Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm và một số yếu tố liên quan của người kinh doanh thức ăn đường phố tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn với mục tiêu đánh giá kiến thức, thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố tại Thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương năm 2020; phân tích một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố được nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm và một số yếu tố liên quan của người kinh doanh thức ăn đường phố tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG PHẠM ĐÌNH HANH KIẾN THỨC, THỰC HÀNH AN TOÀN THỰC PHẨM VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA NGƢỜI KINH DOANH THỨC ĂN ĐƢỜNG PHỐ TẠI THÀNH PHỐ THUẬN AN, TỈNH BÌNH DƢƠNG NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG HÀ NỘI – 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHOA: KHOA HỌC SỨC KHỎE BỘ MÔN: Y TẾ CÔNG CỘNG PHẠM ĐÌNH HANH KIẾN THỨC, THỰC HÀNH AN TOÀN THỰC PHẨM VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA NGƢỜI KINH DOANH THỨC ĂN ĐƢỜNG PHỐ TẠI THÀNH PHỐ THUẬN AN, TỈNH BÌNH DƢƠNG NĂM 2020 Chuyên ngành: Y TẾ CÔNG CỘNG Mã số: 8720701 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS.BS NGUYỄN MINH QUÂN HÀ NỘI – 2020
LỜI CẢM ƠN Đề tài Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Y tế công cộng: “Kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm và một số yếu tố liên quan của người kinh doanh thức ăn đường phố tại Thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương năm 2020” là kết quả của sự cố gắng không ngừng của bản thân tác giả, cũng như sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy cô, bạn bè đồng nghiệp và người thân. Qua trang viết này tác giả xin gửi lời cảm ơn tới những người đã giúp đỡ chúng tôi trong thời gian học tập - nghiên cứu khoa học vừa qua. Tôi xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với TS.BS Nguyễn Minh Quân- Người hướng dẫn khoa học đã trực tiếp tận tình hướng dẫn và Bệnh viện Đa khoa Nam Anh đã cung cấp tài liệu thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Thăng Long, Phòng Sau Đại học, Khoa khoa học sức khỏe, Bộ môn Y tế công cộng đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học này. Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến bạn bè, đồng nghiệp, đơn vị công tác đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Tác giả luận văn Phạm Đình Hanh
LỜI CAM ĐOAN Kính gửi: Phòng Đào tạo Sau đại học Trường Đại Học Thăng Long Bộ môn Y tế công cộng – Trường Đại học Thăng Long Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp Tôi tên là: Phạm Đình Hanh – học viên lớp cao học YTCC 7.2, chuyên ngành Y tế công cộng, Trường Đại học Thăng Long. Tôi xin cam đoan: - Đây là luận văn do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên TS. BS. Nguyễn Minh Quân. - Các số liệu trong luận văn này là do tôi trực tiếp thu thập và kết quả trình bày trong luận văn là hoàn toàn trung thực, chính xác, chưa có ai công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. Hà Nội, Ngày 23 tháng 11 năm 2020 Học viên Phạm Đình Hanh
MỤC LỤC MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................................ 1 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................. 3 1.1. Một số định nghĩa. ............................................................................................... 3 1.2. Ô nhiễm thực phẩm – Ngộ độc thực phẩm. ......................................................... 4 1.2.1. Ô nhiễm thực phẩm. ......................................................................................... 4 1.2.2. Ngộ độc thực phẩm........................................................................................... 6 1.3. Bệnh tật liên quan đến chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm. ........................... 7 1.4. Điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm đối với kinh doanh thức ăn đường phố..8 1.4.1. Địa điểm, trang thiết bị, dụng cụ. ..................................................................... 8 1.4.2. Đối với người kinh doanh thức ăn đường phố. ................................................ 9 1.5. Tình hình vệ sinh an toàn thực phẩm trên thế giới và tại Việt Nam. .................. 9 1.5.1. Trên thế giới. .................................................................................................... 9 1.5.2. Tại Việt Nam. ................................................................................................. 10 1.5.3. Tại Bình Dương. ............................................................................................. 11 1.6. Một số nghiên cứu liên quan. ............................................................................ 11 1.6.1. Trên thế giới. .................................................................................................. 11 1.6.2. Tại Việt Nam. ................................................................................................. 13 1.7. Tổng quan Thành Phố Thuận An, Tỉnh Bình Dương. ....................................... 15 1.8. Khung lý thuyết nghiên cứu. ............................................................................. 17 CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................. 18
2.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu. ....................................................... 18 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu. .................................................................................... 18 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu....................................................................................... 18 2.1.3. Thời gian nghiên cứu. ..................................................................................... 18 2.2. Phương pháp nghiên cứu. .................................................................................. 18 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu. ....................................................................................... 18 2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu......................................................................................... 18 2.2.3. Kỹ thuật chọn mẫu.......................................................................................... 19 2.3. Các biến số, chỉ số nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá. .................................... 20 2.3.1. Biến số và chỉ số nghiên cứu. ......................................................................... 20 2.3.2. Tiêu chuẩn đánh giá........................................................................................ 25 2.4. Phương pháp thu thập thông tin. ....................................................................... 25 2.4.1. Công cụ thu thập thông tin. ............................................................................ 25 2.4.2. Kỹ thuật thu thập thông tin. ............................................................................ 25 2.4.3. Quy trình thu thập thông tin và sơ đồ nghiên cứu. ......................................... 26 2.5. Phân tích và xử lý số liệu. ................................................................................. 27 2.6. Sai số và biện pháp hạn chế sai số. .................................................................... 27 2.6.1. Sai số............................................................................................................... 27 2.6.2. Khống chế sai số. ............................................................................................ 28 2.7. Đạo đức trong nghiên cứu. ................................................................................ 29 2.8. Hạn chế của nghiên cứu..................................................................................... 29 CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................. 30 3.1. Đặc tính nền của đối tượng tham gia nghiên cứu. ............................................. 30 3.2. Kiến thức về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP ........................ 33
3.3. Thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP. ...................... 39 3.4. Một số yếu tố có liên quan đến kiến thức về an toàn thực phẩm ...................... 41 3.4.1. Mối liên quan giữa đặc tính nền với kiến thức về ATTP của người kinh doanh TAĐP ........................................................................................................................ 41 3.4.2. Mối liên quan giữa đặc điểm kinh doanh thức ăn đường phố với kiến thức về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP. .................................................... 43 3.4.3. Mối liên quan giữa tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm và nguồn thông tin về an toàn thực phẩm với kiến thức về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP………………………………………………………………………………44 3.4.4. Mối liên quan giữa thời gian kinh doanh thức ăn đường phố với kiến thức về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP. .................................................... 45 3.5. Một số yếu tố liên quan đến thực hành về an toàn thực phẩm. ......................... 46 3.5.1. Mối liên quan giữa đặc tính nền với thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP. ......................................................................................... 46 3.5.2.Mối liên quan giữa đặc điểm kinh doanh thức ăn đường phố với thực hành an toàn thực phẩm. ........................................................................................................ 49 3.5.3. Mối liên quan giữa tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm và nguồn thông tin về an toàn thực phẩm với thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP. ..................................................................................................................... 50 3.5.4. Mối liên quan giữa thời gian kinh doanh thức ăn đường phố với thực hành an toàn thực phẩm. ........................................................................................................ 51 3.6. Mối liên quan giữa kiến thức và thực hành về an toàn thực phẩm. .................. 52 3.7. Mô hình đa biến giữa các yếu tố liên quan đến kiến thức về an toàn thực phẩm ……….……………………………………………………………………………..53 3.8. Mô hình đa biến giữa các yếu tố liên quan đến thực hành về an toàn thực phẩm………………………………………………………………………………..54 CHƢƠNG 4. BÀN LUẬN ...................................................................................... 56
4.1. Đặc tính nền của người kinh doanh thức ăn đường phố.................................... 56 4.2.Kiến thức về an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố ...... 58 4.3.Thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố. ... 60 4.4.Các yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố. ................................................................................ 62 4.4.1. Các yếu tố liên quan đến kiến thức về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP … ........................................................................................................ 62 4.4.2. Các yếu tố liên quan đến thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP… ......................................................................................................... 65 4.4.3. Mối liên quan giữa kiến thức về an toàn thực phẩm và thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP. ................................................................. 67 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 69 KHUYẾN NGHỊ ..................................................................................................... 71 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT ATTP An toàn thực phẩm ATVSTP An toàn vệ sinh thực phẩm BYT Bộ y tế CBTP Chế biến thực phẩm DVAU Dịch vụ ăn uống KCN Khu công nghiệp KTC 95% Khoảng tin cậy 95% KSK Khám sức khỏe SL Số lượng QCVN Quy chuẩn Việt Nam TAĐP Thức ăn đường phố THPT Trung học phổ thông TP Thành phố TIẾNG ANH OR Odd ratio (tỷ số số chênh) WHO World Health Organization (Tổ chức Y tế Thế giới) FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations (Tổ chức lương thực và nông nghiệp Liên hiệp quốc)
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Biến số và chỉ số nghiên cứu…………………………………................20 Bảng 3.1. Đặc điểm nền của người kinh doanh TAĐP ............................................ 30 Bảng 3.2. Đặc điểm kinh doanh TAĐP .................................................................... 31 Bảng 3.3. Tập huấn về ATTP của người kinh doanh TAĐP ................................... 32 Bảng 3.4. Kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh TAĐP....................................... 32 Bảng 3.5. Khám sức khỏe của người kinh doanh TAĐP ......................................... 33 Bảng 3.6. Kiến thức về ATTP của người kinh doanh TAĐP ................................... 33 Bảng 3.7. Thực hành về ATTP của người kinh doanh TAĐP ................................. 39 Bảng 3.8. Mối liên quan giữa đặc tính nền với kiến thức về an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP .......................................................................................... 41 Bảng 3.9. Mối liên quan giữa đặc điểm kinh doanh TAĐP với kiến thức an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP .................................................................. 43 Bảng 3.10. Mối liên quan giữa tập huấn kiến thức về ATTP và nguồn thông tin về ATTP với kiến thức về ATTP của người kinh doanh TAĐP ................................... 44 Bảng 3.11. Mối liên quan giữa thời gian kinh doanh TAĐP với kiến thức về ATTP của người kinh doanh TAĐP .................................................................................... 45 Bảng 3.12. Mối liên quan giữa các đặc tính nền với thực hành an toàn thực phẩm của người kinh doanh TAĐP .................................................................................... 46 Bảng 3.13. Mối liên quan giữa đặc điểm kinh doanh TAĐP với thực hành về ATTP của người kinh doanh TAĐP .................................................................................... 49 Bảng 3.14. Mối liên quan giữa tập huấn về ATTP và nguồn thông tin về ATTP với thực hành về ATTP của người kinh doanh TAĐP ................................................... 50 Bảng 3.15. Mối liên quan giữa thời gian kinh doanh về TAĐP với thực hành về ATTP của người kinh doanh TAĐP ......................................................................... 51
Bảng 3.16. Mối liên quan giữa kiến thức với thực hành ATTP của người kinh doanh TAĐP ........................................................................................................................ 52 Bảng 3.17. Mô hình đa biến giữa các yếu tố liên quan đến kiến thức về ATTP của người kinh doanh TAĐP .......................................................................................... 53 Bảng 3.18. Mô hình đa biến giữa các yếu tố liên quan đến thực hành về ATTP của người kinh doanh TAĐP .......................................................................................... 54 Hình 1. 1: Con đường gây ô nhiễm sinh học vào thực phẩm………………………..4
1 ĐẶT VẤN ĐỀ An toàn thực phẩm có tầm quan trọng đặc biệt, thực phẩm an toàn đóng góp to lớn trong việc cải thiện sức khỏe con người, chất lượng cuộc sống và chất lượng giống nòi. Tuy nhiên, việc đảm bảo an toàn thực phẩm đang trở thành một vấn đề nhức nhối trong xã hội và đang tạo nhiều lo lắng cho người dân. Tình hình ngộ độc thực phẩm trên thế giới đang có xu hướng gia tăng [3]. Tổ chức Y tế thế giới ước tính mỗi năm có khoảng 600 triệu người bị ngộ độc thực phẩm dẫn tới 420.000 trường hợp tử vọng [84]. Tại Việt Nam theo số liệu của Bộ Y tế, số vụ ngộ độc thực phẩm hàng năm trong khoảng 250 – 500 vụ làm 7.000 – 10.000 người nhập viện và 100 – 200 trường hợp tử vong [29]. Riêng trong năm 2019, tính đến tháng 7 đã xảy ra 42 vụ ngộ độc thực phẩm với 1.372 người mắc, 1.361 người nhập viện và 9 ca tử vong [26],[5]. Ngộ độc thực phẩm và các bệnh do thực phẩm gây ra không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và cuộc sống của mỗi người mà còn liên quan chặt chẽ đến năng suất, hiệu quả phát triển kinh tế, thương mại, du lịch và an sinh xã hội. Do đó việc đảm bảo an toàn thực phẩm góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo và hội nhập quốc tế [3]. Trong các loại hình kinh doanh thực phẩm thì hình thức kinh doanh thức ăn đường phố đã trở nên quen thuộc với nhiều người vì nó đáp ứng nhu cầu nhanh, rẻ và tiện lợi. Tuy nhiên loại hình này cũng tiềm ẩn nhiều mối nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng như nguồn nguyên liệu chế biến thực phẩm gần như nằm ngoài vùng kiểm soát của cơ quan chức năng; việc bảo quản, chế biến thức ăn đường phố cũng không đảm bảo các điều kiện vệ sinh do cơ sở vật chất không đảm bảo và thiếu nước sạch; thức ăn đường phố thường được bày bán ngay trên mặt đất, ngoài lề đường và người kinh doanh thức ăn đường phố thiếu kiến thức về an toàn thực phẩm [15], [13], [27]. Bình Dương là một tỉnh có nền công nghiệp phát triển với số lượng công nhân đông, để phục vụ cho nhu cầu ăn uống của người dân nên số lượng cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố ngày càng tăng. Thành phố Thuận An là nơi tập trung đông nhất các khu công nghiệp tại tỉnh Bình Dương. Số lượng cơ sở kinh
2 doanh thức ăn đường phố cao (1.456 cơ sở) và tập trung nhiều ở các phường Thuận Giao, Bình Hòa, Bình Chuẩn và Lái Thiêu. Qua hồi cứu y văn, chúng tôi thấy các nghiên cứu về an toàn thực phẩm được thực hiện trên cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương vẫn chưa phổ biến. Vì vậy, có một số câu hỏi được đặt ra ở đây là: Thực trạng kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố tại thành phố Thuận An như thế nào? Và có những yếu tố nào liên quan đến kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm của họ? Do đó chúng tôi tiến hành thực hiện nghiên cứu “Kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm và một số yếu tố liên quan của người kinh doanh thức ăn đường phố tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương năm 2020” nhằm góp phần cung cấp thông tin khách quan về thực trạng an toàn vệ sinh thực phẩm tại các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương. Nghiên cứu này gồm 2 mục tiêu cụ thể: 1. Đánh giá kiến thức, thực hành về an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố tại Thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương năm 2020. 2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm của người kinh doanh thức ăn đường phố được nghiên cứu.