các chính sách hỗ trợ khuyến khích giảm nghèo bền vững cho hộ nghèo và cận nghèo, giải pháp riêng cho nhóm đối tượng đặc biệt: DTTS, người tàn tật và phụ nữ. Tăng cường việc huy động mọi thành phần xã hội tham gia hỗ trợ người nghèo. Thứ hai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, nhằm làm chuyển biến nhận thức từ cán bộ đến nhân dân về tầm quan trọng cũng như tính cấp bách trong công tác giảm nghèo để động viên toàn xã hội chăm lo cho người nghèo. Nâng cao trách nhiệm của các ngành, các cấp trong việc hỗ trợ, giúp đỡ hộ nghèo, huy động cộng đồng tham gia chia sẻ trách nhiệm cùng thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững trong đó cần làm chuyển biến nhận thức của hộ nghèo, không ỷ lại trong chờ vào Nhà nước, xây dựng ý thức tự lực vươn lên thoát nghèo. Thứ ba, huy động tối đa và lồng ghép nguồn lực từ các chương trình dự án phát triển KT-XH trong và ngoài nước cho chương trình giảm nghèo. Đặc biệt là các nguồn đầu tư phải có tác động trực tiếp đến người nghèo, xã nghèo, trong đó ưu tiên cho hộ nghèo chính sách, hộ nghèo dân tộc, phụ nữ nghèo, các xã điều kiện phát triển còn khó khăn. Thứ tư, phải tiến hành điều tra đúng quy trình, chính xác đối tượng để xây dựng được một cơ sở dữ liệu đầy đủ, với những phân tích có tính căn cứ khoa học, thực tiễn của vùng khác nhau.Từ đó, có kết luận chính xác về quy mô, tính chất, mức độ, nguyên nhân đói nghèo của từng vùng khác nhau.Đây là cơ sở để có những chính sách, giải pháp giảm nghèo bền vững cụ thể. Tăng cường sự quan tâm chỉ 12
đạo của các cấp ủy, chính quyền địa phương trong thực hiện công tác giảm nghèo. Thứ năm, nâng cao năng lực cán bộ làm công tác giảm nghèo các cấp, nhất là cán bộ cấp xã, kể cả cán bộ đoàn thể. Tổ chức tập huấn, hội thảo, tham quan học tập kinh nghiệm giảm nghèo bền vững… trong tập huấn chú trọng nhận thức, kỹ năng triển khai thực hiện chính sách trên địa bàn, kỹ năng thực hành như tuyên truyền vận động, xây dựng kế hoạch dự án giảm nghèo, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý hộ nghèo… 13
Chương 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐAKRÔNG, TỈNH QUẢNG TRỊ 2.1. Tổng quan về huyện Đakrông 2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội 2.2. Thực trạng nghèo ở địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị 2.2.1. Thực trạng hộ nghèo và cận nghèo trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị Đến cuối năm 2018, trên địa bàn huyện có 4.028/10.141 hộ nghèo chiếm tỷ lệ 39,72%. Trong đó có 3.883 hộ nghèo là đồng bào DTTS chiếm 96,4% trong tổng số hộ nghèo. Hộ cận nghèo 872 hộ, trong đó DTTS chiếm 87,5% trong tổng số hộ cận nghèo. 2.2.2. Về thực trạng phát triển các lĩnh vực xã hội Hiện nay trên địa bàn huyện Đakrông còn 1.288 nhà tạm bợ chiếm 12,7% và khoảng 43,1% nhà chưa đạt chuẩn. Tỷ lệ hộ dùng nước hợp vệ sinh ở nông thôn đạt 83%; Tỷ lệ hộ dùng nước sạch ở đô thị đạt 93%; Tỷ lệ hộ dùng điện đạt 98,6%. Các chương trình nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thông tin truyền thông được quan tâm, qua đó đã góp phần làm giảm tỷ lệ hộ nghèo thiếu hụt các dịch vụ cơ bản về truyền thông… thiếu hụt về sử dụng dịch vụ viễn thông đã giảm 15,9% và thiếu hụt về tài sản phục vụ tiếp cận thông tin giảm 14,1% so với đầu kỳ. Đến nay, 100% số xã có đường giao thông đến trung tâm xã; 100% xã có điện sinh hoạt, trường tiểu học, và trạm y tế; 100% xã được phủ sóng phát thanh, 90% xã được phủ sóng truyền hình; phần lớn các xã biên giới có hệ thống thông tin liên lạc. 14
2.2.3. Về thực trạng và nguyên nhân đói nghèo Tăng trưởng kinh tế của huyện Đakrông trong những năm qua tuy có bước tiến bộ nhưng không bền vững, chủ yếu là dựa vào đầu tư của nhà nước và tài trợ bên ngoài. Thu ngân sách trên địa bàn thấp, chủ yếu là hưởng nguồn cân đối ngân sách hỗ trợ từ Trung ương và tỉnh. Sản xuất nông nghiệp tuy có bước phát triển nhưng thiếu bền vững, năng suất thấp, chủ yếu tự cung, tự cấp. Tiềm năng du lịch chưa được khai thác để phát triển, sức thu hút kém. Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất và đời sống chưa được phổ biến rộng rãi. Chất lượng nguồn nhân lực thấp, lao động thiếu việc làm nhiều. Tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn huyện Đakrông bình quân mỗi năm giảm 5% số hộ nghèo, tuy nhiên vẫn còn rất cao. Nguyên nhân: - Thứ nhất, đa số hộ nghèo là người đồng bào DTTS, sinh sống vùng đặc biệt khó khăn, trình độ dân trí thấp, thiếu kiến thức và kinh nghiệm sản xuất; tập quán sinh hoạt lạc hậu, đông con, bệnh tật thường xuyên xảy ra. Người nghèo chưa có ý thức vươn lên để thoát nghèo, còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại sự hỗ trợ từ các chính sách của Nhà nước. - Thứ hai, giảm nghèo ở các xã trên địa bàn huyện Đakrông còn chậm và khó khăn, do tác động của điều kiện tự nhiên khó khăn, địa hình phức tạp, cơ sở hạ tầng yếu kém, kinh tế mang tính tự cung, tự cấp, dịch vụ thiết yếu đáp ứng còn hạn chế. Nghèo tập trung ở các đối tượng chủ yếu không có việc làm, thiếu việc làm hoặc làm việc với hiệu quả thấp dẫn đến không có thu nhập, không có tích lũy, 15
không có nghề trong tay nên không có việc làm, hoặc bị thu hồi đất làm các công trình dự án nên không có đất sản xuất, canh tác. - Thứ ba, khả năng quản lý, điều hành thực hiện các chủ trương, chính sách các chương trình dự án đầu tư của cán bộ cấp cơ sở rất yếu. - Thứ tư, chính sách hỗ trợ đầu tư, hỗ trợ phát triển chưa đồng bộ. Mặc dù có nhiều chính sách, dự án trên địa bàn với nhiều nguồn vốn khác nhau cùng mục tiêu phát triển và giảm nghèo nhưng lại điều hành theo từng cơ chế riêng với các đầu mối khác nhau, dẫn đến việc lồng ghép các chương trình dự án cùng một mục tiêu nhưng lại gặp khó khăn. 2.3. Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị 2.3.1. Tình hình triển khai thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị 2.3.1.1. Công tác chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững của tỉnh Quảng Trị 2.3.1.2. Công tác chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững của huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị 2.3.2. Kết quả thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị 2.3.2.1. Công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia đẩy mạnh phát triển kinh tế vươn lên thoát nghèo bền vững Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về giảm nghèo bền vững được các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương quan tâm, chỉ đạo triển khai thực hiện thông qua nhiều hình thức với nhiều nội dung phong phú. 2.3.2.2. Chính sách hỗ trợ y tế cho người nghèo 16
Hàng năm, đã mua và cấp trên 32.100 thẻ bảo biểm y tế cấp cho các đối tượng theo quy định. Công tác khám chữa bệnh ngày càng đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho nhân dân trên địa bàn huyện, triển khai tốt các chương trình y tế quốc gia, thực hiện việc khám chữa bệnh miễn phí theo chính sách ưu đãi của nhà nước đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, và đồng bào DTTS. Tỷ lệ hộ thiếu hụt khả năng tiếp cận dịch vụ y tế giảm từ 4,61%% ( năm 2016) xuống 1,96% (năm 2018); và không còn người thiếu hụt về BHYT giảm. 2.3.2.3. Chính sách hỗ trợ về giáo dục và đào tạo Trong giai đoạn 2008-2019, có 149.497 lượt học sinh được hỗ trợ (bao gồm hỗ trợ theo Nghị định 86, Nghị định 116, chính sách hỗ trợ ăn trưa cho trẻ, hỗ trợ học sinh khuyết tật…) với tổng kinh phí hơn 154.594 triệu đồng. Có 100% học sinh nghèo, cận nghèo, học sinh ở thôn, xã đặc biệt khó khăn được miễn học phí toàn bộ. 2.3.2.4. Chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở Giai đoạn 2008-2019 đã có hơn 12.067 hộ nghèo được hỗ trợ về nhà ở (theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg ngày 10/8/2015; Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Tập đoàn Quân đội Viettel hỗ trợ: 1.469 nhà với kinh phí 12.732 triệu đồng. Chất lượng về nhà ở được cải thiện; năm 2016, thiếu hụt về chất lượng nhà ở 58,3% đến cuối năm 2018 giảm xuống còn 41,7%. 2.3.2.5. Chính sách đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng Tổng kinh phí giai đoạn 2008-2019: 545.675 triệu đồng. Đã hỗ trợ đầu tư 115 công trình trên địa bàn huyện Đakrông. Các công trình đầu tư đưa vào sử dụng, đã góp phần hoàn thiện dần hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu, bước đầu đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của người dân tại huyện nghèo Đakrông. 2.3.2.6. Chính sách tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo 17
Trong giai đoạn 2016-2018, Phòng giao dịch NHCS huyện Đakrông đã giải ngân số tiền hơn 156.067 triệu đồng với 10 chương trình tín dụng cho vay. Trong đó: Cho vay hộ nghèo 75.500 triệu đồng/3.176 hộ; cho vay hộ cận nghèo 9.738 triệu đồng/204 hộ; cho vay học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn 1.536,5 triệu đồng/61 hộ; cho vay hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo là 1.810 triệu đồng/103 hộ và các chương trình cho vay khác. 2.3.2.7. Chính sách hỗ trợ về sản xuất, đào tạo nghề, giải quyết việc làm Trong giai đoạn 2008-2019: Tổ chức 03 lớp đào tạo khuyến nông khuyến ngư cho 87 học viên là cán bộ khuyến nông viên thôn bản trên địa bàn toàn huyện; đào tạo nghề, tập huấn nghề ngắn hạn cho 8.744 lao động trong đó có chứng chỉ nghề 2.733 lao động. Tỷ lệ lao động qua đào tạo tính đến cuối năm 2018 là 38,46%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề 25,67%. 2.3.2.8. Chính sách hỗ trợ đất sản xuất, đất ở Giai đoạn 2018-2019, đã thực hiện giao khoán 13.056 ha rừng các hộ gia đình nhận khoán chăm sóc và bảo vệ rừng cho 1.176 hộ gia đình. Thực hiện hỗ trợ trên 204,4 tấn gạo, với tổng kinh phí 2,051 tỷ đồng cho hộ nghèo tại các xã tham gia trồng rừng và nhận khoán chăm sóc bảo vệ rừng trong thời gian chưa tự túc được lương thực theo dự án được duyệt. Giao đất trồng rừng: đã cấp 2.990 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 1.540 hộ gia đình, với diện tích 2.884ha. 2.3.2.9. Chính sách giúp pháp lý cho người nghèo Giai đoạn 2008-2019, tổ chức được 89 điểm TGPL lưu động đến các xã trên địa bàn huyện với số người tham gia hơn 2.730 lượt người, trợ giúp 1.830 người có nhu cầu. Thông qua hoạt động TGPL 18