Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tiến hành phân tích các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến việc tham gia Bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh, từ đó đề xuất một số giải pháp làm gia tăng việc tham gia Bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRÀ VINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH ____________________________ ISO 9001:2008 NGUYỄN THỊ ĐAN THƯƠNG PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC THAM GIA BẢO HIỂM Y TẾ CỦA CÁC ĐỐI TƯỢNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS BÙI VĂN TRỊNH TRÀ VINH, NĂM 2015
TÓM TẮT Trãi qua hơn 20 năm thực hiện chính sách BHYT đã gặt hái được những thành tựu đáng kể là số lượng người tham gia BHYT đã dần tăng lên, năm sau cao hơn năm trước. Tuy nhiên với mục tiêu đến năm 2014 tiến tới BHYT toàn dân theo qui định tại khoản 2 Điều 51 của Luật BHYT qui định về Lộ trình thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân thì đến thời điểm hiện nay, trên cả nước chỉ trên 60 triệu người tham gia BHYT, chiếm khoảng 70% dân số. Riêng tại tỉnh Trà Vinh thì chỉ có 83,08% dân số tham gia BHYT, trong đó đa số là cán bộ công chức, viên chức, công nhân, gia đình chính sách, hộ gia đình nghèo ở các vùng đặc biệt khó khăn. Để trả lời câu hỏi điều gì đã làm cho qui định tại khoản 2 Điều 51 của Luật BHYT đã không thực hiện được trên cả nước nói chung và tại tỉnh Trà Vinh nói riêng. Tác giả thực hiện đề tài “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia Bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh”. Đề tài được thực hiện trên cơ sở thông tin được tổng hợp từ ý kiến của các chuyên gia trong các cuộc hội thảo về thực hiện BHYT toàn dân do Ban chỉ đạo BHYT toàn dân tỉnh Trà Vinh tổ chức và khảo sát lấy ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực BHYT. Kết quả nghiên cứu tác giả đã tìm ra mô hình 10 nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT là: Mức phí BHYT (MUCPHI); Cơ sở vật chất phục vụ cho khám và điều trị bệnh BHYT (CSVCKCB); Chất lượng khám và điều trị bệnh theo chế độ BHYT (KCBBHYT); Thái độ phục vụ, đối xử của nhân viên y tế và y bác sỹ (DVKCB); Thủ tục hành chính trong KCB BHYT (THUTUCKCB); Chất lượng phục vụ khách hàng BHYT của cơ quan BHXH (PHVUKH); Thủ tục mua BHYT và thanh toán chi phí KCB BHYT (TTMUATTOAN); Thu nhập, mức sống của người dân (THUNHAP); Hiểu biết về BHYT (HIEUBHYT); Tình trạng sức khỏe (SUCKHOE). Sau khi đã có mô hình 10 nhân tố, thực hiện điều tra khảo sát 460 hộ gia đình. Qua đó đã chọn lại được 409/460 quan sát có thông tin điều tra đạt chất lượng. Phân tích dữ liệu bằng hồi qui Binary Logistic kết quả cho thấy có 7 nhân tố -iii-
có ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh theo mức độ từ cao đến thấp như sau:1) Hiểu biết về BHYT; 2) Chất lượng khám và điều trị bệnh BHYT; 3) Tình trạng sức khỏe; 4) Mức phí mua BHYT; 5) Thủ tục mua BHYT và thanh toán chi phí KCB BHYT; 6) Thủ tục đăng ký và khám chữa bệnh BHYT; 7) Thu nhập, mức sống của người dân. Từ kết quả việc phân tích, kết hợp với tình hình thực tế về thực hiện BHYT tại tỉnh Trà Vinh, đề tài đưa ra 3 giải pháp định tính và 7 giải pháp định lượng nhằm làm gia tăng số người tham gia BHYT trên địa bàn, nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện BHYT ở tỉnh Trà Vinh, góp phần giúp cho các nhà quản trị có cơ sở trong việc đề xuất với các cơ quan quản lý cấp trên điều chỉnh những vấn đề còn bất cập trong qui định về chính sách BHYT, đồng thời tiến hành chấn chỉnh, cải thiện những vấn đề có ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh nhằm tạo điều kiện cho các đối tượng ngày càng tham gia nhiều hơn, tiến tới hoàn thành mục tiêu BHYT toàn dân như kế hoạch đã đề ra. -iv-
ABSTRACT Spent more than 20 years of implementation Health Insurance policies have reaped significant achievements are the insured have steadily increased, year after year. However with 2014 goals towards universal health insurance under the provisions of Clause 2, Article 51 of Health Insurance Law to the present time, there are only 60 million people in the country attend insurance, accounting for about 70% of the population. Particularly in Tra Vinh province, only 83.08% of the population covered by health insurance, the majority of whom are civil servants, officers, employees, families enjoyed policy, poor families in particularly difficult areas. To answer the question what has made the provisions of Clause 2, Article 51 of the Health Insurance Law was not implemented in the country in general and in Tra Vinh province in particular. The author implements the project "Analyze factors affecting to attendance of health insurance of the objects in Tra Vinh province". This study was conducted based on information compiled from the opinions of experts in the seminar on the implementation of universal health insurance coverage by Universal Health Insurance Steering Committee of Tra Vinh province that held and performed a survey to get the opinions of experts in the field of health insurance. From study results author found the model of 10 factors affecting attendance of health insurance is: The health insurance premium (MUCPHI); Service facility for examination and treatment of health insurance (CSVCKCB); The quality of examination and treatment under health insurance policy (KCBBHYT); service attitude, treated by health workers and medical doctors (DVKCB); Administrative procedures in examination and treatment of health insurance (THUTUCKCB); Customer service quality for the insured of health insurance from Social Insurance Agent (PHVUKH); Procedures for purchase health insurance and payment for the cost of examination and treatment of health insurance (TTMUATTOAN); Income and people's living standards (THUNHAP); -v-
Understanding the benefits of the insured of health insurance (HIEUBHYT); Health status of people (SUCKHOE). After had 10-factor model, performed surveys of 460 households. Thereby chose 409/460 that was observed and got quality information in investigation. Data is analyzed by Binary Logistic Regression, the results showed that there are 7 factors affecting to attendance of health insurance of the objects in Tra Vinh province on a level from high to low as follows: 1) Understanding of health insurance; 2) Quality of examination and treatment of health insurance; 3) Health status; 4) The fee on health insurance; 5) Procedures for records of purchase health insurance and payment for the costs of examination and treatment of health insurance; 6) Procedures of registration and examination and treatment of health insurance; 7) income, people's living standards. From the results of the analysis, combined with the actual situation of the implementation of health insurance in Tra Vinh province, the project hereby gives 3 qualitative solutions and 7 quantitative solutions to increase the insured of health insurance in the area, improve efficiency in the implementation of health insurance in Tra Vinh province, contribute to help the governors have basis in proposal to superior management agencies to adjust the problem still has gaps in the regulations of health insurance policy, at the same time to reorganize and improve the problems that affect to the attendance of health insurance of the objects in Tra Vinh province to facilitate for those increasingly participate, forward accomplish the goal of universal health insurance plan as outlined. -vi-
MỤC LỤC Trang tựa Quyết định giao đề tài LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ii TÓM TẮT .............................................................................................................iii ABSTRACT ........................................................................................................... v DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. xi DANH SÁCH CÁC HÌNH .................................................................................. xii DANH SÁCH CÁC BẢNG ................................................................................ xiii CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ................................................................................... 1 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ................................................................................. 1 1.1.1 Đặt vấn đề ............................................................................................... 1 1.1.2 Sự cần thiết của đề tài ............................................................................. 2 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU........................................................................... 3 1.2.1 Mục tiêu chung ....................................................................................... 3 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ....................................................................................... 3 1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ............................................................................. 4 1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................ 4 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 4 1.4.2 Đối tượng khảo sát .................................................................................. 4 1.4.3 Giới hạn nội dung và phạm vi nghiên cứu ............................................... 4 1.4.4 Giới hạn thời gian nghiên cứu ................................................................. 5 1.5 KẾT QUẢ MONG ĐỢI ................................................................................. 5 1.6 ĐỐI TƯỢNG THỤ HƯỞNG ......................................................................... 6 1.7 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN .................................................. 6 1.8 CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................... 8 -vii-
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......... 10 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ....................................................................................... 10 2.1.1 An sinh xã hội ...................................................................................... 10 2.1.1.1 Khái niệm về an sinh xã hội .......................................................... 10 2.1.1.2 Bản chất của An sinh xã hội ........................................................... 10 2.1.2 Bảo hiểm y tế ....................................................................................... 12 2.1.3 Dịch vụ................................................................................................. 15 2.1.4 Quá trình ra quyết định mua sản phẩm, dịch vụ của khách hàng ............ 16 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................ 18 2.2.1 Phương pháp chọn vùng nghiên cứu...................................................... 18 2.2.2 Phương pháp thu thập số liệu ................................................................ 19 2.2.3 Phương pháp phân tích .......................................................................... 20 2.2.3.1 Phương pháp xây dựng mô hình ..................................................... 20 2.2.3.2 Phương pháp sử dụng để thực hiện các mục tiêu ............................ 20 2.2.4 Mô hình nghiên cứu đề xuất .................................................................. 22 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH THAM GIA BHYT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH ....................................................................................... 24 3.1 MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA TỈNH TRÀ VINH LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .................................................................................... 24 3.1.1 Vị trí địa lý............................................................................................ 24 3.1.2 Dân số................................................................................................... 25 3.1.3 Lao động ............................................................................................... 27 3.1.4 Tình hình kinh tế - xã hội ...................................................................... 29 3.2 TỔNG QUAN VỀ CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH TRÀ VINH ..... 31 3.2.1 Lịch sử hình thành, phát triển và cơ cấu bộ máy BHXH tỉnh Trà Vinh .. 31 3.2.2 Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của BHXH tỉnh Trà Vinh .............. 36 3.3 TÌNH HÌNH THỰC HIỆN BẢO HIỂM Y TẾ CỦA TỈNH TRÀ VINH ...... 38 3.3.1 Thuận lợi và khó khăn ........................................................................... 38 3.3.1.1 Thuận lợi........................................................................................ 38 -viii-
3.3.1.2 Khó khăn........................................................................................ 38 3.3.2 Kết quả thực hiện BHYT ở tỉnh Trà Vinh từ năm 2011 đến năm 2013 .. 39 3.3.3 Công tác khám chữa bệnh BHYT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh ................ 45 3.3.4 Những thách thức trong thực hiện BHYT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh .... 47 CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC THAM GIA BHYT VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ................................................................. 52 4.1 ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC THAM GIA BHYT ........................................................................................................ 52 4.2 PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC THAM GIA BHYT................................................................................................................ 59 4.3 MÔ TẢ MẪU ĐIỀU TRA ........................................................................... 62 4.3.1 Số lượng quan sát đạt yêu cầu trong mẫu điều tra.................................. 62 4.3.2 Địa điểm điều tra................................................................................... 63 4.3.3 Thành phần gia đình.............................................................................. 64 4.3.4 Hoàn cảnh kinh tế ................................................................................. 64 4.3.5 Tình Trạng sức khỏe ............................................................................. 65 4.3.6 Trình độ học vấn ................................................................................... 66 4.4 KIỂM ĐỊNH MÔ HÌNH VÀ PHÂN TÍCH MỨC ĐỘ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ ĐẾN VIỆC THAM GIA BHYT ............................................. 66 4.4.1 Phân tích các kiểm định ........................................................................ 66 4.4.1.1 Kiểm định tương quan từng phần của các hệ số hồi quy ................. 66 4.4.1.2 Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình ........................................ 70 4.4.2 Phân tích thứ tự tầm quan trọng của các nhân tố.................................... 72 4.5 CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP GIA TĂNG SỐ LƯỢNG NGƯỜI THAM GIA BHYT ........................................................................................................ 76 4.5.1 Tồn tại và nguyên nhân từ kết quả phân tích định tính........................... 76 4.5.2 Tồn tại và nguyên nhân từ kết quả phân tích định lượng ....................... 78 4.6 GIẢI PHÁP LÀM GIA TĂNG SỐ LƯỢNG NGƯỜI THAM GIA BHYT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH ................................................................. 79 -ix-
4.6.1 Các giải pháp từ kết quả phân tích định tính .......................................... 79 4.6.2 Các giải pháp từ kết quả phân tích định lượng ....................................... 80 4.6.2.1 Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền ....................................... 80 4.6.2.2 Nâng cao chất lượng khám và điều trị bệnh theo chế độ BHYT...... 81 4.6.2.3 Nâng cao ý thức dự phòng rủi ro về bệnh tật của các đối tượng ...... 82 4.6.2.4 Xây dựng lại hệ thống mức phí BHYT ........................................... 83 4.6.2.5 Đẩy mạnh việc cải cách thủ tục hành chính trong mua BHYT và thanh toán chi phí KCB BHYT. ................................................................. 84 4.6.2.6 Cải cách các thủ tục hành chính trong đăng ký khám, điều trị bệnh BHYT kết hợp với xây dựng thêm các cơ sở KCB BHYT ở tuyến xã, huyện và các bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh. .................................................. 86 4.6.2.7 Tập trung khai thác các đối tượng có thu nhập cao tham gia BHYT, cải thiện thu nhập của các đối tượng có thu nhập thấp ................................ 87 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................... 89 5.1 KẾT LUẬN ................................................................................................. 89 5.2 KHUYẾN NGHỊ ......................................................................................... 90 5.2.1 Lợi ích mạng lại của nghiên cứu ........................................................... 90 5.2.2 Hạn chế của nghiên cứu ....................................................................... 92 5.2.3 Hướng nghiên cứu tiếp theo ............................................................... 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 95 PHỤ LỤC ............................................................................................................. 98 PHỤ LỤC 1: BẢN CÂU HỎI KHẢO SÁT Ý KIẾN CHUYÊN GIA ................ 98 PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH 27 CHUYÊN GIA ĐƯỢC KHẢO SÁT LẤY Ý KIẾN ...................................................................................................... 102 PHỤ LỤC 3: BẢN CÂU HỎI ĐIỀU TRA KHẢO SÁT TẠI CÁC HỘ GIA ĐÌNH .. 104 PHỤ LỤC 4: THÔNG TIN MẪU ĐIỀU TRA TẠI 409 HỘ GIA ĐÌNH .......... 111 PHỤ LỤC 5: MÔ TẢ MẪU ĐIỀU TRA ......................................................... 132 PHỤ LỤC 6: PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC THAM GIA BHYT (CHẠY HÀM HỒI QUI BINARY LOGISTIC) ........................... 135 -x-
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1- ASXH : An sinh xã hội 2- BHXH : Bảo hiểm xã hội 3- BHYT : Bảo hiểm y tế 4- CBCCVC : Cán bộ, công chức, viên chức 5- CNTT : Công nghệ thông tin 6- GĐ BHYT : Giám định bảo hiểm y tế 7- HSSV : Học sinh, sinh viên 8- KCB BHYT : Khám chữa bệnh bảo hiểm y tế 9- KHTC : Kế hoạch tài chính 10- TCHC : Tổ chức hành chính 11- TNQLHS : Tiếp nhận quản lý hồ sơ 12- UBND : Ủy Ban nhân dân -xi-
DANH SÁCH CÁC HÌNH Số hiệu hình Tên hình Trang Hình 2.1 Sơ đồ quá trình ra quyết định mua sản phẩm, dịch vụ 17 Hình 2.2 Mô hình nghiên cứu của đề tài 22 Hình 3.1 Sơ đồ Bộ máy tổ chức BHXH tỉnh Trà Vinh năm 2013 33 -xii-
DANH SÁCH CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng Bảng 3.1 Dân số tại các huyện, thành phố của tỉnh Trà Vinh 25 Bảng 3.2. Tình hình biến động dân số qua các năm 26 Bảng 3.3 Tình hình biến động dân số phân theo huyện, thành phố 26 Bảng 3.4 Số lượng hộ dân cư của tỉnh Trà Vinh 27 Bảng 3.5 Lao động 15 tuổi trở lên phân theo giới tính; thành thị, nông thôn 28 Bảng 3.6 Lao động trên 15 tuổi đang làm việc 28 Bảng 3.7 Số lượng lao động trên 15 tuổi không có việc làm 29 Bảng 3.8 Tỷ lệ hộ nghèo qua các năm 30 Bảng 3.9 Thu nhập bình quần đầu người một tháng theo giá hiện hành 31 Bảng 3.10 Các nhóm đối tượng tham gia BHYT qua các năm 2011- 2013 41 Bảng 3.11 Độ bao phủ dân số tham gia BHYT năm 2013 43 Bảng 3.12 Độ bao phủ dân số tham gia BHYT năm 2014 44 Bảng 3.13 Thanh quyết toán chi phí KCB BHYT qua các năm 46 Bảng 4.1 Bảng tổng hợp ý kiến chuyên gia 53 Bảng 4.2 Giải thích các biến trong mô hình 60 Bảng 4.3 Tổng hợp số liệu điều tra hộ gia đình theo địa điểm 63 Bảng 4.4 Tổng hợp số liệu điều tra theo thành phần gia đình 64 Bảng 4.5 Tổng hợp số liệu điều tra theo Hoàn cảnh kinh tế 65 Bảng 4.6 Các biến trong mô hình (Variables in the Equation) 67 Bảng 4.7 Phân tích dự báo (Classification Tablea) 71 Bảng 4.8 Kiểm định Omnibus đối với các hệ số của mô hình 71 Bảng 4.9 Mô phỏng xác suất tham gia BHYT thay đổi 73 -xiii-
CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU Lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, kết quả mong đợi, đối tượng thụ hưởng, các nghiên cứu có liên quan và cấu trúc của đề tài là những nội dung được trình bày trong chương 1 này. 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.1.1 Đặt vấn đề Kinh tế - Xã Hội Việt Nam từng bước phát triển, người dân ngày càng mong muốn chất lượng cuộc sống được nâng cao và họ sẽ ngày càng quan tâm nhiều hơn đến việc chuyển giao rủi ro bằng cách mua bảo hiểm, để cùng chia sẽ rủi ro và giàn trải chi phí rủi ro với cộng đồng. Chính vì vậy ngày càng có nhiều người sẽ quan tâm nhiều hơn đến việc tham gia bảo hiểm nói chung và bảo hiểm y tế nói riêng. Bảo hiểm y tế là một trong những chính sách lớn về an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước ta, chính sách này đã được cụ thể hóa bằng Luật Bảo hiểm y tế số 25/2008/QH12 do Quốc hội nước Cộng Hòa Xã Hội Việt Nam Ban hành, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2009. Sau hơn năm năm thực hiện, Bảo hiểm y tế đã có những bước phát triển đáng kể, từng bước đã thâm nhập sâu hơn vào đời sống của người dân, phát huy được tác dụng đáng kể về những lợi ích kinh tế và xã hội. Tính đến nay, trên cả nước có hơn 60 triệu người tham gia Bảo hiểm y tế, chiếm khoảng 70% dân số của cả nước. Trong đó nhóm có tỷ lệ tham gia đạt 100% là hành chính sự nghiệp, hưu trí, người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi. Nhóm có tỷ lệ tham gia cao là học sinh, sinh viên. Qua thống kê, sau hơn năm năm kể từ ngày Luật Bảo hiểm y tế có hiệu lực thi hành thì số lượt người khám chữa bệnh bảo hiểm y tế ở hầu hết các tuyến tăng đều; số lượng các cơ sở y tế ký hợp đồng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế và điều chỉnh cơ chế thanh toán theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế cũng dần tăng lên; bảo đảm cân đối được quỹ bảo hiểm y tế. -1-
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, Bảo hiểm y tế hiện nay còn rất nhiều bất cập, hạn chế cần sớm được tháo gỡ, nhằm góp phần tạo nguồn tài chính ổn định cho công tác chăm sóc sức khỏe theo hướng công bằng, chất lượng và phát triển. Cụ thể, việc triển khai bảo hiểm y tế mới tập trung bao phủ ở chiều rộng mà chưa bao phủ theo gói dịch vụ, bên cạnh bảo hiểm y tế chưa có sự phân khúc theo thị trường nhu cầu. Người dân chưa thực sự mặn mà với việc tham gia bảo hiểm y tế, hay nói cách khác là chưa nhận rõ những giá trị và quyền lợi thụ hưởng khi tham gia bảo hiểm y tế. Đa số các đối tượng tham gia bảo hiểm y tế chủ yếu là các nhóm đối tượng do các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức buộc phải tham gia và do Nhà nước hỗ trợ. Nếu so sánh giữa tỷ lệ người dân tham gia và không tham gia bảo hiểm y tế, thì sự khác biệt dường như không đáng kể, xu hướng chung là nếu có điều kiện lựa chọn thì người bệnh sẽ tìm đến những dịch vụ khám, chữa bệnh tư hơn là vào bệnh viện để khám chữa bệnh theo chế độ bảo hiểm y tế . Để thực hiện mục tiêu chung của bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân theo đúng lộ trình, những vướng mắc này cần phải sớm được tìm ra nguyên nhân để có những biện pháp khắc phục. 1.1.2 Sự cần thiết của đề tài Nhận thức được tầm quan trọng của chính sách bảo hiểm y tế, nên Luật BHYT đã đặt ra mục tiêu tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân, mục tiêu này đã được cụ thể tại khoản 2 Điều 51 của Luật BHYT về qui định Lộ trình thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân như sau: năm 2010 thực hiện BHYT 100% cho đối tượng là học sinh, sinh viên; đến đầu năm 2014 hoàn tất việc thực hiện BHYT toàn dân. Tuy nhiên đến thời điểm hiện nay thì số lượng học sinh, sinh viên tham gia BHYT chỉ đạt trên 80% số học sinh, sinh viên trên cả nước và tính độ bao phủ toàn dân số Việt Nam thì số người tham gia BHYT chỉ đạt trên 60 triệu người chiếm khoảng 70% dân số. Riêng tại tỉnh Trà Vinh thì số học sinh, sinh viên tham gia BHYT cũng chỉ đạt 77,26% và chỉ có 83,08% dân số tỉnh Trà Vinh tham gia BHYT, trong đó đa số là đối tượng cán bộ công chức, viên chức, công nhân, gia đình chính sách, hộ gia đình -2-
nghèo (những nhóm đối tượng do tổ chức bắt buộc tham gia và do ngân sách nhà nước hổ trợ mức phí mua BHYT) Câu hỏi cần đặt ra là tuy Luật Bảo hiểm y tế đã qui định đầu năm 2014 tiến tới BHYT toàn dân nhưng điều gì đã làm cho qui định này không thực hiện được trên cả nước nói chung và tại tỉnh Trà Vinh nói riêng? Những người thực hiện chính sách BHYT tại cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh Trà Vinh và tại các cơ quan ban ngành có liên quan ở tỉnh Trà Vinh phải làm gì để tiến tới BHYT toàn dân theo chủ trương của Đảng và Nhà nước đã đề ra? Hiểu được tầm quan trọng đó nên bản thân tôi đã chọn thực hiện đề tài “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia Bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh”. Thông qua việc phân tích, đề tài đưa ra những kiến nghị nhằm làm gia tăng số người tham gia BHYT trên địa bàn, nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện BHYT ở tỉnh Trà Vinh, góp phần giúp cho các nhà quản trị có cơ sở trong việc điều chỉnh lộ trình tiến tới BHYT toàn dân của địa phương được khả thi, phù hợp với tình hình thực tế. Ngoài ra, tôi hy vọng đề tài sẽ cung cấp thông tin cho các nhà quản lý có những tác động tích cực vào các mặt hoạt động có liên quan đến việc thực hiện chính sách BHYT trên địa bàn, làm cho người dân sẳn lòng chi trả chi phí tham gia BHYT, góp phần thực hiện thành công chủ trương tiến tới BHYT toàn dân trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Phân tích các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến việc tham gia Bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh, từ đó đề xuất một số giải pháp làm gia tăng việc tham gia Bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể Để thực hiện mục tiêu chung thì đề tài phải giải quyết được 3 mục tiêu cụ thể như sau: -3-
(1) Phân tích thực trạng tình hình tham gia BHYT của các đối tượng trên địa bàn tỉnh, chỉ ra những hạn chế trong thực hiện BHYT ở tỉnh Trà Vinh; (2) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến việc tham gia Bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh; (3) Đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện các nhân tố có ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT của các đối tượng trên địa bàn tỉnh, góp phần làm gia tăng số lượng người tham gia Bảo hiểm y tế của tỉnh Trà Vinh. 1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU 1. Thực trạng việc tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Trà Vinh như thế nào? 2. Những nhân tố nào tác động đến việc tham gia bảo hiểm y tế của các đối tượng? Thứ tự tầm quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT của các đối tượng như thế nào? Ở mức ý nghĩa ra sao? 3. Với thực trạng việc tham gia BHYT và với thứ tự tầm quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT của các đối tượng ở Trà Vinh thì cần đề xuất những giải pháp, khuyến nghị gì? 1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia bảo hiểm y tế của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. 1.4.2 Đối tượng khảo sát Bước đầu khảo sát ý kiến của các chuyên gia, bước hai tiến hành khảo sát điều tra khoảng 400 hộ gia đình, trong đó khoảng 200 hộ gia đình sinh sống ở thành thị và khoảng 200 hộ gia đình sinh sống ở nông thôn. 1.4.3 Giới hạn nội dung và phạm vi nghiên cứu Trong phạm vi của đề tài, đối tượng nghiên cứu là các yếu tố ảnh hưởng đến việc quyết định tham gia bảo hiểm y tế của các đối tượng tại địa bàn tỉnh Trà Vinh. Do hạn chế về thời gian nghiên cứu, không gian cũng như kinh nghiệm lược khảo -4-
tài liệu nên số liệu trong đề tài nghiên cứu chỉ tập trung vào các nhân tố chính ảnh hưởng đến việc tham gia bảo hiểm y tế. Ngoài ra, do thời gian, nhân lực, vật lực có hạn mà địa bàn tỉnh Trà Vinh rất rộng lớn, bao gồm 01 thành phố và 07 huyện với tổng số xã phường, thị trấn lên đến 102 trong đó có 84 xã, 9 phường, 9 thị trấn, nên đề tài chỉ tập trung khảo sát thông tin để thực hiện nghiên cứu ở một số xã, phường trên địa bàn 01 thành phố và 02 huyện đại diện trong 8 huyện, thành phố của tỉnh Trà Vinh. Cụ thể phạm vi nghiên cứu được giới hạn tại: - Thành phố Trà Vinh, địa bàn có số người tham gia BHYT chiếm tỷ lệ cao so với mặt bằng chung của tỉnh; - Huyện Tiểu Cần, địa bàn có số người tham gia BHYT chiếm tỷ lệ trung bình so với mặt bằng chung của tỉnh; - Huyện Duyên Hải, địa bàn có số người tham gia BHYT chiếm tỷ lệ thấp so với mặt bằng chung của tỉnh. 1.4.4 Giới hạn thời gian nghiên cứu Thời gian thực hiện đề tài được giới hạn từ khi chuẩn bị đề cương, tháng 8 năm 2014, đến khi hoàn thành luận văn và bảo vệ luận văn. Nghiên cứu các vấn đề có liên quan (số lượng đối tượng tham gia BHYT, dân số Trà Vinh, các báo cáo thường niên, số liệu trong niên giám thống kê…) thực hiện lấy số liệu trong 3 năm, từ năm 2011 đến năm 2013. 1.5 KẾT QUẢ MONG ĐỢI Kết quả nghiên cứu nhằm tìm ra được những nhân tố có ảnh hưởng trực tiếp đến việc tham gia BHYT của các đối tượng tại tỉnh Trà Vinh, kết hợp với việc phân tích thực trạng tình hình thực hiện BHYT tại tỉnh Trà Vinh, từ đó tiến hành đề xuất một số giải pháp chủ yếu làm gia tăng số người tham gia BHYT nhằm góp phần vào việc triển khai, thực hiện thành công mục tiêu tiến tới BHYT toàn dân trên địa bàn tỉnh Trà Vinh trong thời gian tới. -5-
1.6 ĐỐI TƯỢNG THỤ HƯỞNG Người dân tại địa bàn địa bàn tỉnh Trà Vinh là những người được trực tiếp thụ hưởng kết quả nghiên cứu, ngoài ra còn có người dân tại các khu vực khác có những điều kiện tương đồng địa bàn được nghiên cứu. Bên cạnh đó, còn có cơ quan Bảo hiểm xã hội, các cơ quan quản lý của địa phương, các chuyên gia nghiên cứu trong ngành và những cá nhân tham gia nghiên cứu các đề tài có liên quan sau này. 1.7 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN Trong nước đã có một số công trình nghiên cứu khoa học liên quan đến chính sách Bảo hiểm y tế được công bố dưới nhiều hình thức khác nhau. Một số nghiên cứu được tham khảo trước khi thực hiện đề tài này gồm có: - Đào Văn Dũng (Tạp chí Tuyên giáo số 8 – 2009), “Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế ở nước ta: thành tựu, thách thức và giải pháp” đề cập về Hệ thống tổ chức bộ máy và chính sách BHYT; đối tượng tham gia BHYT ngày càng được mở rộng và tăng dần số lượng; quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng đầy đủ hơn; tổ chức KCB và thanh toán chi phí KCB BHYT ngày càng phù hợp hơn; thu, chi quỹ BHYT tăng dần hàng năm; phân tích một số vấn đề còn bất cập trong thực hiện chính sách bảo hiểm y tế từ đó tác giả đã đưa ra một số giải pháp để khắc phục và từng bước hoàn thiện chính sách BHYT, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh BHYT, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng về khám, chữa bệnh của những người có thẻ BHYT. - Đỗ Ngọc Huỳnh (2011),“Bàn về cải cách hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam”. Nội dung chuyên đề đã đưa ra cảnh báo về khả năng thâm hụt quỹ BHYT trong bối cảnh kinh tế suy thoái, từ đó tác giả khuyến nghị cần phải thực hiện tốt cơ chế quản lý tài chính. Ngoài ra tác giả cũng đã đề ra một số giải pháp cụ thể về phát triển BHYT như: đưa chỉ tiêu tham gia BHYT vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu năm 2015 thực hiện BHYT toàn dân. Mở rộng các mức phí tham gia BHYT để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các tầng lớp dân cư, đặc biệt là -6-
đối với những hộ giàu; điều chỉnh mức đóng BHYT để đảm bảo cân đối, an toàn quỹ BHYT. - Hội khoa học kinh tế Việt Nam (2010), “Nhận thức về BHYT ở vùng đồng bằng sông Cửu Long”. Đây là nghiên cứu của nhóm tác giả thông qua 10 cuộc thảo luận đươc tiến hành tại một số tỉnh ở vùng đồng bằng sông Cửu Long như Bến Tre, Cà Mau, Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, Sóc Trăng, tiến hành thảo luận gồm bệnh nhân hay người nuôi bệnh, có và không có tham gia BHYT với mức thu nhập, độ tuổi và trình độ khác nhau. Qua các cuộc thảo luận đã rút ra kết quả nghiên cứu “Người dân đồng bằng sông Cửu Long không sẳng lòng tham gia và sử dụng BHYT”. Từ kết quả nhóm tác giả cũng đã đưa ra giải pháp là cần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT và các dịch vụ y tế. bên cạnh cũng phải nâng cao chất lượng dịch vụ, giao dịch của các cơ quan Bảo hiểm xã hội, để tạo sức hấp dẫn cho người dân sẳn lòng tham gia BHYT tự nguyện. - Lê Thị Ngọc Thảo (2012),“Giải pháp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh đối với đối tượng bảo hiểm y tế tự nguyện tại tỉnh Vĩnh Long”. Luận văn thạc sỹ này đã tập trung nghiên cứu về thực trạng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại tỉnh Vĩnh Long. Tác giả đã tiến hành phỏng vấn người bệnh ở một số cơ sở KCB trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. Từ đó đưa vào chương trình SPSS chạy hàm hồi qui tuyến tính. Qua kết quả nghiên cứu tác giả đã đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh đối với đối tượng bảo hiểm y tế tự nguyện trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. - Phạm Đình Thành, Lưu Thị Thu Thủy (2013), “Các giải pháp cơ bản nhằm tiến tới thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân”, AMBN.vn. Đây là đề tài nghiên cứu khoa học đề cập đến một số vấn đề lý luận cơ bản về bảo hiểm y tế. Hai tác giả đã giới thiệu mô hình bảo hiểm y tế của một số nước trên thế giới và đã đưa ra các giải pháp cơ bản nhằm tiến tới thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân. - Đinh Công Tuấn (2008), “Hệ thống an sinh xã hội của EU và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam”, Nhà xuất bản khoa học Xã hội. Quyển sách đã được đánh giá rất cao về: nghiên cứu mô hình kinh tế nhà nước phúc lợi ở các nước EU -7-
với mục tiêu nhấn mạnh đến sự phân phối lợi ích kinh tế cho người dân một cách đầy đủ nhất; Việc nghiên cứu hệ thống an sinh xã hội của các nước EU là cần thiết cho việc tham khảo, học hỏi kinh nghiệm, từ đó rút ra những bài học cho việc hoạch định hệ thống an sinh xã hội của Việt Nam. - Nguyễn Thị Tứ (2007), “Phát triển và hoàn thiện hệ thống Bảo hiểm y tế tại Việt Nam”. Luận văn thạc sỹ của tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, tập trung đề cập đến những thành tựu và khó khăn trong quá trình thực hiện BHYT ở Việt Nam. Tác giả cũng đưa ra một số mô hình BHYT ở các nước như Anh, Mỹ, Thái Lan, Cannada, Inđônêxia, Cộng Hòa Liên Ban Đức qua đó rút ra một số bài học kinh nghiệm trong qua trình thực hiện BHYT ở Việt Nam. Từ những tồn tại trong quá trình thực hiện BHYT, tác giả đã đưa ra một số giải pháp nhằm phát triển và hoàn thiện việc thực hiện chính sách BHYT tại Việt Nam. Nhìn chung các công trình khoa học nói trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau của vấn đề Bảo hiểm y tế. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu trên chưa đi sâu vào phân tích, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định tham gia bảo hiểm y tế của các đối tượng. Vậy đề tài này kế thừa và phát triển thêm việc phân tích, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT theo hướng tiếp cận ý kiến của các chuyên gia để xây dựng mô hình và tiến hành kiểm định thông qua việc điều tra thực tế các hộ gia đình, từ đó phân tích xác định được các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến việc tham gia BHYT của các đối tượng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Thông qua kết quả phân tích đưa ra các giải pháp làm gia tăng số lượng người tham gia BHYT của tỉnh. 1.8 CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI Luận văn này được cấu trúc theo 5 chương như sau: Chương 1: GIỚI THIỆU Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Chương 3: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH THAM GIA BHYT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH -8-