Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Sử dụng lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: Fvdxc Fvdxc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

99
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập hợp một số vấn đề mang tính lý luận về khu công nghiệp, sử dụng lao động trong các doanh nghiệp FCI tại các khu công nghiệp. Đánh giá tổng quan thực trạng sử dụng lao động trong các doanh nghiệp FDI tại các khu công nghiệp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Sử dụng lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG NGUY N TH HOA S D NG LAO Đ NG TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI T I CÁC KHU CÔNG NGHI P TRÊN Đ A BÀN T NH QU NG NAM Chuyên ngành: Kinh t phát tri n Mã s : 60.31.05 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng - Năm 2011
2 Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N HI P Ph n bi n 1: PGS.TS. BÙI QUANG BÌNH Ph n bi n 2: PGS.TS. PH M THANH KHI T Lu n văn ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 17 tháng 12 năm 2011 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng - Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng
3 M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Trong b i c nh toàn c u hóa hi n nay, ngu n v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) r t c n cho s phát tri n kinh t c a nư c ta, các d án có v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài r t c n ngu n nhân công có trình ñ tay ngh nh m ñáp ng yêu c u công vi c cao. M t trong nh ng m c tiêu c a t nh Qu ng Nam trong giai ño n 2011-2015 là t o vi c làm m i cho 200.000 ngư i dân ñ a phương, góp ph n trong vi c n ñ nh và nâng cao ñ i s ng v t ch t và tinh th n cho h . Tuy nhiên, th trư ng lao ñ ng Qu ng Nam phát tri n chưa m nh, cung c u lao ñ ng còn m t cân ñ i, ch t lư ng và ý th c ngư i lao ñ ng còn kém, chưa ñáp ng yêu c u c a doanh nghi p nh t là doanh nghi p FDI, m t khác quan h gi a ch s d ng và ngư i lao ñ ng còn nhi u b t c p, ngư i lao ñ ng còn nhi u thi t thòi… Đ giúp DN nhìn l i chính mình, NLĐ bi t nhu c u ñòi h i c a th trư ng lao ñ ng, cơ quan qu n lý có nh ng ñ nh hư ng phù h p nh m phát tri n kinh t ñ a phương, tác gi ch n nghiên c u ñ tài “S d ng lao ñ ng trong các doanh nghi p có v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài t i các khu công nghi p trên ñ a bàn Qu ng Nam » 2. M c tiêu nghiên c u - T p h p m t s v n ñ mang tính lý lu n v khu công nghi p, s d ng lao ñ ng trong các doanh nghi p FDI t i các khu công nghi p. - Đánh giá t ng quát và c th th c tr ng s d ng lao ñ ng trong các doanh nghi p FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh nhi u khía c nh khác nhau như hi n tr ng lao ñ ng, vai trò ñ i v i th trư ng lao ñ ng ñ a phương, tình hình tuân th pháp lu t hay tác ñ ng c a vi c qu n lý và h tr c a nhà nư c trong lĩnh v c s d ng lao ñ ng. - Đ xu t m t s gi i pháp v qu n lý và h tr trong vi c s d ng lao ñ ng c a các doanh nghi p FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh nh m giúp ñ a phương ñ t ñư c m c tiêu phát tri n chung.
4 3. Phương pháp nghiên c u Lu n văn s d ng các phương pháp lu n như: phương pháp duy v t bi n ch ng, phương pháp phân tích th c ch ng và phương pháp phân tích chu n t c. Ngoài vi c s d ng các phương pháp trên, ñ tài ñã k t h p s d ng nhi u phương pháp như: các phương pháp th ng kê, phân tích, mô t , so sánh, ñánh giá,... 4. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u - Đ i tư ng nghiên c u c a ñ tài là quan h lao ñ ng trong các doanh nghi p FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh. - Ph m vi nghiên c u: + Không gian: Các quan h lao ñ ng trong các DN FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh, k c KCN thu c kinh t m Chu Lai + Th i gian: Đánh giá th c tr ng d a trên d li u 5 năm t 2006 ñ n 2010. Các d báo và gi i pháp trong 5 năm t i. 5. B c c ñ tài Ngoài ph n m ñ u, ph l c, các ch vi t t t và danh m c tài li u tham kh o, b c c ñ tài g m ba chương: - Chương 1. Nh ng v n ñ chung v s d ng lao ñ ng c a các doanh nghi p FDI t i các KCN.. - Chương 2. Th c tr ng s d ng lao ñ ng trong các doanh nghi p FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam. - Chương 3. M t s gi i pháp trong qu n lý và h tr s d ng lao ñ ng trong các DN FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam. Đây là ñ tài giúp cho các cơ quan qu n lý có cái nhìn m t cách khoa h c, toàn di n cũng như có gi i pháp h p lý trong vi c qu n lý và h tr các doanh nghi p trong các quan h lao ñ ng nh m có ñư c th trư ng lao ñ ng sôi ñ ng góp ph n thu hút ngu n v n FDI vào các KCN nói riêng và phát tri n kinh t xã h i nói chung.
5 CHƯƠNG 1: NH NG V N Đ CHUNG V S D NG LAO Đ NG C A CÁC DOANH NGHI P FDI T I CÁC KCN 1.1. KHÁI NI M V KHU CÔNG NGHI P VÀ DN FDI 1.1.1. Khái ni m, phân lo i, ñ c trưng c a khu công nghi p 1.1.1.1. Khái ni m, phân lo i khu công nghi p - Khu công nghi p (KCN): Là khu chuyên s n xu t hàng công nghi p, th c hi n các d ch v cho s n xu t công nghi p, có ranh gi i ñ a lý xác ñ nh, ñư c thành l p theo ñi u ki n, trình t và th t c quy ñ nh t i Ngh ñ nh 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 c a Chính ph . - Phân lo i: Khu công nghi p và khu ch xu t 1.1.1.2. Đ c trưng c a khu công nghi p + KCN cung c p ñ y ñ k t c u h t ng kinh t và xã h i + T p trung các DN có m i liên k t, h p tác kinh t , liên doanh gi a các DN v i nhau trong s n xu t + Xây d ng k t c u h t ng KT-XH, có h th ng x lý nư c th i + Áp d ng m t h th ng lu t pháp nh t ñ nh + Th c hi n cơ ch ”m t c a” trong th t c hành chính + Có nh ng ưu ñãi v giá thuê ñ t, thu su t, chính sách tài chính linh ho t và các th t c hành chính ñơn gi n 1.1.2. Doanh nghi p có v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài 1.1.2.1. Khái ni m doanh nghi p FDI Doanh nghi p có v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài là nh ng doanh nghi p có ngu n v n ñ u tư c a tư nhân mang qu c t ch nư c ngoài, ñ ñ u tư cho s n xu t kinh doanh và d ch v nh m m c ñích thu l i nhu n. 1.1.2.2. Các lo i hình doanh nghi p FDI : Theo lu t ñ u tư nư c ngoài vào Vi t Nam, các hình th c ñ u tư tr c ti p nư c ngoài g m nh ng hình th c sau: - Doanh nghi p liên doanh
6 - Doanh nghi p 100% v n nư c ngoài - H p ñ ng kinh doanh trên cơ s h p ñ ng 1.1.2.3. Vai trò c a doanh nghi p FDI - Doanh nghi p FDI bù ñ p s thi u h t ngu n v n trong nư c - Góp ph n tăng trư ng kinh t . - Thúc ñ y doanh nghi p trong nư c phát tri n, tăng c nh tranh, khai thác hi u qu ti m năng c a ñ t nư c. - Doanh nghi p trong nư c có ñi u ki n m r ng th trư ng tiêu th , ti p thu công ngh hi n ñ i, kinh nghi m qu n lý. - T o ra hàng hóa, d ch v phong phú, ña d ng. - Góp ph n xóa ñói gi m nghèo, gi i quy t vi c làm, thu nh p cho ngư i lao ñ ng - Phát tri n ngu n nhân l c, ñào t o công nhân có trình ñ chuyên môn, có k lu t lao ñ ng. 1.1.2.4. Đ c ñi m c a doanh nghi p FDI - Có ngu n v n ñ u tư c a t ch c, cá nhân mang qu c t ch nư c ngoài. - Nhà ñ u tư t ki m soát ho t ñ ng, ch u trách nhi m v k t qu s n xu t kinh doanh, m c tiêu chính là t i ña hóa l i nhu n. - C n ph i có d án ñ u tư và ph i ñư c cơ quan có th m quy n c a nư c s t i ch p nh n - Lãi l ñư c chia theo t l v n góp (v n pháp ñ nh) sau khi ñã hoàn thành nghĩa v n p thu v i nhà nư c 1.2. CÁC V N Đ V S D NG LAO Đ NG TRONG DOANH NGHI P CÓ V N Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI 1.2.1. M t s khái ni m có liên quan ñ n lao ñ ng 1.2.1.1. Lao ñ ng, ngu n lao ñ ng và l c lư ng lao ñ ng - Khái ni m v lao ñ ng: Lao ñ ng là ho t ñ ng có m c ñích c a con ngư i nh m t o ra c a c i v t ch t và tinh th n cho xã h i
7 - Ngu n lao ñ ng: Là b ph n dân s trong ñ tu i lao ñ ng theo quy ñ nh c a pháp lu t có kh năng lao ñ ng, có nguy n v ng tham gia lao ñ ng và nh ng ngư i ngoài ñ tu i lao ñ ng ñang làm vi c trong các ngành kinh t qu c dân. - L c lư ng lao ñ ng: Quan ni m c a T ch c Lao ñ ng qu c t (ILO), l c lư ng lao ñ ng là b ph n dân s trong ñ tu i lao ñ ng, bao g m nh ng ngư i ñang có vi c làm và nh ng ngư i th t nghi p. 1.2.1.2. Th trư ng lao ñ ng Th trư ng lao ñ ng là cơ ch ho t ñ ng tương h gi a ngư i s d ng lao ñ ng và ngư i lao ñ ng trong m t không gian kinh t xác ñ nh, th hi n nh ng quan h kinh t và pháp lý gi a h v i nhau. 1.2.2. N i dung ñánh giá s d ng lao ñ ng c a các DN FDI 1.2.2.1. Đánh giá hi n tr ng lao ñ ng trong các doanh nghi p FDI Hi n tr ng lao ñ ng trong DN FDI thư ng ñư c ñánh giá thông qua quy mô và cơ c u lao ñ ng, yêu c u công vi c, ñi u ki n làm vi c. Vi c ñánh giá hi n tr ng có th th c hi n thông qua kh o sát th c t , báo cáo c a doanh nghi p hay ñánh giá ch quan c a ngư i lao ñ ng, ñ i chi u v i m c lao ñ ng, thu nh p, m c s ng t i ñ a phương ñ ñánh giá vai trò c a các doanh nghi p, kh năng ñáp ng c a cung lao ñ ng ñ a phương, ñi u ki n c n thi t trong thu hút ñ u tư c a ñ a phương xét khía c nh th trư ng lao ñ ng. 1.2.2.2. Đánh giá vai trò c a doanh nghi p FDI trên th trư ng lao ñ ng ñ a phương - T o vi c làm, gi m t l th t nghi p, tăng thu nh p cho ngư i lao ñ ng trên th trư ng ñ a phương, n ñ nh XH. - Thu hút m t lư ng l n lao ñ ng, chuy n d n lao ñ ng nông thôn sang s n xu t công nghi p, nâng cao trình ñ chuyên môn, tay ngh . - Gi i quy t an sinh xã h i ñ a phương, góp ph n c i thi n ch t lư ng cu c s ng ngư i lao ñ ng, c ng ñ ng ñ a phương và toàn xã h i.
8 1.2.2.3. Đánh giá vi c tuân th các quy ñ nh nhà nư c v lao ñ ng c a các doanh nghi p FDI Đ ng giác ñ qu n lý nhà nư c, ñánh giá vi c tuân th c a các doanh nghi p FDI ñ i v i các quy ñ nh c a pháp lu t v lao ñ ng g m các n i dung như: B o ñ m quy n và l i ích c a ngư i lao ñ ng trong vi c th c hi n BHXH, BHYT, BHTN; ti n công, ti n lương hàng tháng, thêm gi ngày ngh l , T t, ñ m b o ch ñ ngh phép cho ngư i lao ñ ng; th c hi n an toàn lao ñ ng, v sinh lao ñ ng, th c hi n h p ñ ng lao ñ ng, th a ư c lao ñ ng t p th , gi i quy t tranh ch p lao ñ ng, t o ñi u ki n thành l p t ch c Công ñoàn …vv 1.2.2.4. Đánh giá vai trò c a nhà nư c ñ i v i doanh nghi p FDI trong s d ng lao ñ ng Ho t ñ ng qu n lý và h tr c a nhà nư c là m t nhân t quan tr ng tác ñ ng ñ n s d ng lao ñ ng t i các doanh nghi p FDI * Công tác qu n lý:Nhà nư c t o s ràng bu c tr c ti p ñ i v i doanh nghi p FDI thông qua vi c th ch hoá các ch trương c a Đ ng và chính sách c a Nhà nư c, tăng cư ng hư ng d n th c thi pháp lu t, ñ y m nh công tác tuyên truy n, hư ng d n, ki m tra, thanh tra vi c th c hi n pháp lu t lao ñ ng, * Công tác h tr : Nhà nư c tham gia ñi u ti t và h tr cung c u lao ñ ng c a ñ a phương, khuy n khích phát tri n SXKD, t o thêm vi c làm; ban hành và ch ñ o tri n khai ñào t o ngh , ñ u tư phát tri n quy mô, ch t lư ng ñào t o và nâng cao năng l c tư v n, gi i thi u vi c làm cho ngư i lao ñ ng. Có cơ ch chính sách ưu ñãi, khuy n khích ñ u tư, xây d ng và c i thi n môi trư ng ñ u tư 1.2.3. Các ch tiêu ñánh giá s d ng lao ñ ng t i DN FDI 1.2.3.1. Các ch tiêu ñánh giá hi n tr ng s d ng lao ñ ng t i các doanh nghi p FDI * Các ch tiêu ñánh giá quy mô và cơ c u lao ñ ng
9 - Quy mô lao ñ ng: * T ng s lao ñ ng có vi c làm t i các doanh nghi p FDI = Σ s lao ñ ng hi n làm vi c trong các doanh nghi p FDI * T ng s lao ñ ng bình quân/DN FDI : T ng s T ng s ngư i lao ñ ng trong các DN FDI lao ñ ng = bquân/ 1DN FDI T ng s doanh nghi p FDI * Ch tiêu t c ñ tăng trư ng lao ñ ng c a các doanh nghi p ñư c th hi n b ng ñơn v %, ph n nh cư ng ñ thay ñ i quy mô lao ñ ng trong các doanh nghi p FDI gi a 2 th i kỳ khác nhau Trong ñó : năm 0 là năm g c, năm t là năm ñánh giá T cñ T ng s lao ñ ng - T ng s lao ñ ng tăng trư ng các DN FDI năm t các DN FDI năm 0 lao ñ ng = X 100 DN FDI T ng s lao ñ ng các DN FDI năm 0 * Ch tiêu s gi lao ñ ng. T l th i gian S th i gian lao ñ ng ñư c s d ng t i các lao ñ ng trong DN FDI trong ngày/ngư i DN FDI = x 100 ñư c s d ng 8 gi / ngày/ ngư i Ch t lư ng lao ñ ng: Ch tiêu này cho th y trong t ng s lao ñang làm vi c trong các DN FDI thì có bao nhiêu % ngư i lao ñ ng có trình ñ ho c ñã qua ñào t o T l lao ñ ng S lư ng lao ñ ng có trình ñ có trình ñ ñang làm vi c t i các DN FDI ñang làm vi c = X 100 trong DN FDI T ng s lao ñ ng các DN FDI - Cơ c u lao ñ ng: + Phân theo ñ tu i lao ñ ng:
10 T l % ngư i S ngư i trong ñ tu i lao ñ ng lao ñ ng trong t i các DN FDI ñ tu i lao ñ ng = X 100 t i các DN FDI T ng s lao ñ ng trong các DN FDI + Cơ c u theo gi i tính: Là ch tiêu ph n nh k t qu phân chia t ng lao ñ ng làm vi c trong DN ñư c phân thành s nam và s n T l % n S lư ng n (ñ 15 tu i tr lên) ñang làm vi c ñang tham gia t i các DN FDI lao ñ ng trong = X 100 các DN FDI T ng lao ñ ng (ñ 15 tu i tr lên) ñang làm vi c t i các DN FDI + Cơ c u theo ngành ngh ho t ñ ng: Lao ñ ng ñư c phân theo ngành ngh như: Khai khoáng, D t may, Da gi y, Cơ khí, Đi n, Đi n t , Ch bi n g , Th c ăn nuôi gia súc, Ngành khác, …vv + Cơ c u theo v th công vi c: * Lao ñ ng là cán b qu n lý * Lao ñ ng làm công ăn lương + Phân theo lo i hình s h u doanh nghi p FDI: * Doanh nghi p 100% v n nư c ngoài. * Doanh nghi p liên doanh v i nư c ngoài * Các ch tiêu ñánh giá ñi u ki n làm vi c B lu t Lao ñ ng (ñã s a ñ i b sung năm 2002, 2006, 2007) quy ñ nh ngư i lao ñ ng ñư c hư ng các ñi u ki n làm vi c ñ m b o yêu c u v an toàn lao ñ ng, v sinh lao ñ ng. Ngư i lao ñ ng ñư c trang b ñ y ñ phương ti n b o h lao ñ ng ñ t tiêu chu n ch t lư ng và quy cách. Nơi làm vi c ñ m b o ñ thoáng, ñ sáng, ñ t tiêu chu n v sinh cho phép v b i, hơi, khí ñ c, phóng x , ñi n t trư ng, nóng, m, n, rung và các y u t có h i khác ph i ñư c ñ nh kỳ ki m tra, ño lư ng * Các ch tiêu ñánh giá thu nh p và l i ích ngư i lao ñ ng:
11 - Ngư i lao ñ ng ñư c tr lương theo năng su t, ch t lư ng, hi u qu công vi c thông qua ký k t h p ñ ng lao ñ ng. T 01/01/2010, NĐ 97/2009/NĐ-CP và NĐ 98/2009/NĐ-CP ngày 30/10/2009 c a Chính ph quy ñ nh m c lương t i thi u doanh nghi p áp d ng tr cho ngư i làm công vi c gi n ñơn nh t trong ñi u ki n lao ñ ng bình thư ng * Ch tiêu: Lương bình quân/tháng/ngư i ph n nh s ti n lương trung bình ngư i lao ñ ng làm vi c trong các DN nh n ñư c m i tháng: Lương bình T ng s ti n lương tháng DN FDI tr cho NLĐ quân/ tháng = / ngư i T ng s lao ñ ng trong doanh nghi p FDI - Th i gian lao ñ ng và th i gian ngh ngơi : - Ngư i lao ñ ng ñư c quy n tham gia BHXH, YT, TN * Ch tiêu ngư i lao ñ ng tham gia ñóng BHXH, BHYT, BHTN T l % ngư i T ng s ngư i lao ñ ng ñóng BHXH lao ñ ng ñóng BHYT, BHTN trong DN FDI BHXH,BHYT = X 100 BHTN T ng s lao ñ ng ñang làm vi c trong DN FDI trong DN FDI - Ngư i lao ñ ng có quy n thành l p, gia nh p, ho t ñ ng t ch c Công ñoàn theo Lu t Công ñoàn ñ b o v quy n và l i ích h p pháp: * Ch tiêu: T l % ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p là Đoàn viên Công ñoàn cho bi t s lư ng ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p tham gia vào t ch c Công ñoàn chi m t l là bao nhiêu trên t ng s lao ñ ng ñang làm vi c t i doanh nghi p - Đư c hư ng các ch ñ phúc l i khác 1.2.3.2. Các ch tiêu ñánh giá vai trò c a DN FDI trong th trư ng lao ñ ng * T tr ng c u lao ñ ng
12 T tr ng T/s c u lao ñ ng - T/s c u lao ñ ng c u lao ñ ng DN FDI năm t DN FDI năm 0 c a các = X 100 DN FDI T/s c u lao ñ ng - T/s c u lao ñ ng trên trên th trư ng l/ñ năm t th trư ng lao ñ ng năm 0 * Gi i quy t nhu c u lao ñ ng t i ñ a phương * Ch tiêu: T l % lao ñ ng ñ a phương ñang làm vi c trong các DN FDI ph n nh v n ñ gi i quy t nhu c u lao ñ ng cho ñ a phương c a các DN FDI ñ t t l là bao nhiêu % T l % ngư i T ng s ngư i lao ñ ng ñ a phương lao ñ ng ñ a ñang làm vi c t i các DN FDI phương ñang làm = X 100 vi c trong các T ng s lao ñ ng ñang làm vi c DN FDI trong các DN FDI 1.2.3.3. Các ch tiêu ñánh giá vi c tuân th các quy ñ nh nhà nư c v lao ñ ng c a các doanh nghi p FDI * Ch tiêu: T l % DN FDI th c hi n các quy ñ nh c a nhà nư c cho bi t s DN FDI th c hi n các quy ñ nh nhà nư c chi m bao nhiêu % trên t ng DN FDI trong các KCN T l % T ng s DN th c hi n ñư c DN th c hi n các quy ñ nh c a nhà nư c các quy ñ nh = X 100 c a nhà nư c T ng s DN trong các DN FDI 1.2.3.4. Các ch tiêu ñánh giá vai trò c a nhà nư c ñ i v i doanh nghi p trong th trư ng lao ñ ng Vai trò c a Nhà nư c ñ i v i doanh nghi p trong th trư ng lao ñ ng ñư c thông qua các ho t ñ ng qu n lý và h tr c a Nhà nư c. * Công tác qu n lý: xây d ng, ban hành văn b n quy ph m pháp lu t; th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c v lao ñ ng, tuyên truy n,
13 hư ng d n, ki m tra, thanh tra vi c th c hiên ch ñ chính sách, hư ng d n, giám sát doanh nghi p trong vi c tuân th các ch trương, chính sách Nhà nư c, có ch tài b t bu c DN ph i nghiêm túc th c hiên thông qua bi n pháp nh c nh , c nh cáo, x ph t. * Công tác h tr : H tr thông tin chính sách, thông tin th trư ng. 1.3. NH NG NHÂN T NH HƯ NG Đ N VI C S D NG LAO Đ NG TRONG CÁC DOANH NGHI P FDI 1.3.1. Nhóm nhân t v cơ quan qu n lý nhà nư c trong s d ng lao ñ ng t i các doanh nghi p FDI 1.3.1.1. M c tiêu qu n lý Gi i quy t v n ñ vi c làm, b o v quy n l i ích ngư i lao ñ ng. 1.3.1.2. N i dung qu n lý: Thông qua cơ ch chính sách, pháp lu t, Nhà nư c ban hành Lu t Doanh nghi p, Lu t Đ u tư, B lu t Lao ñ ng, Lu t D y ngh , Lu t B o hi m xã h i và các ngh ñ nh, thông tư liên quan ñ n lao ñ ng - vi c làm nh m t ng bư c hoàn thi n t o hành lang pháp lý, ñi u ch nh s hình thành và v n hành c a th trư ng lao ñ ng. 1.3.1.3. Công c qu n lý Xây d ng ch tài khen thư ng, x ph t phù h p ñ i v i doanh nghi p trong vi c th c hi n ch ñ chính sách v lao ñ ng. 1.3.1.4. H tr c a nhà nư c Xây d ng th ch , ban hành Lu t nh m t o ra môi trư ng kinh doanh thu n l i; Cung c p thông tin, chính sách cho DN và ngư i lao ñ ng thông qua các cơ quan qu n lý; B o v quy n l i h p pháp ngư i lao ñ ng. 1.3.2. Nhóm nhân t v doanh nghi p FDI. 1.3.3. Nhóm nhân t v ngư i lao ñ ng
14 CHƯƠNG 2 TH C TR NG S D NG LAO Đ NG TRONG CÁC DOANH NGHI P FDI T I CÁC KHU CÔNG NGHI P TRÊN Đ A BÀN T NH QU NG NAM 2.1. T NG QUAN V ĐI U KI N T NHIÊN, KINH T XÃ H I VÀ TH TRƯ NG LAO Đ NG T NH QU NG NAM 2.1.1. Đ c ñi m t nhiên Qu ng Nam là t nh ven bi n mi n Trung, n m trong vùng kinh t tr ng ñi m, ñư c tách ra t t nh Qu ng Nam – Đà N ng ñ u 1997, là t nh có núi, trung du, ñ ng b ng, vùng cát ven bi n, h i ñ o. Di n tích t nhiên 10.408 km2, dân s 1,5 tri u ngư i, ña s dân t c Kinh chi m 92,3%; Qu ng Nam có m ng lư i giao thông thu n l i, có l i th so sánh trong phát tri n kinh t du l ch v i 02 Di s n văn hoá th gi i, có l i th v phát tri n nông nghi p, chăn nuôi, tr ng tr t, có tài nguyên khoáng s n phong phú, có ti m năng phát tri n m t s ngành công nghi p như: khai khoáng, ch bi n khoáng s n, v t li u xây d ng. 2.1.2. Đi u ki n kinh t xã h i T khi tái l p t nh ñ n nay, Qu ng Nam ñã không ng ng ñ t ñư c nh ng k t qu nh t ñ nh d a trên ngu n l c s n có, gi v ng m c tăng trư ng n ñ nh, liên t c ñ t cao hơn m c bình quân chung c a c nư c. T c ñ tăng trư ng kinh t giai ño n 2006-2010 luôn gi m c cao, t ng s n ph m trong toàn t nh tăng bình quân 12,8%. Cơ c u kinh t chuy n d ch theo hư ng tăng t tr ng các ngành công nghi p–xây d ng t 34% (2005) lên 40,1% (2010), ngành d ch v du l ch tăng t 34%(2005) lên 38,5% (2010), gi m t tr ng ngành nông lâm ngư t 31% (2005) xu ng còn 21,4% (2010). K t c u h t ng kinh t - xã h i ñư c nâng c p và ñ u tư xây d ng m i, tác ñ ng m nh ñ n tăng trư ng kinh t và phát tri n xã h i. Cùng v i cơ ch thoáng, chính sách m ñã góp ph n thu
15 hút m nh m ngu n l c bên ngoài nh m ñ u tư phát tri n, t o ñi u ki n thu n l i cho th trư ng lao ñ ng t nh nhà ngày càng r ng m . 2.1.3. Th trư ng lao ñ ng Qu ng Nam có ngu n lao ñ ng d i dào, có xu hư ng tăng, có ưu th v lao ñ ng tr và ch t lư ng d n ñư c nâng cao. 2.1.3.1. Cung lao ñ ng Ngu n cung lao ñ ng c a t nh mang tính ñ c thù c a n n kinh t nông nghi p v i ch t lư ng th p, ph n l n chưa qua ñào t o, do ñó c nh tranh không cao. 2.1.3.2. C u lao ñ ng T ng c u lao ñ ng toàn t nh luôn tăng, ñang d ch chuy n theo hư ng tích c c, t o nhi u vi c làm m i, th t nghi p có xu hư ng gi m 2.2. CÁC KHU CÔNG NGHI P VÀ TÌNH HÌNH Đ U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI VÀO CÁC KHU CÔNG NGHI P TRÊN Đ A BÀN T NH QU NG NAM 2.2.1. Các khu công nghi p trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam ti n hành quy ho ch các khu, c m công nghi p, khu kinh t , l y khu KTM Chu Lai và các KCN là ñ u tàu ñ thu hút ñ u tư. Đ n nay, ñã hình thành ñư c 4 KCN (Đi n Nam-Đi n Ng c, Đông Qu Sơn, Thu n Yên, Phú Xuân), 2 khu kinh t (khu KTM Chu Lai và KKT C a kh u Nam Giang) 157 c m công nghi p ñư c quy ho ch thu hút nhi u d án ñ u tư v i trên hàng trăm nhà máy, cơ s s n xu t quy mô l n, thu hút trên 40 ngàn lao ñ ng ch y u trong các lĩnh v c may m c, giày da, l p ráp ô tô, s n ph m t g . 2.2.2. Tình hình ñ u tư tr c ti p nư c ngoài vào các KCN t nh Qu ng Nam Đ n nay, trên ñ a bàn t nh ngoài khu KTM Chu Lai, có 4 KCN ñư c quy ho ch và thành l p, thu hút ñư c 63 d án ñ u tư trong ñó có 48 d án ñ u tư trong nư c và 16 d án ñ u tư tr c ti p nư c ngoài v i
16 t ng v n ñ u tư ñ t 2362 t ñ ng và 291,117 tri u USD v i 53 d án ñã ho t ñ ng s n xu t kinh doanh n ñ nh. Riêng khu KTM Chu Lai có 11 d án ñ u tư nư c ngoài ñang ho t ñ ng. 2.3. TH C TR NG S D NG LAO Đ NG TRONG CÁC DOANH NGHI P FDI T I CÁC KCN TRÊN Đ A BÀN T NH 2.3.1. Đánh giá th c tr ng s d ng lao ñ ng t i doanh nghi p FDI 2.3.1.1. Quy mô và cơ c u lao ñ ng * Quy mô lao ñ ng: c a các doanh nghi p FDI trong KCN ñư c ñánh giá d a trên m t s ch tiêu v s lư ng và ch t lư ng lao ñ ng + S lư ng lao ñ ng: B ng 2.3: Quy mô LĐ trong DN FDI phân theo KCN năm 2010 T ng s T ng s t l LĐ TT KCN DN LĐ LĐ bq/DN 1 KCN ĐN-ĐN 13 9.566 81,25 736 2 KCN Thu n Yên 1 224 1,90 224 3 KTM Chu Lai 11 1.849 15,70 168 4 KCN Đông Qu Sơn 2 135 1,15 68 5 KCN Phú Xuân 0 0 0 0 T ng c ng 27 11.774 Ngu n: C c Th ng kê t nh Qu ng Nam S lao ñ ng t p trung ñông nh t là KCN Đi n Nam - Đi n Ng c 9.566 ngư i (81,25%), bình quân 736 ngư i/1 DN; KTM Chu Lai hơn 1.800 ngư i (15,7%); KCN Thu n Yên (1,9%); Đông Qu Sơn (1,15%).
17 Quy mô lao ñ ng làm vi c trong các DN FDI phân theo KCN năm 2010 1% 0% 16% 2% KCN ĐN-ĐN KCN Thu n Yên KTM Chu Lai KCN Đông Qu Sơn KCN Phú Xuân 81% Hình 2.2 Quy mô lao ñ ng trong các DN FDI phân theo KCN năm 2010 + Ch t lư ng lao ñ ng: B ng 2.4: Trình ñ lao ñ ng phân theo KCN năm 2010 Trình ñ ngư i lao ñ ng (ĐVT: Ngư i) Sau ĐH, Trung Sơ LĐ t ng KCN ĐH CĐ c p c p P/thông LĐ ĐN-ĐN 22 515 107 179 8.743 9.566 Thu n Yên 0 3 14 3 204 224 Chu Lai 4 159 61 138 1.487 1.849 Đông Q.Sơn 0 4 14 5 112 135 Phú Xuân 0 0 0 0 - - T ng c ng 26 681 196 325 10.546 11.774 Ngu n: C c Th ng kê t nh Qu ng Nam Nhìn chung, lao ñ ng hi n làm vi c trong các DN FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh ch y u là lao ñ ng ph thông: 10.546 ngư i (89,57%); s lao ñ ng có trình ñ t sơ c p ñ n sau ñ i h c là r t th p ch chi m 10,43%, trình ñ sau ñ i h c 26 ngư i g m 4 ngư i khu KTM Chu Lai và 22 ngư i làm vi c t i KCN Đi n Nam–Đi n Ng c ñ t
18 t l 0,22%; Trình ñ ñ i h c, cao ñ ng 681 ngư i (5,78%); trình ñ trung c p, sơ c p l n lư t là 196 ngư i (1,66%), 325 ngư i (2,76%). Riêng lao ñ ng ph thông chưa qua ñào t o t ng KCN ñ u có t l t 80% tr lên, xét theo t l t cao ñ n th p l n lư t là KCN Đi n Nam- Đi n Ng c (91,4%), KCN Thu n Yên (91,07%), KCN Đông Qu Sơn (82,96%), khu KTM Chu Lai (80,42%). * Cơ c u lao ñ ng Trong ñi u ki n d li u cho phép, cơ c u lao ñ ng trong các DN FDI ñư c ñánh giá thông qua m t s ch tiêu cơ b n phân theo gi i tính, ngành ngh và lo i hình doanh nghi p. + Cơ c u theo gi i tính: B ng 2.5 S lư ng lao ñ ng n / t ng lao ñ ng trong DN FDI t i KCN năm 2010 T ng T ng LĐ LĐ t l TT KCN s DN LĐ nam n LĐ n 1 ĐN-ĐN 13 9.566 1.483 8.083 84,50 2 Thu n Yên 1 224 14 210 93,75 3 Chu Lai 11 1.849 577 1.272 68,79 4 Đông Q.Sơn 2 135 49 86 63,70 5 Phú Xuân 0 - - - T ng c ng 27 11.774 2.123 9.651 81,97 Ngu n: C c Th ng kê t nh Qu ng Nam So v i t ng lao ñ ng trong các DN FDI t i các KCN thì lao ñ ng n chi m t l khá cao 81,97%; t l n làm vi c t i KCN Đi n Nam– Đi n Ng c chi m t l 84,5%, KCN Thu n Yên 93,75% là do có các công ty chuyên s n xu t m t hàng giày, may m c thu hút hơn 8.000 n lao ñ ng tham gia;
19 + Cơ c u theo ngành ngh Lao ñ ng trong các DN FDI t i các KCN trên ñ a bàn t nh phân b không ñ u trên các lĩnh v c ngành ngh : Ngành s n xu t giày thu hút 8.610 lao ñ ng, ngành may m c: 1.201 lao ñ ng, ñ ng th ba là ngành ch bi n g : 841 lao ñ ng, ngành khai khoáng và ch bi n th c ăn gia súc c n ít lao ñ ng nh t. S lư ng lao ñ ng phân theo ngành ngh ñăng ký KD 9000 8000 7000 6000 5000 KCN ĐN-ĐN KCN Thu n Yên 4000 KTM Chu Lai 3000 KCN Đông Qu Sơn 2000 KCN Phú Xuân 1000 0 Khai May Giày Cơ Ch bi n Th c ăn Khác khoáng m c khí,ñi n g gia súc t Hình 2.5 S lư ng lao ñ ng phân theo ngành ñăng ký kinh doanh + Cơ c u lao ñ ng theo lo i hình doanh nghi p: Doanh nghi p FDI theo hình th c 100% v n ñ u tư nư c ngoài t i các KCN trên ñ a bàn t nh thu hút r t ñông lao ñ ng, nhi u g p 5 l n so v i các doanh nghi p FDI theo hình th c liên doanh. 2.3.1.2. Th c tr ng ñi u ki n làm vi c Đa s các doanh nghi p FDI trong các KCN ñ m b o nhà xư ng ñúng quy cách, không gian thông thoáng, ñ ánh sáng, b trí nhà ăn, nhà xe, khu v sinh h p lý. Ngoài ra, các DN r t chú tr ng công tác phòng cháy ch a cháy, nh t là các DN chuyên s n xu t da giày, may m c, ch bi n g , s n xu t nhiên li u gi y. Tuy nhiên v n còn m t s DN chưa th c hi n các bi n pháp b o v môi trư ng như: x nư c th i chưa qua x lý ho c nư c th i sau khi x lý v n còn hóa ch t ñ c h i vư t m c cho phép, gây nh hư ng ñ n môi trư ng c nh quan chung.
20 2.3.1.3. Thu nh p và l i ích c a ngư i lao ñ ng Lao ñ ng làm vi c trong các DN FDI t i các KCN ñư c tham gia BHXH chi m 86,92%, trong ñó lao ñ ng n chi m t l khá cao (90,79%). Thu nh p bình quân trên 2,3 tri u ñ ng/ngư i/tháng. Ngoài ra ngư i lao ñ ng còn nh n ti n h tr thuê nhà, ñi l i, ti n ăn gi a ca 2.3.2. Đánh giá vai trò c a DN FDI trong th trư ng lao ñ ng Trong t ng s 11.774 lao ñ ng hi n làm vi c trong các DN FDI t i các KCN thì có 10.424 lao ñ ng trong t nh chi m t l 88,53%, dân nh p cư bình quân ch chi m t l là 11,47%. Đi u này cho th y ngoài KCN Phú Xuân ñang xây d ng, h u h t các KCN trên ñ a bàn t nh ñ u thu hút r t ñông lao ñ ng là ngư i dân t i ñ a phương, trong ñó khu KTM Chu Lai và KCN Thu n Yên ñ u ñ t t l 89% tr lên. 2.3.3. Th c tr ng tuân th pháp lu t v lao ñ ng c a các DN FDI Đa s các DN FDI ho t ñ ng trong các KCN Qu ng Nam ñ u c cán b tham gia các l p t p hu n hư ng d n B lu t lao ñ ng, các ngh ñ nh, chính sách v BHXH, ti n lương, an toàn lao ñ ng–v sinh lao ñ ng. Nh ñó các DN ñã nghiêm túc th c hi n t t ch ñ cho NLĐ, tuy nhiên v n còn m t s DN th c hi n công tác này chưa tri t ñ . 2.3.4. Đánh giá vai trò c a nhà nư c ñ i v i doanh nghi p FDI Nh ng năm qua, cùng v i s trư ng thành, ngày càng l n m nh v m i m t c a các DN ho t ñ ng kinh doanh trong các KCN, ñ c bi t là doanh nghi p FDI, ph i k ñ n vai trò to l n c a các cơ quan qu n lý nhà nư c ñã th c s là ngư i “b n ñ ng hành“ cùng doanh nghi p, sát cánh bên doanh nghi p, giúp ñ doanh nghi p tháo g t ng bư c nh ng rào c n, nh ng vư ng m c cho nhà ñ u tư. 2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG Giai ño n 2006-2010, kinh t -xã h i c a t nh ñ t ñư c nh ng thành t u quan tr ng, th ch chính sách ti p t c ñư c hoàn thi n có tác ñ ng tích c c thúc ñ y th trư ng lao ñ ng phát tri n.