Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam CN tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam CN tỉnh Quảng Nam" nhằm tập trung phân tích thực trạng hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam, từ đó tác giả đưa ra đề xuất khuyến nghị có căn cứ khoa học và thực tiễn nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam CN tỉnh Quảng Nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ PHAN THỊ BÍCH HẠNH HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH QUẢNG NAM TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Mã số : 834 02 01 Đà Nẵng – Năm 2021
Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐINH BẢO NGỌC Phản biện 1: PGS.TS Đặng Hữu Mẫn Phản biện 2: GS,TS Nguyễn Văn Tiến Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Tài chính ngân hàng họp tại Đại Học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 20 tháng 3 năm 2021 Có thể tìm hiểu Luận văn tại: - Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh Tế, Đại học Đà Nẵng
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm gần đây liên tục có những vụ đại án liên quan đến ngân hàng khiến dư luận bức xúc, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế của đất nước, gây nên hệ lụy nghiêm trọng. Với vai trò, trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước, trên cơ sở nhận diện và đánh giá các tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý nói chung và công tác thanh tra, giám sát ngân hàng nói riêng, Ngân hàng Nhà nước nhận định công tác thanh tra, giám sát còn nhiều hạn chế, bất cập, tỏ ra kém hiệu quả, chưa đáp ứng yêu cầu góp phần hạn chế rủi ro, đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam có 30 TCTD, gồm: 06 chi nhánh NH TMNN, 19 chi nhánh NH TMCP, 01 chi nhánh NH nước ngoài, 01 chi nhánh NH liên doanh và 03 QTDND. Sức cạnh tranh trên thị trường giữa các ngân hàng ngày càng mạnh mẽ tạo ra áp lực rất lớn cho các ngân hàng thương mại trong quá trình kinh doanh. Chính yếu tố cạnh tranh sẽ vô tình đẩy các ngân hàng thương mại vào việc hạ bớt chuẩn về yêu cầu an toàn đối với khách hàng của mình nhằm duy trì thị phần, do vậy làm tăng mức độ rủi ro cho ngân hàng, có thể gây ra tổn thất lớn cho Ngân hàng. Bên cạnh nguyên nhân từ phía bản thân NHTM, còn có nguyên nhân thuộc về vai trò quản lý của NHNN, trong đó công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng thực hiện chưa tốt, còn nhiều bất cập, chưa phát hiện và ngăn chặn kịp thời những sai phạm, rủi ro. Điều này đòi hỏi hoạt động thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà
2 nước chi nhánh Quảng Nam đối với các ngân hàng thương mại trên địa bàn ngày càng phải được chặt chẽ và hoàn thiện hơn. Với kinh nghiệm công tác trong ngành Ngân hàng và những am hiểu về hoạt động Ngân hàng thương mại trên địa bàn, tôi nhận thấy lĩnh vực hoạt động tín dụng là nghiệp vụ cơ bản, quan trọng, phức tạp nhất và được ưu tiên hàng đầu trong công tác thanh tra giám sát các NHTM. Trên cơ sở nhận thức sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, giám sát hoạt động tín dụng và xuất phát từ thực tiễn nêu trên, cùng với kiến thức đã được học và thực tiễn công tác tôi chọn đề tài: “Hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam CN tỉnh Quảng Nam” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục tiêu của đề tài  Mục tiêu tổng quát Luận văn tập trung phân tích thực trạng hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam, từ đó tác giả đưa ra đề xuất khuyến nghị có căn cứ khoa học và thực tiễn nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam  Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa lý luận cơ bản về công tác thanh tra giám sát hoạt động tín dụng của NHTM tại NHTW. - Phân tích thực trạng công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn giai đoạn 2018-2020 tại NHNN CN Quảng Nam.
3 - Đề xuất một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam.  Câu hỏi nghiên cứu - Nội dung của hoạt động thanh tra, giám sát là gì? Các tiêu chí đánh giá, nhân tố nào ảnh hưởng đến hoạt động này? - Thực trạng công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam như thế nào? Đạt được những kết quả nào, những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế đó? - Những khuyến nghị nào cần đề xuất nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam? 3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam  Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại Ngân hàng Nhà nước Quảng Nam từ năm 2018 đến năm 2020. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở sử dụng các phương pháp sau: phương pháp tiếp cận, phương pháp thu thập thông tin, phương pháp tham vấn, phương pháp phân tích thống kê, phương pháp phân tích diễn giải. 5.Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
4 Ý nghĩa khoa học: Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHTM tại NHNN, phân tích cụ thể và phản ánh thực tế công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam. Về ý nghĩa thực tiễn: Luận văn đã thu thập, phân tích thực trạng công tác thanh tra, giám sát trong hoạt động tín dụng của các NHTM trên địa bàn tại NHNN CN tỉnh Quảng Nam. Kết quả nghiên cứu đề tài là cơ sở đề xuất một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHTM tại NHNN 6. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia làm ba chương: Chương I: Cơ sở lý luận về hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của Ngân hàng thương mại tại Ngân hàng Trung ương. Chương II: Thực trạng công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các Ngân hàng thương mại trên địa bàn tại Ngân hàng Nhà nước CN tỉnh Quảng Nam. Chương III: Khuyến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các Ngân hàng thương mại tại Ngân hàng Nhà nước CN tỉnh Quảng Nam6. Tổng quan tình hình nghiên cứu. 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu a. Các bài báo liên quan trên các tạp chí khoa học trong 3 năm gần đây:
5 - Hoàng Nguyên Khai (2020) “Trao đổi về định hướng và giải pháp giám sát tài chính đối với tổ chức tín dụng”, bài đăng trên Tạp chí Tài chính số 1/2020. - Thái Thanh (2019) “Thanh tra, giám sát ngân hàng: Từng bước thay đổi cơ cấu và cách thức” đăng trên Thời báo ngân hàng số 8/2019 - Hà Thành (2018) “Thanh tra giám sát Ngân hàng: Nâng cao đảm bảo an toàn cho hệ thống” đăng trên Tạp chí Ngân hàng số 9/2018. - Hà Thị Sáu, Vũ Mai Chi (2018), “Hoạt động Thanh tra, giám sát ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và một số khuyến nghị”, bài viết đăng trên Tạp chí Khoa học và Đào tạo Ngân hàng số 195 tháng 8/2018. - Nguyễn Thị Ái Linh (2017) “Định hướng và giải pháp đẩy mạnh hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng” đăng trên Tạp chí Tài chính số 9/2017. b. Các luận văn thạc sỹ bảo vệ tại Đại học Đà Nẵng trong những năm gần đây: - Đề tài “Hoàn thiện công tác thanh tra, giám sát hoạt động tín dụng của các quỹ tín dụng nhân dân tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam- chi nhánh Quảng Nam” của tác giả Phạm Thị Thảo Trang (2020), Đại học Kinh tế Đà Nẵng. - Đề tài “Hoàn thiện công tác Thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh Đà Nẵng đối với hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại trên địa bàn” của tác giả Hồ Thị Cẩm Phương (2017), Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng. - Đề tài “Hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh
6 vực tín dụng của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Gia Lai đối với các ngân hàng thương mại trên địa bàn” của tác giả Phan Văn Thuận (2016) Đại học Đà Nẵng. - Đề tài “Hoàn thiện công tác thanh tra trong hoạt động tín dụng của CN NHNN Đắk Lắk đối với các NHTM trên địa bàn” của tác giả Đinh Thị Thu Hương (2015) Đại học Đà Nẵng. c. Khoảng trống nghiên cứu: - Về mặt học thuật: Hầu hết các đề tài nghiên cứu được thực hiện trước khi triển khai Quyết định 986 năm 2018 của Thủ tướng Chính Phủ về Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó công tác thanh tra giám sát ngân hàng cũng đã được đổi mới cả về cấu trúc tổ chức, chức năng nhiệm vụ quy trình giám sát, nền tảng công nghệ và nguồn nhân lực nên một số nội dung phân tích, các khuyến nghị còn nhiều điểm không phù hợp với thời điểm hiện tại này. Các công trình nghiên cứu trên các bài báo mà tác giả tham khảo đều đưa ra ở tầm vĩ mô, nghiên cứu về mặt lý thuyết, cơ chế, chính sách và các giải pháp ở tầm vĩ mô, chủ yếu áp dụng tại Hội sở các NHTM, khó áp dụng trong từng trường hợp cụ thể tại Chi nhánh. - Về mặt thực tiễn: Từ tổng quan tình hình nghiên cứu cho thấy đã có không ít đề tài nghiên cứu về công tác thanh tra giám sát đối với lĩnh vực tín dụng của NHTM tại NHNN, tuy nhiên, đến nay chưa có nghiên cứu nào về hoạt thanh tra giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHTM tại NHNN CN Quảng Nam.
7 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG TRUNG ƢƠNG 1.1 TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG TRUNG ƢƠNG 1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng Trung ương 1.1.2 Chức năng của Ngân hàng Trung ương 1.1.3 Đặc điểm mô hình Ngân hàng Trung ương 1.2 CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG TRUNG ƢƠNG 1.2.1 Khái niệm về thanh tra, giám sát Ngân hàng a. Khái niệm về thanh tra ngân hàng b. Khái niệm về giám sát ngân hàng c. Mối liên hệ giữa thanh tra, giám sát ngân hàng 1.2.2 Mục tiêu của thanh tra, giám sát ngân hàng 1.2.3 Nguyên tắc thanh tra, giám sát Ngân hàng 1.2.4 Quy trình thanh tra, giám sát ngân hàng 1.2.5 Cơ quan thanh tra, giám sát Ngân hàng ở Việt Nam 1.3 HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG TRUNG ƢƠNG 1.3.1 Sự cần thiết phải thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của Ngân hàng thƣơng mại tại Ngân hàng Trung ƣơng 1.3.2 Phƣơng thức thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của Ngân hàng thƣơng mại tại Ngân hàng Trung ƣơng a. Phƣơng thức giám sát từ xa * Khái niệm
8 *Mục tiêu *Đặc điểm *Hình thức: Giám sát an toàn vi mô, Giám sát an toàn vĩ mô. *Phương pháp: Phương pháp giám sát tuân thủ, Phương pháp giám sát rủi ro. b. Phương thức thanh tra tại chỗ *Mục tiêu của thanh tra tại chỗ *Đặc điểm của thanh tra tại chỗ * Phương pháp thanh tra tại chỗ bao gồm:Phương pháp thanh tra tuân thủ, phương pháp thanh tra trên cơ sở rủi ro 1.3.3 Công tác giám sát trong lĩnh vực tín dụng của Ngân hàng thƣơng mại tại Ngân hàng Trung ƣơng a. Quy trình giám sát trong lĩnh vực tín dụng Quy trình giám sát hoạt động tín dụng được tóm tắt như sau: “Bước 1: - Thu thập tài liệu, thông tin, dữ liệu từ các nguồn dưới đây: - Tổng hợp, xử lý và lưu trữ tài liệu, thông tin, dữ liệu. - Tổ chức lưu trữ tài liệu, thông tin, dữ liệu phục vụ cho công tác thanh tra, giám sát ngân hàng - Bước 2: Phân tích, đánh giá về đối tượng giám sát ngân hàng theo 2 hình thức bao gồm giám sát an toàn vi mô và giám sát an toàn vĩ mô. - Bước 3: Đề xuất các hành động can thiệp, chỉnh sửa bao gồm các biện pháp xử lý trong giám sát ngân hàng. - Bước 4: Giám sát sau thanh tra khi nhận được KLTT về đối tượng giám sát ngân hàng từ đơn vị thực hiện thanh tra ngân hàng.” b. Nội dung giám sát trong lĩnh vực tín dụng
9 - Thu thập, tổng hợp và xử lý thông tin, dữ liệu của đối tượng giám sát ngân hàng trên phần mềm giám sát. - Lập bảng biểu phân tích các chỉ tiêu cần giám sát. - Phân tích các chỉ số giám sát rủi ro tín dụng, chất lượng tài sản thông qua các chỉ số. - Đánh giá sơ bộ công tác triển khai các văn bản của NHTW - Phát hiện, cảnh báo - Giám sát sau thanh tra sau khi công bố kết luận thanh tra: 1.3.4 Công tác thanh tra trong lĩnh vực tín dụng của Ngân hàng thƣơng mại tại Ngân hàng Trung ƣơng a. Quy trình thanh tra trong lĩnh vực tín dụng Quy trình tiến hành cuộc thanh tra về hoạt động cấp tín dụng của NHTM tại NHNN qua 3 giai đoạn được tóm tắt lại như sau: *Giai đoạn chuẩn bị thanh tra: *Giai đoạn tiến hành thanh tra *Giai đoạn kết thúc thanh tra b. Nội dung thanh tra trong lĩnh vực tín dụng Thanh tra hoạt động cấp tín dụng bao gồm nghiệp vụ cho vay, bảo lãnh, chiết khấu, tái chiết khấu, bao thanh toán, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, phát hành thẻ tín dụng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác theo quy định của NHNN; việc phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng. - Kiểm tra việc chấp hành lãi suất trần cho vay của TCTD đối với khách hàng vay, đáp ứng nhu cầu phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế theo quy định của NHNN và các văn bản liên quan khác. - Kiểm tra chấp hành quy định cho vay bằng ngoại tệ.
10 - Kiểm tra việc mua, bán, xử lý nợ xấu với các TCTD khác và với Công ty quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam. - Thanh tra, đánh giá việc sử dụng các phương tiện thanh toán để giải ngân vốn cho vay của TCTD đối với khách hàng. - Kiểm tra hồ sơ cấp tín dụng, ủy thác cho vay. - Đánh giá chất lượng hoạt động tín dụng. - Kiểm tra về hoạt động quản trị, điều hành, hoạt động kiểm soát, kiểm toán nội bộ. - Kiểm tra hoạt động huy động vốn. Quản lý quỹ tiền mặt, tiền vốn huy động, sử dụng vốn huy động cho vay, thu nợ, giải ngân. 1.4 TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG TRUNG ƢƠNG 1.4.1 Tiêu chí đánh giá trực tiếp - Tính chính xác được thể hiện qua việc phán ánh đúng thực trạng hoạt động tín dụng của NHTM tại thời điểm thanh tra. - Số lượng, mức độ sai phạm, tồn tại phát hiện qua công tác thanh tra. - Số lượng sai phạm nghiêm trọng phát hiện qua công tác thanh tra được xử lý. - Số lượng sai phạm được khắc phục sau thanh tra. - Số lượng kiến nghị, đề xuất đến các cơ quan có thẩm quyền về quy chế, quy định pháp luật liên quan đến hoạt động ngân hàng. 1.4.2 Tiêu chí đánh giá gián tiếp - Quy mô tín dụng của các NHTM thuộc đối tượng thanh tra hoặc theo yêu cầu quản lý của NHTW. - Chất lượng tín dụng của các NHTM thông qua mức giảm rủi ro tín dụng.
11 1.5 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TẠI NGÂN HÀNG TRUNG ƢƠNG 1.5.1 Các nhân tố bên trong - Chất lượng đội ngũ thanh tra. - Đạo đức nghề nghiệp của cán bộ thanh tra giám sát. - Điều kiện hoạt động. - Chương trình, kế hoạch, phương thức, cách thức tổ chức hoạt động TTGS và phương pháp tiến hành thanh tra giám sát. 1.5.2 Các nhân tố bên ngoài - Sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật: - Sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đến hoạt động ngân hàng. - Nhận thức của NHTM về vai trò của thanh tra, giám sát ngân hàng đối với lĩnh vực tín dụng. - Chất lượng kiểm soát nôi bộ của NHTM trong hoạt động tín dụng. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC CHI NHÁNH TỈNH QUẢNG NAM 2.1 KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC CHI NHÁNH TỈNH QUẢNG NAM
12 2.2 KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM 2.2.1 Mạng lưới các TCTD trên địa bàn 2.2.2 Tình hình hoạt động của các Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Quảng Nam 2.3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC CHI NHÁNH TỈNH QUẢNG NAM 2.3.1 Tổ chức công tác thanh tra giám sát tại Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Quảng Nam a) Chức năng, nhiệm vụ Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nƣớc chi nhánh tỉnh Quảng Nam b) Tổ chức công tác và điều hành tại Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nƣớc chi nhánh tỉnh Quảng Nam 2.3.2 Công tác giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các Ngân hàng thƣơng mại tại Ngân hàng Nhà nƣớc Chi nhánh tỉnh Quảng Nam a ) Quy trình giám sát hoạt động tín dụng: Bước 1: Thu thập, tổng hợp, xử lý và lưu trữ tài liệu, thông tin, dữ liệu theo các quy định. Bước 2: Phân tích, đánh giá về đối tượng giám sát ngân hàng theo 2 hình thức bao gồm giám sát an toàn vi mô và giám sát an toàn vĩ mô Bước 3: Đề xuất các hành động can thiệp, chỉnh sửa bao gồm các biện pháp xử lý trong giám sát ngân hàng.
13 Bước 4: Giám sát sau thanh tra khi nhận được kết luận thanh tra về đối tượng giám sát ngân hàng từ đơn vị thực hiện thanh tra ngân hàng. b ) Nội dung giám sát hoạt động tín dụng Thanh tra giám sát chi nhánh thực hiện báo cáo giám sát an toàn vi mô với 30 đơn vị trên địa bàn. Tiếp nhận, thu thập, phê duyệt số liệu của các NHTM. CBTTGS tiến hành kiểm tra, so sánh, đối chiếu và tổng hợp để sử dụng trong việc đánh giá, phân tích về đối tượng giám sát ngân hàng. * Phương pháp giám sát ngân hàng:  Giám sát tuân thủ: - Chấp hành các quy định về báo cáo thống kê. - Việc chấp hành các quy định về các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động ngân hàng, - Các quy định khác của pháp luật về tiền tệ và ngân hàng đối với các tổ chức tín dụng  Giám sát rủi ro hoạt động tín dụng: - Tiến hành phân loại tài sản, phân loại nợ, dự phòng rủi ro tín dụng, các khoản cho vay nội bộ, cho vay công ty con, các khoản cho vay lớn, sự tập trung tín dụng vào một số ít khách hàng, ngành. - Phân tích đánh giá xu hướng biến động và cơ cấu các khoản cấp tín dụng theo đối tượng (cá nhân, tổ chức kinh tế) theo loại hình cấp tín dụng, mức độ tập trung tín dụng - Phân tích tình hình nợ xấu và xử lý nợ xấu
14 - Kiểm tra việc trích lập dự phòng rủi ro. - Phân tích, đánh giá các chỉ số. - Phân tích, đánh giá chất lượng tín dụng. - Theo dõi, đôn đốc sau giám sát. c ) Những ƣu, nhƣợc điểm trong công tác giám sát hoạt động tín dụng - Ưu điểm: + Khuôn khổ pháp lý trong hoạt động giám sát ngân hàng dần được hoàn thiện. + Công tác giám sát được thực hiện liên tục nhằm theo dõi được tình hình biến động của các NHTM. - Nhược điểm: + Nguồn thông tin phục vụ cho hoạt động giám sát từ xa hạn chế, nội dung báo cáo kết quả giám sát còn đơn điệu, chưa phong phú, rà soát thông tin chủ yếu thực hiện thủ công, chỉ dựa trên sự biến động bất thường của số liệu. Thiếu các thông tin liên quan đến tài sản Có ngoại bảng nên chưa có cơ sơ để phân tích, đánh giá chính xác. + Nguồn thông tin chính là từ báo cáo của các ngân hàng, thông tin thị trường chưa được sử dụng nhiều trong quá trình phân tích, do đó kết quả phân tích, đánh giá chưa thật cụ thể, chi tiết. 2.3.3 Công tác thanh tra trong lĩnh vực tín dụng của các Ngân hàng thƣơng mại tại Ngân hàng Nhà nƣớc Chi nhánh tỉnh Quảng Nam a ) Quy trình thanh tra hoạt động tín dụng: Bước 1: Chuẩn bị thanh tra
15 - Thu thập thông tin, tài liệu, nắm tình hình để ban hành quyết định thanh tra - Ra quyết định thanh tra - Xây dựng, phê duyệt kế hoạch tiến hành thanh tra - Phổ biến kế hoạch tiến hành thanh tra Bước 2: Tiến hành thanh tra - Công bố quyết định thanh tra - Thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung thanh tra - Kiểm tra, xác minh thông tin, tài liệu - Xử lý sai phạm được phát hiện khi tiến hành thanh tra - Báo cáo tiến độ và kết quả thực hiện nhiệm vụ thanh tra Bước 3: Kết thúc thanh tra - Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ của thành viên Đoàn thanh tra. - Báo cáo kết quả thanh tra của Đoàn thanh tra. - Xây dựng Dự thảo kết luận thanh tra. - Ký và ban hành kết luận thanh tra. - Công khai kết luận thanh tra. - Tổng kết hoạt động của Đoàn thanh tra. - Lập, bàn giao, quản lý, sử dụng hồ sơ thanh tra. b) Nội dung thanh tra hoạt động tín dụng Thanh tra tại chỗ hoạt động tín dụng gồm các nội dung sau: - Yêu cầu đối tượng thanh tra cung cấp tài liệu ban đầu: - Lựa chọn khách hàng thanh tra - Tiến hành thanh tra + Thanh tra việc cấp tín dụng
16 + Thanh tra việc phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro: + Thanh tra hoạt động bảo lãnh  Đánh giá chất lượng hoạt động cấp tín dụng - Đánh giá việc chấp hành quy trình cấp tín dụng. - Đánh giá tính đầy đủ của việc phân loại nợ, việc thực hiện trích lập dự phòng. - Đánh giá việc cơ cấu lại nợ các khách hàng có đúng quy định. - Đánh giá việc kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng, mức độ rủi ro đối với loại hình cho vay. - Đánh giá việc chấp hành các quy định về: Cấp tín dụng liên quan đến BOT, BT giao thông, chính sách nhà ở xã hội.  Lập báo cáo kết quả thanh tra: c) Những ƣu, nhƣợc điểm trong công tác thanh tra hoạt động tín dụng Ưu điểm: - Việc triển khai các cuộc thanh tra được triển khai thống nhất về kế hoạch, nội dung. - Kế hoạch thanh tra hàng năm được công khai và công bố ngày càng sớm tạo điều kiện cho NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố chủ động hơn trong công tác thanh tra trên địa bàn. - Quy trình tiến hành một cuộc thanh tra được xây dựng chặt chẽ. Nhược điểm: - Do hạn chế về mặt lực lượng và thời gian thanh tra có hạn, các cuộc thanh tra đều thanh tra nhiều nội dung, nghiệp vụ mang tính
17 định kỳ, theo kế hoạch hay theo chỉ đạo của cấp trên nên kết quả thanh tra chỉ mới dừng lại ở mức độ đánh giá chung, chưa cụ thể và chi tiết từng nội dung. - Các Đoàn thanh tra luôn bị áp lực về thời gian và con người, làm ảnh hưởng tới chất lượng kiểm tra hồ sơ, có một số vấn đề chưa đủ thời gian để làm rõ và xử lý dứt điểm, nhất là phát hiện vấn đề sai phạm. - Chưa có sự thống nhất về cách làm khi tiến hành thanh tra, mỗi đoàn thanh tra một cách làm riêng, tùy theo mỗi Trưởng đoàn mà việc phân công, theo dõi nội dung công việc và cách thức tiến hành có trình tự khác nhau, dẫn đến việc một số kết luận thanh tra chỉ ra được thực trạng, có đánh giá nguyên nhân nhưng trong từng hồ sơ cụ thể lại chưa kết luận rõ đúng, sai theo quy định nào của pháp luật, chưa quy trách nhiệm cụ thể của cá nhân, tập thể có liên quan để xảy ra sai phạm đó. 2.3.4 Kết quả công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của các Ngân hàng thƣơng mại trên địa bàn tại Ngân hàng Nhà nƣớc Chi nhánh tỉnh Quảng Nam * Đánh giá theo các tiêu chí trực tiếp - Đánh giá đúng thực trạng hoạt động tín dụng của NHTM tại thời điểm thanh tra giám sát. - Số lượng, mức độ sai phạm tồn tại phát hiện qua giám sát. - Số lượng, mức độ sai phạm tồn tại phát hiện qua thanh tra. - Các sai phạm chủ yếu của NHTM và những vấn đề cần phải khắc phục, bổ sung, chỉnh sửa được thanh tra phát hiện.
18 - Số lượng về những đề xuất, kiến nghị của thanh tra ngân hàng với các cơ quan có thẩm quyền về cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng. - Đánh giá theo các tiêu chí gián tiếp - Quy mô tín dụng của các Ngân hàng thương mại. - Chất lượng tín dụng của hệ thống NHTM trên địa bàn. 2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC CHI NHÁNH TỈNH QUẢNG NAM 2.4.1 Kết quả đạt đƣợc: Thanh tra giám sát ngân hàng đang thực hiện giám sát tình hình hoạt động của 30 chi nhánh, tổ chức tín dụng trên địa bàn.Thường xuyên giám sát hoạt động của các TCTD, nhận diện một số rủi ro tiềm ẩn để có các biện pháp xử lý, ngăn chặn rủi ro kịp thời theo quy định. - * Đối với công tác giám sát: Năm 2018 giám sát đối với 23 chi nhánh NHTM, phát hiện tình hình nợ xấu cao (trên 3%) có 2 NHTM, nợ nhóm 2 cao trên 2% có 6 NHTM, tình hình nợ xấu tăng cao có 4 NHTM và 01 NHTM có thu nhập - chi phí âm. Năm 2019 giám sát đối với 24 chi nhánh NHTM, phát hiện tình hình nợ xấu cao (trên 3%) có 2 NHTM, nợ nhóm 2 cao trên 2% có 5 NHTM, tình hình nợ xấu tăng cao có 4 NHTM và 02 NHTM có thu nhập - chi phí âm. Phát hiện một số NHTM có tỷ trọng cho vay bất động sản cao so với tổng dư nợ cho vay. Năm 2020 giám sát đối với 25 chi nhánh NHTM, phát hiện tình hình nợ xấu cao (trên 3%) có 2 NHTM, nợ