Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 6
Vuõ Thaønh Töï Anh 1
Kinh tếvi moâ
LỰA CHỌN TRONG ĐIỀU
KIỆN BẤT ĐỊNH
VÍ DỤ 1 (ELLSBERG)
• 300 quảbóng, 100 trắng, 200 hoặcđỏ hoặcxanh
nhưng không biếtsốlượng cụthể
•Luậtchơi: Chọn 1 trong 2 trò chơi sau:
(1) Được 100.000 đồng nếu bóng rút ra màu Trắng
(2) Được 100.000 đồng nếu bóng rút ra màu Đỏ
•Đổiluậtchơi: Chọn 1 trong 2 trò chơisau:
(1) Được 100.000 đồng nếu bóng rút ra không phảiTrắng
(2) Được 100.000 đồng nếu bóng rút ra không phảiĐỏ
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 6
Vuõ Thaønh Töï Anh 2
Kinh tếvi moâ
Nhận xét:
•Con ngườithường không ưamạohiểm
•Sởthích mạohiểmcủa con người khác nhau
• Trong cuộcsống, chúng ta nhiều khi phảiraquyếtđịnh
trong điềukiện không chắcchắn(mạohiểm / may rủi)
•Nhớlạibài toán cơbản:
•Bài toán mớiđặtralà:
(i) Đolường mứcđộ hấpdẫnvàmạohiểmcủatìnhhuống
(ii) Đolường sởthích đốivớimạohiểmcủa cá nhân
(iii) Nghiên cứu quyếtđịnh trong các tình huống mạohiểm
Thuậtngữ:
•Tình huống mạohiểm/ may rủi(risk)
•Tìnhhuống bấtđịnh (uncertainty)
• Trong chương này, vì không cần phân biệt nên
các thuậtngữnày đượccoilàtương đương
•Xácsuấtchủquan và khách quan
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 6
Vuõ Thaønh Töï Anh 3
Kinh tếvi moâ
Đolường mứcđộ hấpdẫnvàmạo
hiểmcủatìnhhuống
Ví dụ:Trò chơi tung đồng xu
•Đặtcược 10.000 đồng cho mặtsấp hay ngửa
•Nếu trúng được thêm 20.000 đồng, thua mấttiền?
•Nếu trúng được thêm 5.000 đồng, thua mấttiền?
•Nếu trúng được thêm 10.000 đồng, thua mấttiền?
Đolường mứcđộ hấpdẫn:
Giá trịkì vọng
• Công thức tính giá trịkì vọng:
11 2 2 3 3... nn
X
pX p X pX p X=+ + ++
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 6
Vuõ Thaønh Töï Anh 4
Kinh tếvi moâ
Ví dụ2: Đolường mứcđộ mạohiểm
Trò chơi tung đồng xu (tiếp)
•Đặtcược 100.000 đồng cho mặtsấp hay ngửa
•Nếu trúng được thêm 100.000 đồng, thua mất
tiền?
Ví dụ2 (tiếp)
Nhận xét:
• Trong cuộcsống có rất nhiều tình huống
tương tự: bảohiểm nhân thọ, bảohiểmxãhội,
bảohiểmy tế, bảohiểm phòng cháy chữa
cháy, bảohiểm giao thông v.v.
•Q: Tại sao chúng ta mua bảohiểm?
•A: Để giảmsựbiến thiên vềmức tiêu dùng
•Mứcgiábảohiểmchấpnhậnđược cao nhất
củamọingười là khác nhau, phản ánh sở
thích khác nhau củahọđốivớisựmay rủi
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 6
Vuõ Thaønh Töï Anh 5
Kinh tếvi moâ
ĐO LƯỜNG THÁI ĐỘ ĐỐI VỚI MAY RỦI
Định nghĩa:
•Ngườighétmayrủilà người, khi được phép
chọngiữamột tình huống không chắc chắn và
một tình huống chắc chắn có giá trịkỳvọng
tương đương, sẽchọn tình huống chắc chắn.
•Ngườithíchmayrủithì ngượclại
•Ngườibàngquanvớimayrủichỉquan tâm
tớigiátrịkỳvọng mà không để ý tớiđộmay
rủicủatìnhhuống.
• Chúng ta có thểnói gì vềhàm thỏadụng của
ba nhóm ngườinày?
ĐO LƯỜNG THÁI ĐỘ ĐỐI VỚI MAY RỦI
Hàm thỏadụng củangười ghét may rủi
•Ngườighétmayrủilà người luôn luôn chọn
tình huống chắc chắnkhi tình huống chắc
chắn và tình huống không chắc chắn có giá trị
kỳvọng tương đương.
•Quy ước:
-Tiềnlàphương tiệnđể thỏa mãn tiêu dùng
-Hàmthỏadụng kỳvọng (Hàm thỏadụng von
Neuman – Mogenstern)
•Nhìn và giảithíchdưới góc độ toán học:
•“Mứcthưởng” cho sựmạohiểm: