Trường Đại học Mở TPHCM – Khoa Kế toán Kiểm toán<br />
<br />
Mục tiêu<br />
Sau khi học xong chương này sinh viên có thể:<br />
• Giải thích bản chất của bất động sản đầu tư và<br />
phân biệt với các tài sản khác như bất động sản<br />
hàng hóa và bất động sản chủ sở hữu sử dụng<br />
• Giải thích được nguyên tắc ghi nhận và đánh giá<br />
bất động sản đầu tư<br />
• Xử lý nghiệp vụ kế toán bất động sản đầu tư trên<br />
hệ thống tài khoản kế toán.<br />
• Nhận biết các các chứng từ kế toán liên quan<br />
• Hiểu được cách thức trình bày thông tin trên<br />
BCTC liên quan đến BĐSĐT<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
Nội dung<br />
<br />
• VAS 01- Chuẩn mực chung<br />
<br />
Các quy định pháp lý có liên quan<br />
Các khái niệm và nguyên tắc cơ bản<br />
Ứng dụng hệ thống tài khoản kế toán<br />
Nêu các chứng từ kế toán liên quan<br />
Trình bày thông tin trên BCTC<br />
<br />
• VAS 05- Bất động sản đầu tư<br />
– Thông tư 161/2007/TT-BTC: hướng dẫn<br />
thực hiện chuẩn mực kế toán<br />
• Chế độ kế toán doanh nghiệp theo Thông tư<br />
200/2014/TT-BTC<br />
<br />
3<br />
<br />
4<br />
<br />
• Khái niệm và phân loại<br />
• Điều kiện ghi nhận, xác định giá trị<br />
ban đầu<br />
• Chi phí phát sinh sau khi ghi nhận<br />
ban đầu<br />
• Khấu hao<br />
• Vấn đề thay đổi mục đích sử dụng.<br />
• Bán, thanh lý bất động sản đầu tư<br />
<br />
5<br />
<br />
• Quyền sử dụng<br />
đất, nhà, hoặc<br />
một phần của nhà<br />
hoặc cả nhà và<br />
đất, cơ sở hạ<br />
tầng<br />
• do người chủ<br />
sở hữu hoặc<br />
người đi thuê tài<br />
sản theo hợp<br />
đồng thuê tài<br />
chính nắm giữ<br />
<br />
• Thu lợi từ<br />
việc cho thuê<br />
hoặc chờ<br />
tăng giá<br />
<br />
Không phải để:<br />
<br />
Khái niệm và phân loại<br />
<br />
Mục đích<br />
<br />
Các khái niệm và nguyên tắc cơ bản<br />
<br />
Bất động sản đầu tư:<br />
<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
<br />
Các quy định pháp lý có liên quan<br />
<br />
• Sử dụng trong<br />
sản xuất, cung<br />
cấp hàng hóa,<br />
dịch vụ<br />
• Sử dụng cho<br />
các mục đích<br />
quản lý;<br />
• Bán trong kỳ<br />
hoạt động kinh<br />
doanh thông<br />
thường.<br />
<br />
6<br />
<br />
1<br />
<br />
Khái niệm và phân loại (tiếp)<br />
<br />
Khi nào BĐS là BĐS đầu tư?<br />
Bất động sản được giữ với nhiều<br />
mục đích khác nhau<br />
Bất động sản không bán được<br />
riêng rẽ<br />
Doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ<br />
liên quan cho những người sử dụng<br />
bất động sản<br />
BĐS cho công ty ty mẹ hoặc công ty<br />
con thuê hoặc sử dụng<br />
<br />
Bất động sản<br />
<br />
Sử dụng cho sản<br />
xuất kinh doanh<br />
<br />
Bán trong kỳ kinh<br />
doanh<br />
<br />
TSCĐ chủ sở<br />
hữu sử dụng<br />
<br />
Cho thuê hoạt động<br />
hoặc chờ tăng giá<br />
<br />
Hàng hóa bất<br />
động sản<br />
<br />
Bất động sản<br />
đầu tư<br />
<br />
7<br />
<br />
8<br />
<br />
Ví dụ 1<br />
<br />
Bất động sản được giữ với nhiều mục đích khác nhau<br />
<br />
Công ty Minh Thành xây dựng một dãy nhà liên<br />
<br />
Phải tách biệt khi ghi nhận:<br />
–<br />
<br />
Sử dụng cho SXKD: TSCĐ hữu hình và<br />
vô hình<br />
<br />
kế gồm 10 căn, trong đó một căn nhà được sử<br />
<br />
–<br />
<br />
Chờ tăng giá hoặc cho thuê: BĐS đầu<br />
tư<br />
<br />
ty và các căn còn lại được cho các doanh nghiệp<br />
<br />
–<br />
<br />
Bán trong kỳ kinh doanh:<br />
BĐS<br />
<br />
Hàng hóa<br />
<br />
dụng để làm phòng trưng bày sản phẩm của công<br />
<br />
khác thuê để làm văn phòng. Giá trị xây dựng 800<br />
triệu đồng/căn.<br />
Yêu cầu: Bất động sản trên được ghi nhận là gì?<br />
<br />
10<br />
<br />
9<br />
<br />
Ví dụ 2<br />
<br />
Bất động sản không bán được riêng rẽ<br />
• Trường hợp bất động sản không bán được<br />
riêng rẽ và phần sử dụng cho kinh doanh<br />
hoặc cho quản lý là không đáng kể (dưới<br />
<br />
• Công ty Vĩnh Lợi đang sở hữu một cao ốc văn<br />
phòng 10 tầng có diện tích ngang nhau làm văn<br />
<br />
20% diện tích) thì hạch toán là BĐS đầu<br />
<br />
phòng cho thuê. Giá trị đã quyết toán toàn cao ốc<br />
<br />
tư.<br />
<br />
là 10 tỷ. Công ty sử dụng tầng trệt để làm văn<br />
phòng làm việc và tiếp tân, phần còn lại công ty<br />
cho thuê.<br />
Yêu cầu: Bất động sản trên được ghi nhận là gì?<br />
11<br />
<br />
12<br />
<br />
2<br />
<br />
Cung cấp các dịch vụ liên quan cho những<br />
người sử dụng BĐS<br />
<br />
Ví dụ 3<br />
Công ty Hoa Đăng sở hữu cao ốc 10 tầng có tổng<br />
<br />
Trường hợp doanh nghiệp cung cấp<br />
<br />
diện tích sử dụng là 10.000 m2 .Công ty sử dụng cao<br />
<br />
các dịch vụ liên quan cho những người<br />
<br />
ốc để cho thuê làm văn phòng. Giá cho thuê hiện<br />
<br />
sử dụng bất động sản do doanh<br />
<br />
được áp dụng cho các khách hàng là 1triệu<br />
<br />
nghiệp sở hữu là một phần tương đối<br />
<br />
đồng/m 2/tháng. Theo điều khoản của hợp đồng cho<br />
<br />
nhỏ trong toàn bộ thoả thuận thì doanh<br />
<br />
thuê, mỗi tháng các khách hàng sẽ trả thêm tiền bảo<br />
<br />
nghiệp sẽ hạch toán tài sản này là bất<br />
<br />
vệ và vệ sinh văn phòng là 50.000đ/m 2/tháng.<br />
<br />
động sản đầu tư.<br />
13<br />
<br />
BĐS cho công ty ty mẹ hoặc công ty con thuê hoặc sử dụng<br />
<br />
14<br />
<br />
Ví dụ 4<br />
<br />
Công ty con cho Công ty mẹ hoặc Công ty con khác trong<br />
<br />
Công ty Địa Ốc Phong Vân là một thành viên thuộc<br />
<br />
cùng một Tập đoàn thuê hoặc sử dụng và nắm giữ một bất<br />
<br />
tập đoàn Phong Vũ. Công ty Phong Vân vừa xây<br />
<br />
động sản:<br />
<br />
dựng một cao ốc 5 tầng, tổng giá trị quyết toán của<br />
<br />
• Trên BCTC riêng: là BĐS đầu tư<br />
<br />
công trình là 12 tỷ đồng. Công ty sử dụng toàn bộ<br />
<br />
• Trên BCTC hợp nhất: BĐS chủ sở hữu sử dụng.<br />
<br />
diện tích của cao ốc để cho các công ty khác thuộc<br />
tập đoàn Phòng Vũ thuê làm văn phòng.<br />
Tòa nhà trên được Cty Phong Vân ghi nhận là gì?<br />
15<br />
<br />
Điều kiện ghi nhận<br />
<br />
16<br />
<br />
Xác định giá trị của BĐS đầu tư<br />
<br />
Một bất động sản đầu tư được ghi nhận là tài sản<br />
• Mua BĐS<br />
<br />
phải thỏa mãn đồng thời hai điều kiện sau:<br />
<br />
• Xây dựng BĐS<br />
<br />
– Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương<br />
lai; và<br />
– Nguyên giá của bất động sản đầu tư phải được<br />
xác định một cách đáng tin cậy.<br />
<br />
17<br />
<br />
18<br />
<br />
3<br />
<br />
Ví dụ 5<br />
<br />
Mua bất động sản<br />
• Nguyên giá BĐS = Giá mua + Chi phí liên quan<br />
trực tiếp khác<br />
– Giá mua: Giá mua trả ngay<br />
– Chi phí liên quan trực tiếp khác<br />
• Phí dịch vụ tư vấn về luật pháp liên quan<br />
• Thuế trước bạ<br />
• Chi phí giao dịch liên quan khác<br />
<br />
• Doanh nghiệp Hoàng Bích mua một lô đất với giá<br />
900 triệu đồng, thuế trước bạ là 18 triệu đồng,<br />
thuế chuyển quyền sử dụng đất là 45 triệu đồng.<br />
Ngoài ra doanh nghiệp còn chi thêm 15 triệu đồng<br />
để làm giấy chủ quyền. Do lô đất này nằm trong<br />
khu quy hoạch trọng điểm của thành phố nên đơn<br />
vị dự tính nắm giữ chờ tăng giá để bán kiếm lời.<br />
Yêu cầu: Cho biết lô đất trên có phải là bất động<br />
sản đầu tư hay không? Nếu đúng hãy xác định<br />
nguyên giá của bất động sản đầu tư.<br />
<br />
19<br />
<br />
20<br />
<br />
Ví dụ 6<br />
<br />
Xây dựng bất động sản<br />
<br />
Ngày 1/1/20X0, Công ty Nhất Phong mua trả góp<br />
một cửa hàng từ công ty Hoàng Long để cho thuê<br />
hoạt động. Lãi suất mua trả góp là 15%/năm và tổng<br />
số tiền phải thanh toán cho Hoàng Long là 1.500<br />
triệu đồng theo phương thức trả sau: Trả ngay 500<br />
triệu đồng khi nhận cửa hàng, sau đó mỗi năm trả<br />
góp 200 triệu đồng vào ngày 01/1 hàng năm trong 5<br />
năm tiếp theo và trả bằng tiền gửi ngân hàng .<br />
<br />
• Nguyên giá = Giá thành thực tế + Chi phí liên<br />
quan trực tiếp tính đến ngày hoàn thành công việc<br />
xây dựng<br />
<br />
Yêu cầu: Hãy xác định nguyên giá của bất động sản<br />
trên<br />
21<br />
<br />
22<br />
<br />
Ví dụ 7<br />
<br />
Chi phí lãi vay<br />
• Chi phí lãi vay phát sinh trong quá trình xây dựng để hình<br />
thành bất động sản đầu tư.<br />
– Vốn hóa<br />
<br />
• Công ty CP ABC thực hiện xây dựng một toà nhà 22<br />
tầng: Tầng 1 là tầng thương mại, tầng 2 đến tầng 22 là<br />
căn hộ cho thuê. Công việc xây dựng phát sinh như<br />
sau:<br />
– Chi phí quyền sử dụng đất: Công ty nhận chuyển nhượng<br />
quyền sử dụng đất có thời hạn sử dụng lâu dài, giá<br />
chuyển nhượng là 150 tỷ, thanh toán bằng chuyển<br />
khoản. Thuế trước bạ phải nộp đối với quyền sử dụng<br />
đất là 0,5%, nộp bằng tiền mặt.<br />
– Chi phí thuê thiết kế xây dựng: cty D thực hiện với giá trị<br />
hợp đồng là 220 triệu đồng, đã có thuế GTGT 20 triệu<br />
đồng. ABC đã thanh toán cho D 50% giá trị hợp đồng<br />
bằng chuyển khoản.<br />
<br />
• Chi phí lãi vay phát sinh sau khi hình thành BĐS đầu tư<br />
– Chi phí tài chính<br />
<br />
23<br />
<br />
24<br />
<br />
4<br />
<br />
Ví dụ 7 (tiếp)<br />
<br />
Các khoản chi phí không tính vào nguyên giá<br />
<br />
– Thuê cty C để quản lý dự án: giá trị hợp đồng là 3.300<br />
triệu đồng, đã có thuế GTGT 10%. Do quản lý dự án<br />
không tốt nên công ty C bị phạt 200 triệu đồng, trừ vào<br />
số tiền phải trả. Chi phí thuê quản lý dự án được thanh<br />
toán thành 20 lần. ABC đã thanh toán cho Cty C 16 lần<br />
bằng chuyển khoản.<br />
– Chi phí xây dựng: Phát sinh liên quan đến nhiều công ty<br />
theo từng hạng mục công trình, tổng chi phí được duyệt<br />
theo quyết toán là 166.000 triệu đồng, trong đó đã có<br />
thuế GTGT 10%. ABC đã thanh toán cho các nhà thầu<br />
được 80% bằng chuyển khoản.<br />
• Công trình hoàn thành sau 17 tháng.<br />
Yêu cầu: BĐS trên được trình bày trên BCTC như thế nào và<br />
giá trị là bao nhiêu?<br />
25<br />
<br />
Chi phí phát sinh sau ghi nhận ban đầu<br />
<br />
• Chi phí phát sinh ban đầu (trừ trường hợp các chi phí này<br />
là cần thiết để đưa bất động sản đầu tư tới trạng thái sẵn<br />
sàng hoạt động);<br />
• Các chi phí khi mới đưa bất động sản đầu tư vào hoạt động<br />
lần đầu trước khi bất động sản đầu tư đạt tới trạng thái<br />
hoạt động bình thường theo dự kiến;<br />
• Các chi phí không bình thường về nguyên vật liệu, lao động<br />
hoặc các nguồn lực khác trong quá trình xây dựng bất động<br />
sản đầu tư.<br />
26<br />
<br />
Ví dụ 8<br />
<br />
• VAS 05, đoạn 20: “Chi phí liên quan đến bất động<br />
sản đầu tư phát sinh sau khi nhận ban đầu phải<br />
được ghi nhận là chi phí sản xuất kinh doanh<br />
doanh trong kỳ, trừ khi chi phí này có khả năng<br />
chắc chắn làm cho bất động sản đầu tư tạo ra lợi<br />
ích kinh tế trong tương lai nhiều hơn mức hoạt<br />
động được đánh giá ban đầu thì được ghi tăng<br />
nguyên giá bất động sản đầu tư”<br />
– Nâng cấp, cải tạo: Vốn hóa<br />
– Bảo dưỡng, khôi phục mức hoạt động ban đầu:<br />
chi phí SXKD<br />
<br />
Do một bất động sản cho thuê bị xuống cấp, doanh<br />
nghiệp Trân Châu quyết định sửa chữa để đảm bảo<br />
hoạt động bình thường. Tổng chi phí sửa chữa phải<br />
thanh toán cho nhà thầu là 200 triệu đồng.<br />
Yêu cầu: Cho biết khoản chi trên có được ghi tăng<br />
nguyên giá hay không và ghi nhận vào sổ sách kế<br />
toán.<br />
<br />
27<br />
<br />
Ví dụ 9<br />
<br />
28<br />
<br />
Xác định giá trị sau ghi nhận ban đầu<br />
<br />
Công ty Hoàn Cầu có một tòa nhà đang cho thuê<br />
làm văn phòng. Vào năm 20X0,công ty đã sửa<br />
chữa nâng cấp tòa nhà theo phương thức giao thầu<br />
toàn bộ, bao gồm làm thêm tầng hầm gửi xe, thiết<br />
kế lại các văn phòng cho thuê theo hướng không<br />
gian mở để tạo thêm diện tích. Tổng chi phí sửa<br />
chữa nâng cấp phải thanh toán cho nhà thầu là 1 tỷ<br />
đồng. Sau khi sửa chữa, giá cho thuê văn phòng đã<br />
tăng lên.<br />
Yêu cầu : Hãy cho biết khoản chi trên có làm tăng<br />
nguyên giá bất động sản đầu tư hay không?<br />
29<br />
<br />
• Phản ánh bằng 3 chỉ tiêu giá trị:<br />
– Nguyên giá<br />
– Giá trị hao mòn<br />
– Gía trị còn lại<br />
<br />
30<br />
<br />
5<br />
<br />