intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Xu thế toàn cầu hoá - Hành chính nhà nước: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:150

78
lượt xem
8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo tiếp nội dung Tài liệu Hành chính nhà nước trong xu thế toàn cầu hoá của do Nguyễn Hữu Hải chủ biên biên soạn qua phần 2 sau đây. Nội dung phần này trình bày nền hành chính nước ta trong xu hướng toàn cầu hóa qua nội dung chương 3.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Xu thế toàn cầu hoá - Hành chính nhà nước: Phần 2

  1. Chương III N Ế N HÀNH CHÍNH NƯỚC TA TRONG XU THẾ TOÀN CÀU HOÁ i. ẢNH HƯỎNG CỦA TOÀN CẨU HOÁ ĐẾN NƯỚC TA L à m ộ t nước đ a n g p h á t triể n ỏ t r ìn h độ còn th ấ p so vớ i các nước tro n g k h u vự c và th ê giói, V iệ t N a m đ a n g đ ối d iệ n với n h ữ n g m ôi quan hệ vư ợ t ra n g o à i b iê n g iớ i quốc g ia và k h u vực, đạt tới q u y m ô to à n th ê g iớ i trê n đ ầy đủ các lĩn h vự c của đời sống. D ù m uôn , d ù k h ô n g t h ì q u á t r ìn h to à n cầu hoá đã v à v ẫ n đ a n g tiế p tụ c th iế t lậ p n h ữ n g ả n h hương củ a nó lê n m ọi m ặ t đời sông x ã h ộ i V iệ t N a m k h i “Việt N am muốn làm bạn với các nước " . K h i tiế p cận với to à n cầ u hoá, ở V iệ t N a m x u ấ t h iệ n n h iề u q u a n đ iể m k h á c nhau. N hóm ý kiến th ứ nhất cho rằng-. T o à n cầu hoá ch an g q u a c h ỉ là h ậ u q u ả về c h ín h sách củ a các siê u cường, đ ứ n g đ ầ u là M ỹ , m u ố n b à n h trư ớ n g sức m ạ n h và á n h h ư ở n g c ủ a m ìn h ra to à n th ê giới. N hóm th ứ hai cho rằng՝. T o à n cầ u h oá 167
  2. HÀNH CHÍNH NHÀ Nưức TRONG xu THÊ TOÀN CẨU HOẤ là x u th ê t ấ t y ế u k h á c h q u a n củ a th ờ i đ ạ i trư ớ c sự p h á t t r iể n ló n m ạ n h củ a lự c lư ợ n g s ả n xu ấ t, c ủ a k in h t ế và t h ị trư ờ n g quốc t ế được k íc h h o ạ t bởi cu ộ c cách m ạ n g k h o a học v à công nghệ. D ù n h ìn n h ậ n to à n cầ u h o á d ư ối góc độ n ào t h ì nó cũ n g đã v à đ a n g ả n h h ư ở n g cả tíc h cực và tiê u cự c đến V iệ t N a m c ũ n g n h ư các quốc g ia k h á c trê n th ê giới. L ợ i th ê c ũ n g n h ư n h ữ n g k h ó k h ă n đ ặ t ra cho m ỗ i quốc g ia k h i th a m g ia “ngôi n h a ' to à n c ầ u hoá là k h ô n g g iố n g n h a u , t u ỳ th u ộ c v à o v ị t r í, tiề m lự c k in h tế, t r ìn h độ, k h ả n ă n g t h íc h ứng... c ủ a m ỗ i nước. Đ ố i v ớ i nước ta, k h i xem x é t các cơ h ộ i h a y n h ữ n g lợ i th ê c ủ a xu th ế to à n cầ u hoá, cần lưu ý: T hứ nhất, đ â y c h ỉ là n h ữ n g lợ i t h ế tiề m n ă n g , do vậy, đôi v ó i m ộ t nước nghèo, ch ậ m p h á t t r iể n n h ư nưốc ta t h ì v iệ c b iế n tiề m n ă n g th à n h lợ i íc h th ự c t ế là r ấ t k h ó k h ă n ; T hứ h a i , n ếu xe m x é t các lợ i t h ế này d ư ới n h ữ n g góc độ k h á c n h a u t h ì nó lạ i có th ể bộc lộ n h ữ n g k h ía c ạ n h b ấ t lợ i, th ậ m c h í là tiê u cực, k h i nước ta c h ư a đ ủ đ iể u k iệ n để đón n h ậ n nó. T ừ n ă m 1986 đ ến n ay, sa u g ầ n 20 n ă m th ự c h iệ n c h ín h sách đ ổ i m ới, đ ấ t nước ta từ ch ỗ lâ m vào k h ủ n g 168
  3. Chuang III. Nên hành chinh nựớc ta trong xu thế toàn cầu hoá h oản g n g h iê m trọ n g đã vư ợ t q u a n h iề u th á c h th ứ c, tự đứ ng t r ê n đôi ch ân củ a m ìn h , đạt m ức tă n g trư ở n g k h á k h ả q u an . T ừ n ă m 1991 đến n ă m 1997, tốíc độ tă n g trư ở n g b ìn h q u â n h à n g n ă m củ a V iệ t N a m đ ạ t 8,2% /năm ; từ n ă m 2001 đến n ă m 200 5 đ ạ t k h o ả n g 7,4% /năm , ở m ức cao tro n g k h u vực Đ ô n g N a m Á (.Xem bảng 9, tr.300). C u ộ c k h ủ n g h o ả n g tà i c h ín h , tiề n tệ ở Đ ô n g N a m Á đã có tá c động h ế t sức to lớ n đến n ề n k in h tê củ a nước ta. N ă m 1999, m ức tă n g trư ở n g G D P g iả m còn 4,6%, đ ầ u tư nước n g o à i củ n g g iả m sú t, c h ỉ còn c h iế m 17,3% tro n g cơ cấu vốn đ ầu tư theo th à n h p h ầ n k in h tế; đồng th ò i, n ả y s in h n h iề u v ấ n đề p h ứ c tạ p về k in h tê - xã h ội, đồng tiề n V iệ t N a m b ị m ấ t g iá m ạ n h trê n t h ị trư ờ n g th ê giới (.Xem bảng 10, tr 301, 302). T ạ i th ờ i đ iể m n ày, V iệ t N a m v ẫ n là m ộ t nưốc n ô n g n g h iệ p lạ c h ậ u . C h ú n g ta m ới bước đ ầ u tiế n h à n h công n g h iệ p h oá - h iệ n đ ạ i h oá đất nước, th u ộ c n h ó m n h ữ n g nước được xếp vào h ạ n g nghèo n h ấ t k h u vự c và th ê g iớ i {Xem bảng 11, tr.303, 304). ' Tham gia quá trình toàn cầu hoá, đặc b iệ t là hội n h ậ p v ó i A S E A N và A F T A , A P E C . W T O v ừ a là cơ h ộ i th u ậ n lợ i, v ừ a là th á c h thứ c, k h ó k h ă n đ ố ì v ớ i nước ta tro n g th ờ i đ iể m h iệ n tạ i. 169
  4. HÀNH CHÍNH NHÀ Nưửc TRONG xu THÊ TOÀN CẨU HOÁ 1. Tác động đến kinh tế M ỏ rộng th ị trưàng N ư ớc ta là nưóc có số d â n đông (83,14 t r iệ u n g ư ò i)U) n h ư n g m ức sống th ấ p (th u n h ậ p đầu n g ư ờ i n ă m 2004 là 8.694.000đ/người/năm ). D o vậy, trê n th ự c tế, d u n g lư ợ n g th ị trư ờ n g nước ta nhỏ. H ơ n nữa, các b ấ t động sản và n g u ồ n lự c con n g ư ờ i ở nước ta ch ư a th ự c sự th a m g ia vào t h ị trư ờ n g v ớ i tư cách h à n g h oá đ ầ y đủ củ a nó, đ iề u đó là m cho t h ị trư ờ n g cà n g hẹp. T ă n g d u n g lư ợ n g t h ị trư ờ n g có th ể được th ự c h iệ n b ằ n g n h iề u cá ch k h á c n h a u , so ng nếu c h ỉ b ằ n g cách mở rộ n g t h ị trư ờ n g n ộ i đ ịa t h ì rõ rà n g m ứ c tă n g sẽ r ấ t h ạ n chế. X u th ê to à n cầu h o á đã m ở ra m ộ t k h ả n ă n g h ế t sức to lớ n đế m ở rộ n g t h ị trư ò n g ở n g o à i nước, th ô n g q u a các h iệ p đ ịn h so ng p h ư ơ n g và đ a phư ơ ng . V ố i v iệ c V iệ t N a m th ự c h iệ n đ ầy đ ủ các cam k ế t củ a A F T A , từ n ă m 2003, các h à n g công n g h iệ p c h ế b iế n có x u ấ t x ứ ở V iệ t N a m có th ể tiê u t h ụ trê n cả t h ị trư ờ n g A S E A N v ớ i d â n số trê n 500 t r iệ u n g ư ò i v à G D P trê n 700 tỷ U S D . “'Thông cáo báo chí của Tổng cục thống kê nă m 2005 170
  5. Chương III. Nền hành chính lụtóc ta trong xu thế toàn cẩu hoá V à với việc c h ín h th ứ c trỏ th a n h th à n h v iê n th ứ 150 củ a T ổ chứ c T h ư ơ n g m ạ i T h ế g iớ i W T O vào n g à y 07.11.2006, nưởc ta đương n h iê n được h ư ở n g q u y ề n ưu đ ã i tố i h u ệ quổc th ư ơ n g m ạ i vớ i 149 nước th à n h v iê n còn lạ i, do vậy, h à n g hoá nước ta x u ấ t k h ẩ u sa n g các nước sẽ dễ d à n g hơn. T ừ 2020, h à n g rào t h u ế q u a n c ủ a các nước A P E C sẽ được b ã i bỏ, h à n g hoá nước ta sẻ có n h iề u đ iề u k iệ n th â m n h ậ p th ị trư ờ n g các nươc tro n g k h ố i này. Q u á t r ìn h to à n cầ u h oá đã từ n g bước g iú p c h ú n g ta m ở rộ n g t h ị trư ờ n g b ên n g o ả i. T u y n h iê n , n ư óc ta có b á n được h à n g h oá ra b ên n g o à i h a y k h ô n g còn tu ỳ th u ộ c vào các yếu tô՜ k h á c . V iệ c h ộ i n h ậ p k h ô n g n h ữ n g có tá c động tíc h cực tớ i v iệ c m ở rộ n g t h ị trư ờ n g m à còn có n h ữ n g tá c đ ộn g t iê u cực n h ấ t đ ịn h , đặc b iệ t vớ i n h ữ n g nưóc n g h è o v à lạ c h ậ u n h ư nư óc ta: p h ả i là m g ì để n h ữ n g h à n g hoá, d ịc h v ụ c ủ a V iệ t N a m k h ô n g b ị “ bóp nghẹt ” bởi n h ữ n g “đại g i a ’ t r ê n t h ị trư ờ n g t h ế g iớ i? Đ â y c ũ n g là đ iề u m à các n h à q u ả n lý và các n h à k in h d o a n h V iệ t N a m t r ă n trở trư ớ c n g ư ỡ n g cử a h ộ i n h ậ p . C á c d o a n h n g h iệ p V iệ t N a m m u ố n c ạ n h t r a n h v à m ỏ rộ n g t h ị trư ờ n g v ớ i các nước tro n g k h u vự c v à t r ê n th ê g iớ i c ầ n n ă m y ế u tố cơ b ả n sau: - H à n g hoá đ ạ t tiê u c h u ẩ n quôc tế. H iệ n n a y trê n 171
  6. HÀNH CHÍNH NHÀ Nước TRONG xu THÊ TOÀN CẨU HOÁ th ê g iố i đã b a n h à i h hệ tiê u c h u ẩ n I S O 90 0 0 , IS O 9002, IS O 2002... - S ả n p h ẩ m đ ến th ẳ n g ta y n g ư ờ i tiê u d ù n g , k h ô n g q u a t r u n g g ia n . - T ă n g t h ị p h ầ n v à c ả i t h iệ n các d ịc h vụ. M u ố h vậy, p h ả i tă n g cư ờn g k h ả n ă n g tiế p th ị, n h ạ y b é n vớ i n h u cầ u t h ị trư ờ n g , k h ô n g n g ừ n g c ả i tiế n các d ịc h v ụ là m h à i lò n g k h á c h hàng... - C h ú trọ n g p h á t t r iể n m ạ n g lư ố i k h á c h h à n g và q u a n hệ b ạ n h à n g cầ n th iế t, đặc b iệ t g iữ ch ữ t ín vớ i k h á c h hàng . - C h ú trọ n g đ ầ u tư vào n g u ồ n lự c con người: đào tạo ta y n gh ề, c h u y ê n m ôn, q u a n tâ m đến “giá trị" c ủ a c h ấ t xám . Đ iề u n à y r ấ t q u a n trọ n g tro n g v iệ c h ộ i n h ậ p và p h á t t r iể n n ề n k in h t ế t r i th ứ c ở v i ệ t N a m . -.1 ■՝՝'" Tan Ith ắ n â n a th u h ú í cácnauố ỳ} vốn ' ■ ịy i - ՝ ■■■■ % . M ở rộ n g t h ị trư ờ n g là y ế u t ố q u y ế t đ ịn h k h ả n ă n g mở rộng đầu tư. Trong nển kinh tế thị trường người ta c h ỉ có th ể mở rộ n g đ ầ u tư k h i có t h ị trư ò n g tiê u t h ụ được n h ữ n g sả n p h ẩ m do v iệ c m ở rộ n g đ ầ u tư đem lạ i. V iệ c c h u y ể n v ô n từ nước n à y sa n g nước k h á c c h ỉ có 172
  7. Chương III. Nên hành chính nưóc ta trong xu thế toàn cầu hoá th ể th ự c h iệ n được k h i có th ô n g th ư ơ n g và tự do hoá. T ro n g m ộ t n ê n k in h tê th ị trư ờ n g tố i ưu, đồng vô n p h ả i ch u y ê n từ chỗ k h ô n g có lợ i sa n g chỗ có lợ i, từ chỗ lợ i ít sa n g chỗ lợ i n h iề u . Q u á t r ìn h to à n cầ u h oá sẽ tạo đ iề u k iệ n cho d òn g vôh v ậ n động theo đ ú n g q u y lu ậ t k in h tê m à k h ô n g b ị n h iề u h à n g rào n g ă n cản. C h u c h u y ể n vôn do to à n cầ u hoá là m ộ t lợ i th ê r ấ t ló n , đặc b iệ t là đôi với n h ữ n g nước k é m p h á t t r iể n n h ư V iệ t N a m . N ế u k h ô n g có võn nước n g o à i t h ì r ấ t k h ó tă n g trư ở ng. Đ ầ u tư gắn vớ i từ n g đ ịa đ iể m cụ thể, nó h iẹ n đ a n g được p h â n c h ia m ộ t cách q u y ế t liệ t n h ằ m lự a ch ọ n m ộ t t h ị trư ờ n g đ ầ u tư theo n h ữ n g m ụ c tiê u đ ịn h sẵn . V iệ t N a m có trở th à n h đ iể m đón n h ậ n các n g u ồ n đ ầ u tư m ớ i th a y v ì c h ả y vào các nước k h á c h a y kh ô n g , trư ố c h ế t p h ụ th u ộ c vào sự p h á t t r iể n củ a t h ị trư ờ n g n ộ i đ ịa được x â y d ự n g theo tiê u c h u ẩ n quốc tế. C ạ n h tra n h , m ở cửa t h ị trư ờ n g nội đ ịa và t ín h h iệ u q u ả củ a t h ị trư ờ n g (đặc b iệ t là g iả m c h i p h í g ia o d ịch ) k h ô n g n h ữ n g là n h â n tô՜ n ộ i lự c củ a sự p h á t t r iể n m à cò n là tiê u đ iể m cho sự tạo lậ p c h ín h sá ch và đ iề u h à n h c ủ a C h ín h phủ. N g u ồ n vốn nước n g o à i t ạ i V iệ t N a m được h ìn h th à n h từ b a n g u ồ n c h ủ đạo: N g u ồ n v ố n O D A v à v a y th íơng m ại; n g u ồ n vốn F D I; n g u ồ n k iề u hối. 173
  8. HÀNH CHÍNH NHÀ Nước TRONG xu THÊ TOÀN CẤU HOÁ T ro n g những năm qua, ODA v à o V iệ t Nam k h ô n g n g ừ n g tă n g cả v ề sô" v ổ n c a m k ế t v à sô g;ả i n g â n , v ớ i q u y m ô n g à y c à n g t ă n g ( k h i x u th ê c h u n g củ a d ò n g c h ả y O D A to à n c ầ u có d ấ u h iệ u đ i x u ổ n g ), đ ư a nước ta trở th à n h m ộ t t r o n g m ư ờ i n ư ớ c tiế p n h ậ n O D A lớ n n h ấ t tr ê n th ê g iớ i. T ín h từ n ă m 1994 đến n ă m 2004, các n h à t à i trợ đã c a m k ế t tổ n g sô là 26,04 tỷ U S D . C á c ca m k ế t n à y đ ã d ẫ n đ ến v iệ c k ý k ế t các h iệ p đ ịn h t à i trợ v ớ i tổ n g g iá t r ị lê n tớ i 21,1 tỷ U S D . T r u n g b ìn h h à n g n ă m O D A ch o V iệ t N a m c h iế m 6 % G D P , 24% c h i t iê u cô n g v à k h o ả n g 10% n h ậ p k h ẩ u ; p h ầ n v iệ n trợ k h ô n g h o à n lạ i c h iế m t ỷ lệ đ á n g kể. T ừ n ă m 1993 đ ến n ă m 20 0 4 , vốn v iệ n trợ k h ô n g h o à n lạ i đ ạ t 4,2 tỷ U S D , p h ầ n còn lạ i là vốn v a y ư u đ ã i đến n a y đã g iả i n g â n được 10,5 tỷ U S D . R iê n g tro n g n ă m 2004, v ố n g iả i n g â n O .D A đ ạ t 1.650 t r iệ u U S D , tro n g đó, v ố n v iệ n trợ k h ô n g h o à n l ạ i là 250 t r iệ u U S D , v ố n v a y đ ạ t 1 .4 0 0 t r iệ u U S D . T ín h đến th á n g 12 n ă m 2004, n g u ồ n v ố n O D A đ ư ợc h ợ p th ứ c h oá b ằ n g v iệ c k ý k ế t các h iệ p đ ịn h v ớ i cá c n h à t à i trợ đ ạ t tổ n g g iá t r ị 2 .2 4 3 t r iệ u U S D , tro n g đó v ố n v a v đ ạ t 1.981 t r iệ u U S D , v ô n v iệ n t r ợ k h ô n g h o à n lạ i là 262 t r iệ u U S D . C h ỉ t ín h r iê n g n ă m 200 5 m ứ c v ô n cam k ế t t à i trợ ch o V iệ t N a m đ ã đ ạ t co n sô 3 .4 4 0 t r iệ u U S D (Xem bảng 12, tr,305). 174
  9. Chương III. Nên hành chính nựớc ta trong xu thế toàn cầu hoá H iệ n n ay, s ố v ổ n O D A m à V iệ t N a m đ a n g v a y với tỷ lệ ư u đ ã i k h o ả n g 13 tý U S D , c h iế m k h o ả n g 50% G D P , n h ư n g các c h u y ê n g ia p h â n t íc h k in h tê ở V iệ t N a m đ ã đưa ra n h ữ n g d ấu h iệ u k h ả q u a n rằ n g V iệ t N a m k h ô n g p h ả i là nước p h ụ thu ộ c v à o v iệ n trợ, k h ả n ă n g k iể m so á t v à n ă n g lự c trả nợ c ủ a V iệ t N a m r ấ t k h ả q u a n do tỷ trọ n g vôn v iệ n trợ k h ô n g h o à n lạ i v ẫ n ở m ứ c cao, đ iề u k iệ n cho v a y v ẫ n còn r ấ t ư u đ ãi, th ờ i g ia n â n h ạ n d à i. C h ín h v ì vậy, n g a y từ b â y giờ, c h ú n g ta c ầ n p h ả i tậ n d ụ n g t r iệ t đê đôi vớ i các n g u ồ n vôn, ca m k ế t n â n g cao h iệ u q u ả củ a các n g u ồ n v ô n t à i trợ, bơi đ â y c ũ n g là m ộ t tro n g n h ữ n g n g u ồ n lự c r ấ t q u a n trọ n g tro n g q u á t r ìn h p h á t t r iể n k in h tê đ ấ t nước. M ộ t n g u ồ n v ô n r ấ t q u a n trọ n g v à c h iế m tỷ t rọ n g lớ n t r o n g v ố n n ư ớ c n g o à i t ạ i V iệ t N a m là vốn FDI. S a u k h i L u ậ t Đ ầ u tư nước n g o à i được b a n h à n h ngày 19/12/1987, sô v ố n F D I vào n ư ốc ta k h ô n g n g ừ n g tă n g . V ố n đ ầ u tư trự c tiế p n ư ớ c n g o à i đ ó n g góp v à o tă n g trư ơ n g G D P tă n g n h a n h th e o từ n g n ă m , từ 2% (1 9 9 2 ) đến 12,7% (2000). T ín h đ ến c u ô ì n ă m 20 0 0 , có 2 .6 8 2 dự á n còn h iệ u lự c v ớ i tổ n g số v ô n đ ă n g k ý là 36.971 t r iệ u U S D , t r o n g đó có 2.454 d ự án đ a n g h o ạ t đ ộ n g với tổ n g vốn th ự c h iệ n k h o á n g 1 7.636 t r iệ u U S D và được p h â n bô cụ th ể ở từ n g năm {Xem bảng 13, tr.306). 175
  10. HÀNH CHÍNH NHÀ NUỨC TRONG xu THÊ TOÀN CẦU HOÁ T ốc độ th u h ú t vôói đ ầ u tư từ n ă m 1988 đ ế n 1996 k h ô n g n g ừ n g tă n g lê n (sô' v ố n đ ă n g k ý n ă m 199 6 gấp 6.4 lầ n n ă m 1991, c h ư a k ể v ổ n m ố i bổ su n g củ a các dự án m ở rộ n g sả n x u ấ t). N g u ồ n F D I vào V iệ t N a m n h ữ n g n ă m q u a c h ủ y ế u từ N h ậ t B ả n , các n ền k in h tế công n g h iệ p m ớ i N I E S (N e w I n d u s t r ia l E c o n o m ie s) ch â u Á v à A S E A N . Đ ế n n ă m 1997, do n h ữ n g b iế n động tiề n tệ v à t h ị trư ờ n g v ố n t r ê n t h ế giói, đ ặ c b iệ t do ả n h h ư ở n g củ a cuộc k h ủ n g h o ả n g t à i c h ín h , tiề n tệ củ a các nước ch â u Á , số vố n đ ầ u tư v à o nưổc ta g iả m m ạn h . B ắ t đ ầ u từ n ă m 1998, n g u ồ n đ ầ u tư tr ự c tiế p nước n g o à i v à o V iệ t N a m lạ i tiế p tụ c tă n g cao, n ă m sau cao h ơn n ă m trư ớ c trê n các lĩn h vực: D o a n h th u củ a các d o a n h n g h iệ p F D I , x u ấ t k h ẩ u từ các k h u vự c F D I , n h ậ p k h ẩ u c ủ a k h u vự c có F D I , tạ o v iệ c là m v à nộp n g â n sá c h n h à nư ớc (.Xem bảng 14, tr.307). T h e o B ộ K ế h o ạ c h v à Đ ầ u tư , cả n ă m 2 0 0 4 đ ã có 679 d ự á n được c ấ p p h é p đ ầ u tư v ớ i tổ n g s ố v ô n đ ă n g k ý đ ạ t 2 .0 8 4 t r iệ u U S D , t ă n g 4,6% so v ớ i n ă m 2003, tổ n g sô" v ố n đ ă n g k ý đ ầ u t ư n ă m 2 0 0 4 v ư ợ t co n s ố 4 tỷ U S D . V ó i k ế t q u ả n à y , c h ú n g ta đ ã h o à n t h à n h k ê h o ạ c h t h u h ú t v ố n đ ầ u t ư g ia i đ o ạ n 2 0 0 1 - 2005 từ cuối n ă m 2004. T r o n g sô" các dự á n đ ầ u tư m ớ i đ ă n g k ý vào V i ệ t N a m , c h ú n g ta t h ấ y đ ã có sự x u ấ t h iệ n c ủ a n h iề u d ự á n cô n g n g h ệ cao củ a cá c n h à 176
  11. Chương III. Nên (lành chính niróc ta trong xu thế toằn cẩu hoá s ả n x u ấ t lớ n n h ư h ă n g C a n o n , H o v a . H ìn h th ứ c đ ầ u tư 100% v ô n nước n g o à i có xu h ư ớ n g tă n g n h a n h c h iế m tớ i 71,9% tổ n g số các dự án; tiế p th e o đó là h ìn h th ứ c liê n d o a n h với 24,5%; h ợ p đ ồ n g h ợp tá c k in h d o a n h là 3,5%; n h ư n g h ìn h th ứ c B O T c h ỉ c h iế m con sô՜ r ấ t k h iê m tô n 0,1% tro n g tổ n g m ứ c đ ầ u tư. T ro n g g ia i đ oạn 2001 đến 2004, t ìn h h ìn h th u h ú t vố n đ ầu tư nư ớc n g o à i có sự c h u y ê n d ịc h n ă m sa u cao hơn n ă m trư ớ c. T u y đã t h u được m ột sô' th à n h tự u n h ư n g n h ữ n g k ế t q u ả đ ạ t được v ẫ n c h ư a tư ơ ng x ứ n g v ớ i t iề m n ă n g sẵ n có c ủ a V iệ t N a m . N ế u n ă m 1996 số v ố n đ ă n g k ý là 8 .6 4 0 t r iệ u U S D th ì m ứ c v õ n đ ă n g k ý m ớ i v ẫ n còn m ộ t k h o ả n g cá ch k h á ló n (2.85 0 t r iệ u U S D n ă m 200 4), c h ú n g ta c ầ n p h ả i nỗ lự c n h iề u h ơ n n ữ a m ới đ ạ t được. H iệ n n a y , p h ầ n v ố n đ ầ u tư v à o t h ị trư ờ n g V iệ t N a m c h ủ y ế u đến từ Đ à i L o a n , N h ậ t B ả n , H à n Q u ổ c, S in g a p o re ; đầu tư từ M ỹ v à các n ư ớ c E U còn ở co n số r ấ t k h iê m tốn, c h ư a lọ t v à o tốp 10 n h à đ ầ u tư ló n n h ấ t v à o V iệ t N a m . T r o n g n h ữ n g n ă m g ầ n đ ây, t u y đã x u ấ t h iệ n n h iề u d ự á n đ ầ u tư trong lĩnh vực công nghệ cao, nhưng số lượng dự án lớ n g ắn liề n v ỏ i c h u y ê n g ia o công n g h ệ v ẫ n cò n ít. T ro n g số các n h à đ ầ u tư vào V iệ t N a m , v ẫ n còn t h iế u v ắ n g cá c n h à đ ầ u tư đến t ừ các tậ p đ o à n 177
  12. HÀNH CHÍNH NHÀ Nltác TRONG xu THẾ TOÀN CẦU HOÁ x u y ê n quốc g ia , b ở i họ v ẫ n cò n c h ư a th ự c s ự t in tư ở n g vào m ô i tr ư ờ n g đ ầ u tư c ủ a V iệ t N a m , n h ấ t là n h ữ n g rà o c ả n vô h ìn h m à h ọ đ ã từ n g g ặp p h ả i tro n g q u á t r ìn h t iế n h à n h đ ă n g k ý k in h d o a n h , do đó họ c h ỉ m ớ i bư óc đ ầ u th ă m dò t h ị trư ờ n g V iệ t N a m b ằ n g h ìn h th ứ c liê n d o a n h h o ặ c h ợ p đ ồ n g h ợp tác k in h d o a n h , v ì v ậ y , đã p h ầ n n à o h ạ n ch ê h ìn h ả n h c ủ a V iệ t N a m t r o n g t h ị tr ư ờ n g đ ầ u tư, n h ấ t là k h i các n h à đ ầ u tư th ư ờ n g có x u h ư ớ n g t ìm h iể u xe m ở t h ị trư ờ n g đó đ ã có n h ữ n g cô n g ty ló n n à o đ ã và đ a n g k in h d o a n h , s a u đó m ớ i q u y ế t đ ịn h x e m liệ u r à n g m ìn h có n ê n đ ầ u tư v à o đó h a y k h ô n g . X u h ư ó n g n à y là t ấ t y ế u và đ ò i h ỏ i c h ú n g ta sớm có g iả i p h á p k h ắ c p h ụ c , n ế u k h ô n g V iệ t N a m sẽ ở tr o n g t ìn h t r ạ n g t h iế u h o ặ c th ậ m c h í k h ô n g có các d ự á n g ối đ ầ u v à v ố n đ ầ u tư ch o n h ữ n g n ă m tiế p sa u . C ù n g vớ i O D A v à F D I , tro n g n h ữ n g n ă m q u a , q u á t r ìn h to à n c ầ u h oá đ ã tạo đ iề u k iệ n ch o m ộ t lư ợ n g lớ n kiều hối c h ả y v ề tro n g nước, đ óng góp t íc h cực ch o sự tă n g trư ở n g k in h tế. T h e o tổ ch ứ c D i d â n quốc tê (IO M ), n ă m 200 5, V iệ t N a m tiế p n h ậ n được 4 tỷ U S D , n ằ m tro n g d a n h sách n h ữ n g nước có lư ợ n g k iề u h ố i k h á lốn. Đ â y c h ỉ là con sô' c h ín h th ứ c, n ế u t ín h lu ô n các k ê n h tiế p n h ậ n k h á c t h ì con số n à y cò n lớ n h ơ n r ấ t n h iề u . 178
  13. Chương III. Nấn hành chính nước la trong xu ttiê loàn cẩu hoá Đ ô i với m ột quốc g ia đ a n g p h á t t r iể n ỏ t r ìn h độ ch ư a cao n h ư V iệ t N a m , lư ợ n g k iê u h ố i c h iế m tỷ lệ rấ t lớn tro n g th u n h ậ p quốc gia. C h ú n g được b à con V iệ t k iề u đ ầu tư d ư ới n h iề u h ìn h thức k h á c n h a u n h ư th à n h lậ p các công ty trá c h n h iệ m h ữ u h ạ n hoặc đ ầ u tư vào t à i c h ín h n g ân hàng. T h e o đ á n h g iá củ a các ch u yên g ia k in h tế, n g u ồ n k iề u hối n g à y cà n g góp p h ầ n quan trọ n g tro n g v iệ c câ n b ằ n g cá n c â n th a n h toán của V iệ t N a m . R iê n g vớ i lĩn h vực tà i c h ín h , lư ợn g k iề u hôi đổ về nước n g à y cà n g n h iề u củ n g có tác động đến việc p h á t t r iể n các d ịc h v ụ n g â n h à n g n g à y m ộ t đa d ạn g hơn. C h ín h v ì v ậy, V iệ t N a m đang đ ẩ y m ạ n h v iệ c th ô n g t in vê t h ị trư ờ n g tro n g nước, vê n h ữ n g c h ủ trư ơ n g , c h ín h sách cởi m ở của V iệ t N a m nhàm k h u y ê n k h íc h n g à y cà n g n h iề u người V iệ t N a m ở nước n g o à i đ ầ u tư vê quê hương. T oàn cầu hoá cho p h é p c h ú n g ta “tiếp thị" h ìn h á n h m ột V iệ t N a m m ới mẻ, cởi m ò đến với bà con k iề u bào ờ k h ắ p n ơ i trê n th ê g iớ i m ộ t cách n h a n h ch ón g và h iệ u quá. R õ ràng, rù n g với quá t r ìn h hội n h ậ p k in h tê quốc tế, c h ú n g ta đã gặt h á i được n h iề u th à n h công tro n g v iệ c th u h ú t vôVi đầu tư p h ụ c vụ cho q uá t r ìn h p h á t t r iể n k in h tế. T o à n cầu hoá đã m ang đến cơ h ội cho cả 179
  14. HÀNH CHỈNH NHÀ Nước TRONG xu THẺ TOÀN CẦU HOÁ h a i phía: các n h à đ ầu tư b iế t đến V iệ t N a m n h ư m ột đ iế m đến đ ầ y h ứ a h ẹn và c h ú n g ta củ ng đã k h ô n g bỏ p h í cơ hội m à “cuộc chơi" n à y đem lạ i cho đ ất nước. M ặ c d ù còn có n h iề u b ấ t cập tro n g công tác th u h ú t đ ầu tư n h ư n g k h ô n g th ể p h ủ n h ậ n m ột thự c tê là các n gu ồn vốn đô vào V iệ t N a m tro n g n h ữ n g n ă m qua đã đóng góp thự c sự đ á n g k ể vào tă n g trư ở n g củ a đ ất nước. V iệ c V iệ t N a m vừ a th a m g ia v à o “ngôi nhà chung" củ a W T O tiế p tụ c h ứ a h ẹn n h ữ n g cơ h ộ i m ố i và cả n h ữ n g th á ch th ứ c m ới tro n g v iệ c th u h ú t v à tiế p n h ậ n dòng vôn từ nước ngoài p h ụ c v ụ cho p h á t tr iể n k in h tê đ ất nước. 2. Tác động đến khoa học, cõng nghệ, môi trưòng Sự tá c đ ộ n g đốn kh o a h ọ c, cô n g nghệ T r ê n th ê g iớ i có h a i lo ạ i quốc gia: Q uốc g ia sá n g tạ o ra công n g h ệ m ớ i n h ư M ỹ , N h ậ t v à các nước c h â u  u ..., còn các quốc g ia k h á c c h ủ yếu là n h ậ p k h ẩ u và ứ n g d ụ n g - đó là cá c nước k é m p h á t triể n . V iệ t N a m là m ộ t nưốc có k h ả n ă n g s á n g tạ o công n g h ệ ở m ứ c r ấ t th ấ p , ch ủ y ế u là n h ậ p k h ẩ u các d â y c h u y ề n công ngh ệ, m u a các s ả n p h ẩ m t r í tu ệ củ a các nước đê ứ n g 180
  15. Chương III. Nên hành chính nựớc ta trong xu thê toàn cẩu hoá dụng. T h e o đ á n h g iá củ a N g â n h à n g T h ê g iớ i trê n D iễ n đ à n k in h tê th ê g iớ i n ăm 2004, V iệ t N a m xế p th ứ 64/104 quốc g ia về ch ỉ sô p h á t t r iể n k in h tế t r i thứ c, th u ộ c n h ó m tru n g b ìn h kém . T o à n cầu hoá mở ra cho c h ú n g ta cơ h ộ i tiế p c ậ n n h a n h ch ó n g công nghệ, kỹ th u ậ t trê n m ộ t d ả i r ấ t rộng, tạ o đ iề u k iệ n th u ậ n lợi đê lự a chọn, tiế p n h ậ n công n g h ệ k ỹ th u ậ t th íc h hợp, đồng th ờ i có n h iề u đ iề u k iệ n tiế p x ú c vớ i các th à n h tự u khoa học, công n g h ệ h iệ n đ ại, ứ n g d ụ n g các th à n h tự u k h o a học m ó i v à o đời sông th ự c tê ở V iệ t N am . T ro n g n h ữ n g n ă m qua, cù n g với v iệ c th â m n h ậ p củ a các d òn g vôn, các công nghệ m ới k h ô n g n g ừ n g được đ ư a vào V iệ t N a m và h iệ u quả n g à y cà n g cao, đặc b iệ t là các ứ n g d ụ n g công ngh ệ tro n g lĩn h vực B ư u c h ín h v iễ n thôn g, y tế. công n gh iệp, n ô n g n g h iệ p ... C á c công n g h ệ n à y có thê là cũ và k h ô n g còn h iệ u q u ả ơ các nước p h á t triể n , song lạ i là mới và có h iệ u q u ả ở m ộ t nưóc lạ c h ậ u và k ém p h á t triể n n h ư nước ta. Đ ồ n g thòi, to àn cầu hoá cũ n g tạo đ iề u k iệ n m ở rộ n g g ia o lư u quốc tê g iữ a các n h à k h o a học, tạo đ iề u k iệ n th u ậ n ld i ch o các n h à khoa học V iệ t N a m tiế p c ậ n vớ i các t r i th ứ c k h o a học mới củ a thờ i đại. T o à n c ầ u h o á c h ín h là động lự c m ạ n h mõ đ òi h ỏ i c h ú n g ta n h a n h ch ón g có m ột t h ị trư ờ ng đê trao đ ổi tư d u y sá n g 181
  16. HÀNH CHÍNH NHÀ Nước TRONG xu THÊ TOÀN CẤU HOÁ tạo và k h o a học cô n g nghệ, h ư ớ n g V iệ t N a m p h á t t r iể n theo đ ú n g tiế n t r ìn h p h á t t r iể n c h u n g củ a th ê giới. T u y n h iê n , k h ô n g p h ả i to à n c ầ u h oá c h ỉ đem lạ i n h ữ n g th u ậ n lợ i ch o k h o a học, cô n g n g h ệ c ủ a đ ấ t nước. T ro n g n h ữ n g bước đ i b a n đ ầ u c ủ a c h ặ n g đ ư ờng hội n h ậ p , V iệ t N a m cũ n g đã p h ả i n ế m t r ả i m ộ t số b à i học ca y đ ắ n g ch o sự t h iế u ch ọ n lọc tro n g tiế p n h ậ n các công n gh ệ từ nước n g o à i. N ế u k h ô n g có c h ín h sá ch v à c h iế n lược về k h o a học công n g h ệ c ụ thể, to à n d iệ n , to à n cầ u h oá lạ i c h ín h là con đ ư ờ n g n g ắ n n h ấ t b iê n c h ú n g ta trở t h à n h “ò ã ỉ rác” củ a các nước p h á t t r iể n n h ư rấ t n h iề u nư ớc c h ậ m p h á t t r iể n đã v ấ p p h ả i. C o n đ ường t h íc h h ợp VỚI nước ta tro n g đ iề u k iệ n h iệ n n a y c h ín h là h ộ i n h ậ p quốc tê để k h a i th ô n g t h ị trư ờ n g nước ta v ớ i k h u vự c và t h ế g iớ i, tạ o m ô i trư ờ n g đ ầu tư có sức h ấ p d ẫ n v à h iệ u q u ả . C ó n h ư v ậ y, các công n gh ệ m ớ i có th ể d u n h ậ p v à o nư ớc ta v à được sử d ụ n g có h iệ u quả. Sự ánh hưởng đ ến cõ n g tá c b á o vệ m ô i trường S ự p h á t t r iể n n h ư v ũ b ão c ủ a cô n g n g h iệ p , x â y dựng, n ă n g lượng... m ộ t m ặ t n h ằ m n â n g cao m ứ c sô n g 182
  17. Chương III. Nên hành chính nựớc ta trong xu thê toàn cầu hoá v à t r ìn h độ v ă n m in h , n h ư n g m ặt k h á c , c ù n g vớ i các cuộc c h iế n tra n h , đã đê lạ i n h ữ n g h ậ u q u ả vô c ù n g to lớ n về sự ô n h iễ m , bao t rù m cả k h í q u y ể n , th u ỷ q u y ể n v à đ ịa q uyến. V ấ n đê ô n h iễ m m ô i trư ờ n g đã trở th à n h v ấ n để toàn cầu, đòi h òi tấ t cả các quốc g ia trê n t h ế g iớ i p h ả i nỗ lự c bảo vệ m ôi trư ờ n g - n g ô i n h à c h u n g củ a th ê giới. C ó ba lo ạ i vấn đê vê bảo đảm m ôi trư ò n g s in h t h á i đòi h ỏ i các g iả i p h á p quốc tế. Thứ nhất là x u ấ t h iệ n n h ữ n g v ấ n đề k h u vực k h i m ột số nước lá n g g iề n g c h ia sẻ m ộ t tà i n g u yê n c h u n g và h à n h động củ a m ột nước sẽ ả n h h ư ởn g tới n h ữ n g nước khác. Thứ hai là t h ế g iớ i c h u n g n h a u m ột sô" t à i n g u y ê n m ôi trư ờ n g như: k h í q u y ể n , biển..., b ấ t k ỳ h à n h động của m ộ t sô՜ nước tác động đến ch ú n g đều ả n h h ư ơn g đến t ấ t cả các nước k h á c. Thứ ba là có n h ữ n g t à i n g u yên c h ỉ th u ộ c m ộ t nước n h ư n g lạ i có ý n g h ĩa to lớ n đối vớ i cộng đ ồng th ế g ió i như: rừ n g n h iệ t đới, v ù n g sin h t h á i đặc b iệ t, các lo ạ i động, th ự c v ậ t q u ý h iế m . C á c h iệ p ước về k iể m so át m ôi trư ờ n g đều được các nước tíc h cực th a m g ia v ì họ th ấ y có lợ i íc h và cả n g h ĩa v ụ quổc t ế m à họ có trá c h n h iệ m p h ả i g á n h vác. Đ ô i với nước ta, to à n cầu hoá k h ô n g c h ỉ có tác d ụ n g th ú c đ â y m ạ n h mẽ tốic độ tă n g trư ở n g k in h tê m à còn kéo theo m ặ t t r á i củ a nó là t ìn h t rạ n g ô n h iễ m 183
  18. HÀNH CHỈNH NHÀ Nưức TRONG xu THÊ TOÀN CẤU HOẤ m ô i trư ờ ng . B á o cáo v ề h iệ n t rạ n g m ô i trư ờ n g quốc g ia n ă m 2 0 0 5 ch o b iế t: S ự p h á t t r iể n n h a n h củ a công n g h iệ p hóa, đô t h ị hoá, g ia tă n g d â n số đã là m cho c h ấ t lư ợ n g nước s u y th o á i n g h iê m trọng: h à n g n ă m , cứ h ơ n 1 tỷ m 3 nước t h ả i h ầ u h ế t ch ư a được xử lý t h ả i ra m ô i trư ờ n g , là m ô n h iễ m n g h iê m trọ n g n h iề u n g u ồ n nước trê n cả nưốc, đặc b iệ t là các sông, hồ tro n g các đô t h ị lớn. N g à y c à n g n h iề u c h ấ t t h ả i k h ô n g q u a x ử lý từ trê n 100 con sông, các th à n h p hô v e n b iê n , các k h u cô n g n g h iệ p , n u ô i trồ n g h ả i sản , các tà u th u y ề n , các d à n k h o a n th ă m dò và k h a i th á c d ầ u k h í được đưa ra b iể n là m cho m ô i trư ờ n g b iển, đặc b iệ t là k h u vực v e n bờ b ị ô n h iễ m . K h ô n g k h í b ị ô n h iễ m n ặ n g nề, các k h í t h ả i ՏՕշ, N O 2 , c o đểu vư ợt m ức cho phép, n ồn g độ b ụ i cao v ư ợ t m ứ c ch o p h ép từ 2 - 5 lầ n do số lư ợ n g xe m á y v à ô tô ở các đô t h ị tă n g n h a n h (16% /năm), k h o ả n g 80% n g ư ò i d â n đô t h ị đ i lạ i b ằ n g xe m á y hoặc ô tô. T r ê n 50% d iệ n tíc h đ ấ t ở v ù n g đ ồ n g b ằ n g (k h o ả n g 3,2 t r iệ u ha) v à trê n 60% d iệ n tíc h đ ấ t v ù n g đồi n ú i (13 t r iệ u ha) b ị s u y th o á i, ô n h iễ m do tư ớ i tiê u , sử d ụ n g p h â n b ón v à các c h ấ t b ảo vệ th ự c v ậ t k h ô n g đ ú n g k ỹ th u ậ t. B ấ t c h ấ p n h ữ n g g iả i p h á p tíc h cực n h ằ m p h ụ c h ồ i d iệ n t íc h rừ n g, rừ n g ở nước ta v ẫ n tiế p tụ c b ị tà n p h á n g h iê m trọ n g , m ậ t độ ch e p h ủ rừ n g c h ỉ còn 36,7% do các h o ạ t động k h a i th á c lâ m sả n b ừ a b ã i, c h u y ể n đ ổi m ụ c đ íc h sử d ụ n g đ ấ t k h ô n g 184
  19. Chương III. Niên hành chính nước ta trong xu thế toàn cầu hoá theo q u y hoạch , kéo theo đó là n g u ồ n t à i n g u y ê n đa d ạn g s in h học với n h iề u lo à i th ự c v ậ t bậc cao, th ú , ch im , bò sát... b ị su y g iả m n h a n h . R õ rà n g , t u y th a m g ia vào “cuộc chơi" to à n cầu hoá ch ư a lâ u , song V iệ t N a m đã bước đ ầ u p h ả i đốì m ặ t v ớ i m ặ t t r á i củ a nó. B à i toán về “p h á t triển bền vững" đ a n g đòi h ỏi n h ữ n g nỗ lự c n h iề u hơn n ữ a từ p h ía C h ín h phủ . T h ò i g ia n vừ a qua, c h ú n g ta đã đ ẩy m ạ n h v iệ c k ý k ế t và th a m g ia các công ước quổc tê vê b ảo vệ m ô i trường: tr iể n k h a i các h o ạ t động hợp tá c về m ô i trư ờ n g với U N D P , W B , A D B , W W F , C I D A là m đ ầu m ôi quốc g ia về các n ộ i d u n g hợp tác v ớ i A S E A N về m ôi trường... V iệ c V iệ t N a m c h u n g ta y hỗ trợ và p h ố i hợp cù n g các quốc g ia trê n t h ế g iớ i đê cù n g có n h ữ n g h à n h động th iế t th ự c bảo vệ m ô i trư ờ n g c ũ n g c h ín h là h à n h động tự bảo vệ c h ín h m ìn h k h ỏ i n g u y cơ ô n h iễ m m ô i trư ờ n g n g à y cà n g n g h iê m trọng. 3. Tác động đến c á c vấn đề xã hội T o à n cầu h oá đả ảnh h ư ơ n g r ấ t lớn đến xã h ộ i V iệ t N a m theo cá c h iế u h ư ớ n g tíc h cực lẫ n tiê u cực. T o à n cầ u hoá với v ấ n đề xoá đói g iá m nghèo đ a n g là v ấ n đề đ ặ t ra ở n h iề u n ơ i trê n th ê giới, tro n g đó có V iệ t N a m . K h o ả n g cách g ià u - nghèo n g à y càn g lớ n g iữ a các nưỏc 185
  20. HÀNH CHÍNH NHẢ Nưức TRONG xu THẾ TOÀN CẦU HOÁ công n g h iệ p p h á t t r iể n vớ i n h ữ n g nước đ a n g v à c h ậ m p h á t t r iể n (gấp k h o ả n g 40 lầ n ) lu ô n đ ặ t c h ú n g ta vào n g u y cơ t ụ t h ậ u so v ớ i k h u vự c và th ế g iớ i. T rư ớ c t ìn h th ê đó, c h ú n g ta p h ả i x u ấ t b á n n h ữ n g t à i n g u y ê n thô với g iá rẻ đê m ư u c ầ u ch o cuộc sống trư ớ c m ắt, k h ô n g đảm bảo được sự p h á t t r iể n ổn đ ịn h , b ề n v ữ n g lâ u dài. T h u n h ậ p c ủ a n g ư ò i la o đ ộn g là m ộ t c h ỉ báo q u a n trọ n g p h ả n á n h m ứ c sô n g c ủ a d â n cư v à t H n h độ p h á t t r iể n c ủ a n ề n k in h tế. Đ ặ c b iệ t, v ớ i V iệ t N a m , n ề n k in h tê t h ị trư ờ n g c h ư a th ự c sự p h á t tr iể n , đ ạ i bộ p h ậ n d â n cư sô n g ở n ô n g th ô n , tỷ lệ la o động n ô n g n g h iệ p ca o c h iế m g ầ n 80%, tro n g k h i t h ị trư ờ n g la o đ ộng, t h ị trư ờ n g t à i c h ín h c ủ a ta c h ư a p h á t t r iể n , n ê n v iệ c p h â n p h ô i la o đ ộ n g v à k iể m so á t tiề n lư ơ n g c ủ a C h ín h p h ủ k h ô n g m a n g l ạ i h iệ u q u ả n h ư m o n g m u ô n . N g u ồ n t h u n h ậ p c ủ a n g ư ờ i la o đ ộn g lạ i đ a d ạ n g , t h u từ t iề n cô n g c h ỉ c h iế m k h o ả n g 30%, các k h o ả n t h u từ n ô n g n g h iệ p , lâ m n g h iệ p , n g ư n g h iệ p , x â y d ự n g v à d ịc h v ụ c h iế m tớ i t r ê n 50%, các k h o ả n t h u n h ậ p k h á c c h iế m g ầ n 20%, là m ch o v iệ c k iể m s o á t c ủ a C h ín h p h ủ c à n g trở n ê n k h ó k h ă n . V ớ i n h ữ n g t h à n h tự u về k in h tê tr o n g th ò i g ia n q u a . t ỷ lệ n g h è o th e o c h u ẩ n q u ố c tê c ủ a V iệ t N a m đã g iả m m ạ n h , từ 53,1% n ă m 1 9 9 3 x u ô n g cò n 24,4% n ă m 2 0 0 4 , tư ơ n g đ ư ơ n g v ớ i 60% hộ n g h è o , 186
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2