Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của đề tài là nghiên cứu cơ sở lý luận cơ sở thực tiễn và đề xuất giải pháp hoàn thiện hoạt động tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Quyền được tiếp công dân và giải quyết khiếu nại là quyền cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp, là công cụ pháp lý để công dân bảo vệ quyền và lợi ích của mình khi bị xâm phạm. Trong những năm gần đây, tại tỉnh Lào Cai các hoạt động kinh tế - xã hội ngày càng phát triển sôi động, nhiều công trình dự án lớn được xây dựng; trong quá trình thực hiện công tác đền bù giải phóng mặt bằng còn còn phát sinh những sai sót, tiêu cực... phát sinh khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai trong thời gian qua còn có những bất cập, hạn chế. Từ đó đặt ra vấn đề cần có một nghiên cứu về hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn tỉnh Lào Cai để đưa ra được các giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế và nâng cao chất lượng của các hoạt động nêu trên, vì vậy tác giả chọn đề tài “ Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Liên quan đến hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo đã được nhiều người quan tâm nghiên cứu. - Đinh Ngọc Thức (2014), “Giải quyết khiếu nại về đất đai tại huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội”, Hà Nội. - Lê Văn Thành (2012), “Áp dụng pháp luật trong quản lý nhà nước về đất đai của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh hiện nay”, Thành phố Hồ Chí Minh. - Nguyễn Thị Thu Hằng (2011), “Giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang hiện nay”, Bắc Giang. - Nguyễn Thị Lệ Hằng (2010), “Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực quản lý đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện tỉnh Khánh Hòa”; Khánh Hòa. - Nguyễn Xuân Trường (2016), “Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai từ thực tiễn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội”, Hà Nội. - Ủy ban nhân dân dân tỉnh Lào Cai, Đề án “Tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2011- 2015”, Lào Cai. Tuy nhiên, đến này chưa có công trình nào nghiên cứu về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh lực đất đai tại tỉnh Lào Cai trên cơ sở cập nhật 1
những quy định liên quan đến tiếp công dân và giải quyết khiếu nại. Do vậy, việc chọn đề tài “ Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai” là một nghiên cứu mới và cần thiết với tính thực tiễn cao. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1.Mục đích Mục đích của đề tài là nghiên cứu cơ sở lý luận cơ sở thực tiễn và đề xuất giải pháp hoàn thiện hoạt động tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai. 3.2. Nhiệm vụ - Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý liên quan đến tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. - Tìm hiểu, đánh giá được cơ bản thực trạng hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai, đề xuất được những giải pháp để khắc phục những tồn tại, hạn chế hoàn thiện hoạt động tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của các cơ quan hành chính tại tỉnh Lào Cai. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Nội dung: Tình hình chung về hoạt động tiếp công dân gắn với giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của các cơ quan quản lý hành chính tại tỉnh Lào Cai, tập trung vào thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai. Lĩnh vực đất đai rất rộng nên tác giả chỉ tập trung vào hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại liên quan đến hoạt động thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư. Đây là các hoạt động dễ phát sinh khiếu nại, gây bức xúc cho nhân dân nhiều nhất. - Về thời gian: Khoảng thời gian 5 năm: Từ năm 2013 đến 2017. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Việc nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác- Lê nin là Chủ nghĩa duy vật lịch sử và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật. 5.2.Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình viết đề tài, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học sau: - Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết; 2
- Phương pháp lịch sử; - Phương pháp điều tra; - Phương pháp phân tích tổng kết kinh nghiệm; - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu điều tra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn nêu và làm sáng tỏ các cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý liên quan đến tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Luận văn cũng đi tìm hiểu các nguyên nhân làm phát sinh khiếu kiện cũng như các tồn tại hạn chế trong công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai, từ đó đề xuất các giải pháp về mặt lý luận và thực tiễn để tháo gỡ, khắc phục. Điều này góp phần vào việc hoàn thiện các lý luận liên quan đến lĩnh vực này, từ đó làm cơ sở cho việc nghiên cứu, học tập và áp dụng sau này. 7. Kết cấu của luận văn Bao gồm phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và 3 chương với các phần chính sau đây: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý của tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Chương 2: Thực trạng của hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai. Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai. 3
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TIẾP CÔNG DÂN VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI 1.1. Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại 1.1.1. Tiếp công dân 1.1.1.1. Khái niệm tiếp công dân Theo quy định của Luật Tiếp công dân năm 2013 thì tiếp công dân: Là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đón tiếp để lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật. 1.1.1.2. Một số văn bản pháp luật về tiếp công dân. - Hiến pháp năm 2013 - Luật tiếp công dân 2013 -Nghị định số 64/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiếp công dân; -Thông tư số 06/2014/TT-TTCP ngày 31/10/2014 của Thanh tra Chính phủ quy định quy trình Tiếp công dân.. 1.1.2. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại 1.1.2.1. Khái niệm khiếu nại Theo quy định tại Điều 2, Luật khiếu nại năm 2011: Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. 1.1.2.2. Một số văn bản pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại - Điều 30 Hiến pháp 2013 quy định: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân”. - Luật khiếu nại 2011; - Nghị định số 75/2012/NĐ-CP ngày 3/10/2012 quy định chi tiết một số điều của Luật Khiếu nại; - Thông tư số 07/2013/TT-TTCP ngày 31/10/2013 của Thanh tra Chính phủ về Quy trình giải quyết khiếu nại... 4
1.2. Những vấn đề chung về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai 1.2.1. Đất đai Đất đai là tài sản phẩm của tự nhiên, có trước lao động và cùng với quá trình lịch sử phát triển kinh tế-xã hội, đất đai là điều kiện lao động. 1.2.2. Tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai 1.2.2.1. Khái niệm, đặc điểm, trách nhiệm tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai: *Khái niệm: Là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đón tiếp để lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân trong lĩnh vực đất đai; giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật. *Đặc điểm: Thứ nhất, đối tượng của tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai chỉ có thể là chủ thể của quyền quản lý và quyền sử dụng đất, tức là các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tham gia với tư cách là người quản lý hoặc người sử dụng đất. Thứ hai, nội dung của tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai rất đa dạng và phức tạp, bao gồm: Khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan đến lĩnh vực đất đai. Thứ ba, Tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai dễ phát sinh khiếu kiện đông người, phức tạp, kéo dài. * Trách nhiệm tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai: Theo quy định tại điều 4, Luật Tiếp công dân quy định về trách nhiệm tiếp công dân, theo đó, các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hệ thống chính trị phải có trách nhiệm tiếp công dân. Tuy nhiên, theo phạm vi nghiên cứu của Luận văn chủ yếu tập trung vào công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của các cơ quan hành chính tại tỉnh Lào Cai thì có các cơ quan, cá nhân sau đây có trách nhiệm tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai: Chủ tịch UBND các cấp; thủ trưởng các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các cấp; Ban Công dân cấp tỉnh, cấp huyện... 1.2.2.2. Quy trình tiếp công dân đến khiếu nại trong lĩnh vực đất đai: - Bước 1: Đón tiếp, xác định nhân thân của công dân - Bước 2: Nghe, ghi chép nội dung khiếu nại, tiếp nhận thông tin, tài liệu. - Bước 3: Phân loại, xử lý khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tại nơi tiếp công dân theo quy định của pháp luật. 1.2.3. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai 1.2.3.1. Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai 5
* Khái niệm khiếu nại trong lĩnh vực đất đai Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là việc công dân, cơ quan, tổ chức theo trình tự, thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại do Luật đất đai và Luậtkhiếu nại quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xétlại quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. * Chủ thể khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là công dân, cơ quan, tổ chức bao gồm cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam trừ trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác, là đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. *Đối tượng của khiếu nại trong trường hợp này là quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai. Quyết định hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại thường là: - Quyết định giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, trưng dụng đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. - Quyết định bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, tái định cư: - Quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc thu hồi Giấy chứng nhận của người sử dụng đất để bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất; - Quyết định gia hạn thời hạn sử dụng đất; - Quyết định giải quyết tranh chấp đất đai… Hành vi hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại: Hành vi hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại là hành vi của cán bộ, công chức nhà nước khi giải quyết công việc thuộc phạm vi quy định đã nêu trên. *.Đặc điểm khiếu nại trong lĩnh vực đất đai Thứ nhất, chủ thể của khiếu nại trong lĩnh vực đất đai chỉ có thể là chủ thể của quyền quản lý và quyền sử dụng đất. Thứ hai, nội dung của khiếu nại trong lĩnh vực đất đai rất đa dạng và phức tạp. Thứ ba, đối tượng của khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là quyền quản lý và quyền sử dụng đất. Đất đai là loại tài sản đặc biệt không thuộc quyền sở hữu của các chủ thể quản lý, sử dụng đất, mà thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu. 6
Thứ tư, Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai dễ phát sinh khiếu kiện đông người, phức tạp, kéo dài. 1.2.3.2. Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là việc thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. * Nguyên tắc khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai: Việc khiếu nại và giải quyết khiếu nại phải được thực hiện theo quy định của pháp luật; bảo đảm khách quan, công khai, dân chủ và kịp thời. * Thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai - Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu là người đã ra quyết định hành chính bị khiếu nại hoặc người đứng đầu cơ quan có hành vi hành chính bị khiếu nại. - Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai là Thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu. * Quy trình giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai Bước 1: Tiếp nhận đơn khiếu nại Bước 2: Thụ lý giải quyết khiếu nại Bước 3: Xác minh nội dung khiếu nại Bước 4: Chuẩn bị ra quyết định giải quyết khiếu nại Bước 5: Quyết định giải quyết khiếu nại, gửi, công khai quyết định giải quyết khiếu nại 1.2.4. Mối quan hệ giữa tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai Một là, Muốn thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai cần phải thực hiện tốt việc tiếp công dân.s Hai là, giải quyết khiếu nại tốt thì sẽ hạn chế tình trạng công dân tụ tập đến trụ sở tiếp công dân khiếu nại, tố cáo; nhất là việc tụ tập đông người, gây mất trật tự an ninh xã hội. 1.2.5. Mục đích ý nghĩa của tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. - Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại là một biện pháp quan trọng và thiết thực để củng cố mối quan hệ giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước; cho công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai của các cơ quan, tổ chức, đơn vị được tiến hành một cách hiệu quả. - Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại là một kênh thông tin quan trọng để kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ. 7
- Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại cũng là một kênh thông tin để đánh giá tính khả thi của các chính sách, hiệu quả quản lý nhà nước. - Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là tạo điều kiện cho nhân dân thực hiện quyền tự do, dân chủ, góp phần giải quyết các vấn đề xã hội, giảm bức xúc, xung đột trong xã hội. - Hoạt động khiếu nại và giải quyết khiếu nại bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa; tạo cơ sở cho việc phát hiện những kẽ hở của pháp luật qua thực tiễn. - Hoạt động kiểm tra hoạt động giải quyết khiếu nại, nhằm phát hiện những mặt tích cực để biểu dương, khuyến khích, đồng thời cũng phát hiện những sai phạm, yếu kém để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời. 1.3. Yêu cầu về trình độ và kỹ năng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai 1.3.1. Kỹ năng tiếp công dân trong lĩnh vực đất đai Trong thực tiễn tiếp công dân quan đến lĩnh vực đất đai có rất nhiều loại tình huống mà người tiếp công dân cần hình thành những kỹ năng để xử lý, giải quyết như: - Trường hợp người dân đưa ra yêu cầu không hợp lý hay thực hiện chưa đúng trình tự thủ tục thì người tiếp công dân phải giải thích rõ nguyên nhân, hướng dẫn cặn kẽ, cụ thể, dễ hiểu đối với từng trường hợp, từng đối tượng để người dân biết, thực hiện. - Đối với những trường hợp không thuộc phạm vi xử lý của cơ quan, đơn vị mình thì cũng kiên nhẫn giải thích, giới thiệu đến các ban ngành khác để giải quyết; - Người không có năng lực hành vi hoặc trong tình trạng say rượu, say chất kích thích khác và những người vi phạm Nội quy tiếp công dân, người tiếp công dân cần cương quyết, khôn khéo giải thích pháp luật về nội quy tiếp dân, tránh bị hiểu nhầm là không tiếp dân. - Trường hợp nhiều người cùng khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh về một nội dung: Cần bố trí đủ cán bộ có năng lực, kinh nghiêm để tiếp dân, hoặc thủ trưởng đơn vị trực tiếp dân. - Xử lý tình huống có công dân gây rối, xúc phạm cán bộ, công chức tiếp công dân, vi phạm nội quy tiếp công dân: Kiên quyết từ chối tiếp, lập biên bản và giao cho các cơ quan có thẩm quyền xử lý… Để có kỹ năng tiếp công dân tốt, ngoài nắm vững các quy định pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo… người tiếp công dân còn cần có một số kỹ năng phụ trợ như: Kỹ năng lắng nghe; kỹ năng tuyên truyền, thuyết phục; kỹ năng giải quyết xung đột... 8
1.3.2. Kỹ năng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai Để thực hiện tốt việc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai đòi hỏi người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại và cán bộ, công chức tham mưu giải quyết khiếu nại phải có một số kỹ năng trong quy trình giải quyết khiếu nại, trong đó có hai kỹ năng quan trọng nhất là kỹ năng xác minh khiếu nại và kỹ năng đối thoại: - Kỹ năng xác minh nội dung khiếu nại Kỹ năng xác định vấn đề cần xác minh và phân công nghĩa vụ xác minh cho các bộ phận chuyên môn hay công chức phụ trách. - Kỹ năng tổ chức đối thoại và đối thoại: TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là các cơ quan quản lý hành chính nhà nước; có vai trò, ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân. Chương 1 của luận văn đã tập trung vào phân tích cơ sở lý luận và pháp lý của tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai, trong đó: Làm rõ một số khái niệm, đặc điểm, yêu cầu cũng như một số văn bản pháp lý của tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai; mục đích, ý nghĩa và mối quan hệ giữa tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai; đồng thời chương 1 làm rõ ý nghĩa và yêu cầu của các kỹ năng đối với cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh lực đất đai. Việc nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai cũng như yêu cầu về các kỹ năng đối của các hoạt động trên là cơ sở để tập trung phân tích, đánh giá thực trạng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai được phân tích tại Chương 2 của luận văn. 9
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TIẾP CÔNG DÂN VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TỈNH LÀO CAI 2.1. Khái quát về điều kiện địa lý, tình hình kinh tế- xã hội ảnh hƣởng đến hoạt động tiếp dân và giải quyết khiếu nại trên địa bàn tỉnh Lào Cai Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới nằm phía Tây Bắc Việt Nam cách Hà Nội 296 km theo đường sắt và 345 km theo đường bộ. Phía đông giáp tỉnh Hà Giang; phía tây giáp tỉnh Sơn La và Lai Châu; phía nam giáp tỉnh Yên Bái, phía bắc giáp tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) với 182,086 km đường biên giới. Có 25 nhóm ngành dân tộc cùng chung sống hoà thuận, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 64,09% dân số toàn tỉnh. Về đơn vị hành chính cấp huyện: tỉnh Lào Cai có thành phố Lào Cai và 8 huyện với 164 xã, thị trấn, trong đó có 138 xã vùng sâu, vùng xa, biên giới. Bên cạnh đó, do sự phát triển của nền kinh tế thị trường, sự giao lưu giữa các vùng, các miền đã bộc lộ những vấn đề mới, gây mâu thuẫn: Dân trí nói chung còn thấp, sự phát triển kinh tế không đều, các quan hệ xã hội cũng đã có sự thay đổi mạnh mẽ về quy mô, đa dạng, phức tạp; đi liền với đó là các mối quan hệ về quyền, lợi ích và nghĩa vụ, trách nhiệm của chủ thể nảy sinh, từ đó dẫn đến các mâu thuẫn, tranh chấp, khiếu kiện, có nơi, có lúc dẫn đến khá phức tạp, đòi hỏi các cấp uỷ, các ngành cần tập trung giải quyết. .. 2.2. Thực trạng hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai 2.2.1. Tình hình công dân khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai trong thời gian qua Về nội dung khiếu nại, tố cáo, phản ảnh, kiến nghị đề nghị chủ yếu tập trung vào lĩnh vực đền bù thiệt hại về đất đai, tài sản, hoa màu trên đất khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng các công trình, dự án; vi phạm của cán bộ, công chức khi thực hiện các nhiệm vụ, công vụ tại một số khu vực trọng điểm như: Thành phố Lào Cai, huyện Bảo Thắng, huyện Bát Xát, huyện Sa Pa, huyện Bảo Yên và huyện Văn Bàn. Có nhiều vụ khiếu nại về đất đai là hình thức tập thể có đông người tham gia, chủ yếu là phụ nữ, bà già và trẻ em, thường do một vài đối tượng đại diện lôi kéo làm cho tình hình trở nên phức tạp, làm mất nhiều thời gian, công sức, tiền của của cơ quan nhà nước. 10
Thông qua công tác tiếp dân, tiếp nhận và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo cho thấy: các nội dung khiếu nại, tố cáo về đất đai trong thời gian qua luôn chiếm tỷ lệ cao nhất, trên 87% tổng số các vụ việc. Nội dung khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của các tổ chức, cá nhân rất đa dạng, phức tạp, nhưng chủ yếu tập trung vào một số vấn đề sau: - Khiếu nại về thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư. + Công dân thường tập trung vào việc khiếu nại yêu cầu nâng giá bồi thường đất và tài sản trên đất (đòi bồi thường theo giá thị trường). Khiếu nại thu hồi đất, giải phóng mặt bằng và đòi được bồi thường theo chính sách mới. Khiếu nại do người dân bị ảnh hưởng của việc thu hồi đất, thiếu nơi ăn chốn ở, thiếu đất để sản xuất (nhất là các hộ bị giải tỏa trắng). + Khiếu nại phương án bồi thường, hỗ trợ thiếu chính xác, không đúng thực tế, xác định diện tích, loại đất, nguồn gốc đất để bồi thường không phù hợp, gây thiệt thòi và thiếu công bằng, xác định loại nhà ở, công trình trên đất, kiểm đếm tài sản có sai sót hoặc vận dụng tùy tiện dẫn đến dân không đồng tình nên khiếu nại; +Việc thu hồi đất, lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư không đúng trình tự, thủ tục, thiếu công khai, dân chủ, công bằng; Yêu cầu thực hiện chính sách bồi thường về đất đai do trước đây chưa được thực hiện trong việc trưng dụng, thu hồi đất, giải tỏa hành lang an toàn giao thông. - Khiếu nại về việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng - Khiếu nại liên quan đến quy hoạch "treo". - Khiếu nại quyết định xử vi phạm hành chính về vi phạm chế độ quản lý, sử dụng đất đai. - Khiếu nại đòi lại đất cũ: Đòi lại đất khi di tản sau chiến tranh khi quay lại đất cũ người khác đang sử dụng ( sau chiến tranh biên giới 1979). - Khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai. 2.2.2. Công tác chỉ đạo, điều hành của tỉnh Lào Cai liên quan đến hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại Tỉnh Lào Cai đã ban hành nhiều văn bản pháp quy, đề án, chỉ đạo việc triển khai công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trên địa bàn tỉnh. UBND tỉnh Lào Cai đã lãnh, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND tỉnh, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố khẩn trương hoàn thiện cơ cấu, bộ máy tổ chức Ban Tiếp công dân, các huyện, thành phố; chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn tổ chức thành lập các tổ tiếp công dân theo quy định: 11
- Cấp tỉnh: Ủy ban nhân dân tỉnh thành lập Ban Tiếp công dân, trực thuộc Văn phòng UBND tỉnh. Đối với các sở, ngành đều có bố trí địa điểm và phân công cán bộ tiếp công dân, cũng như phân công Lãnh đạo tiếp công dân theo quy định của pháp luật. - Cấp huyện: 9/9 UBND cấp huyện, thành phố thuộc tỉnh đều thành lập Ban Tiếp công dân Trực thuộc Văn phòng UBND-HĐND cấp huyện theo quy định của Luật Tiếp công dân năm 2013. Trưởng Ban tiếp công dân cấp huyện do một Phó Chánh Văn phòng HĐND-UBND cấp huyện đảm nhiệm, các thành viên Ban tiếp công dân cấp huyện còn lại là cán bộ kiêm nhiệm từ các phòng ban của huyện như: Thanh tra huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội, Phòng Tư pháp... Năm 2016, tỉnh Lào Cai cho thí điểm chuyển Ban Tiếp công dân cấp huyện từ Văn phòng HĐND-UBND sang cơ quan Thanh tra huyện, đồng thời chuyển biên chế thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân tại Văn phòng HĐND-UBND (nếu có) về Thanh tra huyện, thành phố quản lý; thời gian thí điểm đến hết 31/12/2019. - Cấp xã: bố trí điểm tiếp công dân tại Trụ sở UBND xã, phường, thị trấn; phân công 01 đồng chí phụ trách công tác tiếp công dân; có nhiệm vụ tiếp công dân thường xuyên, tham mưu lãnh đạo tiếp công dân; tiếp nhận, phân loại và xử lý đơn theo quy định. 2.2.3. Thực trạng về trình độ chuyên môn và kỹ năng của cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai 2.2.3.1. Trình độ đào tạo và kỹ năng của đội ngũ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân tại tỉnh Lào Cai *Trình độ đào tạo Qua bảng số liệu 2.4 trên có thể thấy trình độ đào tạo nói chung của đội ngũ làm công tác tiếp công dân của tỉnh Lào Cai không cao. Đặc biệt là cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân tại cấp xã khi có 181 người có trình độ trung cấp (chiếm 34,2% số cán bộ làm nhiệm vụ tiếp dân trên toàn tỉnh). Trong đó chỉ có 215/528 người được bồi dưỡng đào tạo về nghiệp vụ tiếp công dân (chiếm 40,7%). * Kỹ năng tiếp công dân Qua kết quả phiếu khảo sát thấy sự tự đánh giá về kỹ năng tiếp công dân của một số cán bộ, công chức chuyên làm nhiệm vụ tiếp công dân trên địa bàn tỉnh Lào Cai thì mức độ “chưa tốt” là khá cao chiếm tới 31,9%, tập trung chủ yếu tại các công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân tại cấp xã phường 26/30 12
phiếu “chưa tốt”. Còn lại là tự đánh giá kỹ năng tiếp dân “bình thường” và “tốt”, không có phiếu tự đánh giá mức độ “rất tốt”. 2.2.3.2. Trình độ đào tạo và kỹ năng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Giải quyết khiếu nại về đất đai thường thuộc thẩm quyền của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền quản lý đất đai, đây không phải công việc thường xuyên, chuyên trách nên rất khó xác định được kỹ năng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của họ. Ở đây chúng ta tập trung xem xét kỹ năng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của của đội ngũ công chức thường được được giao nhiệm vụ xác minh nội dung khiếu nại là thanh tra nhà nước cấp tỉnh, cấp huyện, thanh chuyên ngành của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh… Qua bảng số liệu 2.7 trên có thể thấy đội ngũ CB,CC cơ bản đều có bằng cấp đại học và trên đại học (chiếm 94,8%), chỉ có 5,2 % có trình độ cao đẳng và trung cấp . Qua kết quả phỏng vấn chuyên gia của tác giả đối với ông Bùi Văn Thìn, Trưởng Ban tiếp công dân tỉnh Lào Cai đánh giá về kỹ năng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai: “Qua thực tế về công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai trong những năm qua thì kỹ năng giải quyết khiếu nại của cán bộ, công chức làm nhiệm vụ này chưa thực sự tốt. Các kỹ năng quan trọng nhất trong quy trình giải quyết khiếu nại là xác minh nội dung khiếu nại và tổ chức đối thoại với người khiếu nại. Việc xác minh khiếu nại vẫn chủ yếu dựa trên hồ sơ thu hồi đất, đền bù, giải phóng mặt bằng sẵn có, ít khi xuống gặp gỡ điều tra, đo đạc, thậm chí trưng cầu giám định tại thực địa... Về kỹ năng đối thoại , người giải quyết khiếu nại chủ yếu coi đối thoại là một thủ tục bắt buộc chứ chưa coi đối thoại là một phương pháp, thậm chí là một nguyên tắc quan trọng cần được tôn trọng và thực hiện trong giải quyết khiếu nại ...”. Qua ý kiến phỏng vấn chuyên gia của tác giả phản ánh phần nào thực tế kỹ năng của đội ngũ làm công tác tham mưu giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai để có hướng khắc phục trong thời gian tới 2.2.3.3. Nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai: Qua số liệu từ bảng tổng hợp số 2.8 có thể thấy nhu cầu được đào tạo trình độ chuyên môn cũng như tập huấn về kỹ năng tiếp công dân là rất cao (94,7%); còn nhu cầu được tập huấn về kỹ năng giải quyết khiếu nại thấp hơn (46,8%)vì không phải cán bộ, công chức nào làm nhiệm vụ tiếp công dân cũng được giao nhiệm vụ tham mưu giải quyết khiếu nại. 13
2.3. Đánh giá chung về thực trạng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai. 2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân 2.3.1.1.Kết quả đạt được Một là, Tỉnh Lào Cai đã khá nghiêm túc trong việc triển khai quy định của Luật Tiếp công dân và Luật Khiếu nại, trong đó có quy định về tiếp công dân của người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Hai là, Tỉnh Lào Cai đã ban hành một số văn bản quy định, hướng dẫn về công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Ba là, Trong thời gian vừa qua tỉnh Lào Cai đã ban hành và thực hiện khá hiệu quả một số đề án nâng cao chất lượng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng như tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về khiếu nại tố cáo. Bốn là, Cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành thực hiện khá tốt chức trách nhiệm vụ trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, đề nghị, phản ánh. Năm là, Trong thời gian qua ít phát sinh mới các vụ việc khiếu nại đông người trong lĩnh vực đất đai. Trong thời gian qua, các vụ việc tập trung khiếu nại đông người tại Trụ sở Tiếp công dân cấp tỉnh, cấp huyện chủ yếu là là các vụ việc phát sinh từ các dự án được triển khai từ cách đây 4-5 năm, thậm chí lâu hơn. Sáu là, Trong thời gian qua, các cấp, các ngành trong tỉnh Lào Cai đã giải quyết dứt điểm được một số vụ khiếu nại đông người, phức tạp, kéo dài liên quan đến lĩnh vực đất đai. 2.3.1.2. Nguyên nhân những kết quả đạt được Một là, Công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai, nhất là nhưng năm gần đây luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo khá sát sao của các cấp ủy, chính quyền. Các cấp, các ngành đã đề ra nhiều biện pháp tích cực để nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn. Hai là, Hệ thống các quy phạm pháp luật liên quan đến tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh cùng với pháp luật liên quan đến lĩnh vực quản lý đất đai ngày càng hoàn thiện. Ba là, Đội ngũ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo ngày càng được nâng cao về trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Bốn là, Công tác quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đền bù giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư của các dự án trên địa bàn tỉnh được triển khai ngày càng bài bản, đúng quy định hơn dẫn đến ít phát sinh mới khiếu nại đông người về đất đai. 14
Năm là, trình độ dân trí ngày càng được nâng cao khiến công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại cũng thuận lợi hơn. 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân 2.3.2.1. Tồn tại, hạn chế Một là, Theo báo cáo công tiếp công dân và giải quyết khiếu nại hàng năm của UBND tỉnh Lào Cai thì số lượng công dân đến khiếu nại về đất đai trong các năm qua không giảm (Chủ yếu là các vụ việc cũ). Hai là, Việc tiếp công dân của Thủ trưởng một số đơn vị, địa phương chưa được nghiêm túc thường xuyên theo quy định của Luật Tiếp công dân. Ba là, Công tác tổ chức tiếp công dân một số đơn vị còn chưa hợp lý; hiệu quả tiếp công dân tại một số cơ quan đơn vị chưa cao. Bốn là, Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác tiếp công dân có nơi vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu; việc áp dụng công nghệ thông tin vào công tác tiếp công dân và xử lý đơn thư vẫn còn những hạn chế. Năm là, Công tác xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai vẫn còn nhiều bất cập: - Việc phân loại đơn thư của một số cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh nhiều lúc còn thiếu chính xác. - Việc áp dụng các quy định pháp luật trong quá trình giải quyết khiếu nại khi còn lúng túng, nhất là các quy định liên quan đến lĩnh vực đất đai. - Một số đơn vị, địa phương chưa thực hiện tốt trong việc đối thoại với công dân, đặc biệt là trong quá trình giải quyết khiếu nại lần đầu tại một số cơ quan đơn vị còn coi nhẹ. - Tình trạng khiếu nại tiếp vẫn diễn ra khá phổ biến. - Việc tổ chức thực hiện các quyết định giải quyết đã có hiệu lực pháp luật còn thiếu kiên quyết, dẫn đến vụ việc không được giải quyết dứt điểm, khiếu kiện kéo dài. Sáu là, Trình độ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo không đồng đều, còn hạn chế (nhất là ở cấp cơ sở). Bẩy là, Công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của Thủ trưởng các cấp, các ngành chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao. Tám là, Công tác thông tin báo cáo về công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo còn có đơn vị chưa thực hiện đầy đủ, kịp thời theo quy định. 2.3.2.2. Nguyên nhân những tồn tại, hạn chế Một là, Chính sách, pháp luật về khiếu nại, tố cáo, quản lý, sử dụng đất đai vẫn còn có những bất cập. 15
Hai là, Công tác quy hoạch sử dụng đất; thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư còn nhiều bất cập, hạn chế. Ba là, Sự yếu kém trong công tác tổ chức thi hành pháp luật về đất đai; quản lý đất đai. Bốn là, người đứng đầu một số đơn vị, địa phương trong tỉnh nhận thức chưa đúng tầm quan trọng dẫn đến thiếu quan tâm, trách nhiệm trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Năm là, Việc bố trí cán bộ công chức làm công tác tiếp công dân còn chưa hợp lý; công tác tập huấn bồi dưỡng kiến thức nghiệp vụ, kỹ năng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại chưa được thường xuyên, hiệu quả chưa cao. Sáu là, Nhận thức về chính sách, pháp luật của một bộ phận nhân dân còn hạn chế. TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 Chương 2 của luận văn đã tập trung vào việc nêu, phân tích, đánh giá thực trạng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai, trong đó có thực trạng về công tác tổ chức, quản lý và trình độ, kỹ năng của cán bộ, công chức làm nhiệm vụ trên. Việc đánh giá thực trạng chủ yếu tập trung vào làm rõ các tồn tại, hạn chế và tìm ra nguyên nhân chính của các tồn tại hạn chế đó. Qua kết quả đánh giá thực trạng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đại tại tỉnh Lào Cai cho thấy nhiều vấn đề bất cập cần được quan tâm giải quyết, như: Tình trạng công dân đến khiếu nại lĩnh quan đến lĩnh vực đất đai không giảm; nhiều người đứng đầu các đơn vị, địa phương chưa thực hiện nghiêm các quy định về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại; việc tố chức tiếp công dân một số nơi còn chưa hợp lý, hiệu quả; việc phân loại, xử lý đơn thư còn chưa bài bản, chính xác; cơ sở vật chất của một số điểm tiếp công dân chưa đáp ứng được nhu cầu; việc áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình tiếp công dân và quản lý đơn thư còn chưa phổ biến; trình độ, kỹ năng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại của một số cán bộ công chức làm nhiệm vụ chuyên trách chưa cao… Việc xác định được các tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lào Cai và tìm ra các nguyên nhân chính của nó sẽ là cơ sở quan trọng để đưa ra các giải pháp mang tính khả thi, hiệu quả nhằm hoàn thiện, nâng cao hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai trong thời gian tới. 16
Chƣơng 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG TIẾP CÔNG DÂN VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TỈNH LÀO CAI 3.1. Hoàn thiện hoạt động tổ chức tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai 3.1.1. Nâng cao chất lượng tiếp công dân Một là, kiến nghị thủ trưởng các đơn vị, địa phương gương mẫu nghiêm chỉnh chấp hành quy định của Luật Tiếp công dân và Chỉ thị 35-CT/TW, ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Hai là, các đơn vị, địa phương trong tỉnh cần xây dựng quy trình tiếp công dân tại Trụ sở tiếp công dân một cách khoa học, hợp lý: Ba là, Kiến nghị Ban Tiếp công dân tỉnh và Ban Tiếp công dân các huyện, thành phố thuộc tỉnh Lào Cai nâng cao vai trò, trách nhiệm của mình. Bốn là, Các đơn vị, địa phương quân tâm xây dựng, bố trí Trụ sở Tiếp công dân, địa điểm tiếp công dân đồng thời trang bị đầy đủ các trang bị, cơ sở vật chất phục vụ cho công tác tiếp công dân một cách thuận lợi. Năm là, kiến nghị các đơn vị, địa phương thành lập các tổ đảm bảo an ninh trật tự và xây dựng các phương án đảm bảo an ninh trật tự các Trụ sở tiếp công dân. Sáu là, các đơn vị, địa phương cần nâng cao kỹ năng tiếp công dân cho đội ngũ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân. Bẩy là, Cán bộ, công chức tiếp công dân cần làm tốt nhiệm vụ phân loại xử lý đơn thư sau tiếp công dân; sát sao trong việc theo dõi, đôn đốc việc giải quyết đơn thư do Ban Tiếp công dân, hoặc cơ quan đơn vị mình chuyển đi. 3.1.2. Nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại 3.1.2.1. Phân loại chính xác đơn khiếu nại; thụ lý, giải quyết dứt điểm đơn khiếu nại về đất đai ngay từ cơ sở; hạn chế khiếu nại vượt cấp, khiếu nại tiếp Phân loại đơn chính xác để giải quyết đúng thẩm quyền, đúng quy định của Luật Khiếu nại. 3.1.2.2.Đề nghị người đứng đầu các đơn vị, địa phương tăng cường đối thoại trong quá trình giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Đối thoại là một trong thủ tục giải quyết khiếu nại được quy định tại Luật Khiếu nại. Đối thoại là vô cùng quan trọng trong giải quyết khiếu nại đặc biệt là khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Vì vậy, người giải quyết khiếu nại phải chú 17
trọng việc đối thoại trong quá trình giải quyết khiếu nại. Việc tổ chức đối thoại phải mang tính dân chủ, chân thành cởi mở, mang tính xây dựng cao nhằm tìm những biện pháp tháo gỡ vụ việc. 3.1.2.3. Các đơn vị, địa phương trong tỉnh cần rà soát, tập trung vào giải quyết các vụ khiếu nại đông người, phức tạp, kéo dài liên quan đến lĩnh vực đất đai một cách có trọng tâm, trọng điểm, từ đó rút bài học, kinh nghiệm với phương châm: “Giải quyết dứt điểm vụ việc chứ không giải quyết hết thẩm quyền”. Người đứng đầu đơn vị, địa phương xem xét lại những vụ việc đã có quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật nhưng không chấm dứt do công dân tiếp tục khiếu nại gay gắt, kéo dài. Lựa chọn một số vụ việc có tính chất phức tạp, kéo dài, để có phương án, kế hoạch giải quyết một cách cụ thể. Từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm qua việc giải quyết các vụ việc đông người, phức tạp đó để áp dụng cho các vụ việc khác, hoặc địa phương khác. 3.1.2.4 Thực hiện kịp thời, nghiêm minh các quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực Một trong nhưng giải pháp hạn chế khiếu nại tiếp là thực hiện kịp thời, nghiêm minh các quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực. Đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm những cơ quan, tổ chức, cá nhân cố tình không thực hiện hoặc chậm thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực. 3.1.2.5. Cần thực hiện tốt công tác thông tin trong giải quyết khiếu nại; xây dựng cơ chế phối hợp và xác định trách nhiệm giữa các đơn vị, địa phương trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại; áp dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, theo dõi, báo cáo việc giải quyết khiếu nại Một là, Các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh cần làm tốt công tác báo cáo, trao đổi, cung cấp thông tin liên quan đến công tác giải quyết khiếu nại. Hai là, Đề nghị UBND tỉnh ban hành quy chế phân công, phối hợp giữa các đơn vị, địa phương trong công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo. Ba là, Các đơn vị, địa phương cần đẩy mạnh việc áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình theo dõi, quản lý, trao đổi thông tin liên quan đến khiếu nại và giải quyết khiếu nại. Việc sử dụng phần mềm “ Tiếp công dân và quản lý đơn thư khiếu nại, tố cáo” . 3.2. Kiến nghị hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến quản lý đất đai, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại Kiến nghị Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai, Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh tỉnh Lào Cai trong phạm vi trách nhiệm, quyền hạn của 18
mình thực hiện hoặc kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và các Bộ ngành Trung hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý đất đai, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại: Thứ nhất: Hoàn thiện pháp luật về tiếp công dân: -Về cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của Ban tiếp công dân: + Đề nghị Quốc hội sửa đổi Luật Tiếp công dân theo hướng quy định Ban Tiếp công dân. + Cần phải có quy định hướng dẫn cụ thể về cơ cấu tổ chức, biên chế và cán bộ công chức của Ban Tiếp công dân cấp tỉnh, cấp huyện. + Đề xuất cho các địa phương được lựa chọn đặt Ban Tiếp công dân huyện thuộc Văn phòng HĐND-UBND huyện hoặc thuộc Thanh tra huyện tùy đặc thù địa phương. + Việc bố trí công chức làm công tác tiếp công dân: + Cần có hướng dẫn cụ thể hơn nữa về các trường hợp từ chối tiếp công dân để tạo thuận lợi cho cán bộ tiếp công dân làm nhiệm vụ. + Để làm cơ sở xử lý các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này, Chính phủ cần phải ban hành Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh. Thứ hai,Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại. - Cần kiến nghị sửa đổi, bổ sung một số quy định không còn phù hợp của Luật khiếu nại năm 2011 và các văn bản có liên quan, đảm bảo thống nhất về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân trong việc thực hiện quyền khiếu nại. - Cần quy định tăng thời hiệu khiếu nại để đảm bảo quyền khiếu nại cho người dân. Cần giảm thời hạn giải quyết khiếu nại vì quy định thời hạn giải quyết khiếu nại. - Cần làm rõ các và phân biệt các khái niệm: “khiếu nại” với “đề nghị, “phản ánh”, “kiến nghị” để làm căn cứ phân loại xử lý và giải quyết đơn thư theo đúng quy định giải quyết của từng loại đơn. - Cần quy định rõ trong Luật Khiếu nại việc xem xét lại quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật nhưng phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật: - . Thứ ba, hoàn thiện pháp luật về đất đai 19
- Quy định rõ ràng hơn về t - ích quốc gia, công cộng để tránh liên kết lợi ích nhóm để thu đất tùy tiện vì lợi ích của nhà đầu tư; - Việc quy định rõ hơn về giá đất sát với giá thị trường: - Cần quy định rõ các hậu quả pháp lý liên quan đến việc cấp chính quyền không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đủ các trình tự thu hồi, đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư… 3.3. Kiến nghị Tỉnh ủy Lào Cai và các cấp ủy Đảng tăng cƣờng sự lãnh đạo đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai Kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy lãnh các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị trong tỉnh nghiêm túc phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện các văn bản của Đảng, Nhà nước về công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Cùng với công tác phổ biến, quán triệt, các cấp ủy thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, rà soát, sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách liên quan đến quyền, lợi ích của người dân, nhất là trong lĩnh vực đất đai, tài nguyên, chính sách xã hội... 3.4. Kiến nghị ngƣời đứng đầu các đơn vị, địa phƣơng phải nâng cao nhận thức, tăng cƣờng trách nhiệm trong hoạt động tiếp công dân và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai - Người đứng đầu các đơn vị, địa phương trong tỉnh cần nghiêm khắc thực hiện nội dung 3 trong chỉ thị số 35-CT/TW của Bộ Chính trị về: “Phát huy trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan nhà nước; lấy hiệu quả của công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo làm tiêu chí đánh giá năng lực, kết quả công tác”. Thể hiện tính trách nhiệm, gương mẫu của người đứng trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại theo quy định, không né tránh, đùn đẩy cho cấp phó. - Công tâm, trung thực, khách quan trong công tác quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. - Quan tâm, bố trí kinh phí để xây dựng, trang bị Trụ sở tiếp công dân, địa điểm tiếp công dân của đơn vị địa phương mình; quan tâm tới công tác bố trí, bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn cho cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công tiếp công dân và giải quyết khiếu nại; thực hiện đầy đủ các chế độ bồi dưỡng hỗ trợ và khen thưởng xứng đáng, kịp thời cho họ. - Thủ trưởng các đơn vị, địa phương có chức năng, thẩm quyền trong quản lý đất đai phải liêm khiết, trong sạch. 20