Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Thực trạng chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật thay van hai lá tại viện tim mạch Bệnh viện Bạch Mai

Chia sẻ: Huyen Nguyen My | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tiến hành mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh phẫu thuật thay van hai lá tại Viện Tim mạch Việt Nam – Bệnh viện Bạch Mai năm 2019.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Thực trạng chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật thay van hai lá tại viện tim mạch Bệnh viện Bạch Mai

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ******************** ĐẶNG ĐÌNH MẠNH THỰC TRẠNG CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH SAU PHẪU THUẬT THAY VAN HAI LÁ TẠI VIỆN TIM MẠCH BỆNH VIỆN BẠCH MAI LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG Hà Nội – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ĐẶNG ĐÌNH MẠNH THỰC TRẠNG CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH SAU PHẪU THUẬT THAY VAN HAI LÁ TẠI VIỆN TIM MẠCH BỆNH VIỆN BẠCH MAI Chuyên ngành: Điều dưỡng Mã số: 8.72.03.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.BS. PHẠM THỊ HỒNG THI Hà Nội - 2019
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học, khoa Khoa học sức khỏe, Bộ môn Điều dưỡng trường Đại học Thăng Long, Ban Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, Lãnh đạo Viện Tim mạch, Lãnh đạo Đơn vị Phẫu thuật tim mạch đã tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Với tấm lòng của một người học trò em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới: PGS.TS. Phạm Thị Hồng Thi - Người thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tâm truyền đạt những kiến thức quý báu cho em trong suốt quá trình nghiên cứu luận văn này. TS.BS. Dương Đức Hùng - Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp Bệnh viện Bạch Mai, Trưởng Đơn vị Phẫu thuật Tim Mạch đã tạo điều kiện giúp đỡ cho em được thực hiện nghiên cứu tại Đơn vị. Tôi cũng xin gửi lời chân thành cảm ơn đến tập thể nhân viên Đơn vị Phẫu thuật Tim mạch Viện Tim Mạch Bệnh viện Bạch Mai, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này. Cảm ơn những người thân yêu trong gia đình trong suốt thời gian qua đã luôn bên cạnh động viên, khích lệ, tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi có được thành tích ngày hôm nay. Hà Nội ngày tháng năm 2019 Đặng Đình Mạnh
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Hà Nội ngày tháng năm 2019 Tác giả Đặng Đình Mạnh
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ACC/AHA : Trường môn tim mạch và hội tim mạch Hoa Kỳ (American College of Cardiology / American Heart Association) ALĐMP : Áp lực động mạch phổi NB : Người bệnh Dd : Đường kính thất trái tâm trương (Diastolic Diameter) Ds : Đường kính thất trái tâm thu (Systolic Diameter) ĐMC : Động mạch chủ EF : Phân suất tống máu ( Ejection fraction) ESC : Hội tim mạch châu Âu (European Society of Cardiology) HHL : Hẹp hai lá HoHL : Hở hai lá INR : Chỉ số bình thường hóa chuẩn quốc tế (International Normalized Ratio) NT : Nhĩ trái NYHA : Hội tim mạch New York (New York Heart Association) TT : Thất trái VBL : Van ba lá VHL : Van hai lá CS : Chăm sóc HADMXL : Huyết áp động mạch xâm lấn
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................ 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ..................................................................................... 3 1.1. Bệnh van hai lá ................................................................................................. 3 1.1.1. Giải phẫu, sinh lý van hai lá ....................................................................... 3 1.1.2. Tổn thương van hai lá................................................................................. 4 1.1.3. Các phương pháp điều trị ........................................................................... 8 1.2. Chăm sóc điều dưỡng trên người bệnh sau phẫu thuật thay van hai lá tại phòng hồi sức ......................................................................................................... 13 1.2.1. Đơn vị phẫu thuật Tim mạch, Viện Tim mạch Việt Nam, Bệnh viện Bạch Mai ............................................................................................................ 13 1.2.2. Quy chuẩn chung về phòng hồi sức ......................................................... 14 1.2.3. Quy trình chăm sóc................................................................................... 14 1.3. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước..................................................... 22 1.3.1. Tình hình nghiên cứu trong nước ............................................................. 22 1.3.2. Các nghiên cứu ở nước ngoài ................................................................... 24 CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 25 2.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................... 25 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn ................................................................................. 25 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ................................................................................... 25 2.1.3. Cỡ mẫu nghiên cứu .................................................................................. 25 2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 26 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................. 26 2.2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................ 26 2.2.3. Phương pháp thu thập số liệu: .................................................................. 26 2.2.4. Các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................ 26 2.2.5. Các bước tiến hành nghiên cứu ................................................................ 34 2.2.6. Quản lý và phân tích số liệu ..................................................................... 34 2.2.7. Đạo đức trong nghiên cứu ........................................................................ 34
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ ......................................................................................... 36 3.1. Đặc điểm chung người bệnh nghiên cứu ........................................................ 36 3.1.1. Đặc điểm về tuổi, giới tính ....................................................................... 36 3.1.2. Đặc điểm phân bố nơi cư trú và tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế .................. 36 3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nhóm đối tượng.............................. 37 3.2.1. Tiền sử bệnh lý tim mạch liên quan ......................................................... 37 3.2.2. Tiền sử điều trị nội khoa trước mổ ........................................................... 38 3.2.3. Các bệnh mạn tính đi kèm ........................................................................ 38 3.2.4. Thông số thời gian trong mổ .................................................................... 39 3.2.5. Loại van thay thế cho người bệnh ............................................................ 40 3.2.6. Đặc điểm lâm sàng NB sau mổ tại phòng hậu phẫu................................. 41 3.2.7. Đặc điểm cận lâm sàng sau mổ ................................................................ 42 3.2.8. Biến chứng sớm sau phẫu thuật................................................................ 44 3.2.9. Kết quả đợt điều trị ................................................................................... 44 3.2.10. Thời gian điều trị nội trú ........................................................................ 45 3.3. Kết quả chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật thay van hai lá tại phòng hồi sức sau mổ ....................................................................................................... 45 3.3.1. Chăm sóc, theo dõi thông khí nhân tạo .................................................... 45 3.3.2. Chăm sóc theo dõi đường đo huyết áp động mạch xâm lấn.................... 46 3.3.3. Thực hiện y lệnh dùng thuốc .................................................................... 47 3.3.4. Thực hiện y lệnh truyền máu .................................................................... 47 3.3.5. Thực hiện chỉ định chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm máu và thăm dò chức năng............................................................................................................ 48 3.3.6. Chăm sóc theo dõi catheter tĩnh mạch trung tâm ..................................... 48 3.3.7. Chăm sóc theo dõi dẫn lưu ....................................................................... 49 3.3.8. Chăm sóc theo dõi các thủ thuật xâm lấn khác ........................................ 50 3.3.9. Dinh dưỡng cho người bệnh ..................................................................... 51 3.3.10. Công tác chăm sóc vệ sinh cho người bệnh ........................................... 51 3.3.11. Thực trạng chăm sóc da.......................................................................... 52 3.3.12. Chăm sóc tinh thần và giáo dục sức khỏe .............................................. 52 3.3.13. Các chăm sóc khác ................................................................................. 53
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ...................................................................................... 54 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu .................................................... 54 4.1.1. Đặc điểm về tuổi, giới tính ....................................................................... 54 4.1.2. Đặc điểm phân bố nơi cư trú của nhóm đối tượng nghiên cứu ................ 54 4.2. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu ......................... 55 4.2.1. Tiền sử bệnh lý tim mạch ......................................................................... 55 4.2.2. Tiền sử điều trị nội khoa........................................................................... 56 4.2.3. Thông số thời gian trong phẫu thuật ........................................................ 57 4.2.4. Loại van và kích cỡ van nhân tạo ............................................................. 58 4.2.5. Đặc điểm lâm sàng sau mổ ....................................................................... 58 4.2.6. Đặc điểm cận lâm sàng sau mổ ................................................................ 59 4.2.7. Biến chứng sớm sau phẫu thuật................................................................ 60 4.2.8. Kết quả đợt điều trị ................................................................................... 61 4.2.9. Thời gian nằm viện của nhóm đối tượng nghiên cứu .............................. 62 4.3. Kết quả chăm sóc người bệnh sau mổ thay van tại phòng hồi sức ................. 63 4.3.1. Chăm sóc thông khí nhân tạo ................................................................... 63 4.3.2. Chăm sóc đường đo huyết áp động mạch xâm lấn................................... 64 4.3.3. Thực hiện y lệnh dùng thuốc .................................................................... 65 4.3.4. Thực hiện y lệnh truyền máu .................................................................... 66 4.3.5. Thực hiện y lệnh xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh và thăm dò chức năng ...... 68 4.3.6. Chăm sóc Catheter tĩnh mạch trung tâm .................................................. 69 4.3.7. Chăm sóc dẫn lưu ..................................................................................... 70 4.3.8. Chăm sóc Sonde tiểu ................................................................................ 71 4.3.9. Chăm sóc thủ thuật xâm lấn khác............................................................. 72 4.3.10. Dinh dưỡng cho người bệnh ................................................................... 73 4.3.11. Chăm sóc vệ sinh cá nhân ...................................................................... 73 4.3.12. Chăm sóc da cho người bệnh ................................................................. 74 4.3.13. Chăm sóc tinh thần và giáo dục sức khỏe .............................................. 75 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 77 KIẾN NGHỊ ............................................................................................................. 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Tuổi, giới tính ......................................................................................36 Bảng 3.2. Nơi cư trú và tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế của người bệnh ................36 Bảng 3.3. Tiền sử bệnh lý tim mạch liên quan ....................................................37 Bảng 3.4. Các bệnh mạn tính đi kèm ...................................................................38 Bảng 3.5. Các thông số thời gian ghi nhận trong phẫu thuật...............................39 Bảng 3.6. Đặc điểm lâm sàng sau mổ ..................................................................41 Bảng 3.7. Đặc điểm cận lâm sàng sau mổ ...........................................................42 Bảng 3.8. Kết quả xét nghiệm máu ngay sau mổ ................................................43 Bảng 3.9. Tỷ lệ các biến chứng gặp phải sau phẫu thuật.....................................44 Bảng 3.10. Kết quả điều trị ....................................................................................44 Bảng 3.11. Thời gian điều trị nội trú trung bình ....................................................45 Bảng 3.12. Chăm sóc thông khí hỗ trợ ..................................................................45 Bảng 3.13. Chăm sóc theo dõi đường đo huyết áp động mạch xâm lấn ...............46 Bảng 3.14. Thực hiện y lệnh thuốc ........................................................................47 Bảng 3.15. Thực hiện y lệnh truyền máu...............................................................47 Bảng 3.16. Thực hiện y lệnh xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh và thăm dò chức năng....48 Bảng 3.17: Chăm sóc Catheter tĩnh mạch trung tâm .............................................48 Bảng 3.18. Chăm sóc dẫn lưu sau phẫu thuật trên người bệnh .............................49 Bảng 3.19. Các thủ thuật xâm lấn khác .................................................................50 Bảng 3.20. Thực hiện dinh dưỡng cho người bệnh ...............................................51 Bảng 3.21. Công tác vệ sinh cho người bệnh ........................................................51 Bảng 3.22. Kết quả chăm sóc da............................................................................52 Bảng 3.23. Chăm sóc tinh thần và giáo dục sức khỏe ...........................................52 Bảng 3.24. Chăm sóc tinh thần và giáo dục sức khỏe ...........................................53 Bảng 4.1: So sánh thời gian chạy máy và kẹp ĐMC của một số tác giả .............57 Bảng 4.3: So sánh tỷ lệ tử vong sớm với các tác giả khác ..................................61
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Tiền sử điều trị nội khoa trước phẫu thuật ..........................................38 Biểu đồ 3.2. Thông số về van nhân tạo thay cho nhóm đối tượng nghiên cứu .............40 DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1: Bộ máy van hai lá ................................................................................3 Hình 1.2: Liên quan van hai lá ............................................................................3
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh van hai lá (VHL) là bệnh tim thường gặp, trong đó bệnh tim do thấp hay gặp ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Trong bệnh van tim do thấp, tổn thương thường gặp nhất là VHL, chiếm tỉ lệ 86,7-100% và chiếm hơn 50% người bệnh bị bệnh tim nằm phải viện [23].Phần lớn những người bệnh mắc bệnh van tim dẫn đến suy tim đang ở độ tuổi lao động, điều này dẫn đến gánh nặng cho gia đình và xã hội. Bệnh lý VHL bao gồm: Hẹp VHL (HHL), Hở VHL (HoHL) và hẹp hở VHL phối hợp (HHoHL). Ngoài những rối loạn về tuần hoàn dẫn đến suy tim, khi VHL bị tổn thương sẽ ảnh hưởng đến chức năng của một số tạng quan trọng như phổi, gan, thận, tai biến mạch não (liệt nửa người, tử vong), biến chứng mạch ngoại vi (tắc mạch), giảm khả năng vận động. Điều trị bệnh VHL bao gồm: điều trị nội khoa, tim mạch can thiệp và điều trị ngoại khoa. Trong đó điều trị ngoại khoa có tính chất triệt để hơn vì can thiệp trực tiếp vào VHL. Phẫu thuật tim kín với nong VHL bằng dụng cụ được Elliot Cutler thực hiện lần đầu tiên năm 1923 và 2 năm sau Henry Souttar nong VHL bằng tay, tuy nhiên phương pháp này chỉ có thể áp dụng cho những trường hợp HHL [32], [43]. Phẫu thuật thay van tim được thực hiện nhờ máy tuần hoàn ngoài cơ thể của Gibbon vào năm 1949 và thế hệ van tim nhân tạo đầu tiên trên thế giới của Starr- Edwards vào năm 1961 [36], [58].Cho tới năm 1984 phương pháp nong van qua da được thực hiện, từ đó đến nay phương pháp này đã dần thay thế phẫu thuật tách van tim kín [45]. Tại Việt Nam, phẫu thuật tim hở (dưới tuần hoàn ngoài cơ thể) được thực hiện lần đầu tiên năm 1965, và ca thay VHL đầu tiên năm 1971 cũng tại bệnh viện Việt Đức [7]. Ngày nay, có rất nhiều các đơn vị phẫu thuật tim trong cả nước đã thực hiện có thể mổ thay van tim.
2 Điều dưỡng là đối tượng thường xuyên tiếp xúc với người bệnh sau phẫu thuật tim hai lá và là người chăm sóc hàng ngày cho người bệnh. Điều dưỡng có vai trò hết sức quan trọng trong kết quả điều trị và hồi phục của người bệnh. Là một trong những người đầu tiên tiếp xúc và phát hiện các triệu chứng bất thường của người bệnh để kịp thời báo cho bác sĩ xử trí. Tại Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai hàng năm có hơn 1200 người bệnh được tiếp nhận phẫu thuật tim, với đủ các mặt bệnh, trong đó phẫu thuật thay van hai lá là một phẫu thuật thường quy, nhưng đến nay vẫn chưa có một nghiên cứu nào tìm hiểu về vai trò chăm sóc, theo dõi của điều dưỡng trên người bệnh phẫu thuật thay van hai lá, cũng chưa có một nghiên cứu nào đánh giá về kết quả chăm sóc người bệnh sau mổ tại phòng hồi sức sau mổ. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành thực hiện nghiên cứu, “Thực trạng chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật thay van hai lá tại Viện Tim Mạch bệnh viện Bạch Mai” nhằm hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh phẫu thuật thay van hai lá tại Viện Tim mạch Việt Nam – Bệnh viện Bạch Mai năm 2019. 2. Đánh giá kết quả chăm sóc điều dưỡng trên người bệnh sau mổ thay van van hai lá tại phòng hồi sức.