Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ lý luận về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện, luận văn đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………. . /…………. . . …. /…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH TIÊN KHA TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN BUÔN ĐÔN TỈNH ĐẮK LẮK Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK, NĂM 2023
2 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đặng Khắc Ánh Phản biện 1:………………………………………………. Phản biện 2:………………………………………………. Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 204 - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số 02 - Đường Trương Quang Tuân - TP Buôn Ma Thuột – Tỉnh Đắk Lắk Thời gian: vào hồi giờ tháng 5 năm 2023 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban QLĐT sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
3 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn “Trong bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hội đồng nhân dân (HĐND) là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Cơ quan này do nhân dân địa phương bầu ra nên đại diện cho ý chí và nguyện vọng, quyền làm chủ của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên. Do đó, HĐND có vai trò vô cùng quan trọng trong đảm bảo quyền lực của nhân dân, bảo đảm dân chủ, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Huyện Buôn Đôn có 7 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, là một huyện phía Tây của tỉnh Đắk Lắk. “Trong những năm qua, đặc biệt là từ ngày 01 tháng 01 năm 2016, khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương có hiệu lực, hoạt động của HĐND huyện đã đạt được nhiều thành tựu nhất định. Thực tiễn hoạt động của HĐND huyện đã có nhiều đóng góp trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, thay mặt nhân dân quyết định các chủ trương, biện pháp quan trọng để phát huy tiềm năng của địa phương, giúp kinh tế - xã hội của địa phương phát triển, an ninh – quốc phòng được đảm bảo. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn trong những năm qua đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế như: các kỳ họp thường lệ, nhất là kỳ họp cuối năm tổ chức thường chậm so với thời gian quy định; quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương chưa phù hợp; một số nghị quyết, đặc biệt là các nghị quyết phê duyệt các đề án, chương trình liên quan đến các chính sách thúc đẩy kinh tế - xã hội của huyện phát triển chưa thực sự khả thi; khả năng cân đối ngân sách của địa phương chưa tốt; chất lượng giám sát chưa đáp ứng yêu cầu, chưa đa dạng; chất lượng đại biểu chưa đáp ứng được yêu cầu về chuyên môn, thiếu kỹ năng hoạt động; việc thực hiện nhiệm vụ của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND ở một số nội dung còn bị động, thiếu cụ thể; hoạt động của tổ đại biểu và đại biểu HĐND, nội dung, quy định về hoạt động của tổ đại biểu HĐND huyện chưa rõ trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương; mối quan hệ của HĐND huyện với UBND huyện, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện, các đơn vị, tổ chức hữu quan” trên địa bàn huyện chưa chặt chẽ, thiếu
4 thường xuyên; hoạt động tham mưu, giúp việc của Văn phòng HĐND và UBND huyện chưa đảm bảo về mặt số lượng và chất lượng,… Vì những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk” cho luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành Quản lý công nhằm khắc phục những bất cập còn tồn tại trong tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn để cơ quan này thực sự là cơ quan đại diện cho quyền và lợi ích của nhân dân trên địa bàn huyện Buôn Đôn, góp phần đưa huyện Buôn Đôn tiếp tục phát triển ngày càng toàn diện và bền vững hơn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Tổ chức và hoạt động của HĐND đã được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm, thực hiện từ nhiều góc độ khác nhau cả trực tiếp hay gián tiếp. Học viên đã nghiên cứu, tham khảo một số công trình tiêu biểu có liên quan. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích: Trên cơ sở làm rõ lý luận về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện, luận văn đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. 3.2. Nhiệm vụ: - Hệ thống hóa những vấn đề cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện. - Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu:
5 “- Phạm vi về nội dung nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. - Phạm vi về không gian nghiên cứu: Luận văn tiến hành nghiên cứu tại HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. - Phạm vi về thời gian nghiên cứu: Các thông tin, dữ liệu được thu thập, sử dụng cho phân tích, đánh giá chủ yếu trong giai đoạn 2016-2021. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận: Đề tài được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-xít nghiên cứu nhà nước – pháp luật để luận giải, so sánh, phân tích, đánh giá pháp luật hiện hành liên quan đến tổ chức bộ máy và hoạt động của chính quyền địa phương. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng chủ yếu các phương pháp nghiên cứu như phân tích những tài liệu sẵn có, phương pháp thu thập và xử lý thông tin; phương pháp thống kê, phân tích và xử lý số liệu; phương pháp so sánh, đánh giá; phương pháp quan sát,… để nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về tổ chức và hoạt động” của HĐND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận: Kết quả nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu giúp HĐND huyện Buôn Đôn biết được thực trạng tổ chức và hoạt động của HĐND huyện; từ đó biết được những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế trong tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn. HĐND huyện Buôn Đôn có thể vận dụng những giải pháp được đề xuất để hoàn thiện hơn công tác tổ chức và hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn.
6 Luận văn khi hoàn thành có thể trở thành “tài liệu tham khảo cho các học viên và nghiên cứu liên quan đến tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện trong tương lai. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện. Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức và nâng cao hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk.” Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN 1.1. Khái quát về Hội đồng nhân dân huyện 1.1.1. Khái niệm Hội đồng nhân dân huyện HĐND huyện gồm các đại biểu HĐND do cử tri ở huyện bầu ra. Đại biểu Hội đồng nhân dân là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân địa phương, chịu trách nhiệm trước cử tri địa phương và trước Hội đồng nhân dân về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu của mình. 1.1.2. Vị trí pháp lý của Hội đồng nhân dân huyện “Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 quy định: HĐND là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân, tạo điều kiện cho Nhân dân làm chủ, mối quan hệ hai chiều được dung hoà giữa yếu tố quyền lực Nhà nước và yếu tố ý chí của Nhân dân. HĐND có vị trí hết sức quan trọng trong xây dựng và quản lý mọi mặt đời sống của Nhân dân địa phương về kinh tế - văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh.
7 1.1.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của Hội đồng nhân dân huyện “Nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của HĐND cấp huyện được quy định tại Điều 26 - Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND huyện của Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 1.2. Tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện 1.2.1. Khái niệm tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Tổ chức và hoạt động của HĐND huyện là việc thực hiện các hoạt động cần thiết để xác định cơ cấu, bộ máy của HĐND huyện, xác định những công việc phù hợp với từng bộ phận của HĐND huyện và giao phó cho trưởng các bộ phận thực hiện nhiệm vụ chỉ huy nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ mà HĐND cấp trên và Chính phủ giao.” 1.2.2. Nội dung của tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện 1.2.2.1. Tổ chức của Hội đồng nhân dân huyện Hội đồng nhân dân được cấu thành từ các đại biểu HĐND, cụ thể được tổ chức như sau: - Kỳ họp HĐND huyện “- Thường trực Hội đồng nhân dân huyện - Các Ban của Hội đồng nhân dân huyện - Đại biểu HĐND huyện “1.2.2.2. Hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện * Hoạt động tại kỳ họp HĐND * Hoạt động của Thường trực HĐND * Hoạt động của các Ban của HĐND huyện * Hoạt động của cá nhân đại biểu HĐND huyện 1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện 1.2.3.1. Yếu tố pháp luật 1.2.3.2. Năng lực và trách nhiệm của đại biểu HĐND huyện 1.2.3.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội
8 Tiểu kết chương 1 Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN BUÔN ĐÔN, TỈNH ĐẮK LẮK 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội của huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk 2.1.1. Điều kiện tự nhiên 2.1.2. Điều kiện kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh Bảng 2.1: Chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế của huyện Buôn Đôn giai đoạn 2016 – 2021 Chỉ tiêu ĐVT 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Giá trị sản xuất (so với Tỷ đồng 2.835 3.208 3.746 4.079 4.406 4.771 năm 2010) Trong đó Nông lâm nghiệp, thủy Tỷ đồng 973 1.021 1.123 1.239 1.305 1.400 sản Công nghiệp - xây Tỷ đồng 1.128 1.322 1.676 1.878 2.021 2.227 dựng Thương mại và dịch vụ Tỷ đồng 734 865 947 962 1.081 1.144 Cơ cấu kinh tế Nông lâm nghiệp, thủy % 34,32 31,83 29,08 30,38 29,62 29,34 sản Công nghiệp - xây % 39,79 41,21 44,74 46,04 45,87 46,68 dựng Thương mại và dịch vụ % 25,89 26,96 25,28 23,54 24,53 23,98 Nguồn: UBND huyện Buôn Đôn 2.2. Thực trạng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn 2.2.1. Thực trạng tổ chức của Hội đồng nhân dân huyện 2.2.1.1. Kỳ họp Hội đồng nhân dân huyện HĐND huyện Buôn Đôn tổ chức họp thường lệ mỗi năm hai kỳ. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND Buôn Đôn huyện tổ chức được 10 kỳ họp thường lệ, 01 kỳ họp chuyên đề về công tác cán bộ. Thời gian triệu tập kỳ họp được Thường trực HĐND thực hiện đúng theo quy định của luật (chậm nhất là hai mươi ngày đối với kỳ họp
9 thường lệ hoặc kỳ họp chuyên đề chậm nhất là bảy ngày trước ngày khai mạc kỳ họp). Ngày họp, nơi họp, chương trình kỳ họp và diễn biến các kỳ họp HĐND được huyện thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin, truyền thông của huyện để nhân dân biết, theo dõi (Triệu tập kỳ họp và dự kiến chương trình kỳ họp được thông báo chậm nhất là 10 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp thường lệ và 03 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp chuyên đề). 2.2.1.2. Thường trực Hội đồng nhân dân huyện Nhìn chung, Thường trực HĐND huyện Buôn Đôn “đã có nhiều đổi mới trong tổ chức và hoạt động, từng bước khẳng định được vai trò, vị trí của mình. Các thành viên trong Thường trực HĐND huyện đã nắm vững nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể, chịu trách nhiệm cá nhân thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ, quyền hạn được phân công. Trong công tác chuẩn bị, chủ tọa, điều hành các kỳ họp đã phát huy trí tuệ tập thể của đại biểu trong thảo luận và quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương. Trong thời gian giữa 2 kỳ họp, Thường trực HĐND Huyện đã phối hợp với UBND huyện và các Ban của HĐND huyện giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh trong việc thực hiện Nghị quyết của HĐND huyện; điều hòa phối hợp hoạt động của các Ban; quan tâm đến công tác giám sát việc thực hiện các Nghị quyết của HĐND huyện, góp phần vào sự đổi mới, nâng cao vị thế và hiệu lực hoạt động của HĐND huyện.” 2.2.1.2. Các Ban của Hội đồng nhân dân huyện “Căn cứ Khoản 3 Điều 53 Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015, HĐND huyện đã thành lập 03 Ban gồm: Ban kinh tế - Xã hội, Ban Pháp chế và Ban Dân tộc. Số lượng thành viên của các Ban của HĐND huyện đều có 07 thành viên; Các Ban đều có 01 Trưởng ban kiêm nhiệm và 01 Phó ban chuyên trách. 2.2.1.3. Đại biểu Hội đồng nhân dân huyện 2.2.2. Thực trạng hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện 2.2.2.1. Hoạt động tại kỳ họp HĐND Xác định kỳ họp HĐND là hình thức hoạt động chủ yếu của HĐND, do “vậy kỳ họp luôn được đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả. Công tác chuẩn bị cho kỳ
10 họp là khâu quan trọng đảm bảo cho sự thành công của kỳ họp. Sau khi thống nhất với các Ban của HĐND, UBND, Thường trực HĐND huyện dự kiến nhiệm vụ, nội dung và thời gian tiến hành kỳ họp và báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của cấp ủy Đảng. Thường trực HĐND tổ chức cuộc họp liên tịch với các Ban của HĐND, UBND, UBMTTQ và các cơ quan đơn vị liên quan để thống nhất nội dung, thời gian tổ chức kỳ họp; phân công cho các Ban thẩm tra báo cáo, đề án trình tại kỳ họp và các điều kiện đảm bảo cho kỳ họp. Các hoạt động cụ thể diễn ra tại các kỳ họp HĐND gồm: - Ban hành văn bản liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn Theo đó, giai đoạn 2016-2021, HĐND huyện Buôn Đôn đã ban hành tất cả 70 nghị quyết, trong đó 38 nghị quyết thuộc thẩm quyền; 14 nghị quyết chuyên đề và 18 nghị quyết thường kỳ và nghị quyết về công tác cán bộ, đảm bảo kịp thời giúp huyện Buôn Đôn thực hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, an ninh trật tự, phổ cập giáo dục, thu – chi ngân sách, quyết toán ngân sách trên địa bàn,… - Hoạt động bầu, miễn nhiệm đối với các chức danh theo quy định Hầu hết, HĐND huyện Buôn Đôn đã ban hành Quy chế làm việc của “Thường trực HĐND, các Ban của HĐND nhiệm kỳ 2016-2021; đã xây dựng và tổ chức ký kết Quy chế phối hợp công tác giữa Thường trực HĐND huyện, UBND huyện và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện; Quy chế phối hợp công tác tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND huyện; Quy chế phối hợp giữa Thường trực HĐND huyện với Thường trực HĐND xã. Các tổ đại biểu HĐND huyện tổ chức tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp đầy đủ và đúng theo luật định. Tại kỳ họp thứ nhất, HĐND huyện nhiệm kỳ 2016-2021 đã tổ chức vào cuối tháng 6/2016 với nội dung chính là tiến hành bầu các chức danh của HĐND và UBND theo luật định gồm bầu Chủ tịch, 2 Phó Chủ tịch, trưởng ban, phó trưởng ban Pháp chế, trưởng ban và phó trưởng ban Kinh tế - Xã hội và trưởng ban, phó trưởng ban” Dân tộc.
11 Sau kỳ họp thứ nhất, HĐND huyện đã tổ chức các kỳ họp thường kệ “hoặc bất thường theo đúng quy định. Một số nội dung tại các cuộc họp như thông qua các tờ trình của UBND về tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội 6 tháng đầu năm (cả năm) và nhiệm vụ giải pháp thực hiện trong 6 tháng cuối năm (năm sau); dự toán thu – chi ngân sách, quyết toán ngân sách của UBND huyện. - Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn - Hoạt động tiếp xúc cử tri Bảng 2.4: Số lượng cuộc tiếp xúc cử tri và cử tri tham gia của huyện Buôn Đôn giai đoạn 2016 – 2021 Chỉ tiêu ĐVT 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Đợt tiếp xúc cử tri Đợt 4 4 5 5 3 4 Cử tri tham gia Người 1.454 1.758 3.454 3.260 1.218 2.143 Ý kiến, kiến nghị của Ý kiến, 243 369 460 432 443 254 cử tri kiến nghị Ý kiến, kiến nghị của cử tri được trả lời, giải Ý kiến, 165 332 427 343 398 214 trình ngay tại buổi tiếp kiến nghị xúc Ý kiến, kiến nghị đã được các cơ quan chức Ý kiến, 78 37 33 89 45 40 năng trả lời bằng văn kiến nghị bản sau buổi tiếp xúc Tỷ lệ giải quyết % 100 100 100 100 100 100 Nguồn: UBND huyện Buôn Đôn 2.2.2.2. Hoạt động của Thường trực HĐND Nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm, bám sát những vấn đề thực tế xã hội quan tâm. Phạm vi giám sát luôn mở rộng. Hình thức giám sát đa dạng, phù hợp với thực tế và nội dung giám sát như: Tổ chức tiếp dân, xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo, yêu cầu cơ quan bị giám sát báo cáo, tổ chức nhiều đoàn giám sát tại cơ sở trước khi yêu cầu cơ quan trách nhiệm giải trình; giám sát tại kỳ họp… Kết luận giám sát rõ ràng, yêu cầu, kiến nghị cụ thể. Quyền giám sát của HĐND được các đại biểu, các Ban, Thường trực HĐND sử dụng linh hoạt góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát.
12 Huyện đã đề ra các chương trình giám sát theo năm, qua đó làm căn cứ xây dựng kế hoạch giám sát, theo dõi, kiểm tra hoạt động giám sát trên địa bàn huyện Buôn Đôn như Nghị quyết số 43/NQ-HĐND ngày 15/3/2016 về chương trình hoạt động giám sát năm 2017 của HĐND huyện. Nội dung Chương trình ghi rõ 02 chuyên đề giám sát năm 2017 là giám sát tiến độ thực hiện các công trình trọng điểm phát triển kinh tế - xã hội 5 năm của huyện theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ V, nhiệm kỳ 2015 – 2020.” Các Ban của HĐND cũng có những kế hoạch trong việc thực hiện “chương trình giám sát của HĐND như thực hiện Kế hoạch số 03/KH-BPC ngày 3/9/2016 của Ban Pháp chế HĐND huyện, Đoàn giám sát của Ban Pháp chế HĐND huyện, đại diện lãnh đạo Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện đã tiến hành giám sát tại Tòa án nhân dân huyện Buôn Đôn. 2.2.2.3. Hoạt động của các Ban HĐND huyện Ngay từ đầu nhiệm kỳ, 03 Ban của HĐND huyện Buôn Đôn đã được hình thành và luôn được củng cố theo đúng luật định, đảm bảo nguyên tắc và hoạt động có hiệu quả. Trong số 21 thành viên của 03 ban, có 02 Phó Trưởng ban hoạt động chuyên trách (Ban pháp chế và Ban kinh tế - xã hội) các thành viên còn lại đều hoạt động kiêm nhiệm và được cơ cấu từ các lĩnh vực trong cơ quan nhà nước đến các xã trong huyện. Các Ban hoạt động có nhiều đóng góp thiết thực với HĐND, trong việc xây dựng nội dung chương trình các kỳ họp HĐND, giữ được mối quan hệ chặt chẽ với Thường trực HĐND, chấp hành tốt sự phân công, phân nhiệm của HĐND; tham dự đầy đủ các hội nghị của HĐND - UBND để tiếp thu góp ý xây dựng các văn bản dự thảo pháp luật của cấp trên, các chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, An ninh quốc phòng trên địa bàn. 2.2.2.4. Hoạt động của cá nhân đại biểu Trong công tác tiếp dân và đôn đốc việc giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân; HĐND, UBND huyện đã thành lập Ban tiếp công dân, theo dõi giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra tình hình thực hiện giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân.
13 HĐND các cấp tổ chức tiếp công dân mỗi tháng 02 lần tại Bộ phận tiếp dân. Các kỳ họp HĐND, Thường trực HĐND đưa vào chương trình để UBND các cấp báo cáo, tổng hợp tình hình giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, tạo niềm tin của nhân dân đối với cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.” 2.3. Đánh giá chung 2.3.1. Kết quả đạt được Cơ cấu tổ chức của HĐND huyện được phân thành các Ban cụ thể để tạo điều kiện cho các cán bộ hoàn thành tốt” các kế hoạch đề ra. Mỗi ban trong HĐND đều tự chịu trách nhiệm trong lĩnh vực mình được giao. Mỗi ban đều được biên chế cán bộ chuyên trách, điều này cho ta thấy chất lượng, trình độ chuyên môn của mỗi cán bộ trong HĐND đã được chú ý đề cao và coi trọng phát triển, góp phần vào việc nâng cao chất lượng của cơ quan dân cử, nâng cao vị thế của người đại diện cho nhân dân xứng đáng là cơ quan đại biểu của nhân dân. Trong những năm vừa qua công tác tổ chức cán bộ ở HĐND huyện Buôn Đôn được đặc biệt chú trọng quan tâm, đội ngũ lãnh đạo, cán bộ có trình độ đại học, hoặc cao đẳng, trung cấp. Các đại biểu HĐND huyện Buôn Đôn ngoài trình độ đại học, cao đẳng còn có một số cán bộ có trình độ cao cấp chính trị, cử nhân chính trị, trung cấp chính trị, các cán bộ ở các ban còn thông thạo máy vi tính, tin học có trình độ A, B, có trình độ ngoại ngữ A, B, C, chính điều đó đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác cho HĐND huyện Buôn Đôn. Hiệu quả hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn được đảm bảo bằng hiệu quả hoạt động của các kỳ họp HĐND, hiệu quả hoạt động của Thường trực HĐND, UBND, các Ban của HĐND và của đại biểu HĐND huyện.” Trong thời gian qua HĐND huyện Buôn Đôn đã từng bước tăng cường công tác đại biểu, “nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu HĐND. Đa số đại biểu HĐND hoạt động tích cực, thông qua các cuộc tiếp xúc cử tri, các đại biểu đã lắng nghe tiếng nói, ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương, gương mẫu chấp hành chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách pháp luật và tham gia vào việc quản lý nhà nước. Nhờ vậy đã phần nào đáp ứng
14 được yêu cầu phục vụ chính trị trong thời kỳ đổi mới phát triển kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhằm thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Lãnh đạo và thành viên của các Ban đều là những cán bộ chủ chốt của các ngành, các địa phương, có trách nhiệm cao trong hoạt động của Ban và am hiểu tình hình kinh tế địa phương. Các kỳ họp của HĐND diễn ra tương đối hiệu quả, tài liệu được gửi “đến cho đại biểu không chỉ bằng văn bản tài liệu bằng giấy, mà còn được gửi qua hệ thống zalo nhóm của các đại biểu HĐND… “Nội dung chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp ngày càng có chất lượng hơn, chất vấn và trả lời chất vấn đã đi vào trọng tâm, phản ánh những vấn đề bức xúc mà cử tri quan tâm. Những nội dung chưa được trả lời tại kỳ họp, Thường trực HĐND huyện đã giao cho các ngành liên quan xử lý, trả lời đến với các đại biểu HĐND huyện. Về hoạt động giám sát, trong thời gian qua HĐND huyện Buôn Đôn hàng năm xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát rất cụ thể và được thông qua bằng nghị quyết. Giám sát các quyết định quy hoạch, kế hoạch dài hạn và hằng năm về phát triển kinh tế - xã hội, sử dụng đất đai phát triển ngành và quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị, dự toán thu - chi ngân sách,… Việc xây dựng chương trình giám sát đã được các đại biểu căn cứ vào yêu cầu thực tiễn cuộc sống và tổ chức thực hiện một cách nghiêm túc. Nhìn chung hoạt động giám sát của HĐND huyện Buôn Đôn trong thời gian qua đã đạt được những kết quả không nhỏ góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Qua kiểm tra, giám sát, các ban của HĐND huyện Buôn Đôn không chỉ phát hiện ra các sai sót của các cơ quan ban ngành, mà còn đưa ra các kiến nghị đề xuất, những giải pháp giúp các đối tượng được giám sát kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh những lệch lạc của mình trong việc thực hiện chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước.” 2.3.2. Hạn chế Thứ nhất, về tổ chức của HĐND huyện Buôn Đôn
15 Trong cơ cấu đại biểu, phần lớn các vị đại biểu hoạt động kiêm nhiệm do nặng về cơ cấu nên một số đại biểu còn thiếu trình độ, kỹ năng hoạt động của HĐND; Sự ràng buộc trách nhiệm giữa đại biểu với cử tri còn lỏng lẻo hay nói cách khác còn mang tính hình thức, chưa có cơ chế và phương thức để HĐND và cử tri đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ mỗi đại biểu. Trong tổ chức bộ máy, thực hiện theo đúng quy định tại Khoản 16 Điều 2 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2019, việc thực hiện giảm 01 Phó Chủ tịch HĐND huyện cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của Thường trực HĐND trong thời gian tới. Ngoài Phó Trưởng các Ban của HĐND huyện hoạt động chuyên trách thì Trưởng các Ban và thành viên các Ban của HĐND huyện đều hoạt động kiêm nhiệm, nhiều thành viên cơ cấu không phù hợp với vị trí việc làm.” Thứ hai, về hoạt động của HĐND huyện Buôn Đôn Một là, “thực trạng tổ chức cán bộ trong HĐND huyện Buôn Đôn vẫn còn nhiều bất cập, là một cơ quan dân cử, đại diện cho ý chí nguyện vọng của nhân dân, nhất thiết phải là người am hiểu pháp luật và làm công tác chuyên trách, các Ban ở HĐND huyện vẫn còn khá nhiều cán bộ làm công tác kiêm nhiệm, ngay cả khi người đó giữ chức vụ trưởng ban. Hai là, các đại biểu HĐND chưa phát huy hết tinh thần làm chủ, thể hiện ý chí của cử tri, mối liên hệ giữa đại biểu HĐND và cử tri nhiều nơi còn lỏng lẻo, hơn nữa một số đại biểu HĐND có trình độ văn hóa pháp lý còn chưa cao. Có nhiều đại biểu trong suốt cả nhiệm kỳ không phát biểu lần nào ở các kỳ họp của HĐND, không làm tròn trách nhiệm của một người đại biểu dân cử là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Việc tham gia thảo luận và chất vấn tại kỳ họp cũng còn nhiều hạn chế, “không ít các đại biểu tuy nắm bắt được nguyên nhân bức xúc của cử tri và xã hội nhưng còn nể nang, tâm lý ngại va chạm, phần đông các đại biểu giữ chức vụ chủ chốt lãnh đạo ở các ngành, ít tham gia hoạt động chất vấn.
16 Ba là, hoạt động tại các kỳ họp của HĐND huyện Buôn Đôn chủ yếu diễn ra trong 1-2 ngày. “Bốn là, mối quan hệ giữa Thường trực HĐND với các đại biểu HĐND thiếu tính chặt chẽ và thường xuyên. Một số cuộc giám sát của Thường trực HĐND đạt hiệu quả chưa cao, việc phối hợp trong hoạt động giám sát có lúc chưa chặt chẽ và chưa đồng bộ, đề cương giám sát còn chung chung thiếu cụ thể. Kết luận sau giám sát còn chậm, đôn đốc, kiểm tra sau giám sát chưa được chú trọng đúng mức. Một số tổ đại biểu chưa xây dựng chương trình công tác của mình một cách đầy đủ, sự phối hợp hoạt động giữa các thành viên trong tổ còn lỏng lẻo, một số tổ không có báo cáo hoạt động và tổng hợp kiến nghị của cử tri về Thường trực HĐND huyện theo quy định. Công tác tiếp dân, tiếp xúc cử tri của các đại biểu chưa được tiến hành thường xuyên.” “Hoạt động của các tổ đại biểu chưa đều, việc thực hiện chế độ thông tin, báo cáo có lúc còn chưa nghiêm túc, một số đại biểu vẫn chưa chủ động sắp xếp thời gian để thực hiện nhiệm vụ của mình, chưa phản ánh kịp thời các ý kiến, kiến nghị của cử tri tới HĐND huyện… Thường trực và các Ban còn bị động trong thẩm tra báo cáo, tờ trình của UBND huyện vì gửi đến chậm, chất lượng nhiều khi còn chưa cao ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng hoạt động của HĐND. Năm là, chất lượng hoạt động của các Ban trong HĐND còn chưa cao, nhiều khi mang tính hình thức, một số ít thành viên của Ban chưa dành nhiều thời gian cho việc giám sát.” “Họp Ban theo định kỳ chưa được tổ chức đầy đủ, đúng thời gian theo quy định. Chất lượng hiệu quả công tác giám sát và thẩm tra có lúc còn chưa cao do một số đơn vị được giám sát hoặc có tờ trình được thẩm tra chưa cung cấp báo cáo kịp thời gian theo yêu cầu của Ban. Hiệu quả thực hiện một số cuộc giám sát của Ban pháp chế vẫn còn hạn chế, việc tổng hợp báo cáo ở một số đợt giám sát chưa kịp thời đúng quy định, chất lượng hạn chế, công tác phục vụ của Ban còn nhiều bất cập, một số thành viên của Ban tham gia chưa đầy đủ.
17 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế Các hạn chế trên là do các nguyên nhân sau: Thứ nhất, một số đại biểu HĐND huyện Buôn Đôn chưa có đủ năng lực và điều kiện để thực hiện công tác đại biểu dân cử. Tại Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 đã xác định rõ: “Hiệu quả hoạt động của HĐND được đảm bảo bằng hiệu quả của các kỳ họp HĐND, hiệu quả hoạt động của Thường trực HĐND, UBND, các Ban của HĐND, và của các đại biểu HĐND”. Như vậy hiệu quả hoạt động của HĐND phụ thuộc rất nhiều yếu tố, trong đó có năng lực, trách nhiệm hoạt động của đại biểu HĐND. Điều này cho thấy trách nhiệm của đại biểu HĐND là rất to lớn, do đó đại biểu phải là người có năng lực trình độ am hiểu pháp luật và khả năng thực hiện chức năng đại biểu dân cử một cách tốt nhất. Mặc dù hiện nay trình độ học vấn của đại biểu HĐND đã được nâng cao hơn những nhiệm kỳ trước, song về cơ bản trình độ pháp lý, sự hiểu biết sâu sắc về Hiến pháp, pháp luật, kiến thức quản lý nhà nước,… của phần lớn đại biểu vẫn còn hạn chế. Trong khi đó, công tác bồi dưỡng nghiệp vụ chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế của địa phương nói riêng và cả nước nói chung, sau bầu cử các đại biểu chỉ được bồi dưỡng một số nội dung về kiến thức pháp luật, quản lý nhà nước, nội dung chương trình bồi dưỡng chưa thật sự phù hợp với đối tượng học, đặc biệt là có rất ít nội dung về giám sát. Bên cạnh đó, do đại biểu HĐND huyện Buôn Đôn phần lớn làm việc theo chế độ kiêm nhiệm nên họ có rất ít thời gian để làm nhiệm vụ đại biểu, phần lớn các đại biểu chủ yếu tập trung cho công việc chính để hưởng lương chuyên môn của mình, còn phụ cấp đại biểu thì ít nên họ không quan tâm nhiều đến nhiệm vụ đại biểu. Ngoài ra, việc cung cấp thông tin, các phương tiện vật chất cần thiết vẫn còn tương đối hạn chế. Thể hiện rõ nhất là trong kỳ họp HĐND, tài liệu liên quan đến kỳ họp được gửi tới đại biểu hơi chậm theo thời gian họp và thảo luận dẫn đến đại biểu không nắm bắt kỹ được vấn đề dẫn đến là trong kỳ họp đại biểu ít khi phát biểu ý kiến, chất vấn hoặc nếu có chất vấn thì không đúng trọng tâm, nội dung mà cử tri và xã hội đang quan tâm; trụ sở làm việc của tổ đại biểu HĐND nơi có, nơi thì không làm ảnh hưởng lớn tới việc tiếp
18 xúc cử tri và làm việc với dân của đại biểu HĐND.” Tâm lý nể nang, né tránh, ngại va chạm trong một bộ phận đại biểu HĐND đã dẫn đến việc giám sát không hiệu quả. Mặt khác, do cơ cấu đại “biểu HĐND huyện hầu hết là cán bộ lãnh đạo ở các cơ quan nhà nước, các tổ chức cấp ủy và đoàn thể, họ vừa đóng vai trò là người đại biểu dân cử vừa là người đứng đầu trong cơ quan hành pháp, tư pháp nên rất khó đảm bảo tính khách quan và chính xác trong quá trình thực hiện chức năng của mình. Như vậy, sự hạn chế về trình độ cũng như khả năng thực hiện nhiệm vụ của đại biểu còn hạn chế đã góp phần không nhỏ ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của HĐND, nhưng nguyên nhân chủ yếu vẫn là sự chưa quan tâm đúng mức của huyện về điều kiện cần và đủ để đại biểu phát huy hết năng lực của mình trong việc thực hiện chức năng dân cử. Thứ hai, cơ cấu tổ chức của HĐND huyện Buôn Đôn và các bộ phận giúp việc chưa tương xứng với yêu cầu khách quan trong hoạt động của mình. Thường trực HĐND huyện với vai trò là cơ quan đảm bảo cho hoạt động của HĐND được diễn ra liên tục thông suốt giữa hai kỳ họp. Tuy nhiên, vị trí vai trò và nhiệm vụ của HĐND thực tế chưa tương xứng” với nhau. Vị trí của Thường trực HĐND rất quan trọng nhưng trên thực tế chỉ là người đôn đốc, nhắc nhở báo cáo, không giữ vai trò quyết định. Các Ban của HĐND là cơ quan giúp việc của HĐND nhưng được xác định là chủ thể chủ yếu của HĐND. Theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015, nhiệm vụ và quyền hạn của các Ban rất lớn và nặng nề nhưng chỉ có phó trưởng ban là chuyên trách còn các thành viên khác là kiêm nhiệm, điều đó ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả hoạt động của HĐND. Đồng thời các trưởng ban, phó trưởng ban hoặc thành viên của ban thường là trưởng hoặc phó của một cơ quan, phòng chuyên môn của huyện nên khi họ thực hiện nhiệm vụ đại biểu không tránh khỏi hiện tượng như người ta vẫn thường nói là “vừa đá bóng vừa thổi còi”, hoặc giữa nhiệm vụ quyền hạn với trình độ chuyên môn là chưa tương xứng với nhau. Văn phòng phục vụ và chuyên viên giúp việc, mặc dù là bộ phận giúp việc nhưng có vai trò vô cùng quan trọng tác động lớn tới hiệu quả hoạt động của HĐND. Tại Điều 53 Nghị quyết về quy chế hoạt động của HĐND các cấp có quy định “HĐND các cấp có trụ sở làm việc, văn phòng giúp việc, tổ chức văn phòng giúp việc HĐND do Chính
19 phủ hướng dẫn”. Hiện nay HĐND huyện Buôn Đôn chưa có Văn phòng giúp việc riêng, chỉ bố trí một Phó Chánh Văn phòng HĐND và UBND huyện kiêm nhiệm; trụ sở làm việc chung trụ sở với UBND huyện, điều đó gây khó khăn ít nhiều cho hoạt động của HĐND. Bên cạnh đó, đội ngũ giúp việc cho văn phòng HĐND huyện nhìn chung vẫn chưa cao về chất lượng trình độ lẫn năng lực làm việc, một số thành viên thực hiện công việc được giao không phù hợp với ngành nghề được đào tạo. Như vậy, kinh nghiệm cho thấy để “nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND huyện không phải chỉ trao cho HĐND nhiều quyền hạn mà vấn đề phải xây dựng cho HĐND một cơ cấu tổ chức hợp lý, một đội ngũ giúp việc có năng lực thì HĐND mới có đủ điều kiện để hoạt động độc lập như mọi cơ quan, tổ chức khác. Thứ ba, các điều kiện cần thiết cho hoạt động của HĐND chưa đạt yêu cầu. Để thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình, HĐND nói chung các ban của HĐND nhân dân nói riêng phải tiến hành các hoạt động xem xét báo cáo, theo dõi, đi thực tế, tiếp dân,… Muốn làm điều đó có hiệu quả cao thì HĐND phải có đủ các điều kiện vật chất cần thiết để làm việc như: trụ sở làm việc, văn phòng làm việc, phương tiện đi lại, những chi phí cần thiết cho hoạt động, nhưng thực tế là hiện nay vẫn chưa được trang bị đầy đủ. Trụ sở làm việc của HĐND huyện còn bố trí chung với trụ sở” làm việc của UBND huyện, các cơ quan ban ngành cũng như các bộ phận liên quan chưa phối hợp cung cấp thông tin cho đại biểu HĐND, vì vậy mà đại biểu HĐND rất khó khăn trong việc thu thập thông tin dẫn đến tình trạng thiếu nguồn thông tin cập nhật khi tiến hành giám sát. Thứ tư, “nhận thức của đại biểu HĐND về chức năng nhiệm vụ của mình, đặc biệt là hoạt động giám sát còn nhiều hạn chế, cơ quan được giám sát chưa chấp hành cũng như tôn trọng đại biểu, tôn trọng kết luận của đại biểu HĐND. Mặc dù hiện nay Luật tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015, quy chế hoạt động của HĐND đã được ban hành khá lâu nhưng vẫn còn tư tưởng xem nhẹ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của HĐND. Do đó, tư tưởng các đại biểu HĐND cũng bị ảnh hưởng phần nào nên chưa phát huy hết tinh thần trách nhiệm và khả năng của mình khi thực hiện nhiệm vụ dân cử, đồng thời tâm lý ngại va chạm, nể nang nhau nên vẫn còn
20 một số đại biểu HĐND chưa thực hiện đúng chức trách của mình. Công tác giám sát của HĐND huyện, Thường trực HĐND huyện và các ban HĐND huyện đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực tại địa phương, giải quyết được nhiểu nội dung kiến nghị của cử tri. Tuy nhiên, vẫn còn một số kiến nghị của cử tri” kéo dài nhiều năm chưa được giải quyết do liên quan đến thẩm quyền của Sở, ngành và thiếu chủ động đeo bám của các đơn vị trực thuộc cấp huyện. Ngoài những khó khăn trên, nhiều “đại biểu HĐND huyện cũng phản ánh, hoạt động tiếp công dân của đại biểu HĐND được quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Tiếp công dân và các văn bản có liên quan là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai trong thời gian qua cho thấy hoạt động này không có hiệu quả” và gặp rất nhiều khó khăn, phức tạp. Tiểu kết chương 2 Chương 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC VÀ NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN BUÔN ĐÔN, TỈNH ĐẮK LẮK 3.1. Nhu cầu hoàn thiện về tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk “Việc nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND huyện nói chung và HĐND huyện Buôn Đôn nói riêng xuất phát từ các nhu cầu khách quan sau:” Thứ nhất, tại văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã chỉ rõ “Để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa phải tiếp tục đổi mới toàn diện, mạnh mẽ với chất lượng và hiệu quả cao hơn”; Tại Điều 2 Hiến pháp năm 2013 xác định: “Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”; Điều 8 Hiến pháp còn quy định: “Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ”. Theo lý luận cũng như thực tiễn, nhà nước pháp quyền là nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, pháp luật đứng ở vị trí cao nhất. Theo yêu cầu đó hoạt động quản