Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Thực trạng chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và các yếu tố liên quan tại trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai

Chia sẻ: Huyen Nguyen My | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn này tiến hành mô tả triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính; thực trạng chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và phân tích một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Thực trạng chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và các yếu tố liên quan tại trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG LÊ THỊ KIM THOA THỰC TRẠNG CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN TẠI TRUNG TÂM HÔ HẤP, BỆNH VIỆN BẠCH MAI LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐIỀU DƯỠNG HÀ NỘI - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG LÊ THỊ KIM THOA Mã học viên: C01179 THỰC TRẠNG CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN TẠI TRUNG TÂM HÔ HẤP, BỆNH VIỆN BẠCH MAI Chuyên ngành : Điều dưỡng Mã số : 8.72.03.01 LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐIỀU DƯỠNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN HẢI ANH HÀ NỘI - 2019
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Thực trạng chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và các yếu tố liên quan tại Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai” tôi đã nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình của các thầy, cô giáo trường Đại học Thăng Long để hoàn thành luận văn này. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Hải Anh và PGS.TS. Lê Thị Bình, những người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ về kiến thức, tài liệu và phương pháp để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học này. Tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủy, Ban giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, Ban Giám đốc Trung Tâm Hô hấp và tập thể cán bộ nhân viên Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Bạch Mai đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn: – Lãnh đạo, chuyên viên Phòng sau đại học. – Ban giám hiệu, các giáo viên dạy trường Đại học Thăng Long. – Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong suốt quá trình thực hiện đề tài, song có thể còn có những mặt hạn chế, thiếu sót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp và sự chỉ dẫn của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 31 tháng 10 năm 2019 Tác giả luận văn Lê Thị Kim Thoa
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Lê Thị Kim Thoa, học viên lớp Cao học Điều Dưỡng, khóa học 2017 - 2019 tại Trường Đại học Thăng Long xin cam đoan: 1. Đây là nghiên cứu của tôi, thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Hải Anh. 2. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn trung thực và khách quan, do tôi thu thập và thực hiện. 3. Kết quả nghiên cứu của luận văn này chưa được đăng tải trên bất kỳ một tạp chí hay một công trình khoa học nào. Hà Nội, ngày 31 tháng 10 năm 2019 Tác giả luận văn Lê Thị Kim Thoa
CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATS Hội lồng ngực Hoa Kỳ (American Thoracic Society) BMI Chỉ số khối cơ thể (Body Mass Index) BPTNMT Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) CAT Bộ câu hỏi chất lượng cuộc sống cho người bệnh COPD (COPD Assessment Test) CLVT Cắt lớp vi tính CNHH/CNTK Chức năng hô hấp/ Chức năng thông khí CRP Protein phản ứng C (C reation protein) CRQ Bộ câu hỏi bệnh hô hấp mạn tính (Chronic Respiratory Questionnaire) CS Cộng sự DLCO Khả năng khuếch tán khí CO ở phổi (Diffusing lung capacity for carbon monoxide) ERS Hội Hô hấp Châu Âu (European Respiratory Society) FEV1 Thể tích khí thở ra gắng sức trong giây đầu tiên (Forced Expired Volume in the first second) FEV1/FVC Chỉ số Gaensler FEV1/VC Chỉ số Tiffeneau FFMI Chỉ số khối không mỡ (Fat free mass index) FVC Dung tích sống gắng sức (Forced vital capacity) GOLD Chiến lược toàn cầu về bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (Global Initative for Chronic Obstructive Lung Disease) HPPQ Hồi phục phế quản
HPQ Hen phế quản mMRC Bộ câu hỏi khó thở cải biên của hội đồng nghiên cứu y khoa (Modified Medical Research Council) MRC Hội đồng nghiên cứu Y khoa (Medical Research Council) NHLBI Viện nghiên cứu tim, phổi và huyết học quốc gia Hoa Kỳ (National Heart, Lung and Blood Institute) PaCO2 Áp lực riêng phần khí cacbonic trong máu động mạch (Pressure of arterial carbon dioxide) PaO2 Áp lực riêng phần khí oxy trong máu động mạch (Pressure of arterial oxygene) PHCN Phục hồi chức năng SaO2 Độ bão hòa oxy máu động mạch (Saturation of arterial oxygen) SGA Thang điểm đánh giá tình trạng dinh dưỡng ở người bệnh COPD SpO2 Độ bão hòa oxy máu ngoại vi (Saturation of peripherral oxygen) TSLT Trị số lý thuyết WHO Tổ chức y tế Thế giới (World Health Organization) YNTK Ý nghĩa thống kê
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN........................................................................... 3 1.1. Tổng quan về bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ......................................... 3 1.1.1. Giới thiệu về bệnh ............................................................................. 3 1.1.2. Định nghĩa ......................................................................................... 4 1.1.3. Đặc điểm dịch tễ ............................................................................... 4 1.1.4. Các yếu tố nguy cơ............................................................................ 5 1.1.5. Triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng................................................. 7 1.1.6. Chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và phân nhóm ............... 11 1.1.7. Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ........................................... 13 1.2. Công tác chăm sóc người bệnh ............................................................ 16 1.2.1. Khái niệm về chăm sóc điều dưỡng ................................................ 16 1.2.2. Vai trò chăm sóc của điều dưỡng đối với người bệnh .................... 16 1.2.3. Học thuyết điều dưỡng được áp dụng trong nghiên cứu ................ 17 1.2.4. Quy trình chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính .............. 19 1.2.5. Những nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam về công tác chăm sóc người bệnh .................................................................................. 28 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 30 2.1. Địa điểm, thời gian và đối tượng nghiên cứu....................................... 30 2.1.1. Địa điểm, thời gian nghiên cứu ....................................................... 30 2.1.2. Tiêu chuẩn lựa chọn người bệnh..................................................... 30 2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ người bệnh ....................................................... 30 2.2. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 30 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu ........................................................................ 30 2.2.2. Phương pháp chọn mẫu, cỡ mẫu ..................................................... 30 2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 31 2.3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính .. 31 2.3.2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh. ........ 33 2.4. Quy trình nghiên cứu ............................................................................ 35
2.5. Xử lý và phân tích số liệu..................................................................... 35 2.6. Sai số và cách khắc phục sai số ............................................................ 36 2.7. Đạo đức nghiên cứu.............................................................................. 36 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 39 3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ..... 39 3.1.1. Đặc điểm lâm sàng .......................................................................... 39 3.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng ................................................................... 48 3.2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh .............. 50 3.2.1. Chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đợt cấp ................. 50 3.2.2. Một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh ........................ 54 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 57 4.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ... 57 4.1.1. Đặc điểm lâm sàng .......................................................................... 57 4.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng ................................................................... 66 4.2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh .............. 67 4.2.1. Chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đợt cấp ................. 67 4.2.2. Một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh ........................ 75 KẾT LUẬN .................................................................................................... 80 KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Phân loại COPD theo mức độ tắc nghẽn đường thở theo GOLD 2018 ............................................................................................. 10 Bảng 1.2. Phân nhóm BPTNMT theo GOLD 2018..................................... 12 Bảng 1.3. Đánh giá mức độ nặng của đợt cấp BPTNMT ............................ 14 Bảng 2.1. Phân loại BMI cho các nước châu Á ........................................... 31 Bảng 2.2. Thang điểm khó thở mMRC........................................................ 33 Bảng 3.1. Phân bố theo nhóm tuổi của người bệnh ..................................... 39 Bảng 3.2. Phân bố người bệnh theo thời gian mắc bệnh ............................. 41 Bảng 3.3. Số đợt cấp trung bình của người bệnh trong 12 tháng ............... 41 Bảng 3.4. Các triệu chứng cơ năng ............................................................. 42 Bảng 3.5. Các triệu chứng thực thể ............................................................. 43 Bảng 3.6. Bảng nhiệt độ của người bệnh .................................................... 44 Bảng 3.7. Phân loại mức độ khó thở theo điểm mMRC .............................. 45 Bảng 3.8. Thời gian xuất hiện triệu chứng và thời gian nằm viện của người bệnh trong nghiên cứu ................................................................ 46 Bảng 3.9. Chất lượng cuộc sống theo thang điểm CAT ............................. 47 Bảng 3.10. Phân nhóm BPTNMT dựa vào GOLD 2018 .............................. 48 Bảng 3.11. Phân loại mức độ trong đợt cấp BPTNMT theo Anthonisen ...... 48 Bảng 3.12. Kết quả xét nghiệm bạch cầu ...................................................... 49 Bảng 3.13. Kết quả xét nghiệm CRP ............................................................. 49 Bảng 3.14. Kết quả xét nghiệm cấy đờm ...................................................... 50 Bảng 3.15. Điều dưỡng tiếp đón người bệnh ................................................. 50 Bảng 3.16. Điều dưỡng chăm sóc tâm lý và tinh thần cho người bệnh ......... 50 Bảng 3.17. Điều dưỡng phân loại vòng đeo tay khi chăm sóc ...................... 51 Bảng 3.18. Điều dưỡng theo dõi người bệnh ................................................. 51 Bảng 3.19. Điều dưỡng phát thuốc và hướng dẫn uống thuốc ...................... 51 Bảng 3.20. Điều dưỡng sử dụng thuốc đúng giờ ........................................... 52 Bảng 3.21. Điều dưỡng giúp đỡ người bệnh gặp khó khăn trong ăn uống ... 52 Bảng 3.22. Điều dưỡng giúp đỡ, hỗ trợ người bệnh vệ sinh ........................ 52
Bảng 3.23. Điều dưỡng hướng dẫn người bệnh chế độ ăn phù hợp .............. 53 Bảng 3.24. Điều dưỡng hướng dẫn, hỗ trợ người bệnh luyện tập PHCN ..... 53 Bảng 3.25. Điều dưỡng hướng dẫn, tư vấn người bệnh tự chăm sóc, theo dõi phòng bệnh .................................................................................. 53 Bảng 3.26. Điều dưỡng hướng dẫn, tư vấn chế độ dùng thuốc ..................... 54 Bảng 3.27. Yếu tố liên quan đến giúp đỡ hỗ trợ người bệnh vệ sinh và chăm sóc cá nhân................................................................................... 54 Bảng 3.28: Yếu tố liên quan đến hướng dẫn chế độ ăn ................................. 55 Bảng 3.29. Yếu tố liên quan đến hướng dẫn luyện tập PHCN ..................... 56
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Phân bố theo giới của người bệnh trong nghiên cứu ................ 39 Biểu đồ 3.2. Đặc điểm BMI của người bệnh................................................. 40 Biểu đồ 3.3. Tình hình bỏ hút thuốc lá của người bệnh ................................ 40 Biểu đồ 3.4. Lý do vào viện của người bệnh ................................................ 42 DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Sơ đồ nghiên cứu............................................................................. 38
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) hay được gọi tắt là COPD - Chronic Obstructive Pulmonary Disease, là bệnh lý hô hấp mạn tính đặc trưng bởi sự tắc nghẽn luồng khí thở ra không có khả năng hồi phục hoàn toàn [48]. Bệnh đặc trưng bởi các triệu chứng hô hấp dai dẳng và giới hạn luồng không khí, là hậu quả của phản ứng viêm bất thường của đường thở và/ hoặc phế nang do phơi nhiễm với các hạt hoặc khí độc hại trong khói thuốc lá, thuốc lào là yếu tố nguy cơ chính, tuy nhiên ô nhiễm không khí và khói chất đốt cũng là yếu tố nguy cơ gây COPD quan trọng. Đây là bệnh lý cần có sự tiếp cận toàn diện trong việc điều trị và chăm sóc, bao gồm (1) giảm mức độ khó thở, (2) tăng khả năng gắng sức, (3) tăng chất lượng cuộc sống (CLCS), (4) chậm suy giảm chức năng hô hấp, (5) ngăn ngừa đợt cấp, (6) giảm tử vong của bệnh (GOLD 2014) [24]. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thường kéo dài và có sự xen kẽ giữa những giai đoạn ổn định và đợt cấp, trong đó những đợt cấp có thể gây đe dọa tính mạng người bệnh [9]. Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là tình trạng thay đổi cấp tính các biểu hiện lâm sàng, làm tăng các triệu chứng như khó thở, tăng, khạc đờm, cũng như màu sắc của đờm thay đổi. Điều này dẫn tới cần có sự thay đổi trong điều trị và chăm sóc người bệnh so với cách liệu pháp thông thường [9]. Điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một quá trình phức tạp, đòi hỏi phải có sự điều trị nội trú và ngoại trú lâu dài, do đó, việc chăm sóc điều dưỡng cho người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị cho người bệnh. Công tác chăm sóc điều dưỡng đối với người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần được lưu tâm ngay từ khi mới được chẩn đoán và xác định hướng điều trị nhằm đảm bảo người
2 bệnh điều trị đủ phác đồ, phòng ngừa các biến chứng và giảm nhẹ các tác dụng phụ của quá trình điều trị, giảm chi phí và thời gian nằm viện và nâng cao chất lượng điều trị. Vai trò của điều dưỡng trong chăm sóc người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đã được nghiên cứu trên thế giới, với bằng chứng về sự cải thiện khả năng tự chăm sóc của người bệnh, chất lượng cuộc sống, chất lượng chăm sóc, kiến thức và sự hài lòng của người bệnh. Tuy nhiên, tác động của công tác chăm sóc của điều dưỡng với sự cải thiện về mặt lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đợt cấp tại Việt Nam vẫn còn chưa được đánh giá đầy đủ. Do đó, chúng tôi thực hiện đề tài “Thực trạng chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và các yếu tố liên quan tại Trung tâm Hô hấp, bệnh viện Bạch Mai” với hai mục tiêu: 1. Mô tả triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. 2. Mô tả thực trạng chăm sóc người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và phân tích một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh.