Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ: Tích hợp tri thức sử dụng các kỹ thuật tranh cãi

LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan luận văn “Tích hợp tri thức sử dụng các kỹ<br /> thuật tranh cãi" là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,<br /> kết quả được trình bày trong luận văn là hoàn toàn trung thực. Tôi đã<br /> trích dẫn đầy đủ các tài liệu tham khảo, công trình nghiên cứu liên<br /> quan. Ngoại trừ các tài liệu tham khảo này, luận văn hoàn toàn là công<br /> việc của riêng tôi.<br /> Luận văn được hoàn thành trong thời gian tôi là học viên tại Khoa<br /> Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia<br /> Hà Nội.<br /> Hà Nội, ngày 19 tháng 9 năm 2016<br /> Học viên<br /> <br /> Nguyễn Trần Vân<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN .................................................................................. i<br /> MỞ ĐẦU ............................................................................................. iv<br /> Chương 1. Tổng quan về logic và tích hợp tri thức .............................. 1<br /> 1.1. Tổng quan về logic ....................................................... 1<br /> 1.1.1.<br /> Logic cổ điển ............................................................ 1<br /> 1.1.2.<br /> Logic khả năng ......................................................... 2<br /> 1.2. Tổng quan về tích hợp tri thức...................................... 3<br /> 1.2.1.<br /> Biểu diễn tri thức ...................................................... 3<br /> 1.2.2.<br /> Duyệt tri thức ............................................................ 6<br /> 1.2.2.1.<br /> Mô hình AGM ...................................................... 6<br /> 1.2.2.1.1. Bộ định đề AGM cho duyệt tri thức ..................... 6<br /> 1.2.2.1.2. Bộ định đề AGM cho loại bỏ tri thức ................... 7<br /> 1.2.2.2.<br /> Hàm lựa chọn........................................................ 7<br /> 1.2.2.3.<br /> Cố thủ tri thức ....................................................... 7<br /> 1.2.2.4.<br /> Hệ thống các khối cầu tri thức .............................. 7<br /> 1.2.3.<br /> Tích hợp tri thức ....................................................... 8<br /> 1.2.3.1.<br /> Một mô hình cho tích hợp với ràng buộc toàn vẹn<br /> 8<br /> 1.2.3.2.<br /> Tích hợp ở mức cú pháp ....................................... 9<br /> 1.2.3.3.<br /> Phương pháp dựa trên khoảng cách .................... 10<br /> Chương 2. Mô hình tranh luận ........................................................... 12<br /> 2.1. Sự chấp nhận của tranh luận ....................................... 12<br /> 2.1.1.<br /> Mô hình tranh luận ................................................. 12<br /> 2.1.2.<br /> Ngữ nghĩa cố định và ngữ nghĩa cơ sở (hoài nghi) 13<br /> 2.1.3.<br /> Điều kiện cho sự trùng giữa ngữ nghĩa khác nhau . 15<br /> 2.2. Tranh luận, trò chơi n-người và bài toán hôn nhân bền<br /> vững<br /> 16<br /> 2.2.1.<br /> Tranh luận trong trò chơi n -người ......................... 16<br /> 2.2.2.<br /> Tranh luận và bài toán hôn nhân bền vững............. 16<br /> Chương 3. Tích hợp tri thức có ưu tiên trong mô hình logic khả năng<br /> ............................................................................................................ 17<br /> ii<br /> <br /> Tích hợp tri thức bằng tranh luận trong logic khả năng<br /> 17<br /> 3.2. Định đề và một số tính chất ........................................ 20<br /> Chương 4. Thực nghiệm và đánh giá ................................................. 21<br /> 4.1. Môi trường thực nghiệm ............................................. 22<br /> 4.2. Quá trình thực nghiệm ................................................ 22<br /> 4.2.1.<br /> Giới thiệu về chương trình...................................... 22<br /> 4.2.2.<br /> Tập dữ liệu thực nghiệm ......................................... 22<br /> 4.2.3.<br /> Kết quả thực nghiệm thu được của tập dữ liệu thứ<br /> nhất<br /> 22<br /> 4.2.4.<br /> Kết quả thực nghiệm thu được của tập dữ liệu thứ<br /> hai<br /> 22<br /> 4.2.5.<br /> Đánh giá kết quả thực nghiệm và hướng nghiên cứu<br /> tiếp theo<br /> 23<br /> Kết luận .............................................................................................. 24<br /> 3.1.<br /> <br /> iii<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Ngày nay tích hợp tri thức là một trong các vấn đề nghiên cứu với<br /> các ứng dụng quan trọng trong Khoa học máy tính. Mục tiêu chính<br /> của tích hợp tri thức là nhằm đạt được các tri thức chung từ các nguồn<br /> tri thức riêng lẻ. Vấn đề này được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh<br /> vực của khoa học máy tính như tích hợp dữ liệu [1], khôi phục thông<br /> tin [2], gộp dữ liệu cảm biến [3], các hệ đa tác tử [4] và các hệ thống<br /> đa phương tiện (Multimedia) [5, 6].<br /> Vấn đề tích hợp tri thức bắt đầu được quan tâm, nghiên cứu, phát<br /> triển và áp dụng cho một số lĩnh vực trong đời sống, xã hội, kinh tế,<br /> an ninh quốc phòng,... Một trong các ví dụ thực tế đó là hiện nay đã có<br /> một số hệ thống dự báo kinh tế của Việt Nam như hệ thống của CIA1,<br /> hệ thống của WordBank2..., mỗi hệ thống đưa ra một bộ các chỉ số<br /> phát triển của nền kinh tế nước ta. Tuy nhiên bộ Kế hoạch đầu tư<br /> không thể lấy ngay kết quả của dự báo từ một trong các hệ thống này<br /> để báo cáo lên Chính phủ hay Quốc hội được. Thay vào đó Trung tâm<br /> Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia của bộ Kế hoạch và đầu<br /> tư phải tổng hợp thông tin từ các nguồn đó thành một thông tin duy<br /> nhất mà phản ánh được thực trạng kinh tế của Việt Nam rồi sau đó<br /> mới báo cáo kết quả này lên Chính phủ hay Quốc hội.<br /> Hiện nay có nhiều cách tiếp cận để tích hợp tri thức khác nhau<br /> như [7, 8]. Tuy nhiên tất cả các cách tiếp cận này đều dựa trên giả<br /> thuyết là các bên tham gia đều có tính cộng tác, tức là để các bên đạt<br /> được thỏa thuận chung khi mà mỗi bên đều có một số đòi hỏi và các<br /> đòi hỏi này mâu thuẫn nhau thì các bên cần thỏa thuận với nhau để<br /> mỗi bên hy sinh đi một số đòi hỏi của mình nhằm đạt được sự đồng<br /> <br /> 1<br /> <br /> https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vm.html.<br /> <br /> 2<br /> <br /> http://www.worldbank.org/en/country/vietnam.<br /> <br /> iv<br /> <br /> thuận. Các tiếp cận này chưa phản ánh được đúng cách làm việc trong<br /> thực tế. Chẳng hạn như bên A có các đòi hỏi là hoàn toàn hợp lý và có<br /> đầy đủ bằng chứng, lập luận để bảo vệ ý kiến của mình còn bên B các<br /> đòi hỏi hoàn toàn vô lý và không có bằng chứng lập luận gì cả. Nếu<br /> theo các tiếp cận truyền thống, hai bên sẽ cùng bớt đi một số đòi hỏi<br /> nào đó của mình để đạt được một thỏa thuận chung, điều này là vô lý<br /> vì bên B sẽ được hưởng lợi mặc dù mọi đòi hỏi đều không hợp lý và<br /> bên A sẽ bị mất một phần quyền lợi chính đáng của mình.<br /> Trong luận văn này tôi đề ra một cách tiếp cận mới cho việc tích<br /> hợp tri thức nhằm khắc phục những hạn chế của các tiếp cận hiện có.<br /> Ý tưởng chính của tiếp cận này như sau: Để đạt được thỏa thuận giữa<br /> các bên, ta sẽ để cho các bên tranh luận với nhau, tức là các bên sẽ<br /> dùng lý lẽ, lập luận để bảo vệ cho các đòi hỏi của mình đồng thời phản<br /> bác lại các đòi hỏi của đối phương, bên nào có nhiều chứng cứ, lập<br /> luận tốt hơn thì bên đó sẽ giành được nhiều lợi ích hơn.<br /> Để làm được điều này, một mô hình tích hợp cơ sở tri thức khả<br /> năng được đề xuất dựa trên một mô hình tranh luận nổi tiếng được đề<br /> xuất bởi GS. Phạm Minh Dũng [24]. Bên cạnh đó, một tập các tiên đề<br /> cho tích hợp tri thức bằng tranh luận cũng được giới thiệu và các tính<br /> chất logic của nó cũng được đem ra thảo luận. Một chương trình thực<br /> nghiệm tích hợp tri thức dựa trên mô hình đã đề xuất và các đánh giá<br /> về nó được tiến hành. Nội dung chính của luận văn bao gồm các phần:<br /> Tổng quan về logic và tích hợp tri thức. Chương này trình bày<br /> các kiến thức cơ sở về logic và tích hợp tri thức bao gồm: logic cổ<br /> điển, logic khả năng, biểu diễn tri thức, duyệt tri thức và tích hợp tri<br /> thức.<br /> Mô hình tranh luận. Chương này trình bày về mô hình tranh<br /> luận của GS. Phạm Minh Dũng cùng với các ngữ nghĩa của mô hình<br /> này.<br /> Các mô hình tích hợp tri thức bằng tranh cãi. Chương này là<br /> nội dung chính của luận văn, trong đó trình bày cách tiếp cận để giải<br /> v<br /> <br />