Bài giảng Kiểm toán 1: Chương 2 - ThS. Nguyễn Quốc Nhất

CHƯƠNG 2: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN SỬ DỤNG TRONG KIỂM TOÁN<br /> <br /> Mục tiêu chương<br /> Hieåu ñöôïc theá naøo laø KSNB<br /> <br /> CHƯƠNG 2<br /> <br /> Phaân bieät ñöôïc gian laän vaø nhaàm laãn<br /> <br /> CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN SỬ DỤNG<br /> TRONG KIỂM TOÁN<br /> <br /> Vận dụng nguyên tắc trọng yếu<br /> Phaân bieät ñöôïc caùc loaïi ruûi ro kieåm toaùn<br /> <br /> Hiểu được thế nào là bằng chứng kiểm toán<br /> GV: ThS.Nguyễn Quốc Nhất<br /> 2<br /> <br /> Nội dung chương<br /> <br /> 2.1 KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ<br /> <br /> Kieåm soaùt noäi boä<br />  Gian laän vaø nhầm lẫn<br />  Troïng yeáu<br />  Ruûi ro kieåm toaùn<br />  Baèng chöùng kieåm toaùn<br /> <br /> Khaùi nieäm<br /> <br /> <br /> <br /> Caùc boä phaän hôïp thànhKSNB<br /> Nhöõng haïn cheá voán coù cuûa KSNB<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2.1.1.Khaùi nieäm<br /> <br /> Sự cần thiết phải xây dựng KSNB<br /> <br /> <br /> Kinh doanh thua loã<br /> Hoaït ñoäng SXKD<br /> cuûa DN ñöùng<br /> tröôùc nhöõng ruûi ro<br /> <br /> Vi phaïm phaùp luaät<br /> BCTC khoâng trung thöïc<br /> <br /> <br /> TS bò tham oâ, ñaùnh caép<br /> <br /> <br /> <br />  Ñoái phoù ruûi ro  NQL ñeà ra nhöõng quy ñònh,<br /> chính saùch ñeå ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD.<br /> <br /> <br /> <br /> 5<br /> <br /> Kiem Toan 1<br /> <br /> Kiểm soát nội bộ: Là quy trình do Ban quản trị, Ban<br /> Giám đốc và các cá nhân khác trong đơn vị thiết kế,<br /> thực hiện và duy trì để tạo ra sự đảm bảo hợp lý về<br /> khả năng đạt được mục tiêu của đơn vị trong việc<br /> đảm bảo:<br /> Độ tin cậy của báo cáo tài chính,<br /> Đảm bảo hiệu quả, hiệu suất hoạt động,<br /> Tuân thủ pháp luật và các quy định có liên quan.<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> ThS. Nguyễn Quốc Nhất – nhatnq.faa@gmail.com<br /> <br /> CHƯƠNG 2: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN SỬ DỤNG TRONG KIỂM TOÁN<br /> <br /> 2.1.2.Các bộ phận cấu thành<br /> HTKSNB<br /> <br /> 2.1.2.1.Môi trường kiểm soát<br /> <br /> Môi trường kiểm soát<br /> <br /> <br /> <br /> Quy trình đánh giá rủi ro của đơn vị<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hệ thống thông tin<br /> <br /> <br /> <br /> Các hoạt động kiểm soát<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giám sát các kiểm soát<br /> <br /> <br /> <br /> Truyền đạt thông tin và yêu cầu thực thi tính<br /> chính trực và các giá trị đạo đức<br /> Cam kết về năng lực<br /> Sự tham gia của Ban quản trị<br /> Triết lý và phong cách điều hành của Ban<br /> Giám đốc<br /> Cơ cấu tổ chức<br /> Phân công quyền hạn và trách nhiệm<br /> Các chính sách và thông lệ về nhân sự<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Ñaëc thuø quaûn lyù<br /> 2.1.2.1.Môi trường kiểm soát<br /> Laø ñaëc ñieåm veà quaûn lyù vaø phong caùch hoaït<br /> ñoäng cuûa NQL, ñöôïc theå hieän qua:<br /> - Quan ñieåm quaûn lyù: quan ñieåm cuûa nhaø quaûn lyù<br /> veà ruûi ro & lôïi nhuaän.<br /> - Cô caáu quyeàn löïc: Cô caáu toå chöùc boä maùy quaûn<br /> lyù taïi DN.<br /> + Cô caáu quyeàn löïc taäp trung: quyeàn löïc taäp<br /> trung vaøo moät NQL hoaëc moät nhoùm NQL.<br /> + Cô caáu quyeàn löïc phaân taùn: quyeàn löïc phaân<br /> taùn cho nhieàu NQL, nhieàu boä phaän trong DN.<br /> 10<br /> <br /> Laø nhöõng nhaän thöùc, quan ñieåm, söï quan<br /> taâm vaø hoaït ñoäng cuûa caùc thaønh vieân HÑQT,<br /> ban giaùm ñoác ñoái vôùi HTKSNB & vai troø cuûa<br /> HTKSNB trong ñôn vò, taïo ra saéc thaùi chung<br /> cuûa moät toå chöùc, chi phoái ñeán yù thöùc kieåm<br /> soaùt cuûa moïi ngöôøi trong toå chöùc, laø neàn taûng<br /> cho taát caû caùc boä phaän khaùc<br /> <br /> 9<br /> <br /> Cô caáu toå chöùc<br /> <br /> Cô caáu toå chöùc<br /> <br /> Laø boä maùy toå chöùc ñeå thöïc hieän caùc hoaït<br /> ñoäng saûn xuaát kinh doanh nhaèm ñaït caùc muïc<br /> tieâu cuûa DN; phuï thuoäc raát lôùn vaøo quy moâ vaø<br /> tính chaát hoaït ñoäng cuûa DN.<br /> Cô caáu toå chöùc thöïc chaát laø söï phaân chia<br /> traùch nhieäm vaø quyeàn haïn giöõa caùc thaønh vieân<br /> trong ñôn vò; ñöôïc moâ taû qua sô ñoà toå chöùc.<br /> <br /> Ñeå thieát keá 1 cô caáu toå chöùc hieäu quaû phaûi<br /> tuaân thuû caùc nguyeân taéc sau:<br /> + Thieát laäp söï ñieàu haønh vaø kieåm soaùt treân<br /> toaøn boä hoaït ñoäng; khoâng boû soùt lónh vöïc naøo<br /> ñoàng thôøi khoâng coù söï choàng cheùo giöõa caùc boä<br /> phaän.<br /> + Thöïc hieän söï phaân chia 3 chöùc naêng: xöû lyù<br /> nghieäp vuï, ghi cheùp soå saùch, baûo quaûn taøi saûn.<br /> + Baûo ñaûm söï ñoäc laäp töông ñoái giöõa caùc boä<br /> phaän.<br /> 11<br /> <br /> Kiem Toan 1<br /> <br /> 12<br /> <br /> 2<br /> <br /> ThS. Nguyễn Quốc Nhất – nhatnq.faa@gmail.com<br /> <br /> CHƯƠNG 2: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN SỬ DỤNG TRONG KIỂM TOÁN<br /> <br /> Chính saùch nhaân söï<br /> <br /> Heä thoáng keá hoaïch vaø döï toaùn<br /> <br /> Bao goàm toaøn boä caùc phöông phaùp quaûn lyù<br /> vaø cheá ñoä cuûa ñôn vò lieân quan ñeán coâng nhaân<br /> vieân taïi DN, bao goàm:<br /> + Chính saùch tuyeån duïng<br /> + Chính saùch ñaøo taïo<br /> + Chính saùch tieàn löông<br /> + Chính saùch khen thöôûng<br /> + Chính saùch kyû luaät<br /> + Chính saùch thoâi vieäc, sa thaûi.<br /> <br /> Bao goàm:<br /> - Heä thoáng döï toaùn tieâu thuï.<br /> - Heä thoáng döï toaùn saûn xuaát.<br /> - Heä thoáng döï toaùn tieàn.<br /> - Heä thoáng döï toaùn KQKD.<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> Kieåm toaùn noäi boä<br /> <br /> Caùc nhaân toá beân ngoaøi<br /> Laø nhöõng nhaân toá beân ngoaøi coù aûnh höôûng<br /> ñeán HTKSNB nhö:<br /> + Chính saùch phaùp luaät<br /> + Ñoái thuû caïnh tranh<br /> + Chuû nôï<br /> + Khaùch haøng ...<br /> <br /> Laø moät boä phaän chöùc naêng trong DN, thöïc<br /> hieän giaùm saùt vaø ñaùnh giaù toaøn boä hoaït ñoäng<br /> ñôn vò.<br /> Ñeå phaùt huy hieäu quaû, boä phaän KTNB phaûi<br /> ñaûm baûo 2 ñieàu kieän:<br /> + Veà toå chöùc: tröïc thuoäc quaûn lyù cao nhaát ñeå<br /> khoâng bò giôùi haïn phaïm vi hoaït ñoäng.<br /> + Veà nhaân söï: coù naêng löïc ñuû khaû naêng thöïc<br /> hieän coâng vieäc.<br /> 15<br /> <br /> 16<br /> <br /> 2.1.2.2. Quy trình đánh giá rủi ro của đơn vị<br /> <br /> 2.2.2.2. Quy trình đánh giá rủi ro của đơn vị<br /> Moät heä thoáng keá toaùn hieäu quaû phaûi ñaûm<br /> baûo caùc muïc tieâu toång quaùt sau:<br /> <br /> Mục tiêu lập và trình bày báo cáo tài chính<br /> <br /> + Tính coù thöïc: chæ ghi cheùp caùc nghieäp vuï coù<br /> thöïc.<br /> + Söï pheâ chuaån: taát caû hoaït ñoäng, nghieäp vuï<br /> vaø chöùng töø ñeàu phaûi ñöôïc pheâ duyeät theo ñuùng<br /> nguyeân taéc.<br /> <br /> Các rủi ro liên quan đến độ tin cậy của báo cáo<br /> tài chính<br /> <br /> 17<br /> <br /> Kiem Toan 1<br /> <br /> 18<br /> <br /> 3<br /> <br /> ThS. Nguyễn Quốc Nhất – nhatnq.faa@gmail.com<br /> <br /> CHƯƠNG 2: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN SỬ DỤNG TRONG KIỂM TOÁN<br /> <br /> 2.1.2.3.Heä thoáng thoâng tin<br /> <br /> Heä thoáng chöùng töø goác<br /> <br />  Cấu tạo một hệ thống thông tin<br /> <br /> Coù vai troø quan troïng trong quy trình Keá<br /> toaùn vaø HTKSNB, quyeát ñònh tính trung thöïc vaø<br /> chính xaùc trong heä thoáng thoâng tin keá toaùn.<br /> <br />  HTTT liên quan đến mục tiêu lập và trình bày<br /> báo cáo tài chính, gồm hệ thống báo cáo tài<br /> <br /> - Cô sôû chöùng minh cho NVKT ñaõ thöïc söï phaùt<br /> sinh;<br /> - Cô sôû ghi cheùp NVKT phaùt sinh vaøo soå saùch keá<br /> toaùn;<br /> - Cô sôû kieåm tra, kieåm soaùt, thanh tra, kieåm toaùn<br /> trong keá toaùn.<br /> <br /> chính, trong đó có các phương pháp và ghi chép<br />  Chất lượng của thông tin tạo<br />  Việc trao đổi thông tin<br /> 19<br /> <br /> 20<br /> <br /> Heä thoáng soå saùch keá toaùn<br /> <br /> Heä thoáng baùo caùo keá toaùn<br /> <br /> Bao goàm:<br /> + Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn.<br /> + Heä thoáng soå chi tieát.<br /> + Heä thoáng soå caùi.<br /> - Duøng ñeå ghi cheùp NVKT phaùt sinh;<br /> - Cô sôû laäp BCTC;<br /> - Cô sôû phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù ngaén haïn.<br /> <br /> Bao goàm:<br /> + Baùo caùo taøi chính.<br /> + Baùo caùo thueá.<br /> + Quyeát toaùn XDCB.<br /> + Baùo caùo khaùc.<br /> - Cô sôû phuïc vuï quaûn lyù daøi haïn.<br /> - Cung caáp thoâng tin ra beân ngoaøi.<br /> 21<br /> <br /> 22<br /> <br /> 2.1.2.4 Các hoạt động kiểm soát<br /> <br /> Kieåm soaùt tröïc tieáp<br /> Laø nhöõng thuû tuïc kieåm soaùt treân töøng<br /> nghieäp vuï, töøng hoaït ñoäng taïi DN.<br /> <br /> Các hoạt động kiểm soát liên quan tới một cuộc<br /> kiểm toán có thể được phân loại thành các chính<br /> sách và các thủ tục liên quan tới:<br />  Đánh giá tình hình hoạt động<br />  Xử lý thông tin<br />  Kiểm soát về mặt vật chất<br />  Phân nhiệm<br /> <br /> Chuû yeáu do nhöõng nhaân vieân (boä phaän)<br /> thöïc hieän nghieäp vuï, thöïc hieän hoaït ñoäng ñoù<br /> tieán haønh.<br /> <br /> 23<br /> <br /> Kiem Toan 1<br /> <br /> 24<br /> <br /> 4<br /> <br /> ThS. Nguyễn Quốc Nhất – nhatnq.faa@gmail.com<br /> <br /> CHƯƠNG 2: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN SỬ DỤNG TRONG KIỂM TOÁN<br /> <br /> Kieåm soaùt toång quaùt (ñoäc laäp)<br /> <br /> Kieåm soaùt vaät chaát (baûo veä taøi saûn)<br /> <br /> Laø nhöõng thuû tuïc kieåm soaùt treân heä thoáng<br /> coâng vieäc, treân quy trình xöû lyù nghieäp vuï.<br /> Ñöôïc tieán haønh bôûi caùc caù nhaân (boä phaän)<br /> khaùc vôùi caù nhaân (boä phaän) ñang thöïc hieän<br /> nghieäp vuï.<br /> Ñöôïc xaây döïng döïa treân 3 nguyeân taéc:<br /> - Nguyeân taéc phaân coâng phaân nhieäm.<br /> - Nguyeân taéc baát kieâm nhieäm.<br /> - Nguyeân taéc uûy quyeàn.<br /> <br /> Laø nhöõng thuû tuïc kieåm soaùt ñaûm baûo an<br /> toaøn taøi saûn, thoâng tin DN.<br /> <br /> 25<br /> <br /> 26<br /> <br /> Giaùm saùt<br /> Laø boä phaän kieåm tra vieäc thöïc hieän caùc thuû<br /> tuïc kieåm soaùt.<br /> Giaùm saùt laø quaù trình NQL ñaùnh giaù chaát<br /> löôïng cuûa HTKSNB; xem xeùt noù coù vaän haønh<br /> theo ñuùng thieát keá ñeà ra hay khoâng, vaø coù caàn<br /> thieát phaûi ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi söï phaùt<br /> trieån DN hay khoâng ?<br /> <br /> Giaùm saùt thöôøng xuyeân<br /> Ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc tieáp nhaän<br /> caùc yù kieán ñoùng goùp cuûa khaùch haøng, nhaø<br /> cung caáp, hoaëc caùc baùo caùo hoaït ñoäng cuûa DN.<br /> <br /> Bao goàm:<br /> Giaùm saùt thöôøng xuyeân<br /> Giaùm saùt ñònh kyø<br /> 27<br /> <br /> 28<br /> <br /> 2.1.2.5 Giám sát các kiểm soát<br /> <br /> Giaùm saùt ñònh kyø<br /> Ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc cuoäc kieåm<br /> toaùn ñònh kyø do kieåm toaùn vieân noäi boä, hoaëc do<br /> kieåm toaùn vieân ñoäc laäp thöïc hieän.<br /> <br /> 29<br /> <br /> Kiem Toan 1<br /> <br /> 30<br /> <br /> 5<br /> <br /> ThS. Nguyễn Quốc Nhất – nhatnq.faa@gmail.com<br /> <br />