Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Tài chính - Ngân hàng: Quản lý thu bảo hiểm xã hội ở huyện Gia Viển, tỉnh Ninh Bình

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn hệ thống hoá cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn về thu BHXH để phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình trong thời gian qua, từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nguồn thu này trên địa bàn huyện Gia Viễn trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Tài chính - Ngân hàng: Quản lý thu bảo hiểm xã hội ở huyện Gia Viển, tỉnh Ninh Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG LÃ HOÀNG NAM – C01023 QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở HUYỆN GIA VIỂN, TỈNH NINH BÌNH TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH : QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ : 8340101 NGƯỜI HƯỠNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN ĐÌNH TOÀN Hà Nội - Năm 2019
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách xã hội quan trọng, được coi là trụ cột chính trong hệ thống an sinh xã hội, mang ý nghĩa nhân đạo và có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc. Nó chính là sự bảo đảm bù đắp một phần hoặc thay thế thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết trên cơ sở đóng góp vào quỹ BHXH do Nhà nước tổ chức thực hiện. Cùng với cả nước, BHXH của huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình đã triển khai đồng bộ các nghiệp vụ, chú trọng đến công tác quản lý thu, chi, giải quyết các chế độ chính sách, thanh toán khám chữa bệnh, tăng cường công tác kiểm tra, cấp sổ BHXH, phiếu khám chữa bệnh bảo hiểm y tế cho người lao động và các đối tượng. Thực hiện cải cách thủ tục hành chính ở tất cả các khâu nghiệp vụ, đặc biệt khâu giải quyết chế độ chính sách thu BHXH, cán bộ công chức toàn ngành đã chuyển từ phong cách quản lý hành chính thụ động sang phong cách phục vụ năng động, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các đơn vị đến quan hệ làm việc và để các đối tượng hưởng đầy đủ quyền BHXH theo quy định của tỉnh. Nhờ đó, việc thu BHXH ở huyện Gia Viễn đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần quan trọng vào việc chi bảo hiểm, ổn định đời sống người lao động và ổn định chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Một trong những điểm mới trong được triển khai trong thời gian qua là có thêm hai nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đó là NLĐ có hợp đồng lao động từ 1 tháng đến dưới 3 tháng và NLĐ là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam. Đặc biệt, nhà nước hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện theo tỷ lệ phần trăm trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn: 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo; 25% đối với hộ cận nghèo; 10% đối với các đối tượng khác… Tuy nhiên, hoạt động thu của BHXH của huyện Gia Viễn thời gian qua vẫn còn bộc lộ không ít những hạn chế, tiêu cực. Điển hình là việc phát triển đối tượng thu bảo hiểm chưa tương xứng với tình hình phát triển của các doanh nghiệp và các cơ sở sản
2 xuất kinh doanh trên địa bàn, tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH còn diễn ra trên phổ rộng ở các địa phương. Công tác tuyên truyền và việc kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật BHXH còn chưa được quan tâm đúng mức... Đây là một vấn đề làm nảy sinh tiêu cực đến thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về an sinh xã hội cần được giải quyết. Trong quá trình thực hiện việc chi trả các chế độ BHXH còn một số đơn vị, doanh nghiệp vẫn chưa hiểu đúng về các thay đổi mới của chính sách BHXH. Cụ thể như: Đối với các chế độ ngắn hạn là ốm đau, NLĐ nghỉ ốm từ 5-7 ngày, trong tháng đó không có lương thì sẽ được BHXH chi trả chế độ. Tuy nhiên, trong năm 2017 có khá nhiều trường hợp bị thu hồi lại số tiền đã chi trả chế độ ốm đau sau khi cơ quan BHXH kiểm tra lại, do có nhiều trường hợp người bị ốm đau nghỉ làm vẫn được doanh nghiệp trả lương, thì sẽ không được hưởng chế độ này. Để góp phần vào giải quyết vấn đề này, là cán bộ làm việc trong ngành, tôi chọn đề tài: “Quản lý thu bảo hiểm xã hội ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình” để nghiên cứu làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản trị kinh doanh. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Hệ thống hoá cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn về thu BHXH để phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình trong thời gian qua, từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nguồn thu này trên địa bàn huyện Gia Viễn trong thời gian tới. - Nhiệm vụ nghiên cứu: + Hệ thống hoá cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thu BHXH trên địa bàn một quận, huyện. + Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình (từ năm 2016 đến 2019), rút ra những kết quả, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại.
3 + Đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình đến năm 2022 và kiến nghị với các cơ quan liên quan nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Về đối tượng nghiên cứu: Hoạt động quản lý thu BHXH được diễn ra với hai loại đối tượng là bảo hiểm bắt buộc và bảo hiểm tự nguyện. Do vấn đề của BHXH rất rộng, nên với yêu cầu của một luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh, tôi tập trung nghiên cứu đối tượng là BHXH bắt buộc không bao gồm thu BHXH lực lượng vũ trang. Đó là loại hình BHXH mà người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia. Trong đề tài luận văn, tác giả không nghiên cứu loại hình BHXH tự nguyện. - Về phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi về không gian: trên địa bàn huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. + Phạm vi về thời gian: từ năm 2016 đến 2019. Các đề xuất phương hướng và giải pháp dự kiến đến năm 2022. 4. Cơ sở lý lụân và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Cơ sở lý lụân: Tác giả luận văn dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng về BHXH trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. - Phương pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu của kinh tế và quản trị kinh doanh, trong đó chủ yếu là các phương pháp hệ thống và khái quát hóa, phân tích và tổng hợp. Phương pháp thu thập dữ liệu: Dữ liệu phục vụ phân tích trong luận văn chủ yếu là dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo kế toán hàng năm của BHXH huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình.
4 Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu: Các phương pháp phân tích được sử dụng trong luận văn gồm: phương pháp thống kê và so sánh; phương pháp phân tích và tổng hợp. 5. Những đóng góp của luận văn Đề tài nghiên cứu về một trong những nhiệm vụ thường xuyên của ngành, đã và đang có những vấn đề đặt ra cần phải giải quyết, tháo gỡ để góp phần phát triển bền vững sự nghiệp BHXH, đáp ứng được yêu cầu hiện tại cũng như thực hiện mục tiêu "BHXH cho mọi người lao động". Những giải pháp được đề xuất và những kiến nghị với các cấp có thẩm quyền có thể tham khảo, vận dụng vào thực tế công tác thu BHXH ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu BHXH trên địa bàn cấp huyện. Chương 2: Thực trạng quản lý thu BHXH ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH ở huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình đến năm 2022.
5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. QUẢN LÝ THU VÀ VAI TRÒ CỦA NÓ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1.1. Quản lý thu bảo hiểm xã hội và đặc điểm của nó 1.1.1.1. Khái niệm bảo hiểm xã hội Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những loại hình bảo hiểm ra đời khá sớm và ngày nay đã được phổ biến ở tất cả các nước trên thế giới, đây là một loại hình bảo hiểm đặc biệt, nó ít mang tính chất kinh doanh thương mại mà chủ yếu là tính nhân đạo và nhân văn cao cả. Khái niệm về BHXH được khái quát một cách đầy đủ nhất khi Luật BHXH được Quốc hội thông qua có hiệu lực từ 01/01/2007, đó là: "Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của nguời lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội" [28, tr.5]. 1.1.1.2. Khái niệm quản lý thu bảo hiểm xã hội - Thu bảo hiểm xã hội và phân loại Thu BHXH thực chất là quá trình phân phối lại một phần thu nhập của các đối tượng tham gia BHXH, phân phối và phân phối lại một phần của cải của xã hội dưới dạng giá trị, nhằm giải quyết hài hòa các mối quan hệ về mặt lợi ích kinh tế, góp phần đảm bảo công bằng xã hội. - Quản lý thu bảo hiểm xã hội Quản lý thu BHXH “được hiểu là sự tác động có tổ chức của chủ thể quản lý để điều chỉnh các hoạt động thu BHXH. Sự tác động đó được thực hiện bởi hệ thống
6 các biện pháp hành chính, kinh tế và pháp luật nhằm đạt được mục đích thu đúng, thu đủ, thu kịp thời và không để thất thu tiền đóng BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH”. 1.1.1.3. Đặc điểm quản lý thu bảo hiểm xã hội - Vể đối tượng quản lý Đối tượng của BHXH không chỉ là các khoản thu nhập theo lương mà bao gồm các khoản thu nhập khác ngoài lương như: thưởng, phụ cấp… cho NLĐ có nhu cầu đóng góp thêm để được hưởng mức trợ cấp BHXH. Đối tượng tham gia của BHXH là NLĐ và NSDLĐ. - Về mục tiêu quản lý Một là, phát triển quỹ Bảo hiểm xã hội. Hai là, chống thất thoát quỹ Bảo hiểm xã hội. Ba là, góp phần đảm bảo an sinh xã hội. - Về công cụ quản lý: bao gồm: cơ quan tổ chức thực hiện - BHXH Việt Nam, các đơn vị sử dụng lao động và NLĐ. + Nhóm công cụ trực tiếp: + Nhóm công cụ gián tiếp: - Về tổ chức và bộ máy quản lý BHXH Việt Nam; BHXH tỉnh; BHXH quận, huyện, thị xã; BHXH Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Ban cơ yếu Chính phủ. Quản lý tiền thu BHXH: Hằng năm, BHXH Việt Nam sẽ thẩm định số thu BHXH đối với BHXH tỉnh, BHXH thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ban Cơ yếu chính phủ. Tiền thu BHXH phải được quản lý chặt chẽ, mọi khoản chi, thu đều phải theo đúng quy định và được quyết toán rõ ràng, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia.
7 Quy trình quản lý thu bảo hiểm xã hội: Sơ đồ 1.1. Quy trình quản lý thu BHXH 1.1.2. Vai trò của quản lý thu đối với sự phát triển của bảo hiểm xã hội - Nắm chắc được nguồn thu BHXH - Tăng thu, bảo đảm cân đối quỹ BHXH - Bảo đảm quyền lợi người tham gia BHXH - Tham gia vào thị trường tài chính, đầu tư phát triển 1.2. NỘI DUNG VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.2.1. Nội dung quản lý thu bảo hiểm xã hội - Đối tượng tham gia BHXH + Quản lý cấp sổ BHXH. + Quản lý đơn vị nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN: - Tiền lương - tiền công làm căn cứ đóng BHXH: Hiện nay, hàng tháng tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc là 25,5% mức tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng BHXH của NLĐ.
8 - Phương thức đóng và mức đóng BHXH bắt buộc Mức đóng BHXH bằng hệ số lương Tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc quy định tại điểm này bao gồm cả hệ số chênh lệch bảo lưu theo quy định của pháp luật về tiền lương. Người hoạt động không chuyên trách xã, phường thì tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương cơ sở. Mức đóng BHXH bằng tiền Người lao động thực hiện chế độ tiền lương do người SDLĐ quyết định thì tiền lương tháng đóng BHXH là tiền lương ghi trong HĐLĐ. Từ 01/01/2016, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương và phụ cấp lương theo quy định của pháp luật lao động. Từ 01/01/2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật lao động. Phương thức đóng BHXH + Đóng theo tháng: + Đóng theo quý hoặc 06 tháng một lần: - Tổ chức thu BHXH + Đối với cơ quan Bảo hiểm xã hội: + Đối với đơn vị sử dụng lao động: 1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu bảo hiểm xã hội - Trình độ phát triển kinh tế - xã hội - Mức độ hoàn thiện của hệ thống chính sách và pháp luật - Trình đô nhận thức của người tham gia - Mức độ phát triển của thông tin tuyên tuyền về chế độ, chính sách BHXH - Năng lực tổ chức thực hiện và trình độ đội ngũ cán bộ BHXH 1.2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động quản lý thu BHXH - Mức độ hoàn thành kế hoạch thu bảo hiểm xã hội trong năm (THT)
9 - Tỷ lệ nợ đọng bảo hiểm xã hội (TNĐ) - Tốc độ tăng số lượng đối tượng tham gia BHXH (TSL). 1.3. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH 1.3.1. Kinh nghiệm của thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình 1.3.2. Kinh nghiệm của huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình 1.3.3. Bài học kinh nghiệm đối với quản lý thu BHXH của huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình - Xây dựng chính sách BHXH phải dựa vào khả năng kinh tế và xã hội cụ thể của mỗi quốc gia, địa phương. - Tranh thủ sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương trong công tác BHXH. - Công tác dự báo phải đi trước một bước để có những căn cứ khoa học, số liệu sát thực, nhằm xây dựng kế hoạch phát triển nguồn thu một cách vững chắc, đáp ứng yêu cầu trước mắt cũng như lâu dài. - Cơ quan BHXH phải chủ động các biện pháp công tác, đặc biệt coi trọng năng lực xây dựng các phương án tổ chức thực hiện, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thu, làm cho đối tượng tham gia BHXH tin tưởng, phấn khởi và yên tâm khi tham gia BHXH, biến quá trình nhận thức từ bắt buộc sang tự giác thực hiện.
10 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH 2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HUYỆN GIA VIỄN VÀ CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI 2.1.1. Giới thiệu chung về huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình 2.1.2. Bảo hiểm xã hội huyện Gia Viễn 2.1.2.1. Vị trí, chức năng nhiệm vụ - Vị trí: Cùng với sự ra đời của BHXH tỉnh Ninh Bình, BHXH huyện Gia Viễn được thành lập theo Quyết định số 16/QĐ-TCBH ngày 16/7/1995 của BHXH tỉnh Ninh Bình và chính thức đi vào hoạt động từ tháng 10/1995. - Chức năng, nhiệm vụ: Xây dựng trình Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh kế hoạch phát triển Bảo hiểm xã hội huyện dài hạn, ngắn hạn và chương trình công tác hàng năm; tổ chức thực hiện kế hoạch, chương trình sau khi được phê duyệt. Thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến các chế độ, chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế. Tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo phân cấp của Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bảo hiểm xã hội tỉnh. Kiểm tra, giải quyết các kiến nghị, khiếu nại về việc thực hiện chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế… 2.1.2.2. Cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội huyện Gia Viễn + Ban Giám đốc và 07 bộ phận với tổng số nhân lực là 12 người (trong đó có 01 Phó giám đốc phụ trách và 01 Phó Giám đốc).
11 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH GIAI ĐOẠN 2016 - 2019 2.2.1. Quản lý đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội Trong những năm qua, hầu hết các đơn vị SDLĐ trên địa bàn tỉnh đều thực hiện nghiêm túc việc đăng ký tham gia BHXH đồng thời cũng thực hiện khá tốt các quy trình, thủ tục hồ sơ cho người lao động tham gia BHXH đảm bảo kịp thời, đúng đối tượng. Bảng 2.1: Kết quả huy động số đơn vị tham gia BHXH tại BHXH huyện (2016-2018) Năm Số đơn vị Số người 2016 12 197 2017 14 642 2018 24 900 Nguồn: BHXH huyện Gia Viễn Bảng 2.2: Số lao động tham gia BHXH tại BHXH huyện (2016-2018) Đơn vị: người Tăng so với năm trước Năm Số lượng SL % 2016 6,288 - - 2017 7,606 1.318 120,96 2018 11,131 3.525 146,34 Nguồn: BHXH huyện Vgia Viễn 2.2.2. Quản lý thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội Theo các quy định hiền hành, từ năm 2016 đến năm 2018: Tỷ lệ thu BHXH của các đối tượng tham gia BHXH là khoảng 26%, trong đó người lao động sẽ trích đóng 8%, người sử dụng lao động trích đóng là 18%.
12 2.2.3. Quản lý phương thức thu bảo hiểm xã hội BHXH huyện đã tiến hành thu BHXH và quyết toán số thu BHXH với tất cả các đơn vị thuộc các khối theo từng tháng. Sau khi nhận giấy báo có của ngân hàng hay Kho bạc nhà nước, bộ phận kế toán phải tiến hành nhập liệu vào chương trình phần mềm kế toán. Hiện nay BHXH huyện chỉ dùng phương thức thu BHXH là giao dịch hoàn toàn bằng chuyển khoản. 2.2.4. Công tác lập và thực hiện kế hoạch thu bảo hiểm xã hội - Công tác lập kế hoạch thu bảo hiểm xã hội bắt buộc Bảng 2.3. Tổng hợp kế hoạch phân bổ thu BHXH huyện giai đoạn (2016-2018) Mức thu Tốc độ tăng Năm (triệu đồng) mức thu (%) 2016 110.349 - 2017 144.117 3,41 2018 200.531 39,14 Nguồn: Báo cáo kết quả 2016-2018 của BHXH huyện Gia Viễn - Mức độ thực hiện kế hoạch thu bảo hiểm xã hội Bảng 2.4. Bảng tổng hợp số tiền thu BHXH của huyện giai đoạn (2016-2018) Mức thu % so với kế hoạch được Năm (triệu đồng) phân bổ 2016 113.239 102,6 2017 149.000 103 2018 209.531 104,5 Nguồn: Báo cáo thu 2016-2018 của BHXH huyện Gia Viễn - Thực trạng tình hình nợ đọng bảo hiểm xã hội Nhìn chung, số nợ đọng BHXH đều tăng qua các năm. DNNQD chiếm tỷ lệ nợ lớn nhất trong tổng số nợ hàng năm.
13 Bảng 2.5: Tình hình nợ đọng BHXH bắt buộc tại BHXH huyện giai đoạn 2016-2018 Đơn vị: triệu đồng Tổng số tiền Tỷ lệ nợ đọng Năm Số tiền nợ đọng phải thu (%) 2016 110.349 3.736 3,39 2017 144.117 4.300 3,77 2018 200.531 3.100 1,55 Nguồn: Báo cáo thu 2016-2018 của BHXH huyện Gia Viễn 2.3. 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH 2.3.1. Kết quả đạt được - Về phát triển đối tượng tham gia BHXH và thu BHXH bắt buộc BHXH huyện Gia Viễn đã rất tích cực trong việc phát triển đối tượng tham gia BHXH và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm để phấn đấu góp phần đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn huyện. Đối tượng tham gia BHXH ngày càng được mở rộng tới tất cả các thành phần kinh tế, người lao động thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia ngày càng nhiều, nhất là ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước. BHXH huyện Gia Viễn đã áp dụng nhiều biện pháp giảm nợ BHXH. - Về quản lý đối tượng tham gia BHXH Số đơn vị và số lao động đăng ký tham gia BHXH ngày càng tăng. Đa số các đơn vị được kiểm tra đã chấp hành tốt việc thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, đơn vị SDLĐ đã quan tâm hơn đến quyền lợi của người lao động, nhiều đơn vị đã tự giác truy nộp tiền BHXH. - Công tác tổ chức thực hiện thu
14 BHXH huyện đã bám sát tình hình thực tế, chú trọng công tác lập kế hoạch, luôn sát với kế hoạch của BHXH tỉnh. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị tham gia đóng BHXH trên địa bàn huyện trong công tác tổ chức thực hiện thu BHXH. - Quy trình quản lý thu và kết quả thu BHXH BHXH huyện đã kịp thời triển khai các bước trong quy trình quản lý thu theo Quyết định 959/QĐ-BHXH ngày 09/09/2015 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam và Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/04/2017 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2017. 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân 2.3.2.1. Những hạn chế, tồn tại - Về quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc Đối tượng tham gia BHXH tuy có tăng lên nhưng vẫn chưa thực sự đạt được yêu cầu đặt ra; nhiều doanh nghiệp chưa tham gia BHXH; Tỷ lệ người tham gia BHXH so với lực lượng lao động thấp. - Về công tác tuyên truyền Hiện tượng trốn tránh và nợ đọng BHXH kéo dài diễn ra ngày càng nhiều mà chưa có các biện pháp, chế tài đủ mạnh để xử lý. Nhiều doanh nghiệp cố tình trốn tránh không đăng ký tham gia BHXH và đóng BHXH hoặc chỉ đóng cho một số ít lao động trong đơn vị. - Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm - Tình hình nợ đọng 2.3.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại Thứ nhất, nhận thức về BHXH của người sử dụng lao động còn hạn chế. Thứ hai, thanh tra, kiểm tra còn nhiều hạn chế, vướng mắc.
15 Thứ ba, công tác dự báo còn nhiều hạn chế, nhất là dự báo biến động đối tượng tham gia BHXH khu vực dân doanh. Thứ tư, công tác quản lý thu tại BHXH huyện còn hạn chế, yếu kém; quy trình quản lý thu chưa chặt chẽ và thiếu tính đồng bộ, ảnh hưởng đến kết quả thu BHXH. Chương 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH 3.1. XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGUỒN THU BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH 3.1.1. Dự báo xu hướng phát triển của bảo hiểm xã hội huyện Gia Viễn đến năm 2022 Mục tiêu công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới là: phấn đấu đạt mức tăng trưởng lao động tham gia BHXH bình quân mỗi năm từ 6% trở lên; thu hẹp số đơn vị nợ tồn đọng BHXH mỗi năm ít nhất 40% số nợ cũ, không có phát sinh nợ mới, giảm dần tỷ lệ nợ đọng qua các năm, phấn đấu đến năm 2022 chỉ chiếm khoảng 2% so với số phải thu BHXH; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý để quản lý chặt chẽ số lao động tham gia BHXH, mức đóng, thời gian đóng... làm cơ sở giải quyết chế độ, đảm bảo kịp thời quyền lợi cho người lao động. 3.1.2. Phương hướng, mục tiêu hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội ở huyện Gia Viễn thời gian tới - Phương hướng: Thứ nhất, tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về BHXH. Thứ hai, tăng cường quản lý nhà nước về BHXH, BHYT, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước để nắm bắt, rà soát, thống kê các đơn vị sử dụng
16 lao động, số lao động hiện có trên địa bàn để có kế hoạch tổ chức khai thác, phát triển đối tượng trong diện bắt buộc tham gia BHXH đầy đủ, kịp thời theo Luật định. Thứ ba, tổ chức quản lý tiền lương, tiền công đóng BHXH của các đối tượng tham gia BHXH đảm bảo chính xác, đầy đủ số phải thu BHXH và tổ chức thu đúng, thu đủ theo quy định của Luật BHXH. Thứ tư, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT; kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm. Thứ năm, thực hiện cải cách hành chính nhằm giảm phiền hà trong việc thu BHXH cũng như việc giải quyết chế độ chính sách cho người lao động. - Mục tiêu: + đảm bảo thu đúng đối tượng, đúng mức, đúng tiền lương, tiền công và đúng thời gian quy định. . + rà soát, sửa đổi, hoàn thiện cách tính lương hưu, bảo đảm công bằng giữa nam và nữ, giữa khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước. + mục tiêu từ nay đến năm 2022 của BHXH huyện là giảm nợ đọng BHXH xuống dưới 1%. 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH 3.2.1. Tăng cường công tác thông tin tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về bảo hiểm xã hội - Xây dựng kế hoạch phối hợp thường xuyên với các cơ quan thông tin, truyền thông ở địa phương để phổ biến các chế độ chính sách về BHXH. - Xây dựng chuyên mục trên Đài Phát thanh huyện, xây dựng các chuyên trang trên các Báo của địa phương về chính sách pháp luật BHXH; … - Lựa chọn những doanh nghiệp lớn, sử dụng nhiều lao động để tổ chức các buổi “Đối thoại trực tiếp với người lao động” để tuyên truyền, giải đáp những thắc mắc về chính sách bảo hiểm xã hội trực tiếp cho người lao động.
17 3.2.2. Hoàn thiện các biện pháp nhằm thực hiện tốt cơ chế, chính sách về quản lý thu bảo hiểm xã hội - Sắp xếp, kiện toàn tổ chức theo hướng ba giảm (đầu mối, cấp trung gian, cấp phó); tăng thêm cho nơi thiếu dựa vào khung vị trí việc làm và cơ cấu ngạch cán bộ, viên chức theo chức danh nghề nghiệp, trên nguyên tắc không tăng tổng biên chế. - Khuyến khích các đơn vị chuyển dần sang cơ chế tự chủ về tài chính và tự chịu trách nhiệm về tổ chức bộ máy, biên chế. - Giảm về lượng, tăng về chất: giảm đầu mối, giảm biên chế là rà soát chức năng, nhiệm vụ phù hợp đặc điểm, tình hình của từng đơn vị, nâng cao chất lượng sử dụng nhân lực; mục tiêu là chất lượng thực thi công vụ, chủ trương cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, viên chức theo yêu cầu tăng cường chất lượng, khắc phục tình trạng cơ cấu mất cân đối, thiếu cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi, chuyên gia đầu ngành, cán bộ có trình độ cao, có khả năng dự báo, xử lý tốt những vấn đề phức tạp nảy sinh. 3.2.3. Cải tiến và hoàn thiện phương thức thu bảo hiểm xã hội bắt buộc - Hàng năm, căn cứ tình hình thực hiện năm trước và khả năng mở rộng người lao động tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn để lập kế hoạch thu sát với thực tế. - Cần kiểm tra chặt chẽ quá trình khai báo thông tin về tiền công, tiền lương, tổ chức quản lý tiền công, tiền lương đóng BHXH của người lao động. - BHXH huyện cần tổ chức thống kê, theo dõi chặt chẽ tình hình biến động của người lao động tham gia BHXH để quản lý thu BHXH… 3.2.4. Nâng cao ý thức trách nhiệm và thái độ phục vụ của cán bộ, nhân viên ngành bảo hiểm xã hội - Giải quyết tốt chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp cho cán bộ, công chức, đó chính là cái gốc của vấn đề, là điều kiện tiên quyết để nâng cao tính tích cực lao động của cán bộ, viên chức. - Nâng cao hiệu quả công tác tổ chức cán bộ. - Trong nội bộ ngành BHXH, cần có những biện pháp quản lý cán bộ thu nhằm tránh tình trạng cán bộ BHXH kết hợp với các đơn vị tham gia BHXH để vi phạm luật BHXH.
18 3.2.5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra BHXH Xây dựng kế hoạch, kiểm tra thường xuyên, đột xuất, các đơn vị đóng BHXH, BHYT, BHTN. Tăng cường công tác phối hợp kiểm tra, thanh tra liên ngành... 3.2.6. Tăng cường phối hợp với các phòng, ban chức năng có liên quan trong quá trình thực hiện thu BHXH bắt buộc - Tích cực phối hợp giữa các ban ngành, các cơ quan quản lý từ huyện đến xã, thông qua đó để thống kê toàn bộ các đơn vị và NLĐ phải tham gia BHXH bắt buộc. - Đối với những đơn vị thuộc diện tham gia BHXH ở khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, BHXH huyện cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan cấp giấy phép thành lập và hoạt động cho doanh nghiệp như: Sở KH&ĐT, Chi cục Thuế… để kiểm soát thu BHXH ngay từ khi mới thành lập... - Phối hợp với các đơn vị truyền thông của huyện như: Đài phát thanh & Truyền hình; các báo của địa phương, các đơn vị liên quan xây dựng các chuyên trang, chuyên mục để tuyên truyền, phổ biến luật BHXH. - Phối hợp với ngành Lao động thương binh và xã hội; Liên đoàn lao động để giám sát các đơn vị trong việc thực hiện luật lao động. Đảm bảo 100% các đơn vị phải xây dựng và định kỳ đăng ký thang bảng lương theo nghị định 49/2013/NĐ-CP của Chính phủ cho phòng Lao động thương binh và xã hội huyện. 3.3. KIẾN NGHỊ 3.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Đề nghị Ngân hàng nhà nước chỉ đạo các Ngân hàng thương mại thực hiện nghiêm túc việc trích tiền từ tài khoản của doanh nghiệp nợ BHXH để đóng BHXH theo đúng quy định tại Thông tư liên tịch số 03/2008/TTLT-BTC-BLĐTBXH-NHNN về trích trừ tài khoản tiền gửi của NSDLĐ mở tại ngân hàng để nộp BHXH. 3.3.2. Kiến nghị với Bảo hiểm xã hội Việt Nam Thứ nhất, tăng cường hướng dẫn, chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố tích cực hơn nữa trong việc đôn đốc và thu hồi nợ BHXH; giúp địa phương trong đào tạo và đào tạo lại kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ và kiến thức quản lý cho đội ngũ cán bộ, công chức làm quản lý BHXH ở các địa phương, nhất là quản lý thu BHXH; cần có
19 các văn bản hướng dẫn cụ thể, kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước để tạo điều kiện cho BHXH các địa phương thực hiện một cách đúng đắn. Thứ hai, tăng cường cử cán bộ trực tiếp xuống địa phương để đôn đốc thu BHXH, kịp thời phát hiện những vướng mắc trong thu, đồng thời chấn chỉnh những việc làm chưa đúng, làm trái với quy định của ngành. Gắn việc thực hiện kết quả thu của địa phương với việc đánh giá, phân loại cán bộ công chức và thi đua khen thưởng của cán bộ chuyên quản. Thứ ba, xây dựng chiến lược phát triển BHXH. Rà soát, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các nhóm chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt. Mở rộng các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện, tạo điều kiện chuyển đổi thuận lợi giữa bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm xã hội bắt buộc, hướng tới chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với toàn bộ người lao động có việc làm, có thu nhập và tiền lương khi có đủ điều kiện cần thiết. 3.3.3 Kiến nghị với cấp ủy, chính quyền địa phương - Chỉ đạo sự phối hợp giữa BHXH huyện với các Phòng, Ban, Ngành của huyện để đôn đốc, nhắc nhở, thanh tra, kiểm tra việc đăng ký tham gia BHXH, việc trích nộp BHXH cho NLĐ của các cơ quan, doanh nghiệp trên địa bàn. - Chỉ đạo cấp ủy đảng, chính quyền địa phương các cấp trong việc phối hợp với cơ quan BHXH trên địa bàn để quản lý và mở rộng đối tượng tham gia BHXH theo luật định, đảm bào quyền lợi cho NLĐ. - Cấp đất hoặc bố trí nơi làm việc đủ diện tích, tạo điều kiện về cơ sở vật chất đảm bảo phục vụ cho người tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH được thuận lợi và đúng quy định. - Chỉ đạo các ngành chức năng tăng cường kiểm tra các doanh nghiệp trên địa bàn thực hiện nghiêm túc việc ký thỏa ước lao động tập thể, HĐLĐ theo đúng các nội dung quy định trong Bộ Luật lao động, làm cơ sở cho việc đăng ký tham gia BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.