Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào

Chia sẻ: Caphesuadathemmatong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm phân tích, đánh giá thực trạng của quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào nhằm xác định ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế và đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ PHONGSAVAD KEOMANI QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH ATTAPEU, NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 Đà Nẵng - 2021
Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN HỒNG CỬ Phản biện 1: TS. Lê Bảo Phản biện 2: TS. Trần Thị Bích Hạnh Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý Kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 04 tháng 6 năm 2021 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Phát triển Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước Lào. BHXH không chỉ có ý nghĩa về kinh tế đối với NLĐ mà còn có ý nghĩa nhân văn, nhân đạo sâu sắc, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước Lào tới các tầng lớp lao động trong xã hội. BHXH của Tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào được thành lập dưới sự chỉ đạo của BHXH nước CHDCND Lào. Trong những năm qua, BHXH tỉnh không ngừng được phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu, đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong thực hiện các chính sách BHXH. Trong hoạt động BHXH, nguồn thu BHXH có ý nghĩa rất quan trọng để đảm bảo cân đối nguồn chi, dựa trên nguyên tắc “có đóng, có hưởng”. Công tác thu BHXH ngày càng trở thành khâu quan trọng và quyết định đến sự tồn tại và phát triển của việc thực hiện chính sách BHXH, có vai trò then chốt, quyết định hiệu quả của hệ thống BHXH. Trong hoạt động của BHXH tỉnh Attapeu, công tác quản lý thu BHXH luôn được chú trọng. Tuy nhiên, trong thực tiễn, quản lý thu BHXH còn nhiều bất cập, một phần do nhận thức của chủ sử dụng lao động và người lao động và mặt khác do công tác quản lý thu BHXH của ngành BHXH còn nhiều hạn chế: công tác tuyên truyển, phổ biến pháp luật, chính sách BHXH còn mang nặng tính hình thức; cơ chế chính sách BHXH chưa phù hợp với thực tiễn; công tác triển khai thu BHXH còn lúng túng; đội ngũ cán bộ làm công tác thu BHXH chưa đáp ứng được yêu cầu, công tác thanh tra, kiểm tra giám sát và xử lý vi phạm trong thu BHXH bắt buộc chưa đáp ứng được yêu cầu…
2 dẫn đến tình trạng trốn, nợ, chậm đóng, đóng không đủ, ảnh hưởng đến cân đối thu chi của BHXH và quyền lợi của người lao động. Để khắc phục từ những hạn chế nói trên, cần có nghiên cứu cụ thể công tác quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH tỉnh Attapue nhằm đề xuất, kiến nghị giúp cơ quan BHXH Tỉnh có những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu BHXH bắt buộc để khắc phục những yếu kém, hạn chế hiện nay. Trên cơ sở đó, tôi chọn đề tài: “Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Attapeu, nƣớc CHDCND Lào” làm luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu tổng quát Phân tích, đánh giá thực trạng của quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào nhằm xác định ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế và đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc trong thời gian tới. 2.2. Mục tiêu cụ thể: - Hê thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thu BHXH bắt buộc đối với BHXH cấp tỉnh. - Phân tích thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH tỉnh Attapeu, rút ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý thu BHXH bắt buộc. - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH tỉnh Attapeu trong giai đoạn tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý thu
3 BHXH bắt buộc tại BHXH tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào. Nội dung quản lý thu BHXH được tiếp cận theo thẩm quyền, chức năng của BHXH cấp tỉnh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Nghiên cứu hoạt động quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH tỉnh Attapeu đối với các loại hình BHXH bắt buộc. - Về thời gian nghiên cứu: công tác quản lý thu BHXH bắt buộc từ 2016-2019; các giải pháp được đề xuất có ý nghĩa đến 2025. - Về không gian: BHXH tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu: 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu - Số liệu thứ cấp: gồm các nguồn tư liệu, số liệu từ Niên giám thống kê, các báo cáo hoạt động hàng năm của BHXH tỉnh Attapeu và của UBND tỉnh và của các cơ quan quản lý nhà nước. - Số liệu sơ cấp Đề tài dùng phương pháp điều tra khảo sát. Nội dung khảo sát: các nội dung quản lý thu BHXH bắt buộc. 4.2. Phương pháp phân tích - Phương pháp thống kê, mô tả: - Phương pháp phân tích, tổng hợp: - Phương pháp so sánh: 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài kết cấu theo ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thu BHXHBB Chương 2: Thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hôi bắt buộc tại bảo hiểm xã hội tỉnh Attapeu, nước CHDCND Lào. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXHBB tại bảo hiểm xã hội tỉnh Attapeu nước CHDCND Lào.
4 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BHXH. 1.1.1. Khái niệm bảo hiểm xã hội Bảo hiểm xã hội (BHXH) là bộ phận chủ yếu và quan trọng nhất trong hệ thống an sinh xã hội của mỗi quốc gia. “BHXH là mối quan hệ chặt chẽ, tác động với nhau giữa người sử dụng lao động (NSDLĐ), người lao động (NLĐ) và cơ quan BHXH dưới sự quản lý của Nhà nước. BHXH là phương pháp chuyển giao rủi ro được thực hiện thông qua việc tạo lập quỹ tài chính BHXH, nhằm đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của NLĐ khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết”. 1.1.2. Đặc điểm của BHXH - BHXH là hoạt động dịch vụ công, mang tính xã hội cao lấy hiệu quả xã hội làm mục tiêu hoạt động. - Mục đích hoạt động là vì quyền lợi của người lao động và của cộng đồng xã hội. - Sự hình thành và phát triển quỹ BHXH phụ thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế, xã hội. 1.1.3. Quản lý thu BHXH a. Khái niệm về thu BHXH và quản lý thu BHXH Thu BHXH là quá trình cơ quan quản lý quỹ BHXH tiến hành các biện pháp, quy trình, công cụ cần thiết nhằm huy động được tiền đóng góp từ các đối tượng tham gia BHXH một cách nhanh chóng, đầy đủ, kịp thời nhằm hình thành, duy trì và mở rộng quỹ BHXH một cách bền vững.
5 “Quản lý thu BHXH là quá trình tác động của các cơ quan BHXH đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến thu BHXH theo một quy trình từ xác định đối tượng thu, mức thu, phương thức thu, lập kế hoạch thu đến tổ chức thực hiện kế hoạch và kiểm tra đánh giá việc thực hiện thu nhằm đạt được mục tiêu thu đúng, thu đủ, thu kịp thời tiền thu BHXH của đối tượng tham gia BHXH vào Quỹ BHXH nhằm đáp ứng nguồn kinh phí chi trả các chế độ BHXH trên nguyên tắc có đóng, có hưởng”. b. Đặc điểm của quản lý thu BHXH bắt buộc - Thu BHXH bắt buộc là nguồn thu định kỳ, công việc được lặp lại và khối lượng công việc rất lớn. - Đối tượng thu là tiền nên dễ xảy ra sai phạm, vi phạm đạo đức và trục lợi cho cá nhân, lạm dụng quỹ vốn tiền thu BHXH. - Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc rất lớn và gia tăng theo thời gian nên công tác quản lý thu BHXH phải bám sát diễn biến tình hình thực tế. - Trong điều kiện kinh tế thị trường, các đối tượng bắt buộc phải tham gia BHXH bắt buộc thường tìm mọi kẽ hở của pháp luật để trốn tránh hoặc gian lận trong nộp BHXH bắt buộc. c. Vai trò của quản lý thu BHXH bắt buộc Thứ nhất, quản lý thu BHXHBB tạo cơ sở định hướng cho hoạt động của hệ thống BHXH Thứ hai, quản lý thu BHXH có chức năng điều tiết hoạt động của hệ thống BHXH Thứ ba, quản lý thu BHXH giúp Nhà nước kiểm tra, đánh giá hoạt động thu BHXH. Thứ tư, quản lý thu BHXH là cơ sở để đảm bảo nguồn thu, trên cơ sở đó đảm bảo nguồn chi BHXH.
6 1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ THU BHXH BẮT BUỘC 1.2.1. Lập dự toán thu BHXH bắt buộc a. Xác định đối tượng thu, mức thu và phương thức thu Đối tượng thu Theo Điều 74, 75 và 90 Phần 2 của Luật BHXH (Luật BHXH bản bổ sung) năm 2018; và Điều 10 trong quyết định 095/QĐ-BHXH ngày 8/9/2018, của BHXH CHDCND Lào quy định đối tượng thu BHXH bắt buộc: 1. Người lao động là công dân Lào toàn quốc thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc 2. Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Lào có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Lào cấp. 3. Người sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Lào; doanh nghiệp, Cùm Ban (nhóm Làng), hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo HĐLĐ. Mức thu Mức đóng góp BHXH bắt buộc thường căn cứ vào tiền lương của NLĐ (lương chính, các khoản phụ cấp…) và tổng quỹ lương của toàn doanh nghiệp. Theo Luật BHXH bản bổ sung năm 2018, Điều 74, 75 mức thu BHXH đối với các bên phải tham gia BHXH bắt buộc như sau: - Nhà nước hổ trợ tiền bằng 8,5% của quỹ tiền lương. - Cán bộ công chức, viên chức, bộ đội, công an tham gia BHXH
7 bắt buộc (theo quy định hiện hành là 8% của mức tiền lương cơ sở). Khối DN, đối với người SDLĐ hoặc đơn vị lao động tham gia BHXH bắt buộc hàng tháng (6%) và NLĐ là (5,5%) lương cơ sở. Phương thức thu : Đóng hằng tháng, đóng 03 tháng hoặc 06 tháng một lần, đóng theo địa bàn b. Công tác cấp sổ, thẻ BHXH Giám đốc BHXH tỉnh Attapeu ký Quyết định số 124/QĐ- BHXH phân cấp quản lý về công tác cấp sổ BHXH, thẻ Bảo hiểm y tế (BHYT) về cơ sở. Theo đó, kể từ ngày 01/01/2016 BHXH cấp huyện thực hiện các nội dung: Cấp mới, cấp lại, điều chỉnh, xác nhận, chốt sổ BHXH và ghi thời gian đóng Bảo hiểm thất nghiệp đã được hưởng trợ cấp thất nghiệp c. Lập dự toán thu BHXH bắt buộc. Dự toán thu BHXHBB là bảng tổng hợp số thu dự kiến về BHXHBB trong một thời kỳ nhất định. Lập dự toán là quá trình dự báo, tính toán mức độ, các biện pháp tổ chức huy động các nguồn thu BHXHBB từ các đối tượng tham gia BHXHBB. Lập dự toán thu là việc xác định các chỉ tiêu dự toán thu BHXHBB và xây dựng các biện pháp thực hiện các chỉ tiêu đã đề ra. Dự toán thu BHXHBB là quá trình dự báo, tính toán mức độ và các biện pháp tổ chức động viên nguồn thu vào quỹ BHXHBB. Việc lập dự toán thu BHXH phải đảm bảo tính khách quan, trung thực, đảm bảo tính tiên tiến, tích cực, chủ động. Tiêu chí đánh giá: (1) Việc xác định đối tượng thu, mức thu BHXH bắt buộc có đảm bảo đúng quy định (2) Phương thức thu có phù hợp với thực tiễn và đảm bảo quy định. (3) Lập dự toán thu BHXHBB có tuân thủ đúng quy định về thời gian; (4) Việc lập dự toán thu BHXHBB có đảm bảo tính khách quan, trung thực, đúng đối tượng;
8 (5) Tính kịp thời trong trong điều chỉnh số đối tượng thu và số thu phù hợp với thực tiễn. 1.2.2. Tổ chức thực hiện thu BHXH Tổ chức thu BHXHBB được thực hiện qua các bước sau: - Người lao động và người sử dụng lao động đăng ký tham gia BHXH bắt buộc lần đầu với cơ quan BHXH. - Tiếp nhận hồ sơ và danh sách lao động đăng ký tham gia. Cán bộ thu tiến hành thẩm định hồ sơ. - Bên sử dụng lao động tiến hành đóng BHXH bắt buộc cho người lao động. - Theo dõi và thông báo với cơ quan BHXH về những thay đổi so với đăng ký ban đầu. - Đối chiếu, kiểm tra các thông số liên quan giữa bên BHXH và bên tham gia BHXH bắt buộc. - Thực hiện chế độ báo cáo thu và báo cáo tổng hợp thu định. a. Tổ chức bộ máy thực hiện thu BHXH Bộ máy quản lý thu BHXH được tổ chức và quản lý theo ngành dọc, tập trung, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. b. Quản lý hoạt động thu BHXH Sơ đồ quy trình quản lý thu BHXH tại BHXH: Lập kế hoạch - Tổ chức thực hiện - Thanh tra, kiểm tra Tiêu chí đánh giá công tác tổ chức quản lý thu BHXHBB: (1) Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu BHXH: (2) Tỉ lệ nợ đọng BHXH. (3) Tốc độ tăng số lượng đối tượng tham gia BHXHBB (4) Tổ chức thu BHXHBB được thực hiện đúng quy trình. 1.2.3. Quyết toán thu BHXH Quyết toán thu phải đảm bảo nguyên tắc:
9 - Nguyên tắc thống nhất: - Nguyên tắc đầy đủ: - Nguyên tắc cân đối: đảm bảo thu chi cân đối - Nguyên tắc trung thực, chính xác: - Nguyên tắc thường niên: - Nguyên tắc công khai minh bạch: - Nguyên tắc hạn định: Tiêu chí đánh giá: (1) Quyết toán có đảm bảo tính kịp thời; (2) Công tác quyết toán thu BHXHBB có đảm bảo đúng các nguyên tắc; (3) Tính chính xác của số liệu quyết toán so với dự toán; (4) Quyết toán thu BHXHBB có đảm bảo tính công khai, minh bạch. 1.2.4. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật BHXH, giải quyết khiếu nại và xử lý vi phạm trong hoạt động thu BHXHBB a. Thanh tra, kiểm tra hoạt động thu BHXH bắt buộc Thanh tra là hoạt động nhằm kiểm soát, xem xét và phát hiện và ngăn chặn các hoạt động trái với quy định. Nội dung kiểm tra: số lao động hiện có, hồ sơ tham gia bao gồm: HĐLĐ, kiểm tra chức danh, tiền lương, tiền công đóng BHXH của đơn vị; người lao động; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT. b. Giải quyết khiếu nại và xử lý vi phạm Giải quyết khiếu nại tố cáo và xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về BHXH: thực hiện các nội dung công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại trong thực hiện chế độ BHXH. Tiêu chí đánh giá: (1) Tính thường xuyên của các cuộc thanh tra, kiểm tra biểu hiện ở số lượng tổ chức các cuộc thanh tra; (2) Các cuộc thanh tra, kiểm tra có thực hiện theo đúng qui định; (3) Kết quả của công tác thanh tra, kiểm tra; (3) Giải quyết khiếu nại tố cáo , xử lý vi phạm có kịp thời, theo đúng quy định của pháp luật.
10 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU BHXH BẮT BUỘC 1.3.1. Nhân tố khách quan a. Điều kiện kinh tế xã hội b. Cơ chế, chính sách, pháp luật về BHXH. 1.3.2. Nhân tố chủ quan a. Công tác tuyên truyền pháp luật và chính sách BHXH b. Nhận thức của người lao động và chủ sử dụng lao động . c. Tổ chức bộ máy và năng lực cán bộ quản lý thu BHXH d. Sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 Chương 1 với chức năng xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài đã làm rõ một số vấn đề cơ sở lý luận về BHXH, quản lý thu bảo hiểm xã hội nói chung và quản lý thu BHXHBB nói riêng. Chương 1 xác định 4 nội dung của quản lý thu BHXH bắt buộc, các tiêu chí đánh giá cũng như các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc. Đây là cơ sở để phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thu BHXHBB ở chương 2. CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BHXH BẮT BUỘC TẠI BHXH TỈNH ATTAPEU, NƢỚC CHDCND LÀO 2.1. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ XÃ HỘI TỈNH ATTAPEU CÓ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH BẮT BUỘC 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội tỉnh Attapeu a. Đặc điểm tự nhiên Tỉnh Attapeu nằm ở vùng phía Đông Nam bộ nước CHDCND
11 Lào; phía Bắc giáp với tỉnh Sekong có ranh gới dài 137,5 km, phía Nam giáp với tỉnh Lattanakhily và tỉnh Siengteng, Vương Quốc Cambodia có biên giới dài 224,25 km, phía Đông giáp với tỉnh Kon Tum nước CHXHCN Việt Nam có biên giới 58 km, phía Tây giáp với tỉnh Champassak có ranh giới dài 180 km. Diện tích toàn tỉnh khoảng 10.320 km2. b. Đặc điểm kinh tế Tốc độ tăng trưởng là 7,5%/năm, tổng sản phẩm quốc nội GDP bình quân 2.000 USD/Đầu người. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế từng bước phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư chuyển dịch đúng hướng. Tỷ trọng ngành nông - lâm nghiệp chiếm 23,39, ngành công nghiệp 36,87%; dịch vụ 39,74%. Vốn đầu tư thực hiện năm 2019 là 6.743,31 tỷ kíp, đạt 95% của kế hoạch; thu ngân sách trên địa bàn tỉnh đạt 686,24 tỷ kíp, đạt 14,37% kế hoạch; kim ngạch xuất khẩu sản phẩm công nghiệp đạt 393,82 USD. c. Đặc điểm xã hội Tỉnh Attapeu gồm có 5 huyện, dân số là 145.817 người; mật độ dân số 14 người/km2; 62% dân số là người trong độ tuổi lao động, ước tính khoảng 90.406 người. Đến năm 2018, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 10,84% với 2.973 gia đình [17]. 2.1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy BHXH tỉnh Attapeu Chức năng của BHXH tỉnh Attapeu giúp Tổng Giám đốc BHXH Lào tổ chức thực hiện chế độ, chính sách BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, BHTN, BHYT; Quản lý các quỹ BHXH, BHTN, BHYT trên địa bàn tỉnh Attapeu theo quy định của BHXH Lào và quy định của pháp luật. BHXH tỉnh Attapeu có tư cách pháp nhân,
12 có con dấu, tài khoản và trụ sở đặt tại tỉnh Attapeu. BHXH tỉnh gồm 11 cán bộ nhân viên biên chế; tổ chức bộ máy BHXH tỉnh bao gồm giám đốc, phó giám đốc, các văn phòng quản lý (phòng hành chính; phòng đăng ký BHXH – tiền chính sách; phòng kế toán – tài chính) và cán bộ nhân viên dịch vụ. 2.2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BHXH BẮT BUỘC TẠI BHXH TỈNH ATTAPEU 2.2.1. Thực trạng công tác dự toán thu BHXH bắt buộc a. Thực trạng công tác xác định đối tượng, mức thu và phương thức thu BHXH Xác định đối tượng thu BHXH bắt buộc Hàng năm, BHXH tỉnh Attapeu đã lập dự toán thu cho năm sau và báo cáo về BHXH Lào căn cứ vào việc xác định số đối tượng, số thu BHXHBB. Bảng 2.3: Số lượng đơn vị và số người lao động tham gia BHXH bắt buộc trên địa bàn tỉnh Attapeu từ 2016-2019 2016 2017 2018 2019 T Chỉ tiêu Số Số Số Số Số Số Số Số T ĐV ngƣời ĐV ngƣời ĐV ngƣời ĐV ngƣời 1 Đảng Đoàn thể 34 3.131 34 3.311 36 3.529 37 3.553 2 DN Nhà nước 3 366 3 375 3 388 4 428 3 DNNQD 47 12.025 49 12.309 51 12.521 53 12.899 4 DN vốn ĐTNN 13 875 13 893 13 925 14 983 5 Khác 11 558 12 633 14 745 15 798 Tổng 108 16.955 111 17.512 117 18.108 123 18.661 (Nguồn: BHXH tỉnh Attapeu) Trong vòng 4 năm số đơn vị tham gia tăng 13,8%, số lao đông tham gia tăng 10,06%. Hầu hết các đơn vị SDLĐ trên địa bàn tỉnh Attapeu đều thực
13 hiện nghiêm túc việc đăng ký tham gia BHXH. Sự gia tăng số đơn vị tham gia BHXH bắt buộc chủ yếu là các doanh nghiệp dân doanh mới thành lập. Bảng 2.4: Tình hình đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc tại tỉnh Attapeu giai đoạn 2016 – 2019 STT Chỉ tiêu 2016 2017 2018 2019 1 Số đơn vị tham gia BHXHBB 108 111 117 123 2 Số đơn vị phải tham gia BHXHBB 138 141 148 153 3 Tỷ lệ tham gia BHXH bắt buộc 78,2 78,7 79,05 80,3 Nguồn: BHXH tỉnh Attapeu Tỷ lệ đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc trong diện bắt buộc phải tham gia BHXH bắt buộc cũng chỉ đạt bình quân trong 4 năm gần đây là khoảng 79%. Nguyên nhân của tình hình trên là do nhiều đơn vị sản xuất kinh doanh mới thành lập chưa ổn định về sản xuất kinh doanh, số lao động đang trong quá trình tuyển dụng, thử việc chưa ký kết hợp đồng lao động chính thức nên có sự thay đổi liên tục, chưa đủ các điều kiện để đăng ký BHXHBB. Mặt khác, nhiều doanh nghiệp cũng dựa vào lý do này để trì hoãn thời gian tham gia BHXHBB. Mức thu - Đơn vị Nhà nước Vùng I năm 2016 là 1,8 triệu Kíp; mức thu là 144.000 nghìn kíp/tháng và đến năm 2019 mức lương là 2,1 triệu Kíp; mức thu là 168.000 Kíp/tháng. - Đơn vị DN đối với người SDLĐ tính theo vùng II năm 2016 1,4 triệu Kíp; mức thu là 84.000 nghìn Kíp/tháng và cho đến năm 2019 là 1,68 triệu kíp.
14 - Đối với khối đơn vị NLĐ tính theo vùng III là từ năm 2016 mức thu là 45.000 nghìn Kíp/tháng, năm 2019 là 1,35 triệu Kíp mức thu là 67.500 nghìn Kíp/tháng; so với năm 2016 tăng lên 50%. Dựa trên các căn cứ trên, BHXH lập dự toán thu BHXH. Sau khi được BHXH Lào phê duyệt dự toán thu, BHXH tỉnh Attapeu tổ chức thực hiện phân bổ dự toán thu cho BHXH từng huyện dựa vào số dự toán của huyện đã được thông qua. Phương thức thu BHXH tỉnh Attapeu chỉ dùng phương thức thu BHXH là giao dịch hoàn toàn bằng chuyển khoản, BHXH tỉnh đã đăng ký tài khoản tại các Ngân hàng (BCEL, Lao-Việt Bank, Development Bank, Agriculture Bank…) và Kho bạc Nhà nước tỉnh Attapeu mỗi nơi một tài khoản thu duy nhất, và tất cả các giao dịch về nộp BHXH đều phải thực hiện qua tài khoản này. Kết quả khảo sát đánh giá của người tham gia BHXHBB về công tác quản lý đối tượng thu, mức thu, phương thức thu cho điểm bình quân là 2,1, cả hai tiêu chí đều có điểm bình quân ở mức cao. Công tác cấp sổ, thẻ BHXH Công tác cấp sổ, thẻ BHXH được thực hiện đúng quy trình, được quản lý và theo dõi chặt chẽ. Cơ quan BHXH thường xuyên cập nhật và thông báo chi tiết về những thay đổi đối với đơn vị tham gia BHXH và người lao động để điều chỉnh những sai sót. b. Kết quả công tác dự toán thu BHXHBB Vào quý III hàng năm, BHXH tỉnh Attapeu thực hiện lập dự toán thu cho năm sau và báo cáo về BHXH Lào. Việc lập dự toán thu căn cứ vào việc xác định số đối tượng, mức tăng lương tối thiểu vùng, lương cơ sở, mức đóng, tổng quỹ lương đã được kiểm tra, đối chiếu, xác minh.
15 Bảng 2.7: Tình hình lập dự toán và thực hiện dự toán về số người tham gia, số thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2016-2019 Số ngƣời (ngƣời) Số thu (tỷ kíp) Năm Dự Thực Tỷ lệ đạt Dự Thực Tỷ lệ toán hiện (%) toán hiện đạt (%) 2016 16.955 16.523 97,4 20,24 19,82 97,9 2017 17.512 17.268 98,6 23,54 23,31 99,02 2018 18.108 17.925 98,9 26,15 25,99 99,3 2019 18.661 18.695 100,1 27,89 28,04 100,5 (Nguồn: BHXH tỉnh Attapeu) Quy trình lập dự toán được thực hiện đúng quy định. Tình hình dự toán và thực hiện dự toán về số người tham gia BHXH bắt buộc và số thu chưa đạt mức dự toán thu nhưng cũng có xu hướng tăng lên dần qua các năm. Hạn chế cơ bản của công tác dự toán thu là nhiều khi còn chậm, nhất là công tác dự toán của BHXH các huyện. Số liệu dự toán cũng còn phải chỉnh sửa, bổ sung nhiều lần. 2.2.2. Thực trạng công tác thu BHXH trên địa bàn tỉnh Attapeu a. Tổ chức bộ máy thu BHXHBB của BHXH tỉnh Attapeu b. Kết quả công tác thu BHXH bắt buộc Bảng 2.8: Tình hình thực hiện kế hoạch thu BHXHBB tại BHXH tỉnh Attapeu 2016 – 2019 TT Chỉ tiêu 2016 2017 2018 2019 1 TS người tham gia BHXHBB (người) 16.523 17.268 17.925 18.695 2 Kế hoạch giao thu BHXHBB (tỷ kíp) 19,82 23,31 25,99 28,04 3 Số đã thu BHXHBB (tỷ kíp) 20,98 23,45 26,09 28,78 4 Tỷ lệ đạt (4=3/2)*(%) 105,8 100,6 100,3 102,6 (Nguồn: BHXH tỉnh Attapeu)
16 Trong những năm qua, trên cơ sở dự toán thu BHXH bắt buộc; kế hoạch thu BHXH bắt buộc do BHXH cấp trên phê duyệt và giao nhiệm vụ thu, BHXH tỉnh Attapeu luôn hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch thu. Tuy nhiên, thu BHXHBB vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn: nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh nên chưa bố trí đủ nguồn tài chính để nộp BHXHBB đúng hạn. Một số đơn vị cố tình chây ỳ trong nộp BHXH nhằm chiếm dụng vốn. Cơ chế quản lý, xử lý chậm đóng, đóng thiếu, không đúng quy định còn lúng túng, thiếu nhất quán, chưa đủ sức tạo áp lực cho các đơn vị SDLĐ. Cán bộ phụ trách chuyên thu thiếu kiên quyết. c. Quản lý nguồn thu BHXH Theo quy định mỗi cơ quan BHXH đều được phép mở một tài khoản chuyên thu tại Ngân hàng BCEL (Ngân hàng Ngoại thương Lào), Lao-Việt Bank, Development Bank Lao, Agriculture Bank và một tài khoản tại Kho bạc Nhà nước để chuyên thu BHXH của các đơn vị SDLĐ trên địa bàn tỉnh. d. Quản lý tiền thu BHXH BHXH tỉnh Attapeu chuyển tiền thu BHXH về tài khoản chuyên thu của BHXH tỉnh Attapeu có số dư phát sinh tại tài khoản chuyên thu BHXH từ 100 triệu Kíp trở lên. Riêng tháng cuối năm chuyển toàn bộ số tiền thu BHXH của tỉnh Attapeu về BHXH Lào trước 24 giờ ngày 31/12. e. Quản lý nợ tiền đóng BHXH Nợ đọng còn có nguyên nhân từ ý thức thiếu tự giác, thiếu trách nhiệm của chủ SDLĐ. Tỷ lệ đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc nợ đọng nhiều nhất trong giai đoạn này là trong năm 2018; có tỷ lệ nợ đọng là 9,4% và trốn đóng nhiều nhất là năm 2016; có tỷ lệ
17 trốn đóng là 21,7%. Nhưng cho đến năm 2019 lại có xu hướng giảm xuống, tỷ lệ nợ đọng còn là 6,5% và trốn đóng là 19,6%. Bảng 2.10: Tình hình tỷ lệ số tiền thu và nợ đọng BHXHBB tại BHXH tỉnh Attapeu giai đoạn 2016 – 2019 ĐV TT Chỉ tiêu 2016 2017 2018 2019 tính 1 Tổng số tiền đã thu BHXHBB Tỷ kíp 20,98 23,45 26,09 28,78 2 Tổng số tiền nợ đọng BHXHBB Tỷ kíp 1,74 2,11 2,45 1,87 3 Tổng số tiền phải thu BHXHBB Tỷ kíp 19,82 23,31 25,99 28,04 4 Tỷ lệ thu BHXHBB % 105,8 100,6 100,3 102,6 5 Tỷ lệ nợ BHXH (5 = 2/3)*(%) % 8,77 9,05 9,42 6,66 Nguồn: BHXH tỉnh Attapeu) Tình trạng nợ đọng vẫn còn ở mức cao, do sự chây ỳ của các doanh nghiệp. Các chế tài xử phạt chậm đóng, đóng không đúng còn quá nhẹ. Công tác đôn đốc thu nợ, xử lý nợ của BHXH còn thiếu sự chủ động, tích cực Tổng hợp đánh giá của cán bộ, viên chức về công tác tổ chức thu BHXH bắt buộc có kết quả khảo sát điểm bình quân được đánh giá ở mức 2,19 là khá tốt. 2.2.3. Thực trạng công tác quyết toán thu BHXH bắt buộc Quyết toán thu BHXH là công việc mà BHXH tỉnh hàng quý, hàng năm sẽ thực hiện quyết toán với BHXH Lào theo số tiền đã thu được của các đối tượng tham gia theo quý và năm. Dựa vào số liệu cho thấy, mọi chỉ tiêu quyết toán của BHXH Lào và cơ quan BHXH tỉnh Attapeu đều trùng khớp, đảm bảo tính minh bạch và thống nhất. Khó khăn lớn nhất của công tác quyết toán BHXH hiện nay là công tác thu thập thông tin, lập hồ sơ quyết toán còn rất phức tạp do chưa có sự liên thông về số liệu giữa các cơ quan QLNN.
18 Thực hiện khảo sát 21 viên chức, người lao động BHXH trên địa bàn tỉnh Attapeu về công tác tổ chức thu BHXH, kết quả thu được: Điểm bình quân đạt 2,14 điểm là mức đánh giá khá cao cho công tác quyết toán thu. 2.3.4. Thực trang công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, giải quyết khiếu nại và xử lý vi phạm trong hoạt động thu BHXH bắt buộc Trong 4 năm qua, các cuộc thanh, kiểm tra chủ yếu tập trung chủ yếu vào các nội dung của công tác thu BHXHBB. Qua công tác kiểm tra đã kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh những thiếu sót của đơn vị trong việc thực hiện pháp luật lao động và pháp luật về BHXH. Công tác xử lý các vi phạm: Qua thanh, kiểm tra BHXH tỉnh đã phát hiện một số sai phạm. BHXH tỉnh đã phối hợp với các ban ngành liên quan để xử lý kịp thời. Tuy nhiên, một số vụ việc còn bị kéo dài do. Kết quả điều tra, khảo sát thu thập ý kiến đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm của cán bộ, viên chức có điểm bình quân đạt 2,03 là mức khá tốt. Kết quả lấy ý kiến đánh giá của 140 người lao động tham gia BHXHBB có điểm bình quân là 2,12 điểm, điểm đánh giá cho công tác xử lý vi phạm là 2,07 điểm. 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH BẮT BUỘC TẠI BHXH TỈNH ATTAPEU 2.3.1. Về ƣu điểm - Thực hiện đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phát triển thêm được các hình thức tuyên truyền mới. - Quản lý đối tượng thu BHXHBB đã được cải tiến theo hướng bám sát chủ sử dụng lao động và người lao động. - Công tác dự toán thu BHXHBB từng bước được nâng cao