Chương 10<br />
KI M NGHI M S A VÀ S N<br />
PH M S A<br />
<br />
Khái quát v s a (1)<br />
• Lo i SP có gtr ddư ng cao, ti t ra t<br />
tuy n s a c a V có vú.<br />
• Có ch a h u h t các ch t ddư ng c n<br />
thi t cho cơ th v i hlư ng cao và t l<br />
cân i vì ó là ngu n ddư ng chính c a<br />
gsúc sơ sinh.<br />
<br />
2<br />
<br />
Khái quát v s a (2)<br />
• SX, tiêu th s a nhi u nh t châu Âu,<br />
c bi t là B c Âu<br />
B cM<br />
n<br />
Nam M<br />
Úc<br />
Nh t B n<br />
Trung<br />
Qu c...<br />
<br />
3<br />
<br />
HNNHN/Thú Y/KNTS - Chuong 10<br />
<br />
1<br />
<br />
B1a. Tiêu th s a bình quân/ngư i/năm (1)<br />
STT<br />
<br />
Vùng<br />
<br />
a lý<br />
<br />
1<br />
<br />
Th gi i<br />
<br />
M c tiêu th trung bình<br />
(kg/ngư i/năm)<br />
107<br />
<br />
2<br />
<br />
Châu Âu<br />
<br />
380<br />
<br />
3<br />
<br />
B c M + Úc<br />
<br />
280<br />
<br />
4<br />
<br />
Nam Á<br />
<br />
50<br />
<br />
5<br />
<br />
ông Á<br />
<br />
20<br />
<br />
B1b. Tiêu th s a bình quân/ngư i/năm (2)<br />
<br />
B2a. 10 nư c s n xu t s a hàng<br />
năm 2005 (tri u t n)<br />
n<br />
<br />
u th gi i<br />
<br />
91,94<br />
<br />
M<br />
<br />
80,26<br />
<br />
Trung Qu c<br />
<br />
32,18<br />
<br />
Nga<br />
<br />
31,14<br />
<br />
Pakistan<br />
<br />
29,67<br />
<br />
c<br />
<br />
28,49<br />
<br />
Pháp<br />
<br />
26,13<br />
<br />
Bra-xin<br />
<br />
23,46<br />
<br />
Anh<br />
<br />
14,58<br />
<br />
Niu-di-lân<br />
<br />
14,50<br />
<br />
T ng c ng<br />
<br />
372,35<br />
<br />
Ngu n: UN Food & Agriculture Organisation (FAO)<br />
<br />
HNNHN/Thú Y/KNTS - Chuong 10<br />
<br />
2<br />
<br />
B2b. S n lư ng s a (ư c tính 2013)<br />
STT<br />
<br />
Nư c<br />
<br />
1<br />
<br />
EU-27<br />
<br />
S n lư ng (1000 t n/năm)<br />
145,450<br />
<br />
2<br />
<br />
India<br />
<br />
135,780<br />
<br />
3<br />
<br />
United States<br />
<br />
90,600<br />
<br />
4<br />
<br />
China<br />
<br />
35,806<br />
<br />
5<br />
<br />
Brazil<br />
<br />
32,380<br />
<br />
6<br />
<br />
Russian Federation<br />
<br />
32,350<br />
<br />
7<br />
<br />
New Zealand<br />
<br />
20,400<br />
<br />
8<br />
<br />
Argentina<br />
<br />
12,230<br />
<br />
9<br />
<br />
Ukraine<br />
<br />
11,360<br />
<br />
10<br />
<br />
Mexico<br />
<br />
11,309<br />
<br />
Ngu n: http://www.indexmundi.com/agriculture/?commodity=milk&graph=production<br />
<br />
B3. 10 nư c tiêu th s a hàng u th gi i năm 2006<br />
(bình quân u ngư i)<br />
Nư c<br />
<br />
S a nư c (lít)<br />
<br />
Pho-mát (kg)<br />
<br />
Ph n Lan<br />
<br />
183.9<br />
<br />
19.1<br />
<br />
Bơ (kg)<br />
5.3<br />
<br />
Th y i n<br />
<br />
145.5<br />
<br />
18.5<br />
<br />
1.0<br />
<br />
Ai-Len<br />
<br />
129.8<br />
<br />
10.5<br />
<br />
2.9<br />
<br />
Hà Lan<br />
<br />
122.9<br />
<br />
20.4<br />
<br />
3.3<br />
<br />
Na-Uy<br />
<br />
116.7<br />
<br />
16.0<br />
<br />
4.3<br />
<br />
Tây Ban Nha<br />
<br />
119.1<br />
<br />
9.6<br />
<br />
1.0<br />
<br />
Th y S<br />
<br />
112.5<br />
<br />
22.2<br />
<br />
5.6<br />
<br />
Anh<br />
<br />
111.2<br />
<br />
12.2<br />
<br />
3.7<br />
<br />
Úc<br />
<br />
106.3<br />
<br />
11.7<br />
<br />
3.7<br />
<br />
Ca-na- a<br />
<br />
94.7<br />
<br />
12.2<br />
<br />
3.3<br />
<br />
Source: Dairy Science and Technology<br />
<br />
Khái quát v s a: Vi t Nam<br />
• S n xu t và tiêu th<br />
m c r t th p và có xu<br />
hư ng tăng m nh.<br />
• S n xu t: ~25% nhu<br />
c u<br />
• Tiêu th : tăng 41 l n<br />
sau 20 năm (19902010); năm 2010 t<br />
~15 lít/ngư i<br />
9<br />
<br />
HNNHN/Thú Y/KNTS - Chuong 10<br />
<br />
3<br />
<br />
I. Thành ph n hóa h c c a s a<br />
Ph thu c loài, gi ng gsúc, l a tu i, th i<br />
chăm sóc nuôi<br />
kỳ ti t s a, ch<br />
dư ng...<br />
2 thành ph n: nư c và v t ch t khô (Pr,<br />
lipít, gluxit, men, vit., khoáng...).<br />
<br />
10<br />
<br />
B4. Thành ph n s a c a các loài khác<br />
nhau (trong 100 gam s a tươi)<br />
Protein (g)<br />
<br />
Loài<br />
<br />
M (g)<br />
<br />
Carbohydrate<br />
(g)<br />
<br />
Năng lư ng<br />
(kcal)<br />
66<br />
<br />
Bò<br />
<br />
3.2<br />
<br />
3.7<br />
<br />
4.6<br />
<br />
Ngư i<br />
<br />
1.1<br />
<br />
4.2<br />
<br />
7.0<br />
<br />
72<br />
<br />
Trâu<br />
<br />
4.1<br />
<br />
9.0<br />
<br />
4.8<br />
<br />
118<br />
<br />
Dê<br />
<br />
2.9<br />
<br />
3.8<br />
<br />
4.7<br />
<br />
67<br />
<br />
L a<br />
<br />
1.9<br />
<br />
0.6<br />
<br />
6.1<br />
<br />
38<br />
<br />
Voi<br />
<br />
4.0<br />
<br />
5.0<br />
<br />
5.3<br />
<br />
85<br />
<br />
Kh<br />
<br />
1.6<br />
<br />
4.0<br />
<br />
7.0<br />
<br />
73<br />
<br />
Chu t<br />
<br />
9.0<br />
<br />
13.1<br />
<br />
3.0<br />
<br />
171<br />
<br />
Cá voi<br />
<br />
10.9<br />
<br />
42.3<br />
<br />
1.3<br />
<br />
443<br />
<br />
H iC u<br />
<br />
10.2<br />
<br />
49.4<br />
<br />
0.1<br />
<br />
502<br />
<br />
11<br />
<br />
B5. Tph n hóa h c c a s a bò<br />
Thành ph n<br />
<br />
%<br />
<br />
Thành ph n<br />
<br />
%<br />
<br />
Nư c<br />
<br />
83-89<br />
<br />
Lactoza<br />
<br />
4,0-5,5<br />
<br />
V t ch t khô<br />
<br />
11-17<br />
<br />
Khoáng<br />
<br />
0,6-0,8<br />
<br />
M<br />
<br />
2,8-6,0<br />
<br />
Th khí<br />
<br />
5-8 ml<br />
<br />
Ph t pha tít và Stêrin<br />
<br />
0,05-0,1<br />
<br />
Men<br />
<br />
-<br />
<br />
Casein<br />
<br />
2,0-4,0<br />
<br />
Vitamin<br />
<br />
-<br />
<br />
Albumin<br />
<br />
0,2-0,6<br />
<br />
S ct<br />
<br />
-<br />
<br />
Globulin và các ch t<br />
m khác<br />
<br />
0,05-0,2<br />
<br />
HNNHN/Thú Y/KNTS - Chuong 10<br />
<br />
4<br />
<br />
1. Nư c<br />
Thành ph n ch y u,<br />
Dung môi hòa tan các ch t t o nên h<br />
th ng keo n nh c a s a,<br />
Tham gia m i qtrình sinh lý cơ th<br />
gsúc sơ sinh ư c nuôi ch y u b ng<br />
s a thì nư c trong s a là r t qtr ng.<br />
<br />
13<br />
<br />
2. V t ch t khô<br />
a. Protein:<br />
• Có 3 d ng: casein, albumin và globulin.<br />
• Ngoài ra có Pr c a màng h t m<br />
(lipoprotein).<br />
• T t c các lo i u d tiêu hóa, có gtr<br />
ddư ng hoàn toàn.<br />
<br />
14<br />
<br />
Casein (1)<br />
• Là Pr ph c t p (phospho<br />
protein), thư ng k t h p<br />
can-xi<br />
micelle<br />
NH2R(COOH)4(COO)2Ca<br />
• Tùy hlư ng P chia ra 3<br />
lo i:<br />
– α-casein: 0,1% P<br />
– β-casein: 0,7% P<br />
– γ-casein: 0,05% P<br />
15<br />
<br />
HNNHN/Thú Y/KNTS - Chuong 10<br />
<br />
5<br />
<br />