Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên ở đô thị từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên ở đô thị từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh" được hoàn thành với mục tiêu được xây dựng dựa trên nền tảng lý luận và pháp lý của tổ chức thực hiện chính sách đối với thanh niên và thực tiễn đánh giá việc thực hiện chính sách về thanh niên tại Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp tiếp tục hoàn thiện việc tổ chức thực hiện chính sách dành cho thanh niên nói chung, thanh niên ở đô thị nói riêng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên ở đô thị từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……/…… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN PHAN THUẬN DUY TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ THANH NIÊN Ở ĐÔ THỊ TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lý công Mã số : 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HCM - NĂM 2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ KHUYÊN Chủ tịch Hội đồng: PGS. TS. Đỗ Thị Kim Tiên Thư ký Hội đồng: TS. Đoàn Văn Dũng Phản biện 1: PGS. TS. Tạ Thị Thanh Tâm Phản biện 2: TS. Đinh Công Tiến Ủy viên Hội đồng: TS. Phan Hải Hồ Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng 202 nhà B - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Số: 10 - Đường Ba Tháng Hai - Quận 10 - TP. HCM Thời gian: 11 giờ 00 - 12 giờ 30 ngày 19 tháng 3 năm 2024 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban QLĐT Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thanh niên là một bộ phận rất quan trọng của xã hội, giữ vai trò chủ chốt đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin đều coi thanh niên là một lực lượng cách mạng hùng hậu, có vai trò quan trọng trong cách mạng và xem xét vấn đề thanh niên luôn gắn bó với giai cấp công nhân và đảng tiên phong. Trong toàn bộ tiến trình lịch sử đất nước, của Đảng và Chính phủ Việt Nam rất chú trọng và nêu cao vai trò của thanh niên đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Đất nước. Với vai trò đó Đảng và Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản góp phần phát triển thanh niên Việt Nam như: Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Hội nghị Trung ương 7 khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa; Nghị quyết số 45/NQ-CP ngày 11/9/2009 của Chính phủ về ban hành Chương trình hành động của Chính phủ. Thực hiện Nghị quyết lần thứ 7 Ban Chấp hành trung ương Đảng (Khoá X) và Quyết định số 1331/QĐ-TTg ngày 24 tháng 7 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030. Theo đó, Thành phố đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện công tác thanh niên theo Kế hoạch số 45/KH-UBND ngày 07/01/2010 của Uỷ ban nhân dân Thành phố triển khai thực hiện Chương trình hành động của Thành uỷ thực hiện Nghị quyết số 25 - NQ/TW ngày 25/7/2008 của Hội nghị Trung ương 7 khoá X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ thế mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá; Quyết định số 822/QĐ-UBND ngày 11 tháng 3 năm 2023 của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh về Ban hành 1
Chương trình phát triển thanh niên TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2023 - 2030. Qua các văn bản trên có thể thấy, công tác thanh niên không còn là nhiệm vụ đặc thù của các tổ chức chính trị - xã hội, mà còn cần có sự tham gia phối hợp thực hiện đồng bộ, xuyên suốt ở từng cơ quan, đơn vị trong cả hệ thống chính trị trong đó vai trò của chính phủ và hệ thống chính quyền địa phương các cấp phải là trung tâm trong tổ chức thực hiện. Luật Thanh niên năm ban hành ngày 06/6/2020 sửa đổi Luật Thanh niên 2005 đã cụ thể hoá nhiều chính sách về thanh niên nói chung và các loại thanh niên (thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện, thanh niên nông thôn, thanh niên là dân tộc thiểu số, thanh niên từ 16-18 tuổi. ..) và đã được cụ thể ở nhiều văn bản pháp quy để từ đó có cơ sở cho các cơ quan, đơn vị từ trung ương đến địa phương thực hiện. Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai thực hiện Chương trình phát triển thanh niên một cách toàn diện như: Hoàn thiện tổ chức, bộ máy quản lý nhà nước đối với thanh niên theo hướng dẫn của Bộ Nội vụ; triển khai đầy đủ, toàn diện công tác quản lý nhà nước về thanh niên. Tăng cường công tác dạy nghề, tạo việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên; xây dựng các cơ sở văn hoá, thể thao, du lịch đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hoá và chăm sóc sức khỏe, nâng cao thể chất cho thanh niên; phát triển các mô hình, dịch vụ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho thanh niên. Rà soát, bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật về thanh niên; có cơ chế, chính sách khuyến khích thanh niên công nhân, thanh niên trí thức đóng góp phát triển kinh tế - xã hội góp phần xây dựng quê hương đất nước. 2
Tuy nhiên, thời gian vừa qua, một số chính sách đối với công tác thanh niên của TP Hồ chí Minh vẫn chưa thực sự được triển khai hoặc có triển khai nhưng chưa đạt được hiệu quả nhất định ở một số lĩnh vực, và một số đơn vị hành chính địa phương trên địa bàn Thành phố. Chương trình phát triển thanh niên Thành phố giai đoạn 5 năm vừa được triển khai thực hiện nên vẫn chưa sâu, sát với thực tiễn đặt ra trong nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên so với tốc độ phát triển nhanh chóng của môi trường kinh tế - xã hội đặc thù của Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Với những phân tích trên, tác giả đã chọn đề tài "Tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên ở đô thị từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh" làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trên giác độ quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên phạm vi cả nước nói chung và riêng biệt cho từng địa phương nói riêng đã có nhiều công trình nghiên cứu mang tính 1ý luận và thực tiễn cao, là nền tảng cho việc hoạch định và thực thi các chính sách đối với thanh niên và công tác thanh niên, trong đó có thể kể đến một số công trình tiêu biểu liên quan đến đề tài như: - Tác giả Nguyễn Vĩnh Oánh (1995), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội; Tác giả Vũ Trọng Kim (1999), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong thời kỳ mới, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội; Tác giả Đoàn Văn Thái (2005), Công tác quản lý nhà nước về thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Nhà xuất bản Thanh niên, Hà nội. Các công trình nghiên cứu của các tác giả đã đưa ra những hạn chế và những giải pháp cần thiết trong quản lý nhà nước về 3
công tác thanh niên. Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu trên đã được thực hiện trước khi Luật Thanh niên 2005 được ban hành và đi vào thực tiễn, vì thế, một số giải pháp đã không còn phù hợp với giai đoạn hiện nay, đặc biệt là thời kỳ chuyển đổi số mạnh mẽ đến từ cuộc cách mạng 4.0. - Tác giả Đoàn Hùng Vũ Hưng (2012), Quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên nghiên cứu thực tiễn tại TP. Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sĩ Hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Tác giả đã làm rõ các vấn đề lý luận cũng như thực trạng quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên, quản lý nhà nước đối với các tổ chức thanh niên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đồng thời đề xuất các giải pháp cụ thể đối với quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Bên cạnh đó, tác giả cũng nhấn mạnh và làm nổi bật vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong việc thực hiện công tác thanh niên - Tác giả Vũ Hồng Kiên (2013), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên hiện nay, Tạp chí Tổ chức nhà nước; PGS.TS Nguyễn Đắc Vinh (2014), Những vấn đề lý luận và thực tiễn nâng cao hiệu quả công tác thanh vận trong tình hình mới, Chương trình nghiên cứu cấp Bộ. Các công trình này đã khái quát và đưa ra các quan điểm nhìn nhận về vai trò, trách nhiệm của nhà nước đối với thanh niên và vai trò, nghĩa vụ của thanh niên đối với Nhà nước và xã hội. Công trình cũng nêu ra được những thời cơ và thách thức của thanh niên trước sự thay đổi nhanh chóng của tình hình kinh tế - xã hội thời kỳ mới. - Tác giả Trần Vinh (2014), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Khoa học chính trị, Đại học Vinh. Luận văn đã trình bày được những lý luận về quản lý nhà nước về công tác thanh niên, đánh giá tình hình thực tiễn công 4
tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Đồng thời, tác giả cũng đã đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác này. Tuy nhiên, chỉ với góc độ tiếp cận từ Khoa học chính trị, tác giả cũng chưa đề cập một cách toàn diện những giải pháp để hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Đề án “Xây dựng Bộ chỉ số đánh giá sự phát triển của thanh niên Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” do Bộ Nội vụ chủ trì phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Quốc gia về Thanh niên và Trung ương Đoàn được Chính phủ phê duyệt tháng 12/2015. Kết quả của Đề án là sự ra đời của Thông tư số 11/2018/TT- BNV ngày 14/9/2018 của Bộ Nội vụ về ban hành bộ chỉ tiêu thống kê về thanh niên Việt Nam. Đây là cơ sở để đánh giá các chỉ số cụ thể về thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Tuy nhiên, Đề án và Thông tư vẫn chưa tiếp cận được hoàn toàn các đối tượng thanh niên; cách thức đánh giá và hệ thống công thức đánh giá các chỉ số về thanh niên còn phức tạp, trên thực tế chưa phát huy được vai trò, khái quát được diện mạo chung cho thanh niên hiện nay. - Bộ Nội vụ và Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (2015), Báo cáo Quốc gia về thanh niên Việt Nam đã phân tích về thực trạng giáo dục, việc làm, chăm sóc sức khỏe cho thanh niên và sự tham gia của thanh niên trong việc xây dựng và thực thi chính sách trên các lĩnh vực với các phân tích về thực trạng giáo dục, việc làm và chăm sóc sức khỏe cho thanh niên và sự tham gia của thanh niên trong việc xây dựng và thực thi chính sách trong các lĩnh vực này. Báo cáo còn đưa ra các khuyến nghị nhằm hoàn 5
thiện hệ thống chính sách và pháp luật để phát triển toàn diện thanh niên trong thời gian tới. - Vũ Đăng Minh (2016), “Quản lý nhà nước về thanh niên thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật. Tác giả nghiên cứu sâu về công tác quản lý nhà nước về thanh niên trong thời kỳ công nghiệp phát triển của đất nước, trong đó nhấn mạnh tầm vai trò quan trọng trong các thế hệ thanh niên, là nguồn lực tiên phong, xung kích trong hội nhập, phát triển kinh tế, xã hội, toàn cầu hoá. Tuy nhiên, về chính sách quản lý công tác thanh niên của Nhà nước, tác giả chưa đi sâu làm rõ từng giai đoạn ban hành chính sách để phát huy tiềm năng của từng thế hệ thanh niên qua từng thời kỳ. - Tác giả Lê Đình Chí (2019), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Tác giả đã tập trung hệ thống hóa cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về công tác thanh niên cũng như phân tích và đánh giá thực trạng của công tác này trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. Từ đó cũng đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Tác giả Trần Thị Hồng Thấm (2019), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn Huyện Củ Chi – Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn làm rõ được cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên và các yếu tố tác động đến công tác này. Tác giả đã phân tích được tình hình thanh niên Huyện Củ Chi, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn Huyện, từ đó đề xuất các giải pháp để hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn Huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh. 6
- Luận văn (2021),“Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn huyện Čư M’gar tỉnh Đắk Lắk” tác giả Phạm Văn Khơi, Luận văn thạc sĩ Quản lý công đã trình bày khái quát thực trạng quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên trên địa bàn huyện Čư M’gar tỉnh Đắk Lắk, qua đó đề xuất các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn huyện Čư M’gar. Ngoài ra, trong quá trình nghiên cứu, học viên cũng đã tiếp cận một số văn bản của cơ quan nhà nước liên quan đến công tác thanh niên như: Quyết định số 2474/QĐ-TTg ngày 30/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020 (Chiến lược 2011 - 2020); Quyết định số 1042/QĐ-TTg ngày 17/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn II (2016 - 2021); Quyết định số 376/QĐ-BNV ngày 04/6/2020 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ về Kế hoạch tổng kết thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, xây dựng Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030 (Chiến lược 2021 – 2030); Báo cáo tổng kết thực hiện Chiến lược 2011 – 2020; Luật Thanh niên 2020; Quyết định số 1331/QĐ-TTg ngày 24/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành về Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030; Kế hoạch số 1890/KH- UBND ngày 25/4/2016 của UBND Thành phố Hồ Chí Minh về tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình phát triển thanh niên trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2016- 2020; Quyết định số 3685/QĐ-UBND ngày 28/10/2021 của UBND Thành phố Hồ Chí Minh về ban hành Chương trình phát triển thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2030; Kế hoạch số 3990/KH-UBND ngày 7
30/11/2021 của UBND Thành phố Hồ Chí Minh về triển khai thực hiện Chương trình phát triển thanh niên thành phố giai đoạn 2021-2025… Các văn bản nêu trên càng làm rõ hơn sự khác biệt giữa thực hiện chính sách thanh niên và thực hiện chính sách công tác thanh niên, cũng như mối quan hệ biện chứng giữa quản lý nhà nước về vấn đề thanh niên và quản lý nhà nước về chính sách thanh niên. Góp phần đưa nhiệm vụ phát triển thanh niên trên cả nước lên một bước phát triển mới, có sự nhìn nhận và quan tâm rõ ràng hơn từ các cấp chính quyền trong bộ máy nhà nước. Đó không chỉ là một nhiệm vụ riêng ở từng tổ chức, đoàn thể của thanh niên mà đã là nhiệm vụ chung cho cả dân tộc trên quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, dù hiện nay đã có nhiều nghiên cứu giúp cho việc hoạch định, thực thi các chính sách quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên có hiệu lực, hiệu quả, bộ máy quản lý nhà nước về công tác thanh niên cũng đã được thiết lập từ Trung ương đến địa phương. Nhưng trên thực tế không chỉ riêng Thành phố Hồ Chí Minh, mà hầu như ở tất cả các tỉnh thành, đặc biệt là ở những đô thị lớn trên cả nước, việc tổ chức thực hiện các chính sách dành cho thanh niên vẫn còn bị hiểu nhầm và gắn trách nhiệm chính lên cho tổ chức Đoàn thanh niên. Trong khi đó quản lý nhà nước về công tác thanh niên đã xuất hiện nhiều vấn đề đặt ra mang tính cấp thiết đó là các chính sách chung vĩ mô về phát triển thanh niên không thật sự được quan tâm thực hiện một cách quyết liệt từ bộ máy chính quyền, đó là chưa nói đến các cơ quan tham mưu về chính sách phát triển thanh niên ở chính quyền cấp tỉnh, thành phố còn rất thụ động, không chuyển hóa những Chiến lược phát triển thanh niên vĩ mô của quốc gia thanh những nội dung cụ thể sát với tình hình địa phương để thực hiện có hiệu quả. 8
Qua nghiên cứu, tìm hiểu, học viên nhận thấy các công trình, đề tài nghiên cứu về tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên, vai trò của công tác thanh niên đã được công bố có đề cập trên nhiều khía cạnh. Các đề tài trên cũng không nêu rõ hơn được giải pháp cụ thể cho việc thực hiện có hiệu quả các chính sách về thanh niên của Nhà nước, không làm rõ được trách nhiệm cụ thể của các sở, ngành và làm rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của đơn vị có trách nhiệm làm đầu mối tham mưu, chủ trì phối hợp các ban ngành, đoàn thể và các cấp chính quyền trong công tác triển khai thực hiện các chính sách đối với thanh niên. Trên góc độ đó, hiện nay Thành phố Hồ Chí Minh đang là một ví dụ điển hình của việc thực thi chính sách về thanh niên chưa đạt được hiệu quả như định hướng của Chính phủ, thậm chí Tổ giúp việc công tác thanh niên của Thành phố có hình thành nhưng không có hoạt động trên thực tế là một thực trạng mà đề tài nghiên cứu cần đi sâu mổ sẻ để tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra giải pháp khắc phục. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu được xây dựng dựa trên nền tảng lý luận và pháp lý của tổ chức thực hiện chính sách đối với thanh niên và thực tiễn đánh giá việc thực hiện chính sách về thanh niên tại Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp tiếp tục hoàn thiện việc tổ chức thực hiện chính sách dành cho thanh niên nói chung, thanh niên ở đô thị nói riêng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ cơ sở khoa học về tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên ở đô thị như khái niệm, đặc điểm chính sách về thanh niên; về vai trò và ý nghĩa của chính sách về thanh niên nói chung ở đô thị nói riêng; Khái niệm, 9
đặc điểm tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên nói chung, ở đô thị nói riêng - Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động hoạch định, tổ chức thực thi các chính sách về thanh niên tại Thành phố Hồ Chí Minh qua đó rút ra những nhận xét, đánh giá kết quả, hạn chế và những nguyên nhân của hạn chế trong tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. - Đề xuất giải pháp tăng cường tiếp tục hoàn thiện việc tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên nói chung, trên địa bàn TP Hồ Chí Minh nói riêng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Hoạt động triển khai thực thi chính sách về thanh niên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về mục tiêu: Đề tài nghiên cứu thực trạng việc triển khai thi hành các chính sách đối với thanh niên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. - Thời gian nghiên cứu từ 2019 đến nay - Về phạm vi, luận văn nghiên cứu việc thực hiện chính sách đối với thanh niên trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp luận Luận văn đã dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với công tác thanh niên và tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên. 10
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Để hoàn thành đề tài tác giả sử dụng những phương pháp nghiên cứu khoa học đã được sử dụng một cách kỹ lưỡng và logic để đảm bảo tính chính xác và mức độ toàn vẹn của dữ liệu: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu đã được triển khai một cách kỹ lưỡng, nhằm khảo sát và phân tích độ chính xác của các văn bản quản lý nhà nước liên quan đến thanh niên. Các báo cáo từ các cơ quan có thẩm quyền, cùng với tài liệu khoa học, đề tài nghiên cứu, dự án và bài báo chuyên ngành, đã được điều tra và phân tích một cách tỉ mỉ. Thông qua việc đối chiếu và tham khảo các dữ liệu từ các nguồn này, đã tạo ra một nền tảng chắc chắn để hỗ trợ quá trình giải quyết các vấn đề được đề cập trong nghiên cứu. Các phương tiện này không chỉ cung cấp thông tin đa dạng, mà còn đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của các dữ liệu được sử dụng. Qua đó, việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu tài liệu này đã đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn cho quá trình nghiên cứu. - Phương pháp phân tích đã được áp dụng để đánh giá các khía cạnh về tổ chức thực hiện chính sách với thanh niên. Bằng việc này, không chỉ những lý thuyết mà cả pháp lý liên quan đến quản lý nhà nước đối với thanh niên đã được khám phá và phân tích đầy đủ. Đồng thời, tình hình thực tế của tổ chức thực hiện chính sách với thanh niên tại Thành phố Hồ Chí Minh đã được đánh giá và phân tích chi tiết, nhằm mục đích xác định rõ ràng những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế này. - Phương pháp thu thập số liệu đã được áp dụng để nghiên cứu đầy đủ và chi tiết về thanh niên. Cụ thể, các báo cáo từ các cơ quan có thẩm quyền cùng với các công 11
trình nghiên cứu khoa học, đề tài, đề án và bài báo liên quan đã được tập hợp và phân tích. Việc này nhằm mục đích tìm kiếm, khai thác và tổng hợp dữ liệu, thông tin cụ thể về thanh niên, từ đó phục vụ cho yêu cầu và mục đích nghiên cứu của đề tài. Đồng thời, bằng việc áp dụng phương pháp thu thập dữ liệu này, ta có thể đảm bảo tính đúng đắn và độ tin cậy của thông tin thu thập được, từ đó giúp cung cấp cái nhìn toàn diện và sâu sắc về tình hình, đặc điểm của nhóm thanh niên trong xã hội hiện nay. - Phương pháp tổng hợp đã được áp dụng một cách cẩn thận để phân tích và tổng hợp nội dung của mỗi vấn đề được đề cập trong luận văn. Qua quá trình này, các ý kiến và nhận định đã được thu thập và phân tích một cách tổng quát, tạo nên cái nhìn toàn diện và sâu sắc về vấn đề. Những kết quả này không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc đề xuất các giải pháp, mà còn mang lại cái nhìn sâu rộng về tình hình tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên của Thành phố Hồ Chí Minh. Bằng cách tiếp cận một cách kỹ lưỡng và hệ thống, nghiên cứu đã phát hiện ra những mấu chốt, những vấn đề cơ bản đứng sau thực trạng quản lý thanh niên hiện nay. Sự sâu sắc trong phân tích đã làm rõ rằng, mặc dù có nhiều biến thể và diễn biến, nhưng các vấn đề căn bản thường xuất phát từ các nguyên nhân cơ bản về giáo dục, việc làm, và an sinh xã hội. Từ những nhận định này, các kết luận được vận dụng để tạo ra các phương án cụ thể và hiệu quả hơn nhằm cải thiện hệ thống chính sách về thanh niên. Những giải pháp này không chỉ dừng lại ở mức độ lý thuyết, mà còn đề xuất những hành động cụ thể, các chính sách phù hợp với bối cảnh cụ thể của Thành phố Hồ Chí Minh. Điều này góp phần tạo ra một bản đồ chiến lược, hướng dẫn cho việc thực thi và theo dõi hiệu quả của các biện pháp được đề xuất. 12
Những phương pháp nghiên cứu được kết hợp khéo léo để đảm bảo nội dung của luận văn không chỉ mang tính lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn và khoa học, từ đó tạo ra những đóng góp ý nghĩa cho lĩnh vực này. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn là một công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn, góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên ở đô thị, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên của UBND Thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện việc tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên nói chung, trên địa bàn TP Hồ Chí Minh nói riêng. Ngoài ra, các kết quả nghiên cứu của luận văn cũng là một tài liệu có giá trị tham khảo giúp các cơ quan Nhà nước, các tổ chức có liên quan về công tác thanh niên các cấp để sử dụng, tăng cường hoàn thiện việc tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên nói chung và trên địa bàn TP Hồ Chí Minh nói riêng trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo kèm phụ lục, luận văn gồm 3 chương: - Chương 1: Cơ sở khoa học về tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên ở đô thị. - Chương 2: Thực trạng tổ chức thực thực hiện chính sách về thanh niên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. - Chương 3: Phương hướng và giải pháp tiếp tục hoàn thiện việc tổ chức thực hiện chính sách về thanh niên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. 13
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ THANH NIÊN Ở ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN CẤP TỈNH/THÀNH PHỐ TRỰC THUỘC TRUNG ƢƠNG 1.1.Tổng quan chung chính sách về thanh niên ở đô thị 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm chính sách về thanh niên nói chung và thanh niên ở đô thị nói riêng Thanh niên là lực lượng xã hội quan trọng, đây là lực lượng có ý nghĩa to lớn xuyên suốt quá trình hình thành và phát triển của cộng đồng các dân tộc và quốc gia trên thế giới. "Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, thanh niên luôn nêu cao tinh thần yêu nước, khí phách hào hùng, bất khuất của cha ông, xung kích đi đầu trên mọi mặt trận, có nhiều đóng góp quan trọng vào công cuộc dựng nước và giữ nước" [Hồ Chí Minh (1980), Về giáo dục thanh niên, Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội] Tuỳ thuộc theo góc độ nhận thức hoặc cấp độ đánh giá, nội dung nghiên cứu mà người ta đưa ra các khái niệm khác nhau về thanh niên. Xuất phát từ những vấn đề đã phân tích ở trên, làm cơ sở cho sự phát triển thể chất, tâm lý, tình cảm, phát triển sinh lý, tính độc lập, tự chủ của thanh niên Việt Nam ngày nay.. Khái niệm thanh niên Việt Nam được khái quát rất rõ ràng tại Điều 1 Luật Thanh niên 2020. Tóm lại, chúng ta có thể kết luận từ phân tích trên rằng: Thanh niên là một nhóm nhân khẩu học và xã hội đặc biệt tồn tại ở mọi tầng lớp, tầng lớp xã hội, tôn giáo và các lĩnh vực của đời sống xã hội. Từ một độ tuổi nhất định (16 đến 30 tuổi ở Việt Nam). Đặc điểm chính sách về thanh niên: 14
Chủ thể chính sách quản lý là các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng hành pháp về công tác thanh niên; đối tượng quản lý không những là thanh niên mà còn là các chủ thể xã hội trực tiếp hay gián tiếp tác động lên thanh niên và là chủ thể thực hiện công tác thanh niên. Ngành hành pháp căn cứ chức năng nhiệm vụ của mình thực hiện chính sách QLNN đối với công tác thanh niên (thông qua triển khai, giám sát thực hiện và xử lý các vi phạm liên quan đến luật pháp, chính sách thanh niên hoặc liên quan đến thanh niên). Ở nước ta, thực hiện đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, các cấp, các ngành, các tổ chức đều có nhiệm vụ tiến hành thực hiện chính sách phát triển thanh niên phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao. Trong quá trình này, các cơ quan hành chính quốc gia tận dụng các chính sách, luật pháp, cơ cấu tổ chức và nguồn lực để thực hiện các chức năng quản lý của minh, đồng thời phối hợp với các chủ thể xã hội khác. Chính sách về thanh niên là một chính sách toàn diện và cực kỳ nhạy cảm, đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ và có tính thống nhất cao giữa các bộ phận trong hệ thống hành chính. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, hoạt động thanh niên được thực hiện giữa các bộ, ngành, cơ quan hành chính và chính quyền địa phương (từ trung ương đến địa phương). Chính sách thanh niên không chỉ là quá trình xây dựng các quy định để thực hiện trong thanh niên và các tổ chức thanh niên. Bởi vì, do đặc điểm của tuổi tác, đó cũng là một quá trình vận động, thuyết phục, tư vấn, tư vấn, giáo dục. Nói cách khác, khi thực hiện các biện pháp thực thi chính sách về thanh niên, cơ quan hành chính nhà nước không chỉ phải sử dụng biện pháp hành chính và các biện pháp kinh tế (đôi khi là thứ yếu), mà còn cả giáo dục, thuyết phục, tư vấn, vận động thực thi chính sách (đôi khi 15
là quan trọng nhất). Đặc điểm thanh niên đô thị Thanh niên đô thị có trình độ học vấn cao, tinh thần đổi mới, năng động, hoạt bát, nhạy cảm, và dễ tiếp thu cái mới. Trong học tập, lao động và công tác cộng đồng, thanh niên đô thị thể hiện ý thức tổ chức, kỷ luật cao. Có điều kiện thuận lợi về tiếp thu khoa học kĩ thuật, văn hoá, tiếp nhận, cập nhật nhiều thông tin đa dạng. Sớm có tư duy kinh tế, tính toán lợi ích, hiệu quả; đòi hỏi tiêu dùng vật chất, văn hoá cao hơn các đối tượng thanh niên owr các khu vực khác. Thanh niên đô thị đang đứng trước những khó khăn và thách thức như thất nghiệp, sự cạnh tranh cao về nghề nghiệp, cuộc sống căng thẳng, phải làm việc cật lực để đảm bảo công việc, tính cộng đồng thấp, nhà ở chật chội, khoảng cách giàu nghèo, thiếu không gian cho hoạt động vui chơi giải trí, tệ nạn xã hội nhiều. Một số thanh niên dễ nảy sinh lối sống thực dụng, có khuynh hướng trọng hình thức, nhìn nhận sự vật thông qua hình thức bề ngoài. Thanh niên nông thôn Thanh niên nông thôn có tinh thần xung phong, siêng năng, cần cù, tự giải quyết vấn đề mà không trông cậy vào người khác, có tinh thần tình nguyện, tích cực tham gia các hoạt động chung của cộng đồng, hoạt động đoàn thanh niên, hoạt động câu lạc bộ, hoạt động đóng góp. Tinh thần trách nhiệm và sự tự tin tốt. Thanh niên nông thôn hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với đất nước đồng thời có tinh thần tự giác cao và trách nhiệm với xã hội. 16
Thanh niên nông thôn phải đối mặt với những trở ngại và thách thức về trình độ học vấn, kỹ năng, thiếu vốn kinh doanh và thiếu kinh nghiệm so với thanh niên đô thị. Tình trạng thiếu việc làm, việc làm bấp bênh, thu nhập thấp, sinh kế khó khăn dẫn đến tình trạng lao động trẻ di cư từ nông thôn ra các đô thị lớn, gây ra nhiều vấn đề xã hội và còn ảnh hưởng đến việc tổ chức, thực hiện chính sách về thanh niên. Thanh niên miền núi, hải đảo Thanh niên ở khu vực miền núi, hải đảo luôn có tính thẳng thắn, thật thà chất phát, cả tin. Đa số có trình độ học vấn thấp, thu nhập thấp, môi trường làm việc khắc nghiệt hơn so với thanh niên đô thị. Đặc điểm ngay thẳng và thật thà cùng với khả năng giao tiếp bằng tiếng mẹ đẻ còn yếu, thường bị ảnh hưởng bởi các tập tục lạc hậu và bị các nhóm đối tượng xấu lợi dụng. Từ đó dễ tự ti, thụ động, sống khép kín và tham gia hoạt động. Nghiên cứu đặc điểm riêng biệt từng đối tượng thanh niên nhằm giúp Đảng, nhà nước, đặc biệt Đoàn thanh niên có chính sách, giải pháp, định hướng (nội dung, hình thức) phù hợp với yêu cầu của thanh niên để chính sách dành cho thanh niên có hiệu quả (ví dụ: chính sách dành cho thanh niên dân tộc). 1.1.2. Vai trò, ý nghĩa của chính sách về thanh niên Hiểu đúng bản chất của chính sách thanh niên trong thời hiện đại đòi hỏi phải hiểu thanh niên là chủ nhân hiện tại và tương lai của đất nước, cần hiểu họ dựa trên cơ cấu giới, khung tuổi và các cách tiếp cận khác nhau để có chính sách đào tạo, thăng tiến phù hợp. ... Cần phải nhận biết nó một cách chính xác hơn. Nội dung này đã được phê duyệt và xác minh vì những lý do sau: 17
Thứ nhất, thanh niên chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu dân số với cơ cấu nam thanh niên so với nữ thanh niên có sự chênh lệch ngày càng tăng trong những năm gần đây. Trong suốt giai đoạn 2011-2019, tỷ trọng nam thanh niên luôn cao hơn tỷ trọng nữ thanh niên, chênh lệch từ 1% đến 3%. Tình trạng này cho thấy, khoảng cách chênh lệch giữa nam và nữ thanh niên ngày có xu hướng gia tăng, dẫn đến nhiều nguy cơ, các vấn đề phức tạp, gánh nặng cân bằng trong xã hội sẽ ngày càng lớn và trong tương lai không xa nếu Nhà nước không có phương hướng kéo giảm tỷ lệ này sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy cho xã hội, cản trở sự phát triển của thanh niên và của cả xã hội Việt Nam. Thứ hai, Thanh niên có tay nghề chiếm tỷ lệ cao trong tổng lực lượng lao động xã hội. Thanh niên làm việc thường xuyên chiếm gần 65% tổng dân số thanh niên và gần 50% tổng dân số trong độ tuổi lao động. Những điểm nổi bật dành cho giới trẻ trong lĩnh vực việc làm và việc làm bao gồm: Những người trẻ tuổi có ý thức hơn bao giờ hết trong việc khẳng định bản thân và khởi nghiệp. Tính năng động, sáng tạo, nhạy bén với cái mới, ham học hỏi, có phương pháp quản lý khoa học công nghệ hiện đại, tiên tiến đã trở thành mối quan tâm quan trọng của nhiều người trẻ. Hơn nữa, trong nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội, đặc biệt là y tế, giáo dục, khoa học, công nghệ, khai khoáng (đặc biệt là khai thác biển), công nghiệp dệt may, sản xuất hàng tiêu dùng, xây dựng và dịch vụ. ..thanh niên luôn chiếm tỷ lệ cao, có khi gần như tuyệt đối. Các số liệu trên đây góp phần khẳng định: với một lực lượng lao động đông đảo về số lượng và ngày càng được nâng cao về chất lượng, thanh niên ngày nay đang 18