Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng về tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở Công thương, luận văn là đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và hoạt động thanh tra của Thanh tra Sở Công Thương, thành phố Hải Phòng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ -----------/------------ -------/------ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN MINH ĐỨC TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ CÔNG THƢƠNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2023
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Nhƣ Phong Phản biện 1: PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hà Học viện Hành chính Quốc gia Phản biện 2: TS. Nguyễn Tuấn Khanh - Thanh tra Chính phủ Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án tiến sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Hội trường bảo vệ luận án tiến sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77 - Đường: Nguyễn Chí Thanh -Quận: Đống Đa- TP: Hà Nội Thời gian: vào hồi giờ phút, ngày tháng 4 năm 2023 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Website của Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thanh tra là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết trong hoạt động quản lý nhà nước, trên tất cả các lĩnh vực. Thực hiện công cuộc đổi mới đất nước và chương trình tổng thể cải cách nền hành chính quốc gia, những năm qua đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để bước vào thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, trong đó ngành công thương giữ vai trò quan trọng. Góp phần vào thành tựu chung đó, hoạt động của thanh tra Sở Công Thương ngày càng được phát huy, những vẫn đề bất cập được hoàn thiện, và chất lượng quản lý nhà nước ngành công thương ngày càng được nâng cao. Qua thanh tra, đã phát hiện, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý nhiều sai phạm, thu hồi tiền, tài sản cho Nhà nước và tập thể, cá nhân; đồng thời kiến nghị với cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhiều cơ chế, chính sách, pháp luật nhằm khắc phục những khuyết điểm, sơ hở trong công tác quản lý, góp phần phát triển kinh tế và tăng cường trật tự, kỷ cương xã hội. Các cuộc thanh tra được tiến hành có trọng tâm, trọng điểm. Việc chỉ đạo, điều hành hoạt động thanh tra sâu sát, cụ thể, phân công trách nhiệm rõ ràng hơn; Hầu hết kết quả các cuộc thanh tra đã được các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhất trí, dư luận đồng tình, ủng hộ, vì thế vai trò, vị thế của Thanh tra sở được nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên hoạt động thanh tra trong thời gian vừa qua vẫn còn một số tồn tại như sau: Sự phụ thuộc quá lớn của hoạt động thanh tra vào cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp cả về về tổ chức, nhân sự, kinh phí, trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch thanh tra, trong quá trình tiến hành thanh tra cũng như giai đoạn kết thúc, kết luận và kiến nghị xử lý. Điều này phần nào ảnh hưởng đến tính chủ động và độc lập trong hoạt động thanh tra. Thời hạn các cuộc thanh tra thường kéo dài, vi phạm thời gian theo quy định của pháp luật, không đáp ứng được yêu cầu khẩn trương, kịp thời của công tác quản lý nhà nước. 1
Xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn trên, việc xây dựng các luận cứ khoa học để nâng cao hiệu quả trong tổ chức và hoạt động Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng là rất cấp thiết. Đó là lý do tác giả chọn đề tài “Tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng ” để thực hiện Luận văn cao học chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Việc nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng đã được tiếp cận ở những góc độ nhất định như: Giáo trình Lý luận và Pháp luật thanh tra của Học viện Hành chính Quốc gia, tác giả Lê Thị Hương, Trần Thị Diệu Oanh chủ biên, Nxb Bách khoa Hà Nội, 2022; Giáo trình Quy trình và nghiệp vụ thanh tra của Học viện Hành chính Quốc gia, tác giả Lê Thị Hương, Nguyễn Bá Chiến chủ biên, Nxb Bách khoa Hà Nội, 2020. Cuốn “Đổi mới tổ chức và hoạt động của ngành thanh tra trong cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa - Luận cứ khoa học và hoàn thiện pháp luật về Thanh tra, tác giả Trần Văn Truyền, Nxb Kim Đồng; Cuốn “Tổ chức và hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát của một số nước trên thế giới” (2001), Nguyễn Văn Kim chủ biên. Luận án tiến sĩ luật học “Tổ chức và hoạt động của các tổ chức thanh tra ở nước ta trong giai đoạn hiện nay - thực trang và giải pháp” (2008) của tác giả Nguyễn Thiện Thuật.; Luận văn thạc sỹ luật học của Nguyễn Huy Hoàng “ Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở, thanh tra chuyên ngành” (2004); Luận văn thạc sỹ Luật học “ Tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh tra chuyên ngành ở Việt Nam hiện nay” (2011) của tác giả Nguyễn Thị Thục; Luận văn thạc sĩ quản lý công “Tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở Lao động – Thương Binh và Xã hội, Nguyễn Minh Trí năm 2022. Ngoài ra, có cái bài viết, bài nghiên cứu của các tác giả về vấn đề này. Các tác giả đều đã phân tích một cách hệ thống dưới góc độ khác nhau về thanh tra nói chung cũng như tổ chức và hoạt động thanh tra 2
Sở nói riêng. Tuy nhiên chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào được công bố nghiên cứu một cách tổng thể, đầy đủ về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng dưới góc độ khoa học hành chính, nhưng các công trình nghiên cứu về thanh tra nói chung và thanh tra chuyên ngành nói riêng trong những năm qua là nguồn tài liệu vô cùng bổ ích, có giá trị tham khảo để tác giả hoàn thành đề tài nghiên cứu “Tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở Công thương, Thành phố Hải Phòng”. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về tổ chức và hoạt động của thanh tra sở, phân tích, đánh giá thực trạng về tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở Công thương, luận văn là đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và hoạt động thanh tra của Thanh tra Sở Công Thương, thành phố Hải Phòng. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích trên, Luận văn đặt ra nhiệm vụ cụ thể là: - Nghiên cứu cơ sở lý luận chung về tổ chức và hoạt động của thanh tra sở: khái niệm, vai trò của hoạt động thanh tra, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở. - Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động thanh tra của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng, làm rõ những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân. - Đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động thanh tra của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính nhà nước. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công thương, Thành phố Hải Phòng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Luận văn nghiên cứu tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng. 3
- Phạm vi thời gian: tổ chức và hoạt động thanh tra của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2022. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Đề tài được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật - biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam và chính sách, pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể Tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể khi thực hiện đề tài là: phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp diễn dịch, phương pháp quy nạp, phương pháp thống kê… 6. Ý nghĩa và dự kiến đóng góp của Luận văn Luận văn là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách có hệ thống về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng, tổng quát từ lý luận đến thực tiễn, từ qui định của pháp luật đến việc áp dụng pháp luật trong tổ chức và hoạt động của Thanh tra nói chung và của tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng nói riêng. Luận văn sẽ cung cấp luận cứ khoa học giúp các nhà quản lý tiến hành nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng. 7. Kết cấu của Luận văn Ngoài lời mở đầu, mục lục, kết luận và phụ lục, Luận văn được chia thành 3 chương. Chương 1: Cơ sở khoa học về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở. Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương, Thành phố Hải Phòng. Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương, Thành phố Hải Phòng. 4
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ 1.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở 1.1.1. Khái niệm Theo khoản 1 Điều 23 Luật Thanh tra 2010 đưa ra cách hiểu về Thanh tra Sở: “Thanh tra sở là cơ quan của sở, giúp Giám đốc sở tiến hành thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.” Thanh tra sở Công Thương được thành lập ở Sở Công thương thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước theo ủy quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc theo quy định hiện hành của pháp luật. Thanh tra Sở Công Thương là cơ quan giúp việc cho Giám đốc Sở Công Thương trong công tác quản lý về thanh tra ngành công thương, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực công thương và các vấn đề có liên quan. Thanh tra Sở là hoạt động thanh tra thuộc thanh tra nhà nước. Hoạt động thanh tra nhà nước xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thanh tra của Sở Công Thương trong phạm vi nghiên cứu của luận văn là hoạt động thanh tra bao gồm cả thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Bên cạnh đó, thanh tra Sở Công Thương còn thực hiện công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng ngành công thương. Tổ chức và hoạt động của thanh tra chuyên ngành Công Thương thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, Sở Công thương bao gồm: an toàn kỹ thuật công nghiệp; cơ khí, luyện kim, công nghiệp hỗ trợ; năng lượng; hóa chất; công nghiệp khai thác mỏ và chế biến 5
khoáng sản (trừ khoáng sản làm vật liệu xây dựng và sản xuất xi măng); an toàn thực phẩm; xuất nhập khẩu; xúc tiến thương mại; thương mại điện tử; hoạt động thương mại; cạnh tranh; phòng vệ thương mại; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. 1.1.2. Vai trò của thanh tra Sở Để thực hiện đổi mới kinh tế và đẩy mạnh cải cách nền hành chính nhà nước trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia thì vai trò của công tác thanh tra ngày càng quan trọng, được thể hiện ở các nội dung sau: Một là, thanh tra là cơ sở để đưa ra những đề xuất, kiến nghị khắc phục những sơ hở, yếu kém, đề xuất những biện pháp đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý, sửa đổi cơ chế, chính sách nhằm quản lý tốt hơn, hiệu quả hơn. Hai là, thanh tra là phương thức bảo đảm trật tự, kỷ cương trong quản lý, góp phần tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Ba là, thanh tra có vai trò trong việc bảo đảm quyền dân chủ của nhân dân được thực thi một cách nghiêm minh. Bốn là, thanh tra giúp Đảng và Nhà nước phát hiện kịp thời những vi phạm của cán bộ, công chức, loại trừ những biểu hiện quan liêu, cửa quyền, mất dân chủ, thiếu công bằng, xa rời lợi ích của nhân dân, từ đó có các biện pháp xử lý, khắc phục, góp phần xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước. Năm là, thanh tra có vai trò trong việc tham mưu cho các cấp chính quyền trong giải quyết khiếu nại hành chính, nhất là trong việc thực hiện nhiệm vụ theo dõi, đôn đốc các cấp, các ngành trong việc tiếp công dân, nhận các khiếu nại, tố cáo, giải quyết khiếu nại, tố cáo và thi hành quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo. 1.1.3. Đặc điểm của hoạt động thanh tra Một là, thanh tra gắn liền với quản lý nhà nước và là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước. Hai là, hoạt động thanh tra cần đảm bảo tính khách quan. Ba là, thanh tra có tính độc lập tương đối trong suốt quá trình thực thi nhiệm vụ. 6
1.1.4. Tổ chức của thanh tra Sở Từ sự phân tích trên, có thể đưa ra khái niệm thanh tra dưới góc độ là một tổ chức như sau: Tổ chức thanh tra là một thiết chế của nhà nước, bao gồm các bộ phận, chức vụ được thành lập theo những nguyên tắc nhất định để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thanh tra. Thanh tra sở là cơ quan của sở, giúp Giám đốc sở tiến hành thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. Thanh tra sở được thành lập ở những sở thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước theo ủy quyền của Ủy ban nhân dân cùng cấp hoặc theo quy định của pháp luật. Thanh tra sở có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra viên. Thanh tra sở chịu sự chỉ đạo, điều hành của Giám đốc sở; chịu sự chỉ đạo về công tác thanh tra và hướng dẫn về nghiệp vụ thanh tra hành chính của Thanh tra tỉnh, về nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành của Thanh tra bộ. Thanh tra viên là công chức được bổ nhiệm vào ngạch thanh tra để thực hiện nhiệm vụ thanh tra. Thanh tra viên được cấp trang phục, thẻ thanh tra. Thanh tra viên phải tuân thủ pháp luật, chịu trách nhiệm trước Thủ trưởng cơ quan quản lý trực tiếp và trước pháp luật về thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Thanh tra viên có các ngạch như sau: Thanh tra viên, Thanh tra viên chính, Thanh tra viên cao cấp. 1.1.5. Nội dung hoạt động của thanh tra Sở Hoạt động thanh tra là một khâu quan trọng của quá trình quản lý, giúp cung cấp kịp thời thông tin liên quan đến quản lý để tác động và điều chỉnh quá trình quản lý nhằm đạt được mục đích đề ra. Mặt khác, hoạt động thanh tra cũng là nội dung quản lý của lãnh đạo sở. Để hoạt động thanh tra có kết quả, đạt được mục đích đề ra thì lãnh đạo sở phải thường xuyên chỉ đạo hoạt động thanh tra, tạo điều kiện cho các cơ quan thanh tra hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Nội dung thanh tra là việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, 7
quyền hạn được giao, quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành, lĩnh vực của đối tượng thanh tra và của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Nghị định số 07/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Ngày 13/11/2013 Bộ Công Thương ban hành thông tư số 29/TT- BCT quy định định về tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành Công Thương. Thông tư quy định về trách nhiệm, quyền hạn, nội dung thanh tra chuyên ngành bao gồm những lĩnh vực liên quan đến các hoạt động thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công thương và Sở Công Thương. Ngày 14/12/2015. Chính phủ ban hành nghị định 127/2015/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra chuyên ngành Công Thương, cụ thể hóa nội dung thanh tra chuyên ngành Công thương gồm. 1.2. Trình tự thực hiện thanh tra Bước 1. Thu thập thông tin, tài liệu để chuẩn bị thanh tra Bước 2. Ban hành Quyết định thanh tra Bước 3. Xây dựng, phê duyệt, phổ biến kế hoạch tiến hành thanh tra Bước 4. Xây dựng Đề cương yêu cầu đối tượng thanh tra báo cáo Bước 5. Thông báo về việc công bố Quyết định thanh tra 1.3. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở Tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở cũng được thực hiện dựa trên nguyên tắc của hoạt động thanh tra nói chung, gồm: Một là, tổ chức và hoạt động thanh tra cần tuân thủ theo quy định hiện hành của pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời. Hai là, hoạt động thanh tra không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra. Ba là, nguyên tắc tuân thủ hệ thống pháp luật hiện hành. Đây là nguyên tắc chung được thể hiện ở trong tất cả các giai đoạn của hoạt động thanh tra. 8
Các nguyên tắc hoạt động thanh tra là những định hướng cơ bản, xuyên suốt quá trình tiến hành hoạt động thanh tra, từ khi ra quyết định thanh tra, thực hiện thanh tra và kết thúc hoạt động thanh tra. Các nguyên tắc được phản ánh vào các quy định cụ thể về trình tự, thủ tục tiến hành hoạt động thanh tra, về thẩm quyền, nghĩa vụ của các chủ thể trong hoạt động thanh tra: Trưởng đoàn, thanh tra viên, đối tượng thanh tra. 1.4. Tiêu chí đánh giá tổ chức và hoạt động của thanh tra sở Để đảm bảo việc đánh giá được hiệu quả, chính xác, khách quan, công bằng, cần xác định đầy đủ các tiêu chí phản ánh tổ chức và hoạt động thanh tra ở nhiều góc độ khác nhau, cụ thể: Một là, hoạt động thanh tra phải hướng đến mục đích cụ thể, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao hoặc giải quyết một vấn đề mà thực tiễn đang đặt ra. Hai là, hoạt động thanh tra phải đảm bảo những yêu cầu căn bản đối với một cuộc thanh tra, đảm bảo hiệu quả của tổ chức và hoạt động thanh tra. Ba là, xác định các nội dung đã thực hiện của hoạt động thanh tra và các nhiệm vụ thường niên mà mỗi tổ chức thanh tra phải đảm bảo. Bốn là, căn cứ vào thời gian thực hiện hoạt động thanh tra. Khi đánh giá kết quả thanh tra cần căn cứ vào khoảng thời gian thực hiện hoạt động thanh tra để xem xét. Năm là, căn cứ vào hiệu quả hoặc tác động của hoạt động thanh tra mang lại. 1.5. Những yếu tố tác động đến tổ chức và hoạt động của thanh tra sở Để nâng cao vị thế của cơ quan thanh tra và chất lượng của hoạt động thanh tra, bảo đảm thanh tra là công cụ quan trọng của Nhà nước trong quản lý xã hội, phòng chống các hành vi tiêu cực, tham nhũng, làm lành mạnh môi trường ngành công thương, hoạt động thanh tra cần khắc phục những yếu tố ảnh hưởng, cụ thể như sau: Một là, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định về hoạt động thanh tra. 9
Hai là, sự phối hợp của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong hoạt động thanh tra. Ba là, dư luận xã hội. Công luận và dư luận xã hội đã và đang phát huy vai trò quan trọng vào quá trình quản lý và phát triển đất nước. Bốn là, tiêu cực xã hội. Hiện nay, những tiêu cực xã hội đã và đang tấn công vào hệ thống cơ quan nhà nước, trong đó có các cơ quan quan thực thi pháp luật, gây ra những tác hại không nhỏ, giảm sút lòng tin của nhân dân vào đội ngũ cán bộ công chức. Năm là, các yếu tố thuộc về nguồn lực con người, nhân tố hình thành nên tổ chức và trực tiếp tiến hành các hoạt động thanh tra. CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ CÔNG THƢƠNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG 2.1. Khái quát về Sở Công thƣơng, thành phố Hải phòng Sở Công Thương là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân thành phố; thực hiện chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân thành phố quản lý nhà nước về lĩnh vực Công Thương. Hoạt động thanh tra chịu sự điều chỉnh của hệ thống các quy định pháp lý về tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở, gồm các nhóm nội dung chính: 1) Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức trong ngành Thanh tra và cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân 2) Chế độ báo cáo công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng 3) Danh mục và thời hạn định kỳ chuyển đổi vị trí công tác tại Thanh tra Chính phủ và vị trí công tác trong lĩnh vực thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng tại chính quyền địa phương. 10
4) Quy trình tiếp công dân. Ngày 01 tháng 10 năm 2021, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông tư số 04/2021/TT-TTCP quy định quy trình tiếp công dân. 5) Quy trình xử lý đơn khiếu nại, đơn tố cáo, đơn kiến nghị, phản ánh. 6) Quy định về tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh tra và trình tự, thủ tục tiến hành một cuộc thanh tra. 7) Quy định mới về thẩm quyền, nội dung thanh tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng. 2.2. Thực trạng tổ chức của thanh tra Sở công thƣơng Ngày 13 tháng 12 năm 2017, Uỷ ban nhân dân Thành phố Hải Phòng ban hành quyết định số 29/2017/QĐ-UBND quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Công Thương thành phố Hải Phòng. Quyết định số 26/2019/QĐ-UBND ngày 02 tháng 8 năm 2019 sửa đổi, bổ sung một số điều quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Công Thương thành phố Hải Phòng ban hành kèm theo Quyết định số 29/2017/QĐ- UBND quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Công Thương thành phố Hải Phòng. Theo đó cơ cấu tổ chức của Sở Công Thương gồm: Văn phòng, Thanh tra Sở, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp và 06 phòng chuyên môn trực thuộc. Tổng số biên chế của Thanh tra Sở có 05 công chức. Cơ cấu công chức như sau: Tổng số công chức, viên chức, người lao động trong kỳ báo cáo: Thanh tra Sở Công Thương hiện có 05 người gồm: 01 Chánh thanh tra, 01 Phó Chánh thanh tra, 02 thanh tra viên và 01 cán bộ thanh tra. Thanh tra Sở thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều 24 Luật Thanh tra, Điều 9 Nghị định số 127/2015/NĐ-CP và khoản 2 Điều 1 Nghị định số 54/2020/NĐ-CP, Qua những giai đoạn khác nhau, Sở Công thương thành phố Hải phòng đã thay đổi về tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ, đáp ứng những yêu 11
cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, hội nhập kinh tế quốc tế cải cách hành chính nhà nước. 2.3. Thực trạng hoạt động của thanh tra Sở Công thƣơng Thanh tra Sở thực hiện chức năng thanh tra trên các lĩnh vực được giao, thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm chống lãng phí, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; thanh tra trách nhiệm quản lý nhà nước về các lĩnh vực thuộc ngành công thương của UBND cấp tỉnh và Lãnh đạo Sở giao, thanh tra chuyên đề, diện rộng (kết hợp từ 02 lĩnh vực trở lên). Phân tích và đánh giá hoạt động thanh tra của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng, thời gian từ năm 2020 đến năm 2022, Thanh tra Sở đã tiến hành 04 cuộc thanh tra hành chính và 58 cuộc thanh tra chuyên ngành. Bảng 2.1. Số lượng các cuộc thanh tra Thanh tra Sở Công Thương từ năm 2020 đến năm 2022 Số cuộc Số cuộc Năm Tổng Thanh tra Thanh tra hành chính chuyên ngành 2020 20 02 18 2021 22 10 17 2022 26 02 24 (Nguồn: Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng) - Số cuộc đã ban hành kết luận: 55 cuộc - Số tổ chức, cá nhân được thanh tra, kiểm tra (đã ban hành kết luận): 198 biên bản kiểm tra. Kết quả thanh tra, kiểm tra cho thấy số tổ chức, cá nhân vi phạm là 03 tổ chức. Nội dung vi phạm phát hiện qua thanh tra, kiểm tra: 01 tổ chức vi phạm về việc không cử người tham gia khóa huấn luyện an toàn hóa chất định kỳ đối với đối tượng nhóm 1. 12
01 tổ chức vi phạm về việc chỉ định đào tạo viên chưa được cấp xác nhận kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp do Bộ Công Thương cấp. 01 tổ chức vi phạm về việc không thực hiện thủ tục điều chỉnh giấy phép kinh doanh theo quy định khi thay đổi một trong các nội dung ghi trong giấy phép kinh doanh. Qua thanh tra đã xử phạt vi phạm hành chính 23 tổ chức với tổng số tiền 519,75 triệu đồng, giảm trừ quyết toán 59 triệu đồng, kiến nghị thu hồi 391,2 triệu đồng. Chưa có trường hợp xử lý hình sự. Ngoài ra, Thanh tra Sở đã chú trọng những nhiệm vụ quan trọng khác gồm: công tác tuyên truyền pháp luật, phổ biến giáo dục pháp luật, công tác kiểm soát thủ tục hành chính, công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư, công tác phòng chống tham nhũng. 2.4. Đánh giá tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở công thƣơng 2.4.1. Ưu điểm Tổ chức, tổ chức Sở máy của Thanh tra Sở đã được kiện toàn đảm bảo tinh, gọn; chức năng, nhiệm vụ chung cũng như chức năng, nhiệm vụ của từng phòng chuyên môn đã được xác định rõ ràng, cụ thể; biên chế được bố trí phù hợp cả về số lượng và cơ cấu, chất lượng đội ngũ thanh tra, công chức và người lao động từng bước được nâng cao, cơ bản đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ. Thanh tra Sở luôn bám sát sự chỉ đạo, điều hành của Lãnh đạo Sở trong việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Ngay từ đầu năm đã xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện chương trình, kế hoạch công tác thanh tra. Đã triển khai các cuộc thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch được phê duyệt, ngoài ra đã chủ động tiến hành được một số cuộc thanh tra đột xuất khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật. Thanh tra Sở đã tổ chức, triển khai công tác thanh tra, kiểm tra theo đúng kế hoạch đã được phê duyệt. Các cuộc thanh tra đảm bảo đúng nội dung, yêu cầu, trong đó đã tập trung vào công tác thanh tra diện rộng và thanh tra chuyên đề kết hợp nhiều lĩnh vực. Các cuộc 13
thanh tra đã chỉ ra được những yếu kém, hạn chế trong công tác quản lý, chỉ rõ những sai phạm, kiến nghị xử lý kịp thời, nghiêm minh đối với những cá nhân, tập thể có sai phạm, góp phần hỗ trợ tích cực trong công tác quản lý nhà nước của ngành. 2.4.2. Hạn chế - Về tổ chức Một là, sự phối hợp của các đơn vị có liên quan trong việc xây dựng kế hoạch thanh tra kiểm tra chưa thật sự chặt chẽ. Công tác xây dựng kế hoạch còn chậm so với tiến độ yêu cầu. Hai là, chưa thể hiện được vai trò chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc thực hiện trong công tác thanh tra của Thanh tra Sở. Ba là, chưa chủ động nắm thông tin để tham mưu, đề xuất thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Bốn là, Thanh tra Sở chưa chủ động trong việc đề xuất thực hiện kế hoạch đã được phê duyệt. Năm là, chất lượng đội ngũ cán bộ thanh tra tuy từng bước đã được nâng cao nhưng chưa đồng đều, nhất là phương pháp, kỹ năng, nghiệp vụ thanh tra còn hạn chế. Sáu là, trình độ và năng lực của đội ngũ công chức thanh tra chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ. - Về hoạt động Một là, công tác thu thập thông tin, tài liệu phục vụ việc xây dựng Kế hoạch thanh tra, kiểm tra hằng năm của các đơn vị trực thuộc Sở chưa được quan tâm đúng mức. Hai là, việc xác định nội dung, địa điểm, đối tượng trong Kế hoạch thanh tra chưa cụ thể dễ dẫn đến vẫn còn tình trạng chồng chéo. Ba là, các cuộc thanh tra diện rộng triển khai còn chậm và hiệu quả chưa cao. Bốn là, tiến độ thực hiện một số cuộc thanh tra, kiểm tra còn kéo dài. Việc ban hành báo cáo và kết luận thanh tra còn chậm. Nội dung trong kế hoạch thanh tra chuyên ngành về lĩnh vực tài nguyên - môi 14
trường còn thiếu tính đại diện, không đáp ứng yêu cầu đặt ra trong công tác quản lý nhà nước về thanh tra. Năm là, công tác kiểm tra việc thực hiện các kết luận thanh tra chưa được chú trọng dẫn đến việc thực hiện các kết luận thanh tra chưa được triệt để. Nguyên nhân của các hạn chế:Lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của Sở Công Thương thành phố Hải Phòng rộng lớn và phức tạp. Hệ thống các văn bản pháp luật về thanh tra còn chưa thực sự hoàn chỉnh, nhiều điểm còn bộc lộ bất hợp lý, lỗi thời. Quyền hạn và hiệu lực thanh tra còn hạn chế, thời hạn các cuộc thanh tra thường kéo dài. 2.5. Bài học kinh nghiệm Hoạt động thanh tra chuyên ngành từ thực tế, thực tiễn đã rút ra được bài học kinh nghiệm trong hoạt động thanh tra, kiểm tra chuyên ngành công thương như sau: Công tác thanh tra, kiểm tra cần bám sát yêu cầu chỉ đạo của cơ quan quản lý nhà nước để phục vụ cụ thể cho hoạt động quản lý của ngành. Hoạt động thanh tra phải tranh thủ tốt việc thực hiện công tác phối hợp. Luôn coi trọng việc xử lý khắc phục hậu quả sau kết luận, quyết định thanh tra, kiểm tra. Cần quan tâm đến công tác xây dựng lực lượng và tổ chức theo dõi nắm bắt thông tin tổ chức, cá nhân thuộc ngành quản lý. CHƢƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ CÔNG THƢƠNG 3.1. Quan điểm hoàn thiện tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở Công thƣơng Nhằm khắc phục những hạn chế trong tổ chức và hoạt động Thanh tra Sở hiện nay cũng như nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt 15
động nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý, cần xác định những quan điểm chính sau: Thứ nhất, việc nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở phải khắc phục được những hạn chế, bất cập hiện nay, hướng tới mục tiêu làm tăng hiệu quả của công tác thanh tra ngành công thương, nhằm phát huy nhân tố tích cực, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật và các vi phạm khác. Thứ hai, việc nâng cao hiệu quả và tổ chức hoạt động của Thanh tra Sở Công Thương thành phố Hải Phòng phải có lộ trình và bước đi thích hợp trong từng giai đoạn cụ thể, trên cơ sở phù hợp với tiến trình đổi mới tổ chức và hoạt động của ngành thanh tra nói riêng cũng như đổi mới tổ chức và hoạt động bộ máy nhà nước nói chung. Thứ ba, quán triệt quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về công tác thanh tra; tiếp tục thể chế hóa tinh thần của Hiến pháp và các đạo luật quan trọng về tổ chức và hoạt động của ngành Thanh tra nói chung, Thanh tra Sở nói riêng; bảo đảm sự lãnh đạo tập trung, thống nhất của Sở đối với công tác thanh tra về lĩnh vực công thương. Thứ tư, cách thức tổ chức, số lượng và chất lượng thanh tra viên làm việc tại Thanh tra Sở cần được nâng cao, nhưng vẫn đảm bảo phù hợp với việc đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy, biên chế tinh gọn gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn các cơ quan này. Năm là, cần xác định nội dung, hình thức và phương thức hoạt động thanh tra nhằm loại bỏ hoặc khắc phục những hạn chế, bất cập đang tồn tại, thay đổi cách thức hoạt động sao cho hợp lý. Sáu là, tăng cường tính tập trung, thống nhất, chủ động và tự chịu trách nhiệm trong hoạt động của Thanh tra Sở; bảo đảm Thanh tra Sở có thực quyền, đảm bảm hoạt động thanh tra dựa trên nguyên tắc khách quan, công bằng, độc lập tương đối và từng bước được đổi mới phù hợp với yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. 16
3.2. Giái pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở công thƣơng 3.2.1. Nâng cao vai trò của thanh tra Sở trong hoạt động quản lý nhà nước về lĩnh vực công thương, đổi mới phương thức tổ chức và điều hành hoạt động thanh tra Sở, phòng ngừa, ngăn chặn đi đôi với phát hiện, xử lý Chỉ đạo, điều hành và triển khai hoạt động của các cơ quan thanh tra là trách nhiệm của Lãnh đạo Thành phố nói chung và Lãnh đạo Sở nói riêng. Tập trung chỉ đạo chuyển hướng mạnh vào thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của của Thanh tra huyện. Phòng ngừa, ngăn chặn và phát hiện xử lý là hai mặt cơ bản có tác động qua lại với nhau, không được quá coi trọng hoặc xem nhẹ mặt nào. Công tác chỉ đạo, điều hanh của các cơ quan thanh tra cần hướng vào xử lý vi phạm pháp luật, chủ động bám sát nhiệm vụ chính trị, chủ trương, chính sách, chọn trúng vấn đề, từ đó dự báo trước được những hạn chế, tiêu cực phát sinh của quản lý ngành công thương, để có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn một cách kịp thời và hiệu quả. Hoạt động thanh tra cần tập trung vào việc chấp hành chính sách, pháp luật; giúp chính quyền các cấp tăng cường hiệu quả quản lý ngành, vừa tập trung phát hiện các vi phạm và thu hồi về kinh tế nên, vừa nghiên cứu đưa ra những định hướng, nhiệm vụ xác đáng, hợp lý để người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước sửa chữa, khắc phục, hoàn thiện cơ chế, chính sách trong phạm vi ngành công thương quản lý. Một cuộc thanh tra phải đưa ra được những kết luận một cách toàn diện, đầy đủ giúp cho chủ thể có thẩm quyền nhìn nhận đánh giá đúng tình hình và phải đề xuất được những phương thức thanh tra phù hợp và hiệu quả với thực tiễn của hoạt động quản lý nhà nước. 3.2.2. Nâng cao năng lực thực thi công vụ cho đội ngũ thanh tra viên của Sở Để thực hiện giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ cho đội ngũ thanh tra viên của Sở cần thực hiện tổng thể những nội dung sau: 17
Một là, đổi mới việc tuyển dụng, sử dụng và phát triển đội ngũ thanh tra viên, thanh tra viên chính vững vàng trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ. Hai là, thường xuyên có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thanh tra và cộng tác viên thanh tra. Hiện nay các chương trình đào tạo, bồi dưỡng công chức nói chung và thanh tra viên nói riêng còn nặng về lý thuyết, giảng dạy còn chung chung, chưa đi sâu vào từng lĩnh vực, nội dung giảng dạy chưa xuất phát từ nhu cầu thực tế của công chức nói chung và của thanh tra viên nói riêng. Ba là, để nâng cao năng lực của thanh tra viên cần tập trung các giải pháp khác như: Khen thưởng, kỷ luật, nhằm tạo động lực để công chức phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ; kiểm tra thanh tra thường xuyên trình độ, kỹ năng của công chức, xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm của cán bộ, công chức. Tăng cường kiểm tra, giám sát cán bộ thực hiện nhiệm vụ thanh tra và các đoàn thanh tra, xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm pháp luật của các cán bộ thanh tra trong quá trình thực thi công vụ. 3.2.3. Nâng cao sự phối hợp giữa thanh tra các ngành và Lãnh đạo Thành phố, lãnh đạo các huyện trong thực hiện nhiệm vụ thanh tra Sự phối hợp bao gồm phối hợp bên trong: giữa Thanh tra Sở với các cơ quan chuyên môn của Sở và phối hợp với thanh tra các cơ quan các sở có liên quan và các cơ quan bên ngoài. Với cơ quan bên ngoài Sở, cần xây dựng, hoàn thiện các quy định, cơ chế phối hợp giữa các cấp, các tổ chức trong giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm soát trong lĩnh vực tài nguyên - môi trường, cụ thể: Theo quy định thì hoạt động thanh tra chuyên ngành không chỉ do Thanh tra Sở tiến hành mà còn do các cơ quan được giao thực hiện quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực. Tăng cường sự phối hợp giữa các đơn vị thuộc trực thuộc Sở để thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra đã được phê duyệt, chủ động bố trí nhân sự và tạo mối liên hệ chặt chẽ với các đơn vị trong và 18