Vai trò của thực tiễn xét xử trong việc phát<br />
triển và hoàn thiện các quy định của Phần chung<br />
luật hình sự Việt Nam<br />
Phạm Ngọc Thành<br />
Khoa Luật<br />
Luận án TS. Luật hình sự và tố tụng hình sự; Mã số: 60 38 01 04<br />
Người hướng dẫn: GS.TSKH. Lê Văn Cảm<br />
Năm bảo vệ: 2014<br />
Abstract. Đây là công trình chuyên khảo đầu tiên từ sau khi ban hành Bộ luật hình sự<br />
năm 1999 đến nay trong khoa học luật hình sự Việt Nam nghiên cứu một cách có hệ<br />
thống và toàn diện những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của thực tiễn xét xử trong<br />
việc phát triển và hoàn thiện các quy định của Phần chung luật hình sự Việt Nam ở cấp<br />
luận văn thạc sĩ luật học. Trong luận văn này đã có những đóng góp mới về khoa học sau<br />
đây:<br />
Một là, xây dựng khái niệm thực tiễn xét xử, phân tích các đặc điểm cơ bản và hình<br />
thức của thực tiễn xét xử; cũng như làm sáng tỏ vai trò của thực tiễn xét xử trong việc<br />
phát triển và hoàn thiện quy định pháp luật;<br />
Hai là, phân tích vai trò của thực tiễn xét xử trong việc phát triển và hoàn thiện quy định<br />
pháp luật ở một số nước theo truyền thống Thông luật (Common Law) và theo truyền<br />
thống Dân luật (Civil Law);<br />
Ba là, đánh giá và làm sáng tỏ vai trò của thực tiễn xét trong việc phát triển và hoàn thiện<br />
các quy định của Phần chung luật hình sự Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám năm<br />
1945 đến nay, qua đó rút ra những nhận xét;<br />
Bốn là, phân tích sự cần thiết và yêu cầu nâng cao vai trò của thực tiễn xét xử trong việc<br />
phát triển, hoàn thiện các quy định Phần chung luật hình sự Việt Nam hiện nay;<br />
Năm là, chỉ ra những phương hướng và đề xuất một số giải pháp nâng cao vai trò của<br />
thực tiễn xét xử trong việc hoàn thiện, phát triển các quy định của Phần chung luật hình<br />
sự Việt Nam hiện nay.<br />
<br />
Keywords. Luật hình sự; Pháp luật Việt Nam; Luật tố tụng hình sự<br />
Content.<br />
Chương 1: Một số vấn đề lý luận về vai trò của thực tiễn xét xử trong việc phát triển và hoàn<br />
thiện các quy định pháp luật.<br />
Chương 2: Vai trò của thực tiễn xét xử trong việc phát triển và hoàn thiện các quy định của Phần<br />
chung luật hình sự Việt Nam từ năm 1945 đến nay.<br />
Chương 3: Vấn đề nâng cao vai trò của thực tiễn xét xử trong việc phát triển và hoàn thiện các<br />
quy định của Phần chung luật hình sự Việt Nam hiện nay.<br />
References.<br />
1.<br />
<br />
X.X.A-lếch-xây-ép (1986), Pháp luật trong cuộc sống của chúng ta, Nxb Pháp lý, Hà Nội.<br />
<br />
2.<br />
<br />
Ban Chỉ đạo thi hành Bộ luật hình sự (2000), Tài liệu tập huấn chuyên sâu về Bộ luật hình<br />
sự năm 1999, Nhà in Bộ Công an, Hà Nội.<br />
<br />
3.<br />
<br />
Ban Soạn thảo sửa đổi Bộ luật hình sự, Bộ Tư pháp (2012), Đề cương định hướng sửa đổi,<br />
bổ sung Bộ luật hình sự, ngày 24/9, Hà Nội.<br />
<br />
4.<br />
<br />
Phạm Văn Beo (2009), Luật hình sự Việt Nam - Quyển 1 (Phần chung), Nxb Chính trị quốc<br />
gia, Hà Nội.<br />
<br />
5.<br />
<br />
Lê Cảm (Chủ biên) (2001), Giáo trình luật hình sự Việt Nam (Phần chung), Nxb Đại học Quốc<br />
gia Hà Nội, Hà Nội. (Tái bản năm 2007).<br />
<br />
6.<br />
<br />
Lê Cảm (2004), "Vai trò của thực tiễn xét xử trong việc hoàn thiện và hướng dẫn áp dụng<br />
thống nhất pháp luật", Thông tin Khoa học pháp lý, (8), tr. 15-25.<br />
<br />
7.<br />
<br />
Lê Văn Cảm (2005), Sách chuyên khảo Sau đại học: Những vấn đề cơ bản trong khoa học<br />
luật hình sự (Phần chung), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.<br />
<br />
8.<br />
<br />
Lê Văn Cảm (2012), Một số vấn đề cấp bách của khoa học pháp lý Việt Nam trong giai<br />
đoạn xây dựng Nhà nước pháp quyền, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.<br />
<br />
9.<br />
<br />
Nguyễn Ngọc Chí (Chủ biên) (2001), Giáo trình luật tố tụng hình sự Việt Nam, Nxb Đại học<br />
Quốc gia Hà Nội.<br />
<br />
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01 của Bộ Chính trị về<br />
một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Hà Nội.<br />
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5 của Bộ Chính trị về<br />
chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng<br />
đến năm 2020, Hà Nội.<br />
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6 của Bộ Chính trị về<br />
chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội.<br />
13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb<br />
Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br />
14. Bùi Tiến Đạt (2009), "Áp dụng án lệ - Nhu cầu tất yếu trong điều kiện cải cách tư pháp và<br />
xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam", Khoa học, (Luật học), 25(4), tr. 195-200.<br />
15. Nguyễn Ngọc Điện (2006), "Giải pháp cho bài toán "Chất lượng nhân văn của luật"",<br />
Nghiên cứu lập pháp, 10(85), tr. 20-26.<br />
16. Đinh Bích Hà (2007), Bộ luật hình sự nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Nxb Tư pháp,<br />
Hà Nội.<br />
17. Phạm Hồng Hải (2000), "Một số điểm mới cơ bản trong Phần chung Bộ luật hình sự năm<br />
1999", Nhà nước và pháp luật, (6), tr. 47-52.<br />
18. Đỗ Ngọc Hải (2007), Pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động ban hành văn bản quy<br />
phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp ở nước ta hiện nay,<br />
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br />
19. Phan Hiền (1987), Một số vấn đề chủ yếu trong Bộ luật hình sự, Nxb Sự thật, Hà Nội.<br />
20. Trần Thị Hiền (2011), Bộ luật hình sự Nhật Bản, Nxb Từ điển Bách Khoa, Hà Nội.<br />
21. Hiến pháp Việt Nam năm (1946, 1959, 1980 và 1992) (1995), Nxb Chính trị quốc gia, Hà<br />
Nội.<br />
22. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên) (1997), Luật hình sự Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực<br />
tiễn, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.<br />
<br />
23. Nguyễn Ngọc Hòa (2005), "Chính sách xử lý tội phạm trong luật hình sự Việt Nam", Luật<br />
học, (3).<br />
24. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên) (2005), Giáo trình luật hình sự Việt Nam, Tập I, Nxb Công an<br />
nhân dân, Hà Nội.<br />
25. Nguyễn Ngọc Hòa, Lê Thị Sơn (2006), Từ điển Pháp luật hình sự, Nxb Tư pháp, Hà Nội.<br />
26. Nguyễn Thị Hồi (2009), Áp dụng pháp luật ở Việt Nam hiện nay, Đề tài nghiên cứu khoa<br />
học cấp Trường, mã số LH-08-08/ĐHL, Trường Đại học Luật Hà Nội.<br />
27. Triệu Quang Khánh (2006), "Việc sử dụng án lệ trong hệ thống pháp luật dân sự", Nghiên<br />
cứu lập pháp, 7(79), tr. 34-37.<br />
28. Nguyễn Đức Lam (2011), "Án lệ ở Úc: Lịch sử khái niệm, nguyên tắc và cơ chế thực hiện",<br />
Nghiên cứu lập pháp, (13), tr. 55-65.<br />
29. Nguyễn Duy Lãm (Chủ biên) (2001), Từ điển Giải thích thuật ngữ pháp lý thông dụng, Nxb<br />
Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.<br />
30. Hoàng Thế Liên (2004), "Phát biểu đề dẫn Hội thảo: Vai trò của thực tiễn xét xử trong việc<br />
hoàn thiện và áp dụng thống nhất pháp luật", Thông tin Khoa học pháp lý, (8), tr. 8.<br />
31. Michel Fromont (2001), Các hệ thống pháp luật cơ bản trên thế giới, (Dịch giả: Trương<br />
Quang Dũng), Nxb Tư pháp, Hà Nội.<br />
32. Nguyễn Văn Nam (2003), "Án lệ và hệ thống Tòa án nước Anh", Nghiên cứu lập pháp, (2),<br />
tr. 58-64.<br />
33. Nguyễn Văn Nam (2011), "Án lệ trong hệ thống pháp luật dân sự các nước Pháp, Đức và<br />
việc sử dụng án lệ ở Việt Nam", Nghiên cứu lập pháp, (6), tr. 55-60.<br />
34. Nguyễn Văn Nam (2011), Lý luận và thực tiễn về án lệ trong hệ thống pháp luật của các<br />
nước Anh, Mỹ, Pháp, Đức và những kiến nghị đối với Việt Nam, Luận án tiến sĩ Luật học,<br />
Trường Đại học Luật Hà Nội.<br />
35. Phạm Hữu Nghị (2005), "Chương XXI - Thực hiện pháp luật", Trong sách: Giáo trình lý<br />
luận chung về Nhà nước và pháp luật (Hoàng Thị Kim Quế chủ biên), Nxb Đại học Quốc<br />
gia Hà Nội, Hà Nội.<br />
<br />
36. Philip.L. Reichel (1999), "Tư pháp hình sự so sánh", Thông tin khoa học pháp lý, (Số<br />
chuyên đề), Tủ sách luật so sánh.<br />
37. Hoàng Thị Kim Quế (2001), "Tác động của các nhân tố phi kinh tế trong đời sống pháp<br />
luật", Nghiên cứu lập pháp, (8), tr. 15-20.<br />
38. Quốc hội (1985), Bộ luật hình sự, Hà Nội.<br />
39. Quốc hội (1985), Nghị quyết về việc thi hành Bộ luật hình sự, ngày 27/6, Hà Nội.<br />
40. Quốc hội (1988), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội.<br />
41. Quốc hội (1994), Bộ luật lao động, Hà Nội.<br />
42. Quốc hội (1999), Bộ luật hình sự, Hà Nội.<br />
43. Quốc hội (2003), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội.<br />
44. Quốc hội (2005), Bộ luật dân sự, Hà Nội.<br />
45. Quốc hội (2005), Bộ luật lao động, Hà Nội.<br />
46. Quốc hội (2009), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.<br />
47. Phạm Thị Duyên Thảo (2012), Giải thích pháp luật ở Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ<br />
Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.<br />
48. Trần Quang Tiệp (2003), Lịch sử luật hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br />
49. Tòa án nhân dân tối cao (1959), Chỉ thị số 772-TATC ngày 10/7 về vấn đề đình chỉ áp dụng<br />
pháp luật của đế quốc, phong kiến, Hà Nội.<br />
50. Tòa án nhân dân tối cao (1959), Báo cáo tổng kết công tác năm, Hà Nội.<br />
51. Tòa án nhân dân tối cao (1963), Báo cáo tổng kết công tác năm, Hà Nội.<br />
52. Tòa án nhân dân tối cao (1967), Báo cáo giải thích công tác về Pháp lệnh trừng trị các tội<br />
phản cách mạng tại Hội nghị tổng kết công tác, Hà Nội.<br />
53. Tòa án nhân dân tối cao (1968), Bản tổng kết số 10-NCPL ngày 08/01 về hướng dẫn đường<br />
lối xử lý tội vì thiếu tinh thần trách nhiệm vi phạm quy tắc lao động, gây thiệt hại nghiêm<br />
trọng về người và tài sản, Hà Nội.<br />
<br />