Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ: Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn này là đánh giá thực trạng hoạt động dạy học, thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long, đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh cấp THPT ở các trường THPT huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong bối cảnh hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ: Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long

MỤC LỤC Lời cam đoan……… ...................................................................................................... i Lời cảm ơn .................................................................................................................... ii Mục lục .........................................................................................................................iii Danh mục các chữ viết tắt ............................................................................................ ix Danh mục các bảng ....................................................................................................... x Tóm tắt ........................................................................................................................ xii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................. 2 3. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................... 3 4. Phạm vi giới hạn đề tài .............................................................................................. 3 5. Đối tượng nghiên cứu và đối tượng khảo sát ............................................................ 4 6. Kết cấu luận văn ........................................................................................................ 4 PHẦN NỘI DUNG ............................................................................................ 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. ............................................. 5 1.1. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến đề tài.. .............................................. 5 1.1.1 Các nghiên cứu ở ngoài nước .............................................................................. 5 1.1.2 Các nghiên cứu ở trong nước .............................................................................. 6 1.2 Một số khái niệm cơ bản ........................................................................................ 9 1.2.1 Quản lý ................................................................................................................ 9 1.2.2 Quản lý nhà trường ........................................................................................... 10 1.2.3 Phát triển năng lực học sinh .............................................................................. 11 1.2.4 Hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh .............. 13 1.2.5 Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh........ 13 1.3 HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.................................................... 14 1.3.1 Mục tiêu dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ...................... 14 1.3.2 Đặc điểm của dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh .............. 14 iii
1.3.3 Quan hệ giữa chuẩn đầu ra và hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ............................................................................................................... 15 1.3.3.1 Chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục dưới dạng năng lực học sinh .......... 15 1.3.3.2 Quan hệ giữa chuẩn đầu ra dưới dạng năng lực và hoạt động dạy học định hướng phát triển năng lực học sinh ............................................................................. 16 1.3.4 Nội dung dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh trung học phổ thông .......................................................................................................................... 18 1.3.5 Phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ................ 19 1.3.6 Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh .......................................................................................................................... 21 1.4 QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .................... 22 1.4.1 Quản lý mục tiêu dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở trường trung học phổ thông ......................................................................................... 22 1.4.2 Quản lý nội dung dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở trường trung học phổ thông ......................................................................................... 22 1.4.3 Quản lý phương pháp, hình thức tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học phổ thông ........................................................ 23 1.4.3.1 Quản lý phương pháp giảng dạy theo định hướng phát triển năng lực học sinh ..................................................................................................................................... 23 1.4.3.2 Quản lý phương pháp học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ... ..................................................................................................................................... 24 1.4.3.3 Quản lý hình thức tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh .......................................................................................................................... 25 1.4.4 Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh......................................................................................................... 25 1.4.5 Quản lý các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học phổ thông ........................................ 26 1.5 NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG TỚI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .................................................................................................. 27 1.5.1 Yếu tố chủ quan ................................................................................................ 27 iv
1.5.2 Yếu tố khách quan ............................................................................................. 28 1.5.2.1 Các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước ........................................... 28 1.5.2.2 Sự chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo .......................................................... 29 1.5.2.3 Sự chỉ đạo của Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Vĩnh Long ................................. 30 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1............................................................................................ 31 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN VŨNG LIÊM, TỈNH VĨNH LONG.................................................................................................... 32 2.1 Khái quát về quá trình điều tra, khảo sát thực trạng ............................................. 32 2.1.1 Mục đích khảo sát .............................................................................................. 32 2.1.2 Nội dung khảo sát.............................................................................................. 32 2.1.3 Đối tượng khảo sát, địa bàn khảo sát ................................................................. 32 2.1.4 Tổ chức khảo sát ................................................................................................ 32 2.1.4.1 Xây dựng bộ phiếu hỏi .................................................................................... 32 2.1.4.2 Tổ chức khảo sát ............................................................................................. 33 2.1.5 Xử lý kết quả khảo sát ........................................................................................ 33 2.2 Khái quát tình hình giáo dục và đào tạo huyện vũng liêm, tỉnh vĩnh long ........... 33 2.2.1 Khái quát về giáo dục và đào tạo huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long .............. 33 2.2.1.1 Quy mô, mạng lưới trường lớp ....................................................................... 33 2.2.1.2 Phổ cập chất lượng giáo dục ........................................................................... 34 2.2.1.3 Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên ............................................... 34 2.2.1.4 Chất lượng giáo dục ........................................................................................ 34 2.2.1.5 Cơ sở vật chất - thiết bị trường học ................................................................. 35 2.2.2 Tình hình giáo dục Trung học Phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long . 35 2.2.2.1 Quy mô trường lớp, học sinh .......................................................................... 35 2.2.2.2 Cơ sở vật chất - thiết bị trường học ................................................................. 35 2.2.2.3 Chất lượng giáo dục của các trường trung học phổ thông .............................. 36 2.3 Thực trạng hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện vũng liêm, tỉnh vĩnh long ................................... 37 2.3.1 Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về sự cần thiết và tầm quan trọng của hoạt động học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh ...... 38 v
2.3.2 Thực trạng nội dung của hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long . 39 2.3.2.1 Thực trạng về dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long ............................... 39 2.3.2.2 Thực trạng hoạt động học tập theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long ...................... 42 2.3.3 Thực trạng về thực hiện phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh trung học phổ thông ................................................................................ 44 2.3.4 Thực trạng về kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh trung học phổ thông .................................................................................................... 47 2.4 Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện vũng liêm, tỉnh vĩnh long ................... 49 2.4.1 Thực trạng quản lý mục tiêu dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh 2.4.2 Thực trạng quản lý nội dung dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh 2.4.3 Thực trạng quản lý phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông ................................................................ 52 2.4.3.1 Thực trạng quản lý phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông ................................................................. 52 2.4.3.2 Thực trạng quản lý phương pháp học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực ở các trường trung học phổ thông ........................................................ 55 2.4.4 Thực trạng quản lý các hình thức tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học phổ thông ........................................................ 56 2.4.5 Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ........................................................................................ 57 2.4.6 Thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học .............................. 59 2.5 Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh các trường trung học phổ thông huyện vũng liêm, tỉnh vĩnh long .............................................................................................................. 61 2.5.1 Thực trạng tác động của các yếu tố chủ quan .................................................... 61 2.5.2 Thực trạng tác động của các yếu tố khách quan ................................................ 61 2.6 Đánh giá chung thực trạng .................................................................................... 62 2.6.1 Ưu điểm .............................................................................................................. 62 vi
2.6.1.1 Đánh giá ưu điểm ............................................................................................ 62 2.6.1.2 Nguyên nhân ................................................................................................... 63 2.6.2 Hạn chế............................................................................................................... 63 2.6.2.1 Đánh giá hạn chế ............................................................................................. 63 2.6.2.2 Nguyên nhân của hạn chế ............................................................................... 64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................................ 66 CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌCTHEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN VŨNG LIÊM, TỈNH VĨNH LONG.................................................................................................... 67 3.1 Các nguyên tắc xây dựng biện pháp ..................................................................... 67 3.1.1 Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ...................................................................... 67 3.1.2 Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu..................................................................... 67 3.1.3 Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .................................................................... 68 3.1.4 Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống..................................................................... 68 3.1.5 Đảm bảo tính hiệu quả ....................................................................................... 68 3.2 Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện vũng liêm, tỉnh vĩnh long ............ 69 3.2.1 Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về các yêu cầu và nội dung đổi mới hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh .................. 69 3.2.1.1 Mục tiêu của biện pháp ................................................................................... 69 3.2.1.2 Nội dung và cách thức tiến hành ..................................................................... 69 3.2.2 Tăng cường chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ............................................... 71 3.2.2.1 Mục tiêu của biện pháp ................................................................................... 71 3.2.2.2 Nội dung và cách thức tiến hành ..................................................................... 71 3.2.3 Đổi mới công tác kiểm tra đánh giá chất lượng giảng dạy của giáo viên và kết quả học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực học sinh .................... 74 3.2.3.1 Mục tiêu của biện pháp ................................................................................... 74 3.2.3.2 Nội dung và cách thức tiến hành ..................................................................... 75 3.2.4 Giáo dục động cơ, thái độ học tập và hướng dẫn các phương pháp học tập tích cực cho học sinh .......................................................................................................... 77 vii
3.2.4.1 Mục tiêu của biện pháp ................................................................................... 77 3.2.4.2 Nội dung và cách thức thực hiện..................................................................... 77 3.2.5 Tăng cường cơ sở vật chất, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đáp ứng yêu cầu dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ........................... 81 3.2.5.1 Mục tiêu của biện pháp .................................................................................. 81 3.2.5.2 Nội dung và cách thức tiến hành .................................................................... 81 3.2.6 Tạo dựng môi trường thuận lợi để giáo viên và học sinh phát huy tốt nhất vai trò của mình trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ............... 84 3.2.6.1 Mục tiêu của biện pháp ................................................................................... 84 3.2.6.2 Nội dung và cách thức tiến hành ..................................................................... 84 3.3 Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................... 85 3.4 Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ................. 86 3.4.1 Mục đích khảo nghiệm ....................................................................................... 86 3.4.2 Đối tượng khảo nghiệm...................................................................................... 86 3.4.3 Nội dung khảo nghiệm ....................................................................................... 87 3.4.4 Kết quả khảo nghiệm ......................................................................................... 87 3.4.4.1 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp .................................. 88 3.4.4.2 Về tính khả thi ................................................................................................ 90 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3............................................................................................ 92 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 93 1. Kết luận ............................................................................................................... 93 1.1 Về lý luận .............................................................................................................. 93 1.2 Về thực tiễn ........................................................................................................... 93 2. Khuyến nghị ............................................................................................................ 94 2.1 Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ........................................................................... 94 2.2 Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Long ......................................................... 95 2.3 Đối với các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long ...... 95 2.4 Đối với giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long............................................................................................................................. 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 97 PHỤ LỤC viii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BGH: Ban giám hiệu CSVC: Cơ sở vật chất CBQL: Cán bộ quản lý CNTT: Công nghệ thông tin DH: Dạy học GD: Giáo dục GD&ĐT: Giáo dục và Đào tạo GV: Giáo viên GDPT: Giáo dục phổ thông HĐDH: Hoạt động dạy học HT: Hiệu trưởng HS: Học sinh HTTC: Hình thức tổ chức HĐ: Hoạt động KT: Kiểm tra KT- ĐG: Kiểm tra - Đánh giá MTDH: Mục tiêu dạy học NL: Năng lực NLHS: Năng lực học sinh NDDH: Nội dung dạy học PTNL: Phát triển năng lực PTDH: Phương tiện dạy học QL: Quản lý QLGD: Quản lý giáo dục THPT: Trung học phổ thông TBDH: Thiết bị dạy học ix
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Quy mô mạng lưới trường lớp huyện Vũng Liêm năm 2018-2019 .............. 33 Bảng 2.2 Thống kê số lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên huyện Vũng Liêm năm học 2018-2019 ....................................................................................................... 34 Bảng 2.3 Quy mô phát triển trường, lớp Trung học phổ thông huyện Vũng Liêm trong 3 năm gần đây ............................................................................................................... 35 Bảng 2.4 Hiện trạng cơ sở vật chất các trường Trung học phổ thông huyện Vũng Liêm ………………………………………… ................................................................... …35 Bảng 2.5 Đội ngũ cán bộ giáo viên, công nhân viên các trường Trung học phổ thông huyện Vũng Liêm ở năm học 2018-2019 ..................................................................... 36 Bảng 2.6 Thống kê chất lượng giáo dục về mặt học lực của học sinh Trung học phổ thông ............................................................................................................................ 37 Bảng 2.7 Thống kê chất lượng giáo dục về mặt hạnh kiểm của học sinh Trung học phổ thông ............................................................................................................................ 37 Bảng 2.8 Ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên về sự cần thiết của hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh ........................................................ 38 Bảng 2.9 Ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng của hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh.................................................. 39 Bảng 2.10 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng tình hình thực hiện hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở các trường Trung học phổ thông ..................... 40 Bảng 2.11 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng về thực trạng hoạt động học tập theo định hướng phát triển năng lực ..................................................................................... 42 Bảng 2.12 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng về phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ........................................................................ 44 Bảng 2.13 Kết quả đánh giá của học sinh về thực hiện các phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ................................................................ 45 Bảng 2.14 Kết quả đánh giá của học sinh về tổ chức kiểm tra đánh giá hoạt động học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực học sinh .................................... 47 Bảng 2.15 Những yếu tố học sinh quan tâm sau khi nhận bài kiểm tra của thầy/cô .... 48 Bảng 2.16 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng quản lý mục tiêu dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ............................................................................... 49 x
Bảng 2.17 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng quản lý nội dung dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ............................................................................... 50 Bảng 2.18 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng quản lý phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ....................................................................... 52 Bảng 2.19 Kết quả khảo sát đánh giá về thực trạng quản lý phương pháp học tập của HS theo định hướng phát triển năng lực học sinh ......................................................... 55 Bảng 2.20 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng quản lý hình thức tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ....................................................................... 56 Bảng 2.21 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh ........................................... 57 Bảng 2.22 Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng quản lý phương tiện dạy học và các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ...... 59 Bảng 3.1 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ................................. 88 Bảng 3.2 Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp .................................... 90 xi
TÓM TẮT 1. NHỮNG KẾT QUẢ CHÍNH CỦA LUẬN VĂN Trên cơ sở tổng quan vấn đề nghiên cứu, luận văn tổng thuật các khái niệm cơ bản của đề tài, xác lập lý luận hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh và lý luận quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh ở các trường trung học phổ thông, đồng thời xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh các trường trung học phổ thông và từ khảo sát, phân tích thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long, luận văn đã đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh cấp Trung học phổ thông ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. 2. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA LUẬN VĂN Luận văn đã góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận của quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. Luận văn đã khảo sát và mô tả tổng thể về thực trạng hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh và thực trạng công tác quản lý của Hiệu trưởng về hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh ở các trường Trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long. Qua đó đánh giá những mặt mạnh, mặt yếu của hoạt động quản lý này và đề xuất 6 biện pháp khả thi cho việc quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh ở các trường Trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long. 3. HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO CỦA ĐỀ TÀI Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể áp dụng trong quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường Trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long. Qua đó, tiếp tục phát hiện thực trạng quản lý hoạt động dạy học và bổ sung, phát triển các biện pháp quản lý mà luận văn đã đề xuất. 4. TỪ KHÓA Quản lý; Hoạt động dạy học; Năng lực học sinh; Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực. xii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Hoạt động dạy học là một hoạt động đặc thù của công tác giáo dục, giữ vị trí trung tâm, chi phối mọi hoạt động khác trong nhà trường; là nền tản quan trọng để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường phổ thông. Quản lý hoạt động dạy học là nhiệm vụ trọng tâm của người Hiệu trưởng, người Hiệu trưởng phải dành nhiều thời gian và công sức cho công tác quản lý hoạt động dạy học để ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Trước những đòi hỏi ngày càng cao về chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học đòi hỏi giáo dục phải có bước chuyển mạnh mẽ cả về phương pháp, nội dung và cách thức quản lí; mọi người cần phải không ngừng phấn đấu học tập, biết phát huy nội lực, thể hiện được bản lĩnh hoạt động cá nhân, biết vận dụng kiến thức khoa học vào cuộc sống, không tư duy và hành động theo những khuôn mẫu sẵn có. Vì vậy, những phẩm chất và năng lực về tính tự lực, tính tích cực hoạt động, sự tư duy sáng tạo của con người cần phải được rèn luyện và bồi dưỡng ngay từ khi học ở trường phổ thông. Nhận thức được tầm quan trọng của nguồn nhân lực, Đảng Cộng Sản Việt Nam đã đề ra Nghị quyết số 29/NQ-TW, ngày 4 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa-hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế [3], đã nhấn mạnh "Chuyển quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. Đây là sự khác biệt lớn nhất giữa cuộc đổi mới Giáo dục lần này với những lần cải cách, đổi mới trước đó. Đó là mục tiêu giáo dục chuyển từ “định hướng nội dung sang định hướng năng lực”. Để thực hiện việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo phải tiến hành nhiều giải pháp, trong đó đổi mới căn bản công tác quản lí giáo dục được xem là một giải pháp quan trọng và cần được quan tâm, nghiên cứu nhiều hơn từ các nhà giáo dục, quản lí giáo dục. 1
Trong những năm qua, giáo viên trong cả nước đã rất tích cực trong việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá và đã đạt được những thành công bước đầu. Đây là những tiền đề vô cùng quan trọng để chúng ta tiến tới việc dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực (PTNL) của học sinh. Tuy nhiên, từ thực tế giảng dạy của bản thân cũng như việc đi dự giờ đồng nghiệp tại trường tôi thấy rằng sự sáng tạo trong việc đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh … thực hiện chưa nhiều, dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức. Việc rèn luyện kỹ năng, phát triển năng lực cho học sinh chưa được quan tâm. Tất cả những điều đó dẫn tới học sinh học thụ động, lúng túng khi giải quyết các tình huống trong thực tiễn. Tại huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long trong những năm qua, giáo dục trung học phổ thông (THPT) vừa phát triển mạnh về số lượng, từng bước nâng cao chất lượng, tuy nhiên so với yêu cầu đổi mới thì vẫn còn bộc lộ những mặt hạn chế, yếu kém như: Chất lượng giáo dục còn thấp; công tác quản lý chưa bày bản, còn nhiều lúng túng và bất cập. Do đó, việc đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học (HĐDH) hữu hiệu, toàn diện và mang tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả dạy học của giáo viên (GV) là việc làm cần thiết. Từ các vấn đề trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long” được lựa chọn làm đề tài nghiên cứu. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1 Mục tiêu chung Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động dạy học, thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long, đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh cấp THPT ở các trường THPT huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong bối cảnh hiện nay. 2.2 Mục tiêu cụ thể - Xác lập được cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh THPT. 2
TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC VĂN BẢN PHÁP LUẬT [1]. Luật Giáo dục 2005, số 38/2005/QH11, ngày 14/6/2005. [2]. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giáo dục, số 44/2009/QH12, ngày 25/11/2009. [3]. Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết số 29- NQ/TW, ngày 04/11/2013, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. [4]. Quốc Hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2014), Nghị quyết số 88/2014/QH13, ngày 28/11/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. [5]. Thủ Tướng Chính phủ (2015), Quyết định số 404/QĐ-TTg, ngày 27/3/2015 về phê duyệt đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. [6]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Công văn số 8773/BGDĐT-GDTrH ngày 30/12/2010 về việc triển khai hướng dẫn biên soạn đề kiểm tra áp dụng ma trận đề thi. [7]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Công văn số 5842/BGDĐT-VP, ngày 01/9/2011 về việc hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học giáo dục phổ thông. [8]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2013), Công văn số 3535/BGDĐT-GDTrH, ngày 27/5/2013 về việc hướng dẫn triển khai thực hiện phương pháp “Bàn tay năn bột” và các phương pháp dạy học tích cực khác. [9]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2013), Hướng dẫn số 791/HD-BGDĐT, ngày 25/6/2013 về hướng dẫn thí điểm phát triển Chương trình giáo dục nhà trường phổ thông. [10]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Công văn số 5555/BGDĐT-GDTrH, ngày 08/10/2014 về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá; tổ chức quản lý các hoạt động chuyên môn của trường trung học, trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng. [11]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Công văn số 5333/BGDĐ-GDTrH, ngày 29/9/2014 về việc nghiêm túc thực hiện kiểm tra, đánh giá. 97
[12]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2015), Công văn số 141/BGDĐT-GDTrH, ngày 12/01/2015 về việc xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại giờ dạy của giáo viên. [13]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2017), Công văn số 4612/BGDDT-GDTrH, ngày 03/10/2017 về việc hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh từ năm học 2017-2018. [14]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Thông tư 14/2018/TT-BGDĐT, ngày 20/7/2018 về việc quy định về chuẩn hiệu trưởng. [15]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Thông tư số 20/2018/TT-BGDĐT, ngày 22/8/2018 về việc quy định về chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông. [16]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 về Chương trình giáo dục phổ thông Chương trình tổng thể. [17]. Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Long (2018), Công văn số 1462/SGDĐT-CTTT, ngày 10/9/2018 về việc hướng dẫn thực hiệm nhiệm vụ giáo dục chính trị và công tác học sinh, sinh viên năm học 2018-2019. [18]. Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Long (2018), Công văn số 1460/HD-SGDĐT, ngày 10/9/2018 về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ Giáo dục Trung học năm học 2018-2019. [19]. Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Long (2019), Công văn số 1522/HD-SGDĐT, ngày 12/9/2019 về hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ Giáo dục Trung học năm học 2019- 2020. 98
DANH MỤC TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT [21]. Đặng Tự Ân (2015). Giáo dục định hướng phát triển năng lực. Hội thảo “Phát triển năng lực người học trong bối cảnh hiện nay” Hà Nội 2015. [22]. Đặng Quốc Bảo (1997), một số khái niệm quản lý giáo dục, Trường Cán bộ quản lý Hà Nội. [23]. Đặng Quốc Bảo, Phạm Minh Mục (2015), Năng lực và phát triển năng lực cho học sinh. Tạp chí khoa học số 117/2015 Học viện Quản lí giáo dục. [24]. Đinh Quang Bảo (2013). Một số vấn đề xây dựng chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015. Tài liệu tập huấn phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông Hà Nội, 12-2013. [25]. Nguyễn Đức Chính, Vũ Thị Lan Hương, Phạm Thị Nga (2017), chương trình giáo dục. Nxb giáo dục Việt Nam. [26].Trần Trung Dũng ( 2015), “Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực học sinh ”. Tạp chí Quản lý giáo dục. (s.120) [27]. Đặng Thành Hưng (2012). Năng lực và giáo dục theo tiếp cận năng lực. Tạp chí Quản lý giáo dục số 43, tháng 12-2012. [28]. Bùi Minh Hiền et al, (2006), Quản lý giáo dục, Nxb, ĐH SP Hà Nội [29]. Hà Sĩ Hồ (1985). Những bài giảng về quản lý trường học (tập II). Hà Nội: Nxb giáo dục. [30]. Trần Kiểm. (1990). Khoa học quản lý - Một số vấn đề về lý luận và thực tiễn.Viện KHGD. Hà Nội. [31]. Henry Fayol (UNESCO, 2005). Chân dung những nhà cải cách giáo dục tiêu biêu trên thế giới. Nxb Thế giới. [32]. Nguyễn Thị Mỹ Lộc và các cộng sự (2015), Quản lý giáo dục, một số vấn đề lý luận và thực tiễn. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. [33]. M.I Kôndakốp. (1983). Những cơ sở lý luận của quản lý trường học, Trường Cán bộ QLGD và Viện Khoa học Giáo dục Hà Nội. [34]. Trần Thị Nhài (2016) “Quản lý HĐDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh các trường trung học cơ sở huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng”, Luận văn khoa học giáo dục. 99
[35]. Nguyễn Ngọc Quang (1997). Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục, Trường Cán bộ Quản lí Giáo dục và Đào tạo Trung ương I. Hà Nội. [36]. Huỳnh Văn Sơn, Nguyễn Kim Hồng, Nguyễn Thị Diễm My (2017). “Phương pháp dạy học phát triển năng lực học sinh phổ thông”. Tp. HCM, Nxb ĐHSP TP. HCM. [37]. Đinh Quang Thoa và Bùi Ngọc Diệp (2013). Phát triển chương trình hoạt động giáo dục trong trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực. Tài liệu tập huấn Phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông Hà Nội, 12- 2013, (tr. 131-148) [38]. Bùi Đức Thiện (2016) “Quản lý HĐDH theo định hướng phát triển NLHS các trường THPT huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam”, Luận văn khoa học giáo dục. [39]. Nguyễn Sỹ Thư (2010) Quản lý nhà trường, (tập bài giảng dùng cho học viên cao học), trường ĐHSP Huế - Đại học Huế. [40]. Lê Đình Trung- Phan Thị Thanh Hội, Dạy học theo định hướng hình thành và phát triển năng lực người học ở phổ thông, (2016), NXB ĐHSP Hà Nội. [41]. Phạm Viết Vượng (2000), Giáo dục học. Nxb Hà Nội. DANH MỤC TÀI LIỆU TIẾN ANH [42]. Tremblay Denyse (2002). The Competency-Based Approach: Helping learners become autonomous. In Adult Education – A Lifelong journey. [43]. OECD (2002), Definition and Selection of Competencies: Theoretical and Conceptual Foundation. 100