7 bài văn mẫu phân tích hình tượng người lái đò trong tùy bút Người lái đò sông Đà của Nguyến Tuân

VĂN MẪU LỚP 12<br /> 7 BÀI VĂN MẪU PHÂN TÍCH HÌNH TƯỢNG NGƯỜI LÁI ĐÒ <br /> QUA BÀI TÙY BÚT NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ CỦA NGUYỄN <br /> TUÂN<br /> <br /> <br />  BÀI MẪU SỐ 1:<br /> <br /> <br /> Nguyễn Tuân là một trong những cây bút tiêu biểu của văn xuôi hiện đại. Mỗi tác  <br /> phẩm của ông là một bài ca về cái đẹp của cuộc sống, của con người, với tư tưởng, tình  <br /> cảm gắn bó với đất nước quê hương. Nguyễn Tuân được người đọc đặc biệt chú ý về <br /> phong cách nghệ thuật rất riêng và rất độc đáo của ông. Người lái đò Sông Đà, đó là một <br /> bài tùy bút, cũng là một bài thơ  bằng văn xuôi đã thể  hiện được nhưng nét tiêu biểu về <br /> phong cách đó.<br /> Người lái đò sông Đà trước hết là một tác phẩm viết về  một con người và con <br /> sông. Nhưng dưới ngòi bút đầy hứng thú và tài hoa của ông mọi cảnh vật thiên nhiên đều  <br /> trở thành những công trình mĩ thuật, con ngưõri đều trở  thành những nghệ  sĩ điêu luyện  <br /> của mình.<br /> Bằng sự tiếp cận quan sát và khả năng mô tả cùng với một kho chữ nghĩa vô cùng  <br /> giàu có, chuẩn xác Nguyễn Tuân đã dựng lên những bức tranh hết sức sống động, những <br /> hình tượng kì vĩ giàu sức hấp dẫn trong thiên tùy bút rất độc đáo này.<br /> Người lái đò trên sông Đà trong tác phẩm, trước hết là một ông già 70 tuổi đã giành  <br />  một phần lớn đời mình cho nghề  lái đò dọc trên sông Đà. Đó là một người lái đò lão <br /> luyện: “Trên dòng sông Đà, ông xuôi, ông ngược hơn một trăm lần rồi chỉnh tay giữ lái <br /> độ  sáu chục lần...” trong thời gian hơn chục năm làm cái nghề  đầy nguy hiểm và gian  <br /> khổ này.<br /> Đây là một con người từng trải, hiểu biết, rất thành thạo trong nghề  lái đò, và đã  <br /> đạt đến trình độ “bằng cách lấy mắt và nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào<br /> lòng đất tất cả  những luồng nước của tất cả  những con thác hiểm trở”. Nguyễn  <br /> Tuân tiếp tục bày tỏ sự khâm phục của mình đối với con người này: “Sông Đà, với ông <br /> lái đò  ấy, như  một trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến  cả  những dấu chấm <br /> than,   chấm  câu  và   cả   những  đoạn  xuống   dòng”.   Thật  là   một  cách  so  sánh  “rất  văn <br /> chương” đầy thú vị và cũng “rất là Nguyền Tuân”.<br />  Hình tượng người lái đò với “cái đầu bạc quắc thước ấy đặt trên một thân hình cao <br /> to gọn quánh như  chất sừng, chất mun” và những cánh tay vẫn là cánh tay của một  <br /> “chàng trai”, “trẻ  tráng quá”, Nguyễn Tuân đã gọi đó là một thứ  “vàng mười”.  Ồng đã  <br /> đứng trước những thách thức của con sông Đà với thế  lực của những bãi đá ghê gớm, <br /> những cạm bẫy đầy kinh hoàng: khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xóa của một <br /> chân trời đá. Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông, hình như mỗi lần  <br /> có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần có chiếc nào <br /> nhỡ vào đường ngoặt sóng là một số hòn bèn nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền”.<br /> Và một mình một thuyền ông đã giao chiến như  một dũng sĩ: "... hai tay giữ  mái <br /> chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào mình. Mặt nước hò la vang dậy <br /> quanh mình, ùa vào mà bẻ gẫy cán chèo, võ khí trên cánh tay mình”, và sóng nước “thúc <br /> vào gối bụng và hông thuyền. Có lúc chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như <br /> đô vật túm thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la não <br /> bạt”. Có lúc tưởng như ông lái đò bị nhấn chìm dưới dòng sông... Các miêu tả chân thực  <br /> và táo bạo này cho thấy sức mạnh ghê gớm của dòng thác hung dữ đối với con người, chỉ <br /> cần lóa mắt, lỡ tay một chút là phải trả giá bằng sinh mạng của mình.<br /> Nhưng dũng cảm và gan dạ  chưa đủ, mà cái quan trọng hơn là tài nghệ  cùa người <br /> cầm lái để lái con đò đến mức điêu luyện và nghệ thuật. Tác giả đã so sánh người lái đò  <br /> sông Đà với người lái xe lao xuống dốc đèo tuy rất nguy hiểm nhưng người lái xe còn có  <br /> phanh chân, phanh tay, có tiến lên, lùi lại “còn như cái thuyền mà lao xuống thác thì chả <br /> có cái phanh nào cả, chỉ  có lao đi chứ  không lùi lại, không lao trúng tim luồng nước thì <br /> thuyền quay ngang mà  ụp, chứ  không có lùi gì cả...” vẫn bằng phương pháp so sánh,  <br /> nhưng với những hình ảnh rất táo bạo, tác giả đã tả sông Đà thiên biến vạn hóa, mỗi chỗ <br /> như  có một cái bẫy nguy hiểm riêng, đòi hỏi người lái đò phải có một cách  ứng phó  <br /> riêng. Có chỗ thì nước sông “reo lên như đun sôi một trăm độ muốn hất tung cả một cái  <br /> thuyền đang phải đóng vào một cái nắp ấm nước đang sôi khổng lồ”. “Có luồng nước đi <br /> lầm vào thì chết ngay”. Lại có những “hút nước" xoáy sâu như lòng giếng “cái hút nó lút <br /> xuống, thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi”...<br /> Thật là một dòng sông Đà đầy hiểm trở, đầy gian nan cho con người. Thế  nhưng,  <br /> “ông lái đò cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cái cuống lái.. ”. Mặc dù mặt <br /> “méo bệch đi” vì những đòn hiểm, “nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo, vẫn nghe rõ <br /> tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm lái”.<br /> Rõ ràng qua cách miêu tả đến tột cùng sự dữ dội của con sông, Nguyễn Tuân nhắm  <br /> đến một mục đích lớn: ca ngợi sự  dũng cảm, tài trí của con người, ca ngợi sự  chiến  <br /> thắng vĩ đại của ông lái đò, đã vượt bao thác ghềnh, sóng to gió cả  đưa con đò về  đến <br /> bến bình yên, không phải chỉ  một lần, mà hàng trăm lần, suốt 15 năm làm người lái <br /> thuyền vượt sông Đà. Cuộc đọ  sức giữa con người đã chiến thắng; trở  về  cuộc sống  <br /> thanh bình: “thế là hết thác. Dòng sông vặn mình vào một cái bến cát có hang lạnh (...).  <br /> Sông nước lại thanh bình. Đêm ấy nhà đò đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam...”<br /> Cảm hứng lãng mạn đậm đà trong sáng, lan tỏa trong từng câu văn tả thực, tạo cho  <br /> đoạn văn một sức lôi cuốn không thể  cưỡng nổi. Đó là một bài ca về  lao động, về  con  <br /> người lao động.<br /> Sau mười năm làm nghề  lái đò, cả  sau khi đã thôi nghề  vài chục năm, trên ngực <br /> người lái đò vẫn còn “bầm tụ” một “củ khoai nâu”, với Nguyễn Tuân, đó cũng là cái hình  <br /> ảnh quý giá của một thứ huân chương lao động siêu hạng”.<br /> Cảm  ơn nhà văn Nguyễn Tuân đã cho chúng ta thưởng thức một công trình nghệ <br /> thuật đầy sáng tạo. Ngoài việc cung cấp cho chúng ta những kiến thức về thức về cuộc  <br /> sống, về văn hóa và lịch sử địa lí, về ngôn ngữ... tác phẩm đích thực ấy còn là một khối <br /> kiến trúc thẩm mĩ độc đáo, giúp ta cảm thụ được cái đẹp một cách sâu sắc. Cái đẹp hùng  <br /> vĩ của thiên nhiên của tạo hóa và đặc biệt là cái đẹp của con người cụ thể, con người lao  <br /> động: Người lái đò sông Đà.<br /> Nguyễn Tuân đích thực là một nghệ  sĩ tài hoa bậc thầy trong việc ngợi ca những  <br /> con người lao động gian lao nguy hiểm, nhưng đầy vinh quang.<br />   BÀI MẪU SỐ 2:<br /> <br /> <br /> Nguyễn Tuân là một người tài hoa, và đa tài. Những tác phẩm của ông đều mang <br /> những đặc điểm rất độc đáo không ai có thể  học theo. Và như  một điều rất tự  nhiên <br /> những lời lẽ  trong văn ông rất nghệ  thuật chứa đựng những kiến thức hiểu biết sâu  <br /> rộng. Những nhân vật trong các tác phẩm của ông nghiễm nhiên là một nghệ sĩ, và còn là <br /> những nghệ  sĩ tài hoa. Nhân vật ông lái đò trong tùy bút “Người lái đò sông Đà” của <br /> Nguyễn Tuân là một nhân vật như thế.<br /> Nguyễn Tuân đã khoác một chiếc áo mới vào văn chương của nền văn học Việt <br /> Nam, với những câu chuyện cũ nhưng cách khai thác mới đã khiến độc giả đón nhận. Và  <br /> trong tác phẩm “Người lái đò sông đà” dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân, bức tranh  <br /> thiên nhiên sông Đà hiện lên vô cùng hung bạo, trữ tình có vị trí quan trọng. Điều này góp <br /> phần làm nên một tấm phông rất phù hợp để hình tượng người lao động ở trên núi rừng <br /> Tây Bắc nổi lên với hai phẩm chất, anh hùng và  nghệ sĩ. Và tiêu biểu là ông lái đò rất <br /> gan dạ, dũng cảm gần hai mươi năm chiến đấu với thác đá sóng nước sông Đà để  tồn <br /> tại.<br /> Có thể thấy ông là người có“tay lái ra hoa”. Qua những trang văn, hình ảnh ông lái  <br /> đò hiện lên đầy ấn tượng với những nét về ngoại hình đúng là một con người của sông <br /> nước: gần bảy mươi tuổi nhưng rất chắc khỏe    và được miêu tả  với “thân hình gọn <br /> quánh như chất sừng, chất mun”, “tiếng nói ào ào như sông nước”. “hai tay dài lêu nghêu <br /> như  cái sào lái đò”, “hai chân khuỳnh khuỳnh như  đang kẹp chặt cái cuống lái trong  <br /> tưởng tượng”…chỉ với những nét vẽ mộc mạc mang tính gợi vậy mà hình tượng ông lái <br /> đò như  là một anh hùng trên sông nước, vĩnh viễn đọng lại vào trái tim bạn đọc để  dự <br /> báo về nhân vật cả cuộc đời gắn với nghề lái đò và ông giống như một nghệ sĩ thực thụ.<br />  Bao nhiêu đam mê, yêu quý sông Đà của Nguyễn Tuân được gửi gắm vào nhân vật  <br /> ông lái đò,  chính vì thế nhà văn đã để nhân vật của mình gắn bó với sông Đà đến mức  <br /> máu thịt, ông lái đò có thể  hiểu và yêu dòng sông đến mức thuộc lòng từng tên thác tên <br /> ghềnh hơn một nghìn tên. Trong cách miêu tả của Nguyễn Tuân,   Ông  lái đò thuộc dòng <br /> sông như thuộc một “bản trường ca, thuộc đến từng dấu chấm dấu phẩy, dấu chấm than  <br /> và từng đoạn xuống dòng”. “Ông lái đò đã nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá,  <br /> ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi  ải nước”. Chính vì thế  mà ông lái đò đã <br /> khuất phục, chế ngự được sự hung bạo của dòng sông Đà.<br /> Người lái đò là một người lao động bình thường bằng xương bằng thịt nhưng với  <br /> trí dũng song toàn nên ông vẫn chiến thắng thiên nhiên nghiệt ngã<br /> Mảng thứ hai mà Nguyễn Tuân muốn khắc họa đó chính là tính cách của ông lái đò. <br /> Nó cụ thể qua những cuộc giao tranh dữ dội với nước, sóng, gió và đã qua ba thạch trận.  <br /> Những trận chiến của người với thiên nhiên được miêu tả  một cách tỉ  mỉ  chi tiết.Trước <br /> hết là trùng vi thạch trận thứ nhất, người đọc đặc biệt ấn tượng với những câu văn tả đá  <br /> được nhân hóa như một đội quân: “đá tảng, đá hòn”..;, “đá tiền vệ” đã bày ra thạch trận  <br /> với năm cửa, có bốn cửa tử  và một cửa sinh. Bên cạnh đó, nhà văn sử  dụng một loạt  <br /> động từ  trùng điệp để  tô đậm sức mạnh của đội quân đá: “mai phục”, “nhổm cả  dậy”,  <br /> “đứng ngồi nằm tùy theo sở thích”. “ăn chết”, ‘cánh cửa”, “hất hàm’…Cộng hưởng với  <br /> những động từ  là những tính từ  làm nổi bật tính hung bạo: “ngỗ ngược”, “nhăn nhúm”, <br /> “méo mó…Tất cả làm nổi bật thế và lực của đá sông vừa đông vừa mạnh hung tợn, ghê  <br /> sợ  tạo thành thế  không cân sức với ông lái đò chỉ  có một mình đơn phương độc mã để <br /> gieo vào lòng người đọc bao phấp phỏng, hồi hộp. Bên cạnh đá là nước, “phối hợp với  <br /> đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho đá”, tạo nên âm thanh dữ  dội tăng thêm không  <br /> khí chiến đấu ác liệt. Sóng nước biết tung ra các đòn đánh nguy hiểm như  đánh giáp lá  <br /> cà, đánh khuýp quật vô hồi, đá trái, thúc gối…<br /> Với sự hiểu biết rộng lớn của mình. Nguyễn Tuân đã mở mang tầm kiến thức của  <br /> người đọc. Tác giả sử dụng kho ngôn từ phong phú sinh động đầy ắp trong mọi lĩnh vực <br /> của sự sống, cả các ngôn ngữ quân sự thể thao, quân sự cũng được huy động với tần số <br /> đậm đặc để cực tả đá nước sông Đà. Và đây chính là nghệ thuật vẽ mây đẩy trăng gián <br /> tiếp ca ngợi chí dũng của ông lái đò. Nhà văn ca ngợi ông lái đò có sức chịu đựng phi  <br /> thường.<br /> Ở trùng vi thạch trận thứ hai, đá nước sóng tăng thêm nhiều cửa tử “dòng thác hùm <br /> beo đang hồng hộc tế  mạnh”, “bốn năm thủy quân không ngớt khiêu khích”…Những <br /> động từ mạnh vẫn tiếp tục được sử  dụng trên những trang văn cộng hưởng với phép tu <br /> từ  so sánh nhân hóa rất độc đáo. Những phép nghệ  thuật này giúp nhà văn biến sóng  <br /> nước thành hùm thiêng, sông nước tăng thêm sức mạnh để  tiếp tục tôn lên tư  thế  hào  <br /> hùng của ông lái đò.<br /> Khi miêu tả ông lái đò. Ông lái đò “không chút nghỉ tay, nghỉ mắt phá luôn vòng vây <br /> thứ  hai và đổi luôn chiến thuật”, “ông đò nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá,  <br /> ông đã thuộc hết quy luật phục kích của lũ đá” nên ông chủ động tự  tin nhanh nhẹn làm <br /> chủ  tình thế  “cưỡi lên thác sông Đà như  cưỡi hổ, nắm chặt bờm sóng, ghì cương lái,  <br /> phóng nhanh, chặt đôi thác để mở đường tiến. Lại với những động từ mạnh liên tiếp lại  <br /> khiến người đọc đi vào cuộc chiến của sóng nước để  từ  đó tôn vinh lên những nét đẹp  <br /> của ông lái đò đó là mưu trí, dũng cảm, kiên cường. Nguyễn Tuân miêu tả “bên phải, bên  <br /> trái đều là luồng chết” khiến ông lái đò phải vận dụng tài năng nghề  nghiệp của mình,  <br /> nâng thuyền của mình lên mặt nước như  nghệ  sĩ lái mô tô bay trong không trung để <br /> “xuyên qua mặt nước”…những động từ mạnh “vút” hay “xuyên” cộng với nhiều phép so <br /> sánh liên tiếp khiến người đọc vừa cảm nhận được độ nhanh mạnh vừa cảm nhận được <br /> độ  khéo léo của con thuyền trong hướng đi luồn lách tránh đội quân đá đông đúc. Cách  <br /> ông lái đò chế  ngự  những trận đồ  và nghệ  thuật lái thuyền đến đây khiến người đọc  <br /> hoàn toàn tâm phục, khẩu phục. Ông   đã đạt đến mức nghệ  sĩ trong nghề  nghiệp của <br /> mình.<br /> Qua “ Người lái đò sông Đà” chúng ta càng phải khẳng định Nguyễn Tuân đích thực  <br /> là một nghệ sĩ tài hoa bậc thầy trong việc ngợi ca những con người lao động trong gian  <br /> lao nguy hiểm nhưng đầy vinh quang, điển hình là hình tượng ông lái đò. Người dân lao <br /> động hiện lên với vẻ tài hoa và như một nghệ sĩ thực thụ với nghề của mình.<br />   BÀI MẪU SỐ 3:<br /> <br /> <br /> Nguyễn Tuân là một cây bút xuất sắc của nền văn xuôi Việt Nam hiện đại. "Người  <br /> lái đò Sông Đà" trích trong "Tùy bút Sông Đà" (1960). Đây là kết quả  chuyến đi thực tế <br /> đến với Tây Bắc năm 1958 để kiếm tìm "chất vàng" của thiên nhiên và chất vàng mười  <br /> trong tâm hồn con người. Đọc tác phẩm, ta bắt gặp hình  ảnh Sông Đà với hai nét tính <br /> cách hung bạo và trữ tình. Và nổi bật bên hình tượng ấy là người lái đò dũng cảm tài hoa  <br /> trên sông nước.<br /> Điểm đặc biệt đầu tiên của nhân vật này chính là không có tên gọi cụ  thể  mà tên  <br /> của ông gắn liền với nghề nghiệp, địa danh: "ông lái đò Lai Châu". Điều này thể  hiện, <br /> ông là đại diện cho vẻ  đẹp người lái đò trên sông nước, cần mẫn. Người lái đò là một <br /> ông lão 70 tuổi. Ông đã dành một phần lớn cuộc đời của mình để  lái đò dọc trên Sông  <br /> Đà. Bây giờ ông đã thôi nghề khoảng mười năm." Trên sông ông xuôi ông ngược trên 100  <br /> lần, giữ tau lái chính khoảng 60 lần". Chỉ bằng vài câu ngắn gọn giới thiệu về người lái  <br /> đò, độc giả phần nào đã hình dung ra ngoại hình và tố chất của ông. Đọc tiếp tác phẩm,  <br /> ta có thể thấy được điều đó.<br /> Ông lái đò hiện lên là người khỏe mạnh, từng trải, ngoại hình và tố chất được tạo  <br /> nên bởi nét đặc thù của môi trường lao động là trên sông nước. "Tay ông lêu nghêu như <br /> cái sào, chân ông lúc nào cũng khuỳnh ra như kẹp lấy một cuống lái tưởng tượng. Giọng  <br /> ông ào ào, nhỡn giới cao vòi vọi". Nguyễn Tuân gọi con người này là "thứ  vàng mười"  <br /> bởi ông đã đứng trước thử  thách và chiến thắng Sông Đà. Trước hết  ở  ông lái đò Lai <br /> Châu là người tài hoa trí dũng, có phong thái ung dung của người nghệ sĩ. Ông tài trí, từng <br /> trải, lão luyện trong nghề, đạt đến trình độ  "lấy mắt mà nhớ  tỉ  mỉ  như  đóng đanh vào  <br /> lòng tất cả  những luồng nước của những con thác hiểm trở". Nguyễn Tuân đã bày tỏ <br /> lòng khâm phục của mình đối với người lái đò bằng cách so sánh, liên tưởng độc đáo <br /> "sông Đà đối với ông lái đò như  một trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc cả  dấu <br /> câu chấm than và cả đoạn xuống dòng". Ông thuộc rõ quy luật phục kích của đá, biết rõ  <br /> cửa tử cửa sinh.<br /> Lòng dũng cảm của ông được thể hiện qua ba thạch trận. Vòng một sông Đà hiện  <br /> lên như một kẻ thù nham hiểm xải quyệt, không chỉ sóng gió mênh mang, hút nước, thác  <br /> nước mà còn bầy binh bố  trận "bọt tung trắng xóa cả  một chân trời đá". Đá mai phục  <br /> ngàn năm bày binh bố trận những binh pháp tôn tử. Ở vòng này gồm năm cửa trận, bốn <br /> cửa tử, một cửa sinh chia thành ba tuyến tiền vệ, trung vệ và hậu vệ. Phối hợp với đá và  <br /> thác nước hò la vang dậy làm thanh điệp cho đá. Đá oai phong lẫm liệt tiến lùi thách thức <br /> còn sóng nước như quân liều mạng. Nhưng ông lái đò vẫn giữ chặt mái chèo để khỏi bị <br /> hất tung ra trận địa sóng. Ông cố nén vết thương kẹp chặt cuống lái kiên cường vượt qua <br /> cơn võ chiến. Đến vòng hai, sông Đà lúc này mở ra nhiều cửa tử hơn, chỉ có một cửa sinh <br /> nằm lập lờ phía tả ngạn. Dòng thác hùm beo hồng hộc thế mạnh. Bọn thủy quân cửa ải <br /> xô ra níu thuyền vào cửa tử. Ông lái đò cùng chiếc thuyền cưỡi trên con sông như  cưỡi <br /> trên lưng hổ. Ông nắm chắc bờm sóng, ghì cương lái miết vào cửa sinh. Bốn năm bọn  <br /> thủy quân cứ ào nước xô ra níu thuyền vào cửa tử. Dòng sông như con thú hoang lồng lên <br /> đòi ăn chết con thuyền. Nhưng ông già dằn mặt từng đứa nắm chắc quy luật của thần  <br /> sông thần đá không hề  nao núng, tỉnh táo, sáng tạo   thay đổi chiến thuật chiến thắng  <br /> Sông Đà. Bị thua ông lái đò ở hai vòng trước, trùng vi thứ ba, dòng thác càng trở nên điên  <br /> cuồng dữ dội hơn. Ít cửa ra vào, bên phải bên trái đều là cửa tử, luồng sống ở giữa ngay  <br /> cạnh voi  đá  vọng  về   xong  ông  lái đò   vẫn bình  tĩnh  dũng cảm phóng  thẳng thuyền.  <br /> Thuyền vút vút qua cánh cổng đá để  rồi chiến thắng đi qua.<br /> Không chỉ dũng cảm tài ba, người lái đò yển sông còn mang phong thái nghệ sĩ. Sau  <br /> cuộc vượt thác mọi nguy hiểm như  tan biến "sóng nước xèo xèo tan trong trí nhớ". Họ <br /> lại đốt lửa nướng ống cơm lam bàn chuyện cá anh vũ, cá rồng xanh như không có gì xảy <br /> ra". Mặc dù ngày ngày họ  phải vật lộn đối mặt với hiểm nguy rình rập. Đó là vẻ  đẹp  <br /> của một tâm hồn nghệ sĩ.<br /> Trong xây dựng nhân vật ông lái đò, Nguyễn Tuân chú ý khắc họa nét tài hoa của <br /> nghệ  sĩ "nhân vật phải là người nghệ  sĩ trong nghề  nghiệp". Nhà văn chú ý tạo tình  <br /> huống thử  thách để  nhân vật bộc lộ  bản chất của mình. Sông Đà càng hung bạo bao <br /> nhiêu, người lái đò càng tài hoa dũng cảm bấy nhiêu. Nhà văn am hiểu nhiều ngành nghệ <br /> thuật quân sự, thể thao kết hợp với nghệ thuật miêu tả  so sánh liên tưởng độc đáo qua  <br /> ngôn ngữ  phong phú để  làm nổi bật sông Đà và người lái đò Sông Đà. Tóm lại, thành <br /> công trong xây dựng nhân vật ông lái đò Lai Châu đã trở thành sức hút riêng của tác phẩm  <br /> trong nền văn học nước nhà.<br />  BÀI MẪU SỐ 4:<br /> <br /> <br /> I. MỞ BÀI<br /> Có 2 cách viết mở bài:<br /> Giới thiệu tác giả tác phẩm<br /> Giới thiệu về người lái đò Sông Đà<br /> Tuỳ bút "Người lái đò sông Đà" là một trong những tác phẩm đặc sắc của Nguyễn <br /> Tuân được in trong tập sông Đà (1960). Viết tuỳ  bút này Nguyễn Tuân tự  coi mình là <br /> người đi tìm cái thứ  vàng mười của màu sắc núi sông Tây Bắc và nhất là cái thứ  vàng <br /> mười mang sẵn trong tâm trí tất cả những con người ngày nay đang nhiệt tình gắn bó với <br /> công cuộc xây dựng cho Tây Bắc thêm sáng sủa được vui và vững bền. Chất vàng mười  <br /> của con người ấy chính là người lái đò sông Đà. Dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân  <br /> người lái đò vừa là người anh hùng vừa là người nghệ sỹ tài hoa trong nghề của mình.<br /> II. THÂN BÀI<br /> 1. Lai lịch và ngoại hình người lái đò sông Đà<br /> Khi được tác giả  hỏi chuyện, người lái đò đã 70 tuổi, làm nghề  đò dọc mười năm <br /> liền và đã nghỉ làm nghề đôi chục năm. Nhưng mười năm người lái đò đã in dấu ấn khá  <br /> đậm ở ngoại hình ông lão : Tay ông lêu nghêu như cái sào. Chân ông lúc nào cũng khuỳnh <br /> khuỳnh, gò lại như kẹp lấy một cuống lái tưởng tượng, giọng ông ào ào như tiếng nước  <br /> trước mặt ghềnh sông, nhỡn giới ông vòi vọi như lúc nào cũng mong một cái bến xa nào  <br /> đó trong sương mù.Những dòng này được nhà văn viết ra không chỉ  để  giới thiệu ngoại  <br /> hình một con người mà còn để  ca ngợi sự  gắn bó, yêu quý nghề   ở  chính người đó.  <br /> Nguyễn Tuân là nhà văn luôn nén câu văn của mình nhiều điều muốn nói, “hàm lượng <br /> thông tin” ở đó không bao giờ chỉ ở một tầng hiển ngôn<br /> 2. Tính cách người lái đò sông Đà<br /> >>> Sự từng trải:<br /> Những nét tả  ngoại hình của nhà văn cho thấy người lái đò thực sự  là người từng <br /> trải, thành thạo nghề. Chưa đủ, Nguyễn Tuân còn cho biết : người lái đò còn là một linh <br /> hồn muôn thuở của sông nước này; ông làm nghề đò đã mười năm liền, trên sông Đà, ông <br /> xuôi, ông ngược hơn một trăm lần rồi, chính tay ông giữ  lái độ  sáu chục lần… Sự từng <br /> trải của người lái đò còn thể hiện, dòng sông Đà với bảy mười ba con thác nhưng ông đã <br /> lấy mắt mà nhớ  tỉ  mỉ  như  đóng đinh vào lòng tất cả  những luồng nước của tất cả các  <br /> con thác hiểm trở. Hơn thế nữa, sông Đà đối với ông lái đò ấy, như một trường thiên anh  <br /> hùng ca mà ông thuộc lòng đến cả  những cái chấm than chấm câu và cả  những đoạn <br /> xuống dòng. Không phải bỗng dưng mà nhà văn nổi tiếng tài tử  lại đưa vào trang viết <br /> của mình tỉ mỉ các ngọn thác, thời gian ông lái đò làm nghề. Phải chi li, cụ thể như vậy  <br /> mới thấy hết sự từng trải, gắn bó của với nghề đến độ kỳ lạ ở ông lão lái đò. Đấy cũng  <br /> là cách nhà văn bày tỏ nỗi thán phục của chính mình về một con người như được sinh ra <br /> từ những con sóng, ngọn thác hung dữ ở sông Đà<br /> "Sông Đà đối với ông lái đò ấy như một thiên anh hùng mà ông đã thuộc cả đến dấu <br /> chấm than, chấm câu và cả những đoạn xuống dòng".<br /> >>> Lòng dũng cảm :<br /> Chỉ từng trải thôi chưa đủ, đối với con sông Đà, ai chế ngự được nó đòi hỏi phải có  <br /> lòng dũng cảm, gan dạ, mưu trí, nhanh nhẹn và cả sự quyết đoán nữa. Nguyễn Tuân đưa  <br /> nhân vật của mình vào ngay hoàn cảnh khốc liệt mà  ở  đó, tất cả  những phẩm chất  ấy  <br /> được bộc lộ, nếu không phải trả giá bằng chính mạng sống của mình. Nhà văn gọi đây là <br /> cuộc chiến đấu gian lao của người lái đò trên chiến trường sông Đà, trên một quãng thuỷ <br /> chiến ở mặt trận sông Đà. Đó chính là cuộc vựơt thác đầy nguy hiểm chết người, diễn  <br /> ra nhiều hồi, nhiều đợt như  một trận đánh mà đối phương đã hiện ra diện mạo và tâm  <br /> địa của kẻ thù số một :<br /> … Ngoặt khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xoá cả  một chân trời. Đá  ở  đây  <br /> ngàn năm vẫn mai phục hết trong dòng sông, hình như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất <br /> hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần có chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông  <br /> là một số  hòn bèn nhổm cả  dậy để  vồ  lấy thuyền. Mặt hòn đat nào trông cũng ngỗ <br /> ngược, hòn nào cũng nhăn nhúm méo mó hơn cả  cái mặt nước chỗ  này… Sông Đà đã <br /> giao việc cho mỗi hòn. Mới thấy rằng đây là nó bày thạch trận trên sông. Đám tảng hòn <br /> chia làm ba hàng chặn ngang trên sông đòi ăn chết cái thuyền, một cái thuyền đơn độc  <br /> không còn biết lùi đi đâu để tránh một cuộc giáp lá cà có đá dàn trận địa sẵn…<br /> Trong thạch trận  ấy, người lái đò hai tay giữ  mái chèo khỏi bị  hất lên khỏi sóng  <br /> trận địa phóng thẳng vào mình. Khi sông Đà tung ra miếng đòn hiểm độc nhất là nước  <br /> bám lấy thuyền như  đô vật túm thắt lưng đặng lật ngửa mình ra giữa trận nước vang  <br /> trời thanh la não bạt, ông lão vẫn không hề nao núng, bình tĩnh, đầy mưu trí như  một vị <br /> chỉ huy, lái con thuyền vượt qua ghềnh thác. Ngay cả khi bị thương, người lái đò vẫn cố <br /> nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cuống lái, mặt méo bệch như cái luồng sóng <br /> đánh hồi lùng, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm vào chỗ hiểm. “Phá xong cái trùng vi thạch trận <br /> thứ  nhất”, người lái đò “phá luôn vòng vây thứ  hai”. Ông lái đò đã nắm chắc binh pháp <br /> của thần sông thần đá. Đến vòng thứ  bà, ít cửa hơn, bên phải bên trái đều là luồng chết  <br /> cả, nhưng người lái đã chủ  động “tấn công”: Cứ  phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa <br /> giữa đó. Thuyền vút qua cổng đá cánh mở  khép. Vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa <br /> trong cùng, thuyền như  một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự <br /> động lái được lượn được. Thế là kết thúc.<br /> Nổi bật nhất, độc đáo nhất ở người lái đò sông Đà là phong thái của một nghệ sĩ tài  <br /> hoa. Khái niệm tài hoa, nghệ sĩ trong sáng tác của Nguyễn Tuân có nghĩa rộng, không cứ <br /> là những người làm thơ, viết văn mà cả những người làm nghề chẳng mấy liên quan tới  <br /> nghệ thuật cũng được coi là nghệ sĩ, nếu việc làm của họ đạt đến trình độ tinh vi và siêu  <br /> phàm. Trong người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân đã xây dựng một hình tượng người lái  <br /> đò nghệ sĩ mà nhà văn trân trọng gọi là tay lái ra hoa. Nghệ thuật ở đây là nắm chắc các <br /> quy luật tất yếu của sông Đà và vì làm chủ được nó nên có tự do.<br /> Song, quy luật  ở trên con sông Đà là thứ quy luật khắc nghiệt. Một chút thiếu bình  <br /> tĩnh, thiếu chính xác, hay lỡ  tay, quá đà đều phải trả  giá bằng mạng sống. Mà ngay  ở <br /> những khúc sông không có thác nó dễ dại tay dại chân mà buồn ngủ như người Mèo kêu <br /> mỏi chân khi dẫm lên đồng bằng thiếu dốc thiếu đèo. Chung quy lại, nơi nào cũng hiểm  <br /> nguy. Ông lão lái đò vừa thuộc dòng sông, thuộc quy luật của lũ đá nơi ải nước hiểm trở <br /> này, vừa nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá. Vì thế, vào trận mạc, ông thật khôn <br /> khéo, bình tĩnh như vị chỉ huy cầm quân tài ba. Mọi giác quan của ông lão đều hoạt động  <br /> trong sự  phối hợp nhịp nhàng, chính xác. Xong trận, lúc nào cũng ung dung, thanh thản <br /> như  chưa từng vượt thác: Sóng thác xèo xèo tan ra trong trí nhớ. Sông nước lại thanh <br /> bình. Đêm ấy nhà đò đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam và toàn bàn về cá anh vũ,  <br /> cá dầm xanh, về những cái hầm cá hang ca mùa khô nổ những tiếng to như mìn bộc phá  <br /> rồi túa ra đầy tràn ruộng. Cũng chả  thấy ai bàn thêm một lời nào về  cuộc chiến thắng  <br /> vừa qua nơi  ải nước đủ  tướng dữ  quân tợn vừa rồi. Như những nghệ sĩ chân chính, sau  <br /> khi vắt kiệt sức mình để  thai nghén nên tác phẩm không mấy ai tự  tán dương về  công <br /> sức của mình. Nhà văn Nguyễn Tuân đưa ra một lời nhận xét : Cuộc sống của họ là ngày  <br /> nào cũng chiến đấu với sông Đà dữ  dội, ngày nào cũng giành lấy sự  sống từ  tay những  <br /> cái thác, nên nó cũng không có gì là hồi hộp, đáng nhớ… Họ  nghĩ thế, lúc ngừng chèo. <br /> Phải chăng người lái đò anh hùng có lẽ dế  thấy, nhưng nhìn người lái đò tài hoa, người  <br /> lái đò chỉ có Nguyễn Tuân. Và, lời ghi chú của nhà văn thật đáng để suy ngẫm !<br /> III. KẾT BÀI<br /> Nổi bật trong phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân là nhân vật chính diện luôn <br /> được nhà văn chú ý mô tả   ở  phương diện tài hoa, nghệ  sĩ. Nếu như  trước cách mạng  <br /> tháng Tám 1945, theo Nguyễn Tuân, cái tài hoa chỉ có ở lớp nhà nho trong quá khứ thì nay,  <br /> trong Người lái đò sông Đà và nhiều tác phẩm khác, tác giả đã tìm thấy và khẳng định cái <br /> đẹp  ở  ngay trong cuộc sống hàng ngày của người dân lao động, trong hiện tại của đất  <br /> nước. Cuộc đời của người lái đò vô danh, không tên tuổi, nơi có những ngọn thác hoang  <br /> vu, khuất nẻo kia là cả  một thiên anh hùng ca, một pho nghệ thuật tuyệt vời. Nếu như <br /> thiên nhiên sông Đà trong tác phẩm của Nguyễn Tuân là “kẻ thù số một” của con người,  <br /> thì cũng chính thiên nhiên, qua ngòi bút của nhà văn là nơi đã tôn vinh giá trị  con người  <br /> vào lao động.<br /> <br /> <br />  BÀI MẪU SỐ 5:<br /> <br /> <br /> <br />  Mở bài:<br /> Nguyễn Tuân không chỉ say sưa với vẻ đẹp “trữ tình thơ mộng và rất gợi cảm” của <br /> con sông Đà, mà ông còn hết lời ca ngợi nhân vật người lái đò. Bằng ngôn ngữ  giàu có, <br /> tinh tế  như  khắc, như  chạm, với lối cảm nghĩ độc đáo, thích nhìn sự  vật và con người  <br /> trên quan điểm thẩm mĩ, văn hoá, với sự lịch lãm, vốn hiểu biết uyên bác về nhiều lĩnh <br /> vực khoa học., Nguyễn Tuân qua tuỳ  bút “Người lái đò sông Đà” (In trong tập “Sông <br /> Đà”­   1960),   đã   xây  dựng   được   một   hình  tượng   rất   hấp  dẫn  mang  đậm   phong  cách  <br /> Nguyễn Tuân. Đó là một người lái đò không chỉ  trí dũng tuyệt vời mà còn là một người <br /> nghệ  sĩ rất mực tài hoa trong công việc lao động sông nước, trong nghệ  thuật leo thác  <br /> vượt ghềnh của mình.<br /> Thân bài <br /> Ý1: Lai lịch và chân dung ngoại hình<br /> Bằng hệ thống ngôn ngữ  miêu tả  đầy cá tính, giàu chất tạo hình, bằng lối so sánh  <br /> độc đáo gợi cảm, trước hết Nguyễn Tuân đã làm sống dậy trước mắt người đọc hình <br /> ảnh một ông lái đò có ngoại hình đặc biệt  ấn tượng “Tay ông lêu nghêu như  cái sào.  <br /> Chân ông lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh như kẹp lấy một cuống lái tưởng tượng. Giọng  <br /> ông ào ào như tiếng nước trước mặt ghềnh sông. Nhãn giới ông vòi vọi như lúc nào cũng  <br /> mong một cái bến xa nào đó trong mù”. Người ta nói rằng làm cái nghề  lái đò trên sông <br /> hiểm ác lắm thác nhiều ghềnh này tổn thọ lắm. Nhưng ông lái đò của Nguyễn Tuân đã <br /> cải chính một cách hùng hồn cái điều ấy bằng hình ảnh một con người đã gần bảy mươi  <br /> tuổi, cái đầu bạc nhưng còn “quắc thước” lắm “đặt trên một thân hình cao to, gọn  <br /> quánh như  chất sừng, chất mun”, “ông giơ  đôi tay còn trẻ  tráng quá” làm cho nhiều <br /> người lầm tưởng là “mình đang đứng trước một chàng trai”…<br /> Đặc điểm ngoại hình đặc sắc ấy tự nó đã nói lên một cách đầy đủ với độc giả: con <br /> người này như được sinh ra từ sóng, thác hung dữ của sông Đà và là “một linh hồn muôn  <br /> thuở  của sông nước này”… “ông làm nghề  chèo đò đã mười lăm năm liền, trên dòng  <br /> sông Đà, ông xuôi ông ngược hơn một trăm lần rồi, chính tay ông đã giữ lái độ sáu chục  <br /> lần…”. Cảnh sông nước lên thác xuống ghềnh nhiều hiểm nguy đã tôi luyện cho ông lái  <br /> đò nhiều giác quan và phẩm chất đặc biệt. Ông đã trở  thành một con người lão luyện,  <br /> lắm từng trải, hiểu biết thành thạo cái nghề sông nước độc đáo của mình: “ Trí nhớ ông  <br /> được rèn luyện cao độ bằng cách lấy mắt mà nhớ  tỉ mỉ như đóng đanh vào luồng tất cả  <br /> những luồng nước của tất cả những con thác hiểm trở”. Nguyễn Tuân đã dành cho ông <br /> lái đò những câu văn, hình ảnh đầy thán phục “sông Đà, đối với ông lái đò ấy, như một  <br /> trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến cả  những cái chấm than, chấm câu và  <br /> những đoạn xuống dòng”. Thật là một cách so sánh giàu tính chất nghệ thuật rất mới lạ <br /> hấp dẫn mà cũng rất Nguyễn Tuân. Con người được Nguyễn Tuân giới thiệu như là một  <br /> người được mọc lên từ  “con sông Đà hung dữ  độc ác khét tiếng với bảy mươi hai con  <br /> thác hiểm nghèo” ấy đã có một khả năng kì diệu là chế ngự con sông hung dữ thành một  <br /> môi trường sống thân thuộc, êm dịu của mình. Ông lái đò tâm sự “Chạy thuyền trên khúc  <br /> sông không có thác nó dễ dại tay, dại chân và buồn ngủ như người Mèo kêu mỏi chân khi  <br /> dẫm lên đồng bằng thiếu dốc, thiếu đèo”.<br /> Ý2: Ông lái đò rất mực tài trí, dũng cảm trong những chuyến vượt thác đầy <br /> hiểm nguy.<br /> Nhân vật người lái đò với những đặc điểm ngoại hình và lai lịch có một không hai <br /> ấy, nếu xuất hiện trên khung cảnh sông nước êm đềm, phẳng lặng trong cuộc mưu sinh,  <br /> thì hẳn là không thể gây được một  ấn tượng gì sâu sắc cho người đọc. Ở  đây, Nguyễn <br /> Tuân đã có dụng ý nghệ thuật sâu xa là để cho người lái đò xuất hiện trên một hoàn cảnh  <br /> đầy thử  thách khốc  liệt nhằm làm bộc lộ  những phẩm chất cao  đẹp của nhân vật.  <br /> Nguyễn Tuân khẳng định: “Ông muốn ghi  ở  đoạn này cái hình  ảnh chiến đấu gian lao  <br /> của người lái đò trên chiến trường sông Đà, trên một quãng thuỷ chiến ở mặt trận sông  <br /> Đà”. Nguyễn Tuân đã mô tả  một cách chân thật, sinh động, vừa trân trọng, vừa yêu  <br /> thương, vừa cảm phục nhân vật ông lái đò rất hiên ngang, trí dũng trong cuộc chiến đấu  <br /> với những con sóng, con thác đầy hung dữ, nguy hiểm. Cuộc vượt thác, dưới ngòi bút <br /> Nguyễn Tuân diễn ra như một trận đánh dữ  dội có nhiều hồi, nhiều đợt, mỗi đợt lại có <br /> những thử  thách ác liệt khác nhau, dòng sông bày ra những thạch trận hiểm hóc khác  <br /> nhau: “Lúc này, sông Đà reo lên như đun sôi 100º, muốn hắt tung đi cái thuyền đóng vai  <br /> một nắp ấm khổng lồ… Đá ở  đây từ ngàn năm vẫn mai phục trong lòng sông để  vồ lấy  <br /> con thuyền. Đá bày ra thạch trận trên sông với những bom ke chìm và pháo đài nổi. Phối  <br /> hợp với  đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho  đá… phải tiêu diệt tất cả  thuyền  <br /> trưởng, thuỷ thủ ngay ở chân thác”. Kho từ vựng giàu có và vốn kiến thức văn hoá khoa <br /> học phong phú, uyên bác như quân sự, võ thuật, vũ thuật, thể dục, thể thao, điện ảnh…  <br /> của Nguyễn Tuân được dịp huy động để  miêu tả  cuộc thuỷ chiến ác liệt giữa người lái  <br /> đò và sóng, thác sông Đà. “Sóng nước thúc gối vào bụng và hông thuyền. Có lúc chúng  <br /> đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như đô vật túm thắt lưng ông lái đò đòi lật ngửa  <br /> mình ra giữa trận nước vang trời thanh la, não bạt. Sóng nước đã đánh đến món đòn  <br /> hiểm độc nhất”. Có lúc tưởng như  ông lái đò sẽ  bị  con thuỷ  quái sông Đà vô cùng hung <br /> bạo nuốt chửng. Nhưng ông lái đò vẫn không hề  nao núng, trái lại, vẫn bình tĩnh chủ <br /> động chiến đấu một cách dũng cảm đầy mưu trí như một vị chỉ huy tài trí tuyệt vời, điều  <br /> khiển con thuyền lần lượt vượt qua các thác ghềnh như  “phá cái trận đồ  bát quái của  <br /> dòng sông hung bạo”; “Dòng nước hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông Đà. Nhưng  <br /> người lái đò vẫn cưỡi lên thác đến cùng như  cưỡi hổ”. Cả  những lúc bị  thương “mặt  <br /> méo lệch đi”, mặc cho luồng sóng “đánh đòn âm, đòn tỉa vào chỗ  hiểm”,ông lái đò hai <br /> chân “vẫn kẹp chặt lấy cuống lái”.<br /> Ý3: Người lái đò tài hoa tuyệt vời<br /> Ông lái đò còn là người tài hoa có phong thái ung dung, pha chút nghệ sĩ. Sóng thác <br /> sông Đà rất khắc nghiệt. Chỉ  cần người lái đò một chút thiếu chính xác, một tích tắc <br /> thiếu bình tĩnh, nhỡ  tay, hoa mắt là có thể  phải trả  giá bằng cả  sinh mệnh của mình. <br /> Nhưng sóng, thác sông Đà dù có hung dữ đến đâu, cũng bị khuất phục trước người lái đò  <br /> thời nay. Bởi người lái đò là một nghệ  sĩ có nghệ  thuật chở  đò rất kì diệu. Nghệ  thuật <br /> ấy được biểu hiện rõ nhất  ở  khả  năng nắm chắc tất cả  các quy luật tất yếu của dòng <br /> sông Đà và nhờ thế mà người lái đò trở thành người tự do, người chiến thắng. Người lái <br /> đò đã nắm chắc được binh pháp của thần sông, thần đá, thuộc lòng các luồng sinh, luồng  <br /> tử  mà chủ  động trong mọi tình huống. “Ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi  <br /> của ải nước hiểm trở này”. Lúc thì “Ông cưỡi lên con thác nắm lấy bờm sóng mà phóng  <br /> nhanh qua cửa tử”; lúc lại “ghì cương đè sấn lên mà chặt đôi con thác”; “xuống thác,  <br /> người lái đò sông Đà linh hoạt và luôn luôn cơ  động mà phối hợp đôi mắt, đôi tay, đôi  <br /> chân” lái con thuyền “như một mũi tên tre xuyên qua hơi nước” xuyên qua biết bao ghềnh <br /> thác hiểm nghèo của dòng sông hung bạo này. Nguyễn Tuân gọi người lái đò của mình <br /> có “tay lái ra hoa” là như vậy.<br /> ­ Thật đẹp biết bao hình ảnh người lái đò sau những phút giây chiến đấu sống còn <br /> với thác nước sông Đà đầy hung ác lại ung dung “ Đốt lửa trong hang đá, nướng  ống  <br /> cơm lam và toàn bàn về  cá dầm xanh, anh vũ…chẳng ai bàn tán thêm một lời nào về  <br /> cuộc chiến thắng vừa qua nơi cửa ải nước đủ tướng dữ quân tợn vừa rồi”.<br /> Ý4: Đánh giá về bút pháp của Nguyễn Tuân<br />  Trước kia, Nguyễn Tuân bị xem là nhà văn có quan điểm duy mỹ. Ngày nay, ông đã <br /> hướng ngòi bút của mình đến những con người lao động bình thường. Ông phát hiện ra  <br /> nét tài hoa nghệ sĩ của con người lao động không chỉ thể hiện trong hoạt động sáng tạo  <br /> nghệ  thuật mà còn cả  trong những hoạt động khác. Nếu như  công việc của họ  đạt tới  <br /> trình độ  điêu luyện; ví như  người lái đò cũng đã trở  thành người nghệ  sĩ tài hoa trong  <br /> công việc lao động đầy hiểm nguy nhưng cũng vô cùng cao cả  của mình. Nguyễn Tuân  <br /> gọi đó là “Cái thứ vàng mười mang sẵn trong tâm trí con người Tây Bắc ”. Cũng qua hình <br /> tượng này, Nguyễn Tuân muốn phát biểu một quan niệm: người anh hùng không phải chỉ <br /> có trong chiến đấu mà còn xuất hiện trong cả cuộc sống lao động bình thường. “Trên bả <br /> vai người lái đò bầm lên một khoanh củ  nâu. Cái đồng tiền tụ  máu  ấy là cái hình  ảnh  <br /> quý giá của một thứ  huân chương lao động siêu hạng tặng cho người lái đò sông Đà ”. <br /> Chỉ  một vết nghề nghiệp của đầu con sào gửi lại đời đời cho người lái đò mà Nguyễn <br /> Tuân đã nâng lên tầm vóc anh hùng ca. Thật là  một ý nghĩ độc đáo rất thú vị mà cũng rất <br /> sâu sắc.<br /> Kết luận:<br /> Qua tuỳ  bút “Người lái đò sông Đà”, độc giả  chúng ta không chỉ thưởng thức một <br /> khung cảnh thiên nhiên Tây Bắc hung bạo, dữ  dằn nhưng trữ  tình thơ  mộng, mà còn  <br /> được chiêm ngưỡng một hình tượng người lái đò có phong thái ung dung, pha chút nghệ <br /> sĩ song lại rất mực mưu trí dũng cảm trong cuộc vượt thác đầy hiểm nguy. Qua đó, <br /> chúng ta còn được thưởng thức một kho từ  vựng mới mẻ, giàu màu sắc tạo hình, cùng  <br /> lối ví von so sánh mới lạ, tài hoa, bất ngờ, độc đáo của một ông vua tuỳ  bút­ Nguyễn  <br /> Tuân./<br />  BÀI MẪU SỐ 6:<br /> <br /> <br /> Nguyễn Tuân là nhà văn có hai giai đoạn sáng tác trước và sau cách mạng. Trước <br /> 1945 ông nổi tiếng với các tác phẩm như Vang bóng một thời, Một chuyến đi… sau năm <br /> 1945 ông nổi tiếng với thể loại tùy bút mà tiêu biểu là các tác phẩm: Hà Nội ta đánh Mỹ <br /> giỏi, tùy bút Sông Đà… Người lái đò Sông Đà là tác phẩm trích trong tùy bút Sông Đà  <br /> được   viết   nhân   chuyến   thực   tế   Tây   Bắc   năm   1958.   Tác   phẩm   để   lại   dấu   ấn   sâu <br /> sắc  trong lòng người đọc không chỉ là hình tượng con Sông Đà “hung bạo, trữ tình”  mà <br /> còn là bởi hình tượng người lái đò hiên ngang trên thác dữ – một tay lái ra hoa. <br /> Thế  giới nhân vật trên trang văn của Nguyễn Tuân thật đáng yêu vô cùng. Một cụ <br /> Kép, lông mày bạc, tóc bạc, râu bạc, thấp thoáng giữa vườn lan “nguyện đem cái quãng  <br /> đời xế  chiều của một nhà nho để  phụng sự  hoa thơm cỏ  quý” (Hương Cuội). Một cụ <br /> Ấm thức dậy lúc mờ  sáng, mang phong thái “một triết nhân ngồi tính bước đi của thời <br /> gian”. Trong ấm trà pha ngon, cụ đã “nhận thấy có một mùi thơ và một vị triết lí” (Chén <br /> trà sương). Một Huấn Cao tử tù chân vướng xiềng, cổ mang gông, vung bút viết lên tấm <br /> lụa bạch những chữ như rồng bay phượng múa, thể hiện “những cái hoài bão tung hoành  <br /> của một đời con người” (Chữ  người tử  tù)… Và hình  ảnh ông lái đò người Thái (Tây <br /> Bắc) có “tay lái ra hoa”. Đó là những con người cực kì tài hoa mang cốt cách nghệ  sĩ.  <br /> Trên thác đá đầy đủ tướng dữ quân tợn, những hút nước chết người, những yết hầu chật <br /> hẹp, lạnh lẽo và “sóng xô đá, đá xô gió” bỗng hiên ngang một người lái đò hùng dũng, oai <br /> phong như khắc như chạm. Bước vào cái tuổi 70, đầu tóc bạc trắng, thân hình ông lái đò  <br /> vẫn đẹp như  một pho tượng tạc bằng đá cẩm thạch. Nước da ánh lên chất sừng chất  <br /> mun. Cánh tay rắn chắc trẻ tráng “Tay ông lêu nghêu như cái sào, chân ông lúc nào cũng <br /> khuỳnh khuỳnh như  kẹp lấy một cuống lái tưởng tượng”. Cặp mắt tinh anh, nhãn lực <br /> nhìn xa vời vợi. Trên ngực của ông nổi lên một số  “củ  nâu” thương tích trên “chiến  <br /> trường Sông Đà” mà Nguyễn Tuân ngưỡng mộ  gọi là “thứ  Huân chương lao động siêu <br /> hạng”. Ông lái đò sông Đà này có “tay lái ra hoa” đã từng vượt qua bao trùng vây thạch  <br /> trận, giao phong sinh tử với “lũ đá nơi ải nước”.<br /> Sau hơn mười năm chèo đò và chỉ huy một con thuyền có 6 mái chèo đã ngược xuôi  <br /> sông Đà trăm chuyến, chở da trâu, xương hổ, chè, cánh kiến về xuôi, ông nắm vững từng <br /> con   thác,   cái   ghềnh,   nắm   chắc   binh   pháp   thần   Sông,   thần   Đá.<br /> Không chỉ  mang vẻ đẹp ngoại hình gắn với lao động sông nước,  ở  ông còn in đậm vẻ <br /> đẹp tâm hồn tính cách:<br />  Thứ  nhất, thể  hiện  ở  sự  từng trải, giàu kinh nghiệm, có sự  hiểu biết sâu sắc về <br /> luồng lạch trên sông Đà. Ông lái đò thể hiện sự hình thành “tính cách” của mình qua “trí  <br /> nhớ ông được rèn luyện cao độ bằng cách lấy mắt mà nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lòng <br /> tất cả những luồng nước của tất cả những con thác hiểm trở . Sông Đà, đối với ông lái <br /> đò  ấy, như  một trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến cả  những cái chấm than <br /> chấm câu và những đọan xuống dòng ”.” Chính vì vậy “ông lái đã nắm chắc được binh <br /> pháp của thần sông, thần đá. Ông đã thuộc qui luật phục kích của lũ đá”. Đó chính là hình  <br /> ảnh của một con người gắn bó với lao động, yêu nghề sông nước, từng trải và giàu kinh  <br /> nghiệm.<br /> Thứ hai, ở sự thông minh linh hoạt, dũng cảm  như một viên tướng tài ba, như một <br /> nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác sông Đà. Cuộc sống của người lái đò sông Đà là một  <br /> cuộc chiến đấu hằng ngày. Và ngày nào cũng phải giành   những cái sống từ  tay nhưng <br /> con thác. Vẻ đẹp này được ngòi bút NT thể hiện qua hình ảnh ông lái đò vượt thác: Vẻ <br /> đẹp tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò là sự tài ba dũng mãnh của một vị thuyền trưởng dày  <br /> dạn kinh nghiệm thủy chiến. Chất tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò là ở bản lĩnh chiến đấu  <br /> và tinh thần dũng cảm phi thường. Cảnh vượt thác của ông lái đò đã thể hiện rõ vẻ  đẹp <br /> và cốt cách  ấy.  Ở  trùng vây thứ  nhất, ông lái đò xung trận với khí thế  nghênh chiến <br /> quyết thắng: “Thạch trận dàn bày vừa xong thì cái thuyền vụt tới”. Cảnh hỗn chiến ác <br /> liệt diễn ra. Những hòn đá “bệ vệ oai phong lẫm liệt” được nước thác “reo hò làm thanh  <br /> viện” chúng liều mạng xông vào mà “đá trái” mà “ thúc gối vào bụng và hông thuyền…  <br /> Có lúc chúng đội cả thuyền lên”. Nguy hiểm là vậy nhưng ông lái đò vẫn bình tĩnh “hai  <br /> tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng”. Ngay cả lúc bị con thủy quái này đánh miếng  <br /> đòn hiểm nhất “bóp chặt lấy hạ bộ” đau điếng nhưng vị  thuyền trưởng vẫn “ hai chân <br /> vẫn kẹp lấy cuống lái” dù mặt méo bệch vì đau đớn nhưng tiếng chỉ  huy của ông vẫn  <br /> sắc lạnh, tỉnh táo, đưa con thuyền thoát khỏi nguy hiểm.<br /> Thật   là   một   cảnh   tượng   xưa   nay   chưa   từng   có!   Cao   cường   biết   bao   !<br /> Trùng vây thứ  hai lại vô cùng hiểm trở, bố  trí nhiều cửa tử  hơn: “Dòng thác hùm beo <br /> đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá”. Ông lái đò bắt đầu cuộc tấn công bằng cách “nắm  <br /> chặt được cái bờm sóng đúng luồng rồi” ông cho con thuyền “phóng nhanh vào cửa sinh <br /> mà lái miết một đường chéo về  phía cửa đá  ấy”. Bọn tướng đá, đứa thì “ông tránh mà  <br /> rảo bơi chèo lên”, đứa thì bị  “ông đè sấn lên mà chặt đôi ra để  mở  đường tiến”. Cuối  <br /> cùng ông thắng còn bọn đá tướng thất bại thảm hại đưa cái mặt “tiu nghỉu, xanh lè thất  <br /> vọng”.<br /> Trùng vây thứ  ba, bên phải bên trái đều là “luồng chết cả”. Đã vậy, còn bố  trí “bọn đá <br /> hậu vệ” canh cửa hòng “bắt chết” cái thuyền. Ông lái đò mưu trí “phóng thẳng con  <br /> thuyền”, “chọc thủng” trùng vây rồi “vút qua cổng đá cánh mở cánh khép”. Chiếc thuyền  <br /> như một mũi tên tre “vút, vút” xuyên nhanh qua hơi nước. Thế là hết thác. Sông nước lại  <br /> thanh   bình.<br /> Qua đó, ta thấy ông lái đò oai phong lẫm liệt như một vị danh tướng, trí dũng song toàn, <br /> quyết đoán và quyết thắng. Đó là vẻ  đẹp tài hoa nghệ  sĩ của ông lái đò được Nguyễn <br /> Tuân khám phá và ca ngợi. Những  ẩn dụ, so sánh, nhân hóa được tác giả  sử  dụng sáng  <br /> tạo gợi lên cảm giác mãnh liệt đầy  ấn tượng. Cảnh vượt thác là bài ca chiến trận hào  <br /> hùng. Nguyễn Tuân đã tung ra một đội quân ngôn ngữ  thật hùng hậu, đa dạng, biến  ảo <br /> thần kì với liên tục những phép tu từ  vô cùng sinh động : so sánh ngầm , nhân hóa ,  <br /> cường điệu … Câu chữ  tuôn chảy ào  ạt , điệp điệp trùng trùng tạo ra   một bức tranh <br /> hòanh tráng . Nhà văn đã dụng tâm diễn tả cuộc chiến giữa ông lái đò với dòng sông theo  <br /> hướng thọat đầu tưởng như  không cân sức. Nhưng cuối cùng phần thắng đã thuộc về <br /> con người nhờ  sự thông minh và dũng cảm. Cuộc vượt thác thật ngoạn mục, ông lái đò <br /> thực sự là một người nghệ sĩ tài hoa.<br /> Thứ  ba,  ở  sự  khiêm nhường, bình dị, phong thái ung dung mang cốt cách nghệ  sĩ.<br /> Đối với người lái đò, hiểm nguy trên dòng sông cũng chính là một phần trong cuộc sống  <br /> của ông . Khi vượt qua gian nguy , sóng nước lại tan xèo xèo trong trí nhớ “sông nước lại  <br /> thanh bình . Đêm ấy nhà đò đốt lửa trong hang đá , nướng ống cơm lam , và tòan bàn tán  <br /> về  cá anh vũ , cá dầm xanh … Cũng chẳng thấy ai bàn thêm một lời nào về cuộc chiến  <br /> thắng vừa qua ” . Nhà văn như muốn nghỉ ngơi sau chặng đường dài cùng nhân vật của  <br /> mình đua tranh tài trí với thiên nhiên hung dữ  . So